N°. 27. Saterdag 2 Maart 1918. I05e jaargang. Bij dit nummer behouren twee bijvoegsels. Zal de rechtsche coalitie gehandhaafd blijven? si FEUILLETON Da gevangen mi Zenda, Buitenland ABONNEMENT Pr§s per kwartaal, Ie Goer f 1, buiten Goes f 1,25. Afzonderigke sommen; 5 eant. VertehSnt: Maandag-, Woes.«dag en Vrijdagavond Uitgave Naaml- Venn. „Goesebe Courant'*. DirecteurG. W. van Barneveld. advertentiEn tj wan 15 wgels 75 cesit, elke regal meer 15 csa Driemaal plaatsing word- tweemaal betekend. Familieberichten 1—10 regels f 1,50 Bewijsnummers 5 c»at. Advertsm-iën worden aangenomen tot 12 uur voormiddag». De concentratie der vrijzinnige par tijen, in 1913 voor het toen komende parlementaire tijdvak gesloteD, zal in dit jaar niet vernieuwd worden en elk der drie groepen zal bij de stembus zelfstandig optreden. Dit wordt door verscheidene vrij zinnigen betreurd. Zij meenen, dat daardoor het noodige élan bij den ver kiezingsstrijd zal ontbreken en daardoor het aantal vrijzinnige stemmen zal slinken, waardoor tevens aan de gecom bineerde rechtsche partijen een zekere kans op de overwinning wordt ge boden. Herhaaldelijk is daartegenin betoogd, dat die vrees geen grond beeft. On danks het élan van 1913 brachten toen de vrijzinnigen nog geen 30 pCt. uit van het totaal der stemmenSedert 1905 waren ze met 5 pCt. gedaald. Men heeft de oorzaak in velerlei ge zocht, maar een feit is het, dat bij concentraiie van de drie groepen de beide uiterste vleugels wel wat huiverig waren op eikaarscandidaten te stemmen en zoo verloren de vrijzinnigen heel wat stemmen. Tal van oud- of vrij liberalen stemden op christëlijk-histo- riscbe candidaten, vele vrijzinnig democraten stemden rood, liever dan hun keus te bepalen op mannen als Van Eoresst, Nierstrasz, Knobel, die hoe achtenswaardig deze mannen ook mogen zijn, door hen niet konden worden aanvaard, doordat zij de toepas sing hunner democratische gszindheid bij hen niet in voldoende veilige handen meenden. Zal nu elk der vrijzinnige groepen voor haar beginsel en voor haar vertrouwensmannen met volle vrijheid van spreken en schrijven in het vuur kan gaan, niet veel meer bereikt kunnen worden dan toen Wij gelooven het wel. Bovendien is nu wel gebleken, dat de kans voor een rechtsche combinatie bij de stembus al zeer gering is. Er mogen aan die zijde al personen ge vonden worden als de katholieke beer Van Wijnbergen, die voortzetting der coalitie bij de stembus verdedigen, langzamerhand dringt ook daar de over tuiging door, dat het stelsel van even redige vertegenwoordiging zoowel uit technisch, als uit principieel oogpunt stembusverbonden vrijwel onmogelijk maakt. Technisch toch is het onmogelijk vooraf te berekenen, wie bij gemeen schappelijke lijsten gekozen worden. Het kan dan voorkomen, dat een onvervalschte christel ijk-historische, meenende De Savornin Lohman, aan zijn zetel te helpen, eigenlijk niets heeft gedaan dan de verkiezing van een Katholiek te bevorderen en omge keerd, zoodat er alle kans bestaat, dat elk der drie rechtsche partijen na de verkiezing ontevreden over den uitslag is en meenen zal, dat zijn coalitiege- nooten eigenlijk zetels bezetten, die aan de mopperende partij toekomen. En dan, DOOK ANTHONT HOPE. .Nsen, inSnhecr,' zei Jobsa. Zijne Dooghoid heelt daarsa» ook gedacht. Terwijl de twee anderen dn eerste kamer verdedigen, sal bU, die don koning heeft gedood, de luiken san het venules' openen. Dit venster last na gettn licht door, want het komt nu alt in een groots bul? vaa aarde werk j so deze hul», dis wijd gcnoag is om het lichaam van eun mentch door ts laten, komt ia het watsr der gracht uit. Ale da koning au dood la, bevestigt tijo moordenaar oan zwaar blok aan sjn lichaam, en haft met hr-hulp van een kstrol hot U]k op, totdat hst op gelijkt) hoogte is mat de huls. H(j stopt au da voatoa daarin en schuift dan het lichaam omlaag. Zonder senig geraas valt dit in het water en verdwijnt het onzichtbaar tot op den bodem der gracht, die daar ongeveer twintig meter diep is. Als bij hiermee gereed ls, roept de moordenaar hard. .Alles is klaar' en gljidt dan zelf ook door ds hulsde anderen, zoo zij het kunnen en de aanval is niet te hevig, gaan dan ook na de stembus, als beraadslaagd moet worden over een regeerings-combinatie, zullen die groepen van 't begin af, als min of meer teleurgesteld tegenover elkander staan. Dr. Kuyper, de schepper der ïeclit- sche coalitie, ziet deze zaken volkomen duidelijk in. In „de Standaard" van 27 December wordt het door hem openlijk erkend, dat er van een recht sche steinbuscoalitie geen sprake -kan zijn. Reeds in 1913 had het stembus- accoord veel moeite om tot stand te komen. Het bevatte dan ook maar het eenige punt, dat nog het cement kon vormen der rechtsche combinatiede. schoolkwestie. Dat zou nu nog moeilijker zijn. Met de christelijk historischen zou 't nog wel gaan, meent dr. Kuyper. „De jongste proclamatie van begin selen, die van deze zijde uitging, ver toonde veel meer democratisch karakter dan vroegere uitlatingen", zegt de drieslarschrijver, die ais gevat politicus dadelijk heeft gevoeld, dat de demo cratische begrippen een belangrijker woord mede te spreken hebben dan weleer. Maar, vervolgt dr. Kuyper, met de katholieken staat het behache- lijker. Die hebben zich zonder een woord daarover met hun coalitiegeuoo- teu te spreken, zich bij Cort van der Linden aangesloten en „hun eigen koers gekozen". Dr. Kuyper spreekt dan ook als zijn meeniug uit, dat van een gemeenschap pelijke stembusactie niets zal komen. „Zoo elk der 'partijen met beleid te werk gaat, en geen steen in het water laat vallen, zullen zoo goed als alle stemmen van elke partij zich op den aangewezen candidaat vereenigen". De volleerde tacticus dr. Kuyper vreest dus van afzonderlijk optrekken der rechtsche groepen geen verlies van het totaal der rechtsche stemmen. Zijn redeneerisg is dus dezelfde als die van hen ter linkerzijde, welke op dezelfde gronden geen vermindering van linksehe stemmeu vreezen, veroor zaakt door niet-gezamefllijk optrekken. Eenzelfde meening als Dr. Kuyper verkondigt het anti-revolutionaire „Friesch Dagblad" „Wij wenscben met de christelijk- historischen en roomsck-katholieken goede buurschap te onderhouden of straks in de nieuwe Kamer tot een gezamenlijke politiek op een gemeenschappelijk program komen kan, dat zullen we dan zien maar wij beginnen met alleen te staan". En verder „Geen enkele partij behaalt de meerderheid. Zij blijven eraffeveraf. En de eenige vraag> waarop we ons hebben te spilsen is deze: Hoe drijven wij actie en propaganda zóó, dat onze partij met haar sterkste kracht in de Kamer komti" Sindsdien is de verklaring van het Hoofdbestuur der christelijk historische partij, dat het stembussameuwerking niet .mogelijk acht, de situatie, komen verduidelijken, zoodat dr. Kuyper dan ook met een behendigen zwaai van de dwaling zijns weegs is teruggekeerd en ook tot het inzicht is gekomen, dat eerst na de stembus uitspraak over naar da tweede kamer, barricades,rut, zoo mogelijk de deur en verdwijnen dan op bun beurt door hetzelfde gat. D» koning komt ziet mser te voor- oehja, maar xf komen éirset weer bovaa water en zwommen naar den overkant, waar mannen gereed staan met paarden on ook met ladders om hen uit de gracht te halen. Hier zal, al» allse v«rk«srd loopt, ds hertog zich by hen voegen on zich door de vlucht met hen trachten te redden gaat alle» goed, dan zullen xo naar het kaaieel torugkaeran en hun vU' aoden in de val hebben. Dit ia nu het plan van den' hertog, Uw opzichte van dou koning. Maar het zal alleen het allerlaatst ten uitvoer gebracht worden want we weten allen, dat bU niet van plan la den koning to dor,den, teuzU hü, vroeg of laat, ook D kan dooden, mflnhoor, zoowaar God leeft, heb ik do waarheid gezegd, mSahcer, en ik smeek mS nu tegsu de wraak van hertog Michael te beschermen want, als hij weet, wat ik nu gedaan heb en ik val in zljaa banden, bid lk maar één ding in deze wereld om een spoedigen dood, en dien zal hU mü zeker niet geven.' De knaap had zjn verhaal npocdlg verteld, maar wü vroegen hem r.og om nadere inlichtingen. Wat hij ons gezegd had, bad alleen betrekking op een gewapsDden aanvalmaar zoo er vermoeden» rezen en een hoogste de eveutueele samenwerking met ande ren zal kunnen worden gesproken. Van een gemeenschappelijke rechtsche lijst komt derhalve Diets. Elk der groe pen zal met eigen candidaten uitkomen en daarvoor de krachtigste propagauda maken. Dat, acht men ter rechterzijde inde gegeven omstandigheden de aangewezen weg. Is dit juist gezien aan die zijde, dan zullen zij, die vau eeu afzonderlijk optreden der linkergroepen allerlei rampen voorspellen, zich in allen ernst hebben af te vragen, of hun bezwaren wel den toets der critiek kunnen door staan. Laat men den raad, die van de overzijde tot ons komt, ter harte nemen laat elke groep zich zoo sterk mogelijk maken. En dit zal o.i. onmogelijk blijken, indien men, op een program van geveu en nemen, zich vooraf gaat binden aan groepen, waarvoor men toch niet uit volle overtuiging in 't vuur kan en wil komen. Of men het aangenaam vindt of niet, het feit ligt, er nu eenmaal toe, dat noch van coalitie, noch vau coucen- tratiestembusaclie iets zal komen. De nieuwe tijd eischl, ook hier nieuwe vormen. Of die zullen staan in het aaDgegeven teeken der vrij-liberalen staatssocialisme contra vrijheid, of in dat der vrijzinnig-democraten conser vatisme contra democratie, zullen de komende dagen ieereu. Van eeu politiek, die alle vrijzinnigen onder één hoedje wil vangen, zal echter wel evenmin sprake kunnen zijn, als van een optreden der rechtsche coalitie. Men jammere daarover niet langer, maar sla de hand aan de ploeg. Het is kort dag. Iedere groep spreke dui delijk uit, wat in de komende periode van haar te verwachten is en werpe zich met enthousiasme in den strijd. Dat de vrijzinnigen echter goed zullen doen te bedenken, dat zij allen vau dezelfde familie zijn, achten wij vau zelf sprekend. Wie zijn neus schendt, misvormt zijn aangezicht. De strijd' In en buiten Europa. Wie da laatste dagen tijd en (ast beeft gehsu om zich in do rodovoe ringen van diplomaten te verdiepen, kan Jij® hart ophalen. Kolommen zijn gevuld mat schijnbaar reeds uit den treura herhaalde verklaringen over da bedoelingen der oorlogees- renden. WJ zeggen schijnbaar, want inder daad ls al dit wtjdlopplg gepraat een voorzichtig tasten naar do opinie van den tegenstander. Het ls een bowtj», <'&t mee nog hoop heeft op een schikking, voor dat ,do laatste men cn ds laatste csstt aan dan oorlogsgod zjn geofferd. Deze rede; oerlogen, die kwansuis alleen voor bindende ooren dienen, worden door d§ vgandet» gretig na geplozen of niet een wending hier of dsar bewijs geeft van zwakte of toe gesendheid. Zoo ja, dan wordt de vreugde daarover zorgvuldig verbor gen en met des te g rooter kt-sebt do onaannemelijkheid van die voor- ■lolilug uitgebazuind. WH hebben nu gehad de rade van don r(jkskaC!olier HertUog, waarin macht, zooals bg voorbeeld die van m(, dan kontvg, kwam ter onderzoek daar, dan zou het denkbeeld van verzet worden opgegevenda koning zou dan kalia vermoord worden en lu da bals geworpen. Eu dit was ingenieus bedacht es» dar zes zou das zijn plaats in de e»l innemen en bU het binnenkomen der onderzoekers, luid om exenus «n vrijlating vragen. Mtohaol, aadarbü geroepen zou erken nen) te haastig geneest te zén, maar hj soa ®r aan toevoegen, dat de man hem geërgerd had, door zich ia do punst van con dame te willen dringen (daze damn wan Antoinette de Man- ban) daarom had hl), waartoe bU als Hoer van Zenda meende rscht t® hebben, hom daar opgesloten. Na hot aanbieden van verontschuldigingen, was hü nu echter tevreden hem te kunnen laten gaan, en verheugd daar door een einde tn kunnen maken aan het praatje, dat tot verdriet van dsn hertog was rondgegaan, aangaande een gevangen» Ia Zend», en dat zijn bezoekers tot zulk can lastig onder, zoek had genoodzaakt. Do verblufte bezoekers zouden dan heengaan, en Michael kon op z8» gemak het lichaam van den koning doen verdwijnen. gapt, Frlz en ik, in m(Ji: bed, zagen elkander aan, met afschuw over zulk een plan vervuld. Of ik komen zou In vrede cf met geweld, in het open baar aan het hoofd van een leger- öeze naar oen vredelievende oplossing streeft. Het standpunt, door Czorsin reeds in een vroegt-r gehouden rede ingc nomen, en dat een toenadering be duidt tot de beginselen door Wilson geproclameerd, wordt i n ook door Battling, als wensehaHjk en mogoigk voorgesteld. Hij kom,, ook tegemoet aap don wenseh v»n Engeland door de verkla ring, dat Dultichland 6r siies san denkt België te behouden'. Halaas ls door des koning der Jonkers, von Heydcbrand von tbr Lasa, wser rost io het etao gegooid, door sijn verklaring, dat Belgis niet geannexeerd moest worden maar... onder ds militaire politiek» en esono- mlaehe overhand van Duitschland. OoK de rede van von Herthng kaa geen genade vinden in do pera tier ge&illeerdsn. HertUeg zoo schrljlt ds Daily Exprcu Ei a it do» toon aan v*u den overwinnaar; hef is onmogelijk, te beweren, dat sjn rede den vrer'e Iets nader heeft gebracht. De Timet sehrUft: De redt laat openlijker dsns ooit uskere kan ten tien van de .vredespolitiek vaa Duïissh- land Hnt voors aam»t® bezwaar van da Times is, dat Hertllog eves krach tig al» tevor»n blijft vasthouden aan da methode van. versnlppara onder handelen, welke door Wilson was ver worpen. Na de rede in onderdeden ta hebben, nagegasD, eo- cludeert cia Timen .Tuisehofi die (n.l. de Duiisshe) t emming, en de, summing van voor Uitütre vonde vrijheid, gaapt een eeuwigdurende ea onoverbrugbare kloof'. Da oordeelvellingen van de itadsre bladen worden voldoende gekarwtte- rieserd door de titels van hun hoofd artikels ov-jf do r«da van Bertilng. Zoo hseit de Daily Nevis .Woorden on dzdan* de Dai y Chronicle „Hoe Duitsohiaud cle daad mot het woerd tn avsreeiisiomming brongt*de Afar ninq Pviti ,D» hh limsii' de Daily Telegraph: .Hert lings para doxen". Do Daily leiegraph schrijft„Hei wordt steeds mosllfiier om ts begrij pen wat EortUn p. nciea bedoelt, of om zijn wordsn ie esaige overecwitom- te brengen met de üalischo politiek. Hertliogs joiigei® ultlatlcg ie naar de Daily TeUgraph toagseft co; eliiautor van'tooi,maas- waaneer aij iü bijzonderheden wordt tagogaaa, wordt volkomen vijaadlg gevon den aan een vrede, uien drj entente zou kunnen aanvaarden". Behalve de hores gsnosmke hebben ws nog de rtdo van von Pr y.«r, die de eonssrvaiieven ia den Rijksdag heeft ontstemd door zg j vooruit;,toe veude beginselen op het gebied cok van eakeivoudig kiesrecht Staatssecretaris Salf heeft een ant woord gegisvst o p da roaa van Smut». Smuso wil Dulttehlatid als koloniale mogendheid vernietigen^ moeit Lloyd Goorgs Dultsehland au vasicl .ans- mogendheid en Carton ale industrieels mogendheid te gronde willen riskten. Smuts roert daarvoor niet meer de vroegere gronden aan, maar plaatst zich iu de eerste plaats op het sterk imperialistisch itr.ndpurst, dat dei be vcülging vac het Siitsehe wereldrijk dï St-M-uggsvoi onmogelijk maakt. Smnsa siae.it Oost-Atrika als ver- bindlngssehskel voor den weg n»ar Bgypta »n lodié es stelt ec» soort Mocroa-ieer op voor hst zuidolSk halfrond met uitsluiting van de Duit- korps, of in het gchvtra in een ge heimen aanval, dg koning zou dood sijn, voor lk bU hem kou komen. Zoo Miekrel de sterfcevr, was, cn mij ou overwinnen, zon er «os alcdo aan komen. Maar ais lk sterker was, zou ik niet weten hoo hem ta ataffsn, sou ik zijn would niet kunnen newijzer., zonder ook »9!| eigen sehuld te ar- kennsm. Iu dit geval zou lk koning W§vsr (een oogsnbllk «ioeg mijn pols sneller) en soa de toekomst getuige sijn van den strijd tcssehen hem en mij. H(j schoen ïieh da Ovorwinning mogoljfc en mislukking cnmogelijfc gïmsskt ta hebben. Ia het ergste gova.1 sou hij nog staan, als hij ge staan had, toen ik zUn pad kruiste, met slechts oen man tussehen hem en dan troon, on die man was een in dringer; In het besie geval zou er niemand tegenover hein otaau. Ik was begonnen te denker, dat Zwarto Mi chael hot veehten bij voorkeur asn 2{j c vrienden overliet; maar nu moest ik erkennou, dat hfl toeh iu ieder geval de .ürheber" van het gebeele plan was. .Weet do koning hiervan?' vrosg ik. „M0E broeder tn ik',antwoordde Jo han, .hebben de bul» aar-gelegd, onder toasleht van dan graaf van Hsntzau. Hij was dien dag op wacht au de koning vroeg ham wat dat ding betsekvnde.Op zijne luchtige manier antwoordde hü ,Dit is nu een nieuw gebruik van Scheie, clonals var. de Fra: »ehen voor Woel-Atrlka. 3mute wil tor wc«rszjjdeu van den weg Kaap—Ksïro—-Calcutta geon vreemd baalt. Hiertegan rloht zich staatsieerotarl» Solf. Hjj verklaart, dat de msdeiïtia- ling van goner».»! Smuts, die lid ia van hot oorlogskabl on mot Lloyd Georg» te Versailles vsar, o»n officieel karakter hoeft, maar dat Duiteehland nooit er in zal toestemmen afatand te doen van zijde kolonie», door de koloniale questia 1» ees> levcniquestle g#ea weiilttcquestie. Weliswaar neemt la Engeland het aantal stommen toe, die overeenstem ming op koloniaal gebied als een dooo.'skcltjki- voorbereiding voor een toekomstige wereldpolitiek beschou wen, ongetwüield tiaar, echter aehter Smul» »a de regeering nog groote, door haristoeutea godrsveu massa's. Zoo wordt voortdurend vs-ti wsers- r-üdsn in woord en gïiehuft het steeds Biet gallego veranderingen wisselend iazieht uHoshgezat. Waaneer wjj echter zien hoo de gapcEde afgrond tustchc.n beider standpunt voor het ongewapend oog niei, merkbaar ls gedempt, dan twijfelen wij aan d« mogelUkhoid van eau vreda door ovsreunstemming en mooie» gsloovwi, dat sllo-an wat door het zwaard wordt veroverd, zal tellen. Japan in het Verre Oosten. De .Dshy Msil' vorasemt uit Tönt- sins Er afj» goeie redenen om aan te namen, dat J.pas sposdig must- j agele» sal nemeix togen de bedreiging, dl», da ialrgse Oosoiarilksca-i ea Duitsche krUi-jgavsogeticr, In Siberië vormsn. Kon tolsgrhm uit Wiadiwoetok meldt, dat een isternatiocale gtrfjimeeht, wegens ds toensmmido worilooshoid, den pationllkdioiiat in ds ssad over- genomeD havft tot boashorming van vreemde eigendommen. D« pura wijdt verder betehouwirgen aan as mogoljkheld van et® -uvschon- komst vat, Japan in Raaiand. Da .Petit Parisian' verklaart, dat Jap&ö, ongerust over da (Duitsehe) pLv.maii om Kuala» a te krmehron en te kolonise&ree, van mceoicg is, dat het in de richting van Siberië en den Oora zal moeten optreclsn om da Uitbrs-idlng, die s\jrs buiaegeit bedreigt, te verlammen. Hst blad vpsgt er san toe, das de actie beraamd en voorbe reid is; de wjxe van uitvoering sal la overleg met de gcalliferden, in het bij loader iner. Engeland e» de Ver- Müigde Staten, vastgc-steld worden, 4> iitxt e 1 h. v. d. Peulvruchten. Het bureau voor medadealingeE iu zake do vosdtelvoorzieBiig meldt: Voor de et.rstrolgoade viarweaksebe periods is hst rantsowr peulvruchten weer bepaald op 1 K.G. per hoofd der bevolking. Het staat nog niet vast, dat voor de daarop volgeed» periode ook het volle K G. zal kranen gegeven worden. Daarom ls het wellicht $oed, ais de gitmeflif iebeeturen, zooals trouwens versehlllande raeds doen, eenige re, serve mskru. Vervoer per spoor. Het verbod van vervoer per spoor in blnnsnlaadBeh vorkeer ztl tot nader order geen betrekking hebben op landbouwwerktuigen, meubelen en piano's, voorsoover hst mot betreft vervoer tueschcti stations, gelegen in den Jaeobs' ladder, waar langs, zooals wel zult hebben geleien, Sire, de Eoesschsu van de aarde naar den h»msl stagen, Wi,i oordeelden het voor U, Sire, niet batamtlijk, dat, wauneer het Uwe beun is, gQ langs den ge' wonen weg zoudt gaan. Daarom heb ban wü voor een kleinen, speelalen door Kaag gemaakt, waar gc-wora ster velingen U niet kucne-n zien of lastig vallen. Dat ie de bsdosllng van deze bul«, Sire." Eb hü lsohti» en boog, en vroeg toer,temming cm het glue van den koning, die jalst toupeerde, nog eoss te mogen vullen. En do koning, hoewel, als alle anderen van zjiu Buis, hu dapper man, werd afwitso- land rood en bleek, toca hü van do bul» naar den man zeg,-die hem tori laaghartig boBpotte. ,Oai>, niijnb-tcr', (hisr hniveido de man) ."het ls niet ivo gemakkeigk cm rustig te x(i: in het. kasteel van Zeif-da, want alle luid- jea daar souden oven goed ismand's keel afsngden ale ce?: partfltja kaart «pelen en graaf Knpert zou het rog eerder een tUdvetdrJf vinden dan wie dv.i ook hü zou het nog llaver doen dan een vrouw ongelukkig ma ken, ofschoon h§ dit ook graag doet. Wordt vervolgd J

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1918 | | pagina 1