n-£5Ltl!ll ïi iilj^l iijili SBS I jlll ï|/lii D"~'"
N°. 15
Zaterdag 2 Februari 1918.
105e jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel,
ABONNEMENT: r«VVr« a-V m - vm Trr^ ADVERTENTIËN
M.mo„.111k|ii11in 11ikl Irjp 2
Versehgut: Maandag-, Woensdag- JJM ^UiMMkJ \F *$LJ -H® 1 11 Hl F»mllleberlchten 1-10 regels f 1,S0
f 'I Bowgsnammers 5 eent.
Vïgdagavond. Advertentiën worden aangenomen
Uitgave iVaaml. Venn. „Goesche Conrant''. DirecteurG. W. van Barneveld. tot 12 uur voormiddag».
Het waarschuwen der burgerij bij
de nadéring van vliegtuigen.
In ons nummer van 1 Januari j.l.
hebben wij uitvoerig uiteengezet ^hoe
een boven Hollandsch grondgebied ver
dwaalde vlieger gewaarschuwd kan
worden, dat hij zich boven neutraal
terrein bevindt, met andere woorden
dus, dat hij zijn bommen binnen boord
moet houden en langs den kortst moge
lijken weg moet maken, dat hij weer
weg komt.
Bespraken wij toen in hoofdzaak hoe
de vlieger door de Zuid-Bevelanders
gewaarschuwd kan worden, thans willen
we een oogenblik stil staan bij het
vraagstuk, hoe de Zuid-Bevelanders, en
in de eerste plaats de burgerij van Goes,
op het gevaar van een naderend vliegtuig
opmerkzaam kunnen worden gemaakt.
In de eerste plaats de burgerij van
Goes, zeggen wij, en dat wel hierom,
omdat de hoofdstad van Zuid-Beveland
de grootste trefkans heeft, niet alleen
doordat zij uiteraard een grooter met
woningen bebouwd oppervlak heeft dan
de omliggende dorpen, maar ook omdat
zij in de avonduren door sterkere licht-
uitstraling allereerst de aandacht kan
trekken.
In tegenstelling met het gemeente
bestuur van Vlis3ingen, dat uit het
gebeurde te Sas van Gent nog geen
lessen heeft getrokken eu van plan
was dezer dagen den Sint Jacobstoren
met electrische lampen in de nationale
kleuren te verlichten, hebben B. en W.
van Göes ingezien, dat een gemeente,
die zoo weinig mogelijk verlicht is, het
minste gevaar loopt door een ver
dwaalden vlieger voor een vijandelijke
veste te worden gehouden.
De lantarenlichten trekken de op
merkzaamheid der vliegers en zelfs de
lichten in de nationale kleuren, zooals
zij te Sas van Gent bij de suikerfabrie
ken opgesteld waren, bleken een prach
tig mikpunt voor de nachtelijke aviateurs
te zijn.
Gelukkig toen er nog geen vlie
gers over Zuid-Beveland kwamen noèm-
den we liet ongelukkig is onze
gemeente in de late avonduren en ook
's nachts, vrijwel volslagen in het duis
ter gehuld.
De hotels en winkels, die in den
vóóravond nog heldere lichtvlakken
toonen, zijn dan gesloten en de weinige
lantarens, die noodgedwongen moeten
aanblijven, zijn gesluierd en worden
van gemeentewege van houten be-
kappiDgen voorzien, zoodat het slapende
Goes niet spoedig door het speurende
oog van een onwelkom aviateur ont
dekt zal kunnen worden.
De mogelijkheid blijft inmiddels be
staan, dat, evenals op 22 December
j.l. een vliegtuig van vreemde nationa
liteit zijn weg over ons eiland zoekt
en voornamelijk bij lichte maan zijn
de Goesche huizen en straten niet
geheel onherkenbaar te maken.
Nadert een vliegtuig des nachts onze
gemeente, dan is het noodzakelijk de
burgerij daarvan zoo spoedig mogelijk
in kennis te stellen, opdat ieder op het
20 FEUILLETON
De gevangene van Zenda,
DOOB
ANTHONT HOPE.
Hij Mig mjj eon oogenblik aan en
stak toen zijn pgp op. Ik was op dat
oogenblik wrrkelgk In een kwade
luim en ik zei op boozen toon
,Waar ik ook heen ga, word ik
altijd gevolgd door een halt dozijn
kerels."
„Dat weet ikdaar heb ik voor
gezorgd,' antwoordde hij rustig.
„Waarom
„Wel," zei Sapt, een rookwolk uit
blazende. „Het zon voor Zwarten
Michael niet zoo heel onaangenaam
zijn, zoo gg verdweent. Zonder n, zou
het onde spel, dat wjj verhinderd
hebben, worden doorgespeeld. Een
kogel komt hem daarbij wel te pas."
„Ik zal m{j zelf wel besehermen."
„Da Gantet, Bersonin en Detchard
lijn in Btrelsan; en, jongenlief, alle
drie zouden zij a even graag de keel
afsnijden, als ik het die van Zwarten
Miehael zon doen, zoo ik er de kans
voor kreeg. Wat Is dat voor een brief?'
Ik opende hem en las hardop:
„Als de koning wanseht te weten,
wat den koning zeer veel belang 3*1
oogenblik van gevaar een zoo veilig
mogelijke seliuilplaats kan opgezocht
hebben.
Nu is het van algemeene bekend
heid, dat de moderne vliegtuigen zich
met zeer groote snelheid bewegen, en
wie een oogenblik bedenkt, dat', wanneer
de nadering van een vliegtuig in de
verte wordt waargenomen, de machine
feeds binnen enkele minuten boven
de gemeente kan zijn, mag zich met
recht vroolijk maken over de naïveteit
van een gemeentebestuur, dat iemand als
waarschuwer in oogenblikke» van ge
vaar met een rateltje de stad wil laten
rondfietsen.
Een ratel als Dinsdagavond te kwatt
over tien bij de van gemeentewege
genomen proef gebruikt is, mag een
absoluut onbruikbaar waarschuwings
middel genoemd worden.
Nog weinige dagen geleden hoorden
wij een werkman van de Amsterdamscbe
gemeentereiniging zijn ratel in een der
drukste strateu gebruiken en konden
toen constateereu hoe het geluid boven
dat van trams, vrachtkarren en voet
gangers tot op betrekkelijk grooten
afstand te hooren was.
Wij hebben den ratel, waarmee de
gemeente-opzichter De Dreu Dinsdag
avond de stad doorkruist heeft, nog
niet gezien, maar wel geconslateerd, dat
ze onbruikbaar moet genoemd worden.
Wij hebben menschen gesproken, die
een geheeleu avond opgebleven zijn om
het straatrumoer te hooren eu er niets
van gemerkt hebben.
Trouwens, in alle bescheidenheid
meeneu wij wel te mogen opmerken,
dat een waarschuwingsdienst door middel
van ratels het meest onpractisehe is
wat het gemeentebestuur zich kau
voorgesteld hebben.
Wanneer een politieagent op zijn
nachtelijke surveillance in de Poel een
vliegmachine hoort naderen, kan hij
hoogstens de bewoners van de voorste
huizen van den Stationsweg uit bed
gerateld hebben, wanneer de vlieger
na zijn bommen te hebben uitgeworpen,
al lang weer gedraaid en verdwenen is.
Een modern vliegtuig beweegt zich
nu eenmaal vlugger en gemakkelijker
dan een Goesche politieagent met een
zwaren ratel in zijn handen, al zit hij
dan ook op een gemeente-rijwiel.
Laten wij thans de ratelgeschiedenis
voor wat zij is, dan komt in alle ernst
de vraag naar voren hoe is de bur
gerij het vlugste en doeltreffendste te
waarschuwen bij het naderen van een
vliegtuig f
Wanneer een vliegtuig Goes nadert
moet een centraal punt, waar men
zeker is steeds gehoor te zullen krijgen,
daarmede in kennis gesteld worden.
Dat is te Goes, in de nachtelijke
uren, het politiebureau.
Het politiebureau blijve dus's nachts
in directe verbinding met het telefoon
kantoor eu B. en W. treffen met de
besturen van den kring der omliggende
gemeenten zulke maatregelen, dat wan
neer in een dier gemeenten een vlieg
tuig gesignaleerd wordt, daarvan
onmiddellijk telefonisch aan het politie
bureau te Goes wordt kennis gegeven.
Op deze wijze bestaat althans de
zekerheid, dat men over voldoenden
tijd kan beschikken om de burgerij
inboezemen, wordt hg verzocht te
doen, wat deze brief vraagt. Op hot
elude der Nieuwe Avenue staat een
huls in een grooten tuin. Het huis
heeft een portiek, waarin een beeld
van een nimf. De tuin wordt door een
muur omringd. Aan de achterzijde
van dien muur la een hek. Zoo de
koning vannacht om twaalf nur alleen
door het hek gaat, rechts afslaat, en
ongeveer twintig meter doorloopt,
komt hg aan een zomerhuisje, dat
ongeveer zes treden boven den be-
ganen grond staat. Als hg deze be
stijgt en dan binnenkomt, zal hij
iemand ontmoeten, die hem een en
ander zal vertellen, wat zijn leven en
zgn troon van nabg betreft. Als hg
deze nitnoodiging in den wind slaat,
zal zijn leven ln gevaar zijn. Laat
hem dit biljet aan niemand toonen,
daar hg anders het leven eener vronw,
die hem bemint, ln gevaar brengt.
Zwarte M chael vergeeft nooit."
„Noen,* merkte Sapt op, „maar hij
kan een heel aardig briefje dlcteeren."
Ik was tot hetzelfde besluit gekomen
en was op het punt den brief weg te
werpen, toen Ik zag, dat op de achter
zijde nog iets geschreven was.
„Haha, daar staat nog iets.'
„Zoo gij aarzelt," ging de schrijver
door, „raadpleeg dan kolonel Sapt
„Hé," riep die heer grootelijks ver
wonderd uit. Ziet ze mij voor een
grooter gek aan dan
door een waarschuwingssignaal van het
naderend gevaar in kennis te stellen.
Wat is nu het meest doeltreffend
waarschuwingssignaal
Een goed signaal moet weinig tjjd
eischen en door iedereen gehoord en
begrepen worden.
Nachtelijke straatwandelingen met
ratels of fluitjes eischen te veel tijd
en geven niet de zekerheid van algeheele
waarschuwing.
Het is daarom noodzakelijk, dat van
uit een centraal punt de geheele stad
onmiddellijk kan gewaarschuwd worden.'
De politieagent met nachtelijke
bureaudienst moet direct na kennis
neming van de naderitg van een vlieg
tuig de burgerij uit haar slaap wekken.
Dit kan le door het in werking
stelling eener sirene, 2e door het ge
bruik van een stoomfluit, 3e door het
afschieten van een donderbus, 4e door
liet luiden van een zwaren klok.
Een goede sirene is wellicht kostbaar,
maar op de kosten mag, waar het
zulke groote belangen betreft, niet
gelet worden.
Een stoomfluit, zooals b.v. de was-
seherij De Zon er een bezit, zou het
ook des nachts verzorgen der machine
noodzakelijk maken.
Het spreekt vanzelf, dat wanneer
een dergelijk signaal gekozen mocht
worden, de booten in de haven
belet zou moeten worden, van hun
stoomfluiten ten eigen behoeve gebruik
te maken.
Het afschieten van een donderbus
zou wellicht velen doen schrikken.
Het is een paardenmiddel maar het
heeft dit vóór, dat het algemeen ge
hoord wordt en daar het signaal heel
spoedig begrepen zou worden, is het
/in werkelijkheid minder onbruikbaar
dan het er op het eerste gezicht wel
uitziet.
Toch blijft o.i. het luiden der groote
klok het meest afdoende waarschuwings
middel.
Het heeft dit tegen, dat, waar tot
nu toe dit luiden slechts bij brand
plaats had, menigeen het signaal niet
goed zou begrijpen en vele brandweer
lieden zich wellicht ten spoedigste naar
de spuithuisjes zouden begeven.
Toch is ook dit bezwaar heel ge
makkelijk te ondervangen.
Bij brand wordt toch meestal te
voren het kleine klokje geluid en wil
men in de toekomst alle onzekerheid
wegnemen, dan zou bepaald kunnen
worden, dat voortaan de kleine klok
slechts bij brand, de groote alleen bij
het vliegergevaar zal geluid worden.
Eerst door het gebimbam van de
zware torenklok zal men een waar-
scliuwingsteeken krijgen, dat onmid
dellijk kan gegeven worden en boven
«lk ratel- of fluitsysteem het voordeel
biedt, dat het allerwege op hetzelfde
oogenblik zal gehoord en begrepen
kunnen worden.
Buitenland,
De stryd in en bniten Europa.
Aliof er nieti gebeurd is, worden
de vredesonderhandelingen te Breit-
Litofsk weer voortgezet.
En de belangstellende toeschouwers
weten niet waarover atch meer te
Ik gaf hem een toeken stil te zgn.
„Vraag hem, welke vrouw alles ion
doen om den hertog ta beletten zgn
nicht ta huwen en daarom alles sou
doen om hem te verhinderen koning
te worden En vraag hem of haar
naam begint met A?"
Ik sprong op. Sapt logde zijn pgp
neer.
„Antoinette de Manban, waarachtig,"
riep ik nlt.
„Hos weet gU dat?" vroeg Sapt.
Ik vertelde, wat lk van die dame
wist en hoe ik het vernomen had.
HU knikte.
„Het is in zoover waar, dat z{j met
Michael het een of ander aan de hand
gehad moot hebben," zei hij nadenkend.
„Zoo zU wilde, kon zQ ons wel van
dienst zgn," zei ik.
„Ik geloof tosh, dat Michael dien
brief sehreef."
„Dat geloof ik niet alleen, maar ik
weet het bgna zeker. Ik zal gaan,
Sapt."
„Neen, ik zal gaan," zei hg.
„GU moogt meegazn tot aan bzt
hek",
„Ik zal naar het zomerhuisje gaan".
„Dat zal niet gebenren*.
Na eenige oogenblikken ging lk
verder
„Sapt, lk geloof die vrouw, ea lk
zal gaan.'
„Ik geloof geen enkele vrouw," zei
Sapt, „en gg moogt niet gaan.
verwonderen, over het zeldzame ge
dold der afgevaardigdon van de Cett.
tralnn, die tegenover Rusland toch
zeker ale overwinnaars kunnen optre
den, dan wel over de onbeschaamdheid
der Russische gedelegeerden, die reeds
meermalen niet onduidelijk lieten uit
komen, dat z(j geen vrede wensehen
en slechts een krachtige propaganda
hunner revolutionair: theorieën na
streven.
Steeds openlijker komt Trotsky er
voor nlt, dat hU een strUd tegen hot
internationale kapitalisme voert, dat
hU een woreldhervorming beoogt door
in alle landen da maxlmaÜBtische
theorieën Ingang te doen vinden.
Maar daarvoor zgn de Centralest na
eenmaal niet in Bost Lliofsk gekemeu.
De Dultsche generaal Hoffmann
heeft het Trotsky niet onduldelgk
laten voelen, dat men hem ln Duitsoh-
land zeer kwalijk neemt, dat hg tg-
dens den wapenstilstand door het ver
spreiden van dnlïonde vlugschriften
revolutionaire propaganda onder de
Dnttscho troepen poogde te Diaken.
Niemand kan voorspellen of het in
Dnitscnland en OoStenrfjfe eerlang tot
revolutionaire woelingen zal komen,
maar dit is zeker, dat noch de arbei
ders van Dultschland, noch die van
de Monarchie daarbU van do msxl-
mallgtische voorlichting gediend sgn.
Trouwens hst begint hoe langer
zoo dnldolUksr te worden, dat ook het
Russische volk van do regesring dor
Bolsjewlkl genoeg begint te krUgen
en dit blUkt voornamolfk al hieruit,
dat Leisin en zUn aanhangers niet
meer lu staat zUn, da anarchie ln het
binnenland met kraeht te onderdruk
ken.
Hos kunnen colt do theorieën van
Trotsky en de zijnen door doCentra-
len ernstig opgevat worden, als zg
zoowel door het uiteenjagen der Con
stituante als door de moordpartUen
in Finland eu de Oekraïne bewgzen,
dat het zelfbeschikkingsrecht der vol
keren niet verder mag gaan dan
met hun eigen belangen in overeen
stemming ls.
Het Russische volk wonseht don
vrede en het verwachtte dlon van de
Bolsjewlkl.
In plaats daarvan is Rusland op dit
oogenblik een toonbeeld van de groot
ste verwarring.
Volgens berichten alt Huparandais
da hongersnood ontzettend en vluchten
de Russische troepen uit honger bg
duiienden uit de loopgraven.
Dat de Bolsjewlkl,'die hun gezag
ontleenden aan de belofte, dat isg
den vrede zouden brengen, de volks
woede opwekken na het steeds dnl-
delUker blUkt, dat zU te Brest Lltofsk
nietB anders doen dan hun eigen
onmcgelUke theorieën prediken, be
hoeft geen betoog.
Volgens berichten uit Haparanda
heerscht in Petrograd in alle burger-
lijke en gematigde socialistische krin
gen een ongelooflijke verbittering
tegen de Bolsjewikl-regecrlng. Ook
onder de troepen begint do geest van
verzet op te komen, en afgevaardig
den van verscheidene regimenten
kwamen ln den Raad der Volkscom
missarissen en elschten hst verbod vau
vermoorden der niet-maximalistiseh
denkende arbeiders.
la Finland heeft do anarchie haar
hoogtepunt bereikt. Holslngfors is in
handen van de revolutionairen, die
geholpen worden door Russische sol
daten en Roode Garden.
Slechts ln Noord-FInland, waar do
Witte Garden de Roode Garden de
„Of ik ga naar het zomerhuisje, of
lk ga terug naar Engeland," zei ik
Sapt begon in te zien hoever hU kon
gaan met bevelen, en wanneer hU
moest gehoorzamen.
„Wfi verlleztn Se veel tUd," voegde
ik er aan tos. „Eiken dag dien wU
den koning laten waar hU is, bestaat
er nieuw gevaar. Eiken dag, dat lk
doorga met deze maskerade, Is er
nieuw gevaar, gapt, v?U moeten spelen,
wU moeten het spel forceeren".
Vooruit dan maar," zei hU znohtend.
Om kort te gaan, dien nacht om
half twaalf bestegen Sapt en lk onze
pzarden. Fritz werd opnieuw als
wachter achtergelatenwg hadden
hem niet gezegd, waar wU heen gin
gen. Het was zeer donker. Ik had
geen sabel bg mg, maar een revolver,
een langen dolk sn oen dievenlantaarn.
WU kw&mej aan het hek. Ik stapte
daar af. Sapt stak zgn hand uit.
„Ik zal hier waehten", zei hU. „Als
ik een sehot hoor zal ik
„Bigven waar gU zUt. Het Is de
eenige kans voor den koning. U moet
in geen geval iets overkomen."
„Gg hebt gelgk, mgn jongen. Goed
succes."
Ik opende hot kleine hek. Naar
biznen gaande, kwam lk ln een soort
wildernis. Er was een met gras be
groeid pad, en, reohts afslaande
volgde ik het nauwkeurig. MUa lan
taarn was gesloten en de revolver
baas waren, heerscht betrekkelijke rast.
De Finiche restoring heeft een
protest gezonden aan allo mogendheden
die Finlands onafhaukelUkheid hebben
erkend en een beroep op de hulp van
Zweden gedaan. Do leden van de
Zweedsche koloniën in Helsinfors zgn
gcvlueht.
Meer cm meer gaan de oogan van
het Russische volk open en wanneer
Trotsky en zgn aanhanger» tegenover
do ernstige pogingen der Csnlralen
om tot een spoedlgen vrede te komen,
nog langer als onvradelievenda pro
pagandisten van onmogelUka revolu
tionaire theorieën blijven optreden, zal
het oogenblik slot verre meer zijn,
dat Trotsky te Brest Lltofsk de ver
gaderzaal kan verlaten, omdat hU dooi
den val dar Bolsjewikl-regecrlng niet
langer als de wsrkelgke vertegen
woordiger van het Russische volk kan
besohouwd worden.
De staking in Dnitiohland, welke
niet onder leiding van politieke figuren
nlt do arhelderswereld staat, blgkt
toch van ernstiger aard te zgn dan
de telegrammen ons tot hiertoe wilden
doen gnlooven.
Do stakers eischen een ondubbel
zinnig» regeerings verklaring voor oen
spoedlgen vrede zonder annexatie» en
schadeloosstellingen, vorder actieve
deelneming van de arbeiders van
alle landen aan de vredesonderhan
delingen, vig kiesrecht voor alle
vertegenwoordigende liehumeo, op
heffing van den staat van beleg, van
de censuur en van de mllltarissoring
der bedrUven en vrglating van allen,
die om hun paeifistlsehe denkbeelden
gevangen genomen werden. Daarnaast
worden betere verzorging met levens
middelen on hetero distributie ge-
wenseht.
Do staking omvat ruim 200.000
arbeiders, die een bestuur kozen van
gedelegeerden uit hun midden en
vertegenwoordigers der soc. dem.
partgen.
Do staking, die aanvankelUk een
kalm verloop had, beoogt tevene een
prikkel te zgn voor de arbeider» van
andora oorlogvoerende landen om
hun rederingen van de noodzakelgk-
haid van een spoedlgen wereldvrede
te overtuigen.
Al leidt deze staking niet tot bloe
dige botslngon, zoo is zg voor den
toestand in Dnitschland toch zeer
opmerkenswaardig. Het Dultsche pro
letariaat is tot nu toe het gewillige
werktuig van de regeerlng en de
militaire kaste gebleken.
Een staking op groote schaal, hoe
ordelgk haar verloop ook zgn moge,
bewUst, dat ook bier de arbeiders
politieke zelfstandigheid sn mede
zeggenschap ln de regeerlngshande-
Ungen eischen.
Zg is een nu nog zachte wenk aan
de mannen der Vaderlandsehe partij
aan de conservatieven en milltairlsten,
dat de tijden, dat hun wil wet was,
voorbg zgn, dat da oorlog voor Dultsch
land naast alle offers, welke hg eischte,
toch ook dit goede gebracht heeft,
dat hg het zwaartepunt der staats
macht van de conservatieve en impe
rialistische groepen naar de pacifisti
sche volkspartg verschoven heeft.
Nadere beriohten doen zien, dat de
■taking een minder rustig verloop
neemt, niet bet minst waarachgntgk
door het to strenge optreden dor mi
litaire autoriteiten.
De opperbevelgebber ln de Marken
vaardigde een verscherping van den
had ik ln mgn band. Ik hoorde niets.
Eensklaps kwam van uit de duisternis
■en groot zwart voorwerp voor mgn
oogen. Het wae het zomerhuisje. De
treden bereikende, ging ik deze op
en kwam ik bg een groote houten
deur, welke vanzelf open ging. Eena
vronw kwam te voorschgn en greep
mg bg de hand.
„Doe de deur dieht", fluisterde zg.
Ik gehoorzaamde, en liet toen het
licht mgner lantaarn op haar vallen.
Zg was in avondtoilet. De glans
van de dievenlantaarn verlichtte hare
donkere schoonheid op zonderlinge
wfzo. Het prieel bestond uit een
enkele ruimte, spaarzaam gemeubeld
met eeu paar stoelen en een gzeren
tafel, zcoals deze voor theetuinen en
café-terrassen in gebruik zgn.
„Zeg niets, wg hobben geen tgd",
zelde zg. „Luister! Ik ken Mr.
Raesendyil. Ik schreef dien brief op
bevel van den Hertog."
„Dat dacht lk wei," antwoordde ik.
„Binnen twintig minuten zullen hier
drie mannen zgo om U te dooden*.
„Drlo de Drie?'
„Ja. Tegen dien tgd moet ge weg
zgn. Zoo niet. zullen eg U dooden....'
(Wordt vtrvolgA
