N°. 31.
Dinsdag 12 Maart 1918.
105e jaargang.
VERSNIPPERING.
FEUILLETON
De gevangene van Zenda,
ABONNEMENT
Prg« per kwartaal, in Goe» f 1,—
bniten Goes f 1,25.
Afzonderiyke nommer» 5 oent.
VerschgntMaandag-, Woensdag
en Vrjdagavond.
«OMË ft COIKANT
Ujtgave Naaml. Venn. ,~,Goesehe Courant''. V. Directeur: G. W. van Barnoveld. 8
ADVEBTENT1ËN
van 1—5 regels 75 cent, elke
regel meer 15 cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 rogels f 1.50
Bewijsnummers 5 cent.
Advertentiën wordea aangenomen
tot 12 uur voormiddag*.
liet is bij de komende verkiezingen
voor de verschillende bestaande partijen
noodzakelijk, door samenvoeging der
candidatenlijsten, zoo min mogelijk te
verliezen aan overschotten van stemmen.
Dit verlies zou ontstaanji wanneer er
geen samenwerking was onder de kies
kringen van dezelfde partijgroep. Dan
zou het overschot van een can'didaten-
lijst te looi' gaan, in het andere geval
echter worden die bij de volgende ge
voegd, wat steeds doorgaat, tot het
laatste overschot wegvalt tegenover de
eventueel grootere overschotten van,
andere partijgroepen. Hierhit volgt, dal
lioe meer partijgroepeeringen ontstaan,
des te meer overschotten als waardeloos
Een bestaande politieke partij, waarbij
zich dat verschijnsel onder hare kiezers
sterk zou voordoen, wordt de dupe daar
van, zonder dat de afgescheiden groepen
hunne candidaten gekozen zien.
Wij zien bij de invoering van het
nieuwe kiesstelsel, dat er veleu zijn, die
daarvan gebruik wenschen te maken om
de belangen van bepaalde categorieën
te doen behartigen door een speciaal
daarvoor afgevaardigd kamerlid.
Anderen, meer altruïstisch aangelegd,
willen in hun afgevaardigde iemand
hebben, die voor een'of ander onder
deel van het algemeen belang in de
Siaten-Generaal op de bres zal staan.
Zoo vinden wij nu reeds een onder-
oflioierenvereeniging tot democratisee
ring van het leger, een unionisten liga
tegen de openbare bedrijven en vóór de
vereenvoudigde spelling, de groep der
Groninger boeren, de politie-agenten,
de neutrale partij als beoefenaren van
het amusementsbedrijf, de economische
bond, de anti oorlogbeweging, de post
ambtenaren, de algeineene Staatspartij,
de plattelandersbond en wat er nog
meer voor1 den termiju van indiening
zal geboren worden.
Een ervan, de anti-distributiepartij,
door den oud-minister Van Houten
opgericht, is reeds verdwenen voor zij
schade kon doen.
De evenredige vertegenwoordiging,
die uit een billijkheidspogpunt verre te
verkiezen is boven het tot nu toe vigee-
rend stelsel, heeft dus ook hare be
zwaren. Maar elke medaille heeft hare
keerzijde. Bovendien is het ons tot
troost, dat. de eerste stappen van het
kindje der E. V. nog onvast zijn, en
ieder door. zoete geluidjes en vriende
lijke lachjes de attentie van het nog
jonggeboren wezentje tracht te trekken.
Wanneer het wat ouder geworden en
de tijd van pokken en mazelen voorbij
is, dan zal het blijken een stevige
jongen te zijn, waarnaar het Neder],
volk met tevredenheid en oudertrots
kan zien. Voor lachjes en. lonkjes zal hij
ongevoelig zijn geworden en hun alleen,
die met hem langs de breed gebaande
wegen naar de algemeen bekende doel
einden schrijden, zal bij een veilige aan
komst kunnen waarborgen.
Door de ondervinding wijs geworden,
zullen de aanhangers van al de kleine
prrtijgroepen zich scharen onder da
35
DOOR
ANTHONT HOPE.
Een der gevolgen van den wapen
stilstand en van de geheimzinnigheid,
waarmee het geheele geval gepaard
ging, was, dat de stad Zends by
daglicht 's avonds en 's nachts
zon ik er zoo gerust niet op sija
geweest een soort neutrale zone
werd, waar beide partijen vrijelijk
konden verkeeren. Op esn zekeren
dag, toen ik er met Flavia en Sapt
heenreed, had ik er eene ontmoeting,
welke niet onvermakelijk was, ofschoon
ze van den anderen kant toch ver'
ontrustend was. Toen ik namelijk daar
heen reed, ontmoette ik een waardig
uitziend personage, gezeten in een
mooi rijtuig. Hg liet stilhouden, stapte
uit en boog, mq naderende, zeer diep.
Het was de Chef dsr politie te Strelsau.
„Uwer Majestoit's beval, wat het
duel aangaat, heeft onze grootste
opmerkzaamheid," verzekerde hg.
Als deze opmerkzaamheid hem tot
een bezoek in Zenda noodzaakte, be
sloot ik hem er direct van te ont<
slaan.
Wordt gO hierdoor naar Zsnda
gedreven, Prefect vroeg ik.
.Wel neen, Sire; ik ben hier, om
dat ik den Britsehen gezant wensebte
vaandels met breedeie opschriften.
Het zal hun duidelijk wordeu, dat
zij met hunne afscheiding niets bereik
ten. Mogelijk ook, dat zij tot het inzicht
komen, dat een afgevaardigde met zulk
een speciaal mandaat inde Kamer een
treurig liguur ma-ik', wat op degeheu,
die hem hebben gekozeu, terugslaat.
Den vrijzinnigen van elke schakeeririg
bevelen wij ten sterkste aan zich van
dergelijke afzonderlijk strijdende groe
pen afkeerig te toonen.
Er moet door iederen vrijzinnige ouder
de liberale partijen een keuze worden ge
daan, waarin hij zijn opvattingen ziet na
gestreefd. Ook kan hij er toe meewerken
om op de candidatenlijsten zijner partij
iemand geplaatst té krijgen, die naast
de algemeene beginselen der partij eene
voorliefde heeft getoond voor een bijzon
deren tak van dienst of een over
tuigd strijder is gebleken voor een
of ander maatschappelijk werk.
Laten wij echter verschoond blijven
van afgevaardigden, die slechts hun
stokpaardje kunnen berijden of zich in
het enge keurslijf van kleine eigen
belangen gekneld voelen.
Buitenland,
De strijd In en buiten Europa.
Het is voor ons, Nederlanders, die
den gang van zaken in de oorlogvoe
rende landen met aandacht volgen,
en de wisselende stemming, tenge
volge vau zegepraal of nederlaag,
bsstudeeron. Van het hoogste belang
is het ook nu weer na te gaan, hoe da
geweldige veranderingen, die op het
oostfront hebben plaats gevonden,
door de leidende staatslieden worden
beoordeeld,
Een dor kenschetsende redevoerin
gen is die van Bonar Law, in bet
Ersgolseh Lagerhuis gehouden. BS
noemt deD vrede in bet Oosten een
zwgron slag voor de Entente. Niemand
kan voorzien boe het verloop van den
krijg in het Westen zal zijn, nu da
Contralen zulk® groote legermachten
vrij kry'gen. HS weat, dat de gealli
eerden vol moed z3tt en dat zij vast
rekenen op da hulp van Amerika, om
dan vyasd te weerstaan. Echter most
hy toegeven, dat die hulp grsoten.
deals nog moet komen en daardoor
afhankelijk is van de transportmoge-
ïykheid, welke laatste er niet schitte
rend voorstaat, ook wegens het ge
ringe succes, dat Amerika daarmee
de afgeloopen maand heeft bereikt.
Hy verzekert echter, dat de Entente
in het Westen nog eanigszins in de
meerderheid is, en dat Duitsohlaed
geen stap nader tot de overwinning Is
gekomen, terwijl Engeland zal door-,
vechten tot het Pruisisch militairisme
is ver- nietigd. Met deze uitlegging
is een deel van syn den volgenden dag
voortgezette rede in tegenspraak,
welke luidt:
,Ten aanzien van het weerstands
vermogen in den oorlog, verzoekt
tpr. het Huis te bedenken, dat als
eens het evenwieht was verkregen,
elke week een verbetering ten onzen
gunste zon beteakenen en de moge
lijkheid zou vergrooten om de hulp
middelen van Amerika hun rol in den
oorlog te doen spelen".
Wanneer het evenwieht nog moet
worden verkregen, is men dus alsnog
te verplichten".
.Wat heeft de Britsehei gezant er
mee uit te staan?" vroeg Ik weer.
,Er is een jonge landsman van
hemiemand van aenlgea rang
zoek. Zijne vrienden hebben in twee
maanden niets van ham gehoord, en
er Is reden te gelooven, dat hy het
laatst ta Zenda gezien werd".
Flavia slosg geen aeht op het ge
sprek. Ik dorst Sapt niet aan te zien,
.Waarom
,Een vriend vau hem uit Parijs
een zekers heer Featheriy gaf
een informatie, waaruit biykt, dat het
mogeiyk was, dat hy naar Zenda ging,
en spoorwegbeambten herinnerden
zich eUn naam op styn bagage gelezen
te hebben".
.Baosondyll, Sire", antwoordde hy;
en ik zag, dat deze naam hem niets
zeide.Op gedempten toon, opdatFlavia,
hem niet zou hooren, vervolgde hy
,Men meent, dat hy eene dame na
reilde. Heeft üwe Majesteit ooit van
Madame de Mauban gehoord?'
Ja," zei Ik onwillekeurig naar het
kasteel ziende.
.Zy kwam ongeveer terzelfder tyd
in Buritanie als die Bassendyll.'
De prefect zag my aan, alsof hy
my iets vragen wilde.
„Sapt," zeide ik, ,ik moet iets met
den prefect bespreken. Wilt ge even
met de prinses doorrijden?" En ik
richtte my tot den prefect.Kom,
mynheer, wat meent gy?"
Hy kwam dlehterby en ik boog mj)
Voorover op myn zadel.
in de minderheid.
Over de in Kldu-Azië behaalde
successes is bj zeer tevreden, vooral
do inneming van Bagdad, waardoor
DuitscbiaDd van de Perzische golf is
afgesneden en geen doortocht naar
Voor Ind'ë kan vinden, noemt hij voor
Engeland vaa groot belang.
De expeditie in Macedonië, hoewel
een tegenvaller, iiseft toeb bewerkt,
dat Griekenland, dat anders misschien
da zjSde dar centralun had gekozen,
nu voor de gsallieardou is bohouden.
Wat de kans op vrede betreft, die
acht Bonar Law daardoor niet ver
groot. In Duitschland vestigt rich nu
de gedachte. Na bat Oosten komt het
Westen 1 aan do beurt, en oók daar
zullen wij overwinnaar.
In de landen der Entente ziet men
in dat geen der oorlogsdoeleinden in
Europa, Azië of Afrika op dit oogen-
blik zUn te bereiken.
Dazo kuunen slaehts worden ver-
weaeniykt door eau volkomen neder
laag der centrales en daar is men nu
nog ver af.
Aldus da boor Bonar Luw, docb
daarnaast komen ook mannen in En
geland voor als Me. Henna, die da
geheime overeenkomsten mei Boeme-
nlë, Italië eu FrsnkrQk, waarbj groote
gebieden van de centrale» aan hun
wordeu toebedeeld, wil vernietigen,
aio Lord LaudsSowae on Bqxton, die
verklaren, dat Engeland Duitschland
de koloniën niet wil onthouden.
Voerloopig zyn de meeningen van
mannen van bet laatste kaliber niet
gangbaar in Engeland.
Ook Asquith troost zijn toehoorders
in een in Schotland gehouden rede,
dat al deze greusveranchringen in het
Oosten voorbarig zijn en by da uit*
eiudeiyke vredesconferentie op nieuw
een punt van bespreking zullen uit
maken. By zegt,Er bestaan geen
gebiedsuitbreidingen, welke wj gedu
rende of door dezati oorlog hebben
verkregen, die wij niet bereid zouden
z^n te onderwerpen aan het oordeel
van een zoodanig tribunaal, maar
tevens ben Ik het met Wilson eens,
dat de vredesvraagstukken een samen
hangend geheel vermen en onderling
afhankelijk z(jr. Zjj kannen niet wor
den behandeld op de manier van
Hertling, alsuf het d« bladen van een
artisjok betreft, die men een voor een
afplukt. Teruggave, herstel, vrye spon
tane zelf-ontwlkkeling voor kleins en
groote volkeren, voldoende en zekere
waarborgen tegen vergrijpen in strfjd
met het internationals recht, dat moet
do basis z{jn van den vrede".
Er zal heiaas aan de andere zfida
niet veel lust bestaan om de geschillen
te onderwerpen aan «en rechtbank,
waarvan de heer Aiqaith als vanzelf
sprekend aanneemt, dat zjj zal bestaan
uit rechters van de eigen party, die
over den zondigen tegenstander het
t ennis zullen moeten vellen.
Amerika en Japan.
De Washingtonsche berichtgever
van de „Bsrlinsko Tidente* seint aan
zju blad, dat Amerika zal weigeren
zijn goedkeuring te hechten aan
Japan's optreden in Siberië en deze
houding ook te Tokio zal toelichten.
Japan's so tie zou in strijd zyn met
Amerlka's oorlogsdoel en daarby heeft
Wilson in Januari nog uitdrukkelijk
verzekerd' de gevoelens van het Bas-
sisehe volk in gc-en enkel opzicht ta
willen kwetsen. Beide overwegingen
.Als hy eens op dip dame verlletd
was?' fluisterde hij .Sinds twee
maanden heeft men niets meer van
hem gehoord en ditmaal was het
de prefect, die naar hat kasteel zag.
,Ja, de dame is daar," zei Ik rustig.
.Maar ik geloof niet, dut die Mijnheer
Bassendyll heet hjj zoo
daar ook is."
.De hertog," fluisterde hy, .houdt
niet van de mededingers."
.Daarin hebt gjj geljk", antwoordde
ik in alle oprechtheid. .Maar wat gy
daar te kennen geeft, is een zeer
ernstige zaak'.
Hij hief zgh hand als ter verdedi
ging op. Ik fluisterde in syo oor:
,Dit Is een ernstige zaak. Ga naar
Strelsau terug..."
.Maar, giro, als ik hier een aan-
wyzing vind
,Ga naar Strelsau terug', herhaalde
ik. „Zag den Gezant, dat gg een
vingerwijzing hebt, maar dat gy een
dag of veertien alleen gelaten moet
worden. Ondertusschen zal ik ar mij
zelf moe belasten de zaak te onder
zoeken".
„De gezant dringt zeer aan, Siro".
.Gy moet ham geruststellen. Kom,
mjjn waarde heer; g( ziet toch zelf
in, dat, als Uwe vermoedens juist «Ija,
wij zeer bedachtzaam moeten handelen.
Wij mogen geen schandaal verwekken.
Keer van avond maar terug*.
Hy beloofde my te zullen gehoor
zamen, en ik reed, wat meer gerust
gesteld, myn metgezellen achterna.
Ten koste van alles moeiten navragen
zouden lelden tot Amerika'» afkeuring
van eenig optreden van Japan In
Siberië.
Opruiming van ambtenaren.
Een draadloos telegram uit Duitsehi
land vult het bericht van Trotsky's
aftreden aio volkscommissaris van
bui'snlcndsche zaken am met te
melden, dat Bsdok, zlin vertegen
woordiger, dit ambt is begonnen to
rsorganiaeeron, doordat hy 30 ambte
naren aan don dyk zette.
Japan en Rusland.
Msreel Ssmbat, oud-minister van
openbare werken in Frankrijk en
Kamerlid van het Selne-departement,
schreef in do „Hamaniié" van 1 Manri
.Esn optreden van Japan (in Rus
land) kan alleen nuttige uitwerking
hebben, indien het door de Bassen
zelf goed opgenomen wordt. Indien
het tegen Bcsland gericht schijnt, zal
hei alle Bussen in de armen der
Duitschors werpen. Het is mogelijk
dit groota gevaar te voorkomen, door
de memxhei) voor te bereiden. Hooft
men de Kussische enten te-vrienden in
Porgs en in Londen gepolst? Heeft
men door hun tusscheakomct en ook
op directe wijze da wegen in Rusland
voorbereid Hat zou onvergeeflijk zyn,
indien w§ deze voorzorgsmaatregelen
verwaarloosden.'
Met de verzekering van hst Japan
scha gezantschap te Washington, dat
Japan sgn plannen in het ver>e Oosten
hoeft opgeschort, sfln ta Petersburg
Hit Irkoetsk ontvangen berichten in
strjjd. Da Praioda maakt er gewag
van en zegt, dat vertcheideae Japan-
scha regimenten voetvolk near
Irkoetsk op weg zyn. De Japanners
schijnen niet slechte met eigen troepen
te willen oprukken, maar ook met
Chlneascb e die ly voor operatics vanuit
Charbin bestemd hebben. Alle spoor
lijnen, stations en telegraafkantoren
zyn ten deeie door Catnoezen, ten
desle door Japanners bezet.
Te Wladiwostoek en Charbin
waar hst overlgses volkoman rustig
is doelen da .Japanners da lakens
reeds uit, na de Bolsjewlkische over
heid te hebban afgezet. Dan Kussen,
die trachtten te vluchten, is dat belet.
Levensmiddelen in Rusland.
De Dnitsuhe draadlooss dlanst hangt
een verlokkelijk beeld op van de
voorraden, die de Duitsehers by hnn
opmarseb naar het Oosten aantreffen.
Kseds in Luck en Kowno is alios,
'tzy voor hoogo pry son, ta krSgsn,
in Nowgorod Wolyask wordt vleeseh
en Bpek op de markt voor 3 mark
per pond verkocht, ta Sjltomlr zyn
volop levensmiddelen, ook koffie, thee,
suiker enz.
Er zou nog meer zyn, als de boeren
niet nog wat wantrouwig waren.
Bovendien heeft het brandewynvor.
bod hen bewogen, hnn eigen brande
wijn fa stoken. Zoodra da orde ga
haal is hersteld, sullen ongetwijfeld
groote voorraden graan voor uitvoer
beschikbaar worden gesteld.
Binnenland.
Invoering zomertijd.
Door den Minister van Binnenland-
sche Zaken Is oen wetsontwerp inge
diend tgt invoering van zomertijd.
Ter toelichting zegt de minister, dat
naar myn persoon gedurende een paar
wskèn stop gezet wordendesa ver
standige man was varwonderiyk dicht
bjj de waarheid gekomen. Zyn op
troden kou esn of anderen dag van
dienst sljn, maar als hy er nu met
de zaak op doorging, kon hot voor den
koning de ergste gevolgen hebben.
Ik verwenechta George Featharwell,
omdat hy zyn mond niet had kunnen
houden.
,Wol," vroeg Flavia, syt ge mat
de zaken klaar
„Ja," zei ik, zullen we nu terug
gaan? Wij zyn bijna op het terri
torium van myn broeder."
Wy waren inderdaad in hst uiterste
einde der stad, juist, waar de hou vals
naar het kasteel beginnen op te atygsn.
Wy bewonderden het trotsche gebouw
met zijn mooie oade muren, en wjj
zagen een stoet den heuvel afdalen.
Die kwam op ons toe.
„Laat ons terng gaan," zei Sapt.
,Ik zou willen wachten," sci Flavia,
waarop ik myn paard naast het hare
bracht,
Wy konden den naderenden stoet
nu onderscheiden. Eerst kwamen
twee dienaren in een zwarte, met
allver gegarneerde livrei. Deso werden
gevolgd door een door vier paarden
getrokken wagenhierop stond, onder
staatsiekleed, een kist, achteraan reed
een man, geheel in 't zwart, mat zyn
hoed in de hand. Sapt' ontblootte het
hoofd, en wy washtten eerbiedig.
Flavia zat naast mjj en had haar hand
op myn arm gelegd.
de tydsomstandighadcn hot naar zyn
moaning geraden maken ook voor den
aanstaanden zomer weder over te
gaan tot invoering van den z.g.
zomertijd.
In overeenstemming met de desbe
treffende adviezen van de Nederland-
scho Spoorwegmaatschappijen is de
voorgedragen regeling er, evenals
verleden jaar op gericht, datdaover>
gang zoowe! by den aanvang als by
de beëindiging van den „zomertyd"
plaats heeft des nachts van Zondag op
Maandag en zyn als tydstippen van
overgang gekozen 1 April en 30
September.
Door de N. Roit. Conrant wordt nog
eens de sandaqht er op gevestigd, dat
van verschillende zydon stemmen zyn
opgegaan om nog een midzomertyd
bovendien in ta voeren voor de maan
den Juni, Juli en Augustus gedurende
welka maanden de dag dan nog een
uur vroeger zoo beginnen en het ge
bruik van kunstlicht zoo goed als
geheel overbodig zou worden.
Criiiebydrage voor woningbouw.
Hst lid der Tweede Kamer de hear
Lintburg heeft den 15den Februari de
volgende vraag ia gezonden:
Bet feit, dat de crisisbijdrage voor
woningbouw aan de met Kijk*voor
schot bouwende gemeenten slechts tot
het jaar 1921 is toegezegd, maakt
verscheidene gemeenten huiverig met
hraeht tot woningbouw over te gaan
Is da regeering niet van oordeoi, dat
bestendiging van die orisiBbydrage
ook na 1921 is geboden, voor het
waarsehyeiyke geval, dat ook dan
Dog do dnurte der bouwmaterialen
den bouw van particuliere ï{jdo
hoogst bezwaariyk maakt?
De minister van binneniandsche za
ken heeft daarop geantwoord:
Op dit oogenblik kan, met het oog
op de onzekerheid omtrent de omstan
digheden, zooals die tegen het einde
van 1921 zullen bestaan, niet worden
uitgemaakt, of termsn aanwezig zul
len zyn de crisisbijdrage uit 's Bjjks
schatkist voor woningbouw na dat
jaar te bestendigen.
Indien eehtar de pry zen van de
materialen zoo hoog biyven als thans
verwacht moet worden, zal zoodanige
bestendiging, naar de regaerlng meent,
niet kunnen uitbiyven.
De vleuchvoorziening.
Naar de „N. Bolt. Crt." verneemt,
zUn de runderen, welke eenige weken
geleden voor de militaire etappe-
slaebtery in Oversehie zijn gevorderd
(350 stuks), door de rykstaxateurs
ongeveer f 55,000 lager geiehat dan
vanwege den burgemeester was vast
gesteld.
Segeeringibuekikini
Naar de „Graafschap-Bode" ver
neemt, overweegt onze regeeriug da
mogelijkheid, tegen den volgenden
winter goedkoope buckskins voor do
bevolking beschikbaar te stellen. Tot
dit doel zouden dan alle wol en lompon
door de regeering worden gevorderd.
Jl. Woensdag heeft in verband hier
mede ta Tilburg een eerste vergadering
plaats gehad vat: buckikinfabrikanten,
waarby de regeeriug vertegenwoordigd
was door prof. Van Ittersum. Daar
is een en ander uitvoerig besproken
en tegeiyk overwogen, hoe eventuesl
aan het verlangen der regaering kan
worden voldaan. De regesringsbucks-
kin zal eventueel in vyf qualiteites
worden geleverd.
,Ik veronderstel, dat het een der
heeren is, die in den twist gedood
zyn," zuide zij.
Ik wenkte een rykneoht.
.Ga en vraag, vrien zy begeleiden,"
beval ik.
Hy ging naar de dienaren en ik
zag hem vervolgens naar dan edelman
gaan, die achteraan reed.
„Het is Bupert van Hentzau," fluis
terde Sapt.
Het was Bupert, die den stoet een
toeken gevende om halt ta houden,
direct op mO toegereden kwam. H(j
had een onvergenoegde uitdrukking
op zyn gelaat, en hy boog met diepen
eerbied. Toch glimlachte hy eensklaps,
en ik lachte ook, want de oude Sapt
had zgn hand in zijn zak gestoken,
en Bupert en ik raadden, wat hy nu
daarin verborgen had.
„Uwe Majesteit vraagt, wien wy
begeleiden," xeldo Bupert. Het is mijn
goede vriend, Albert van Lauengram."
Mynheer," zot ik, „niemand be
treurt die ongelukkige geschiedenis
meer dan ik. Myn bevel, dat ik ge
hoorzaamd wenseh te zien, is hiervan
het bewys."
„Arme jongen 1" zei Flavia zacht,
en ik zag Buperts oogen op haar
gericht. Hierop werd ik gloeiend
rood, want, als Ik mijn zin had gehad,
zou Bupert Hentzau haar niet door
een zyner blikken belaedigd hebben.
Toch deed hy het, en durfde zelfs
bewondering toonen.
(Wordt vervolgd).