N°. 9.
Zaterdag 19 Januari 1918.
105e jaargang.
pr5.p.rrr,laGoMfll-,|^|1||| 1 flkTflP ~lilisi;wb
Bij dit 110. behoort een
Bijvoegsel.
GEWOONTE.
Buitenland.
id FEUILLETON,
De gevangene van Zenda,
Binn enlsEd,
ABONNEMENT: SSni/~>i MPM V WSBTH MA<Mha^A M 'W "BI" T Ml "V tS Ha Tm ADVERTENTlfiN
bultan Goes f 1,25. WK a ll B 1 H~® Pi BlslWj H ifÊ il |i m Driemaal plaatsing wordt tweemaal
Afxondarljko nommers 5 cent. W Bil F H UL k §2 il M IJ 1 J1 18 LM W Éf berekend.
Varoohjöt: Maandag-, Woensdag- \J SLA KJ ^l>4 A I JËLJ gïjp^ ^L4 Ulfi 1.1 V ft' Familieberichten l-10r egels f 1,50
f *}/-- JoawljSBumsieri 5 cent.
on Vrijdagavond. Advcrtentiên worden aangenomen
Uitgave Naaml. Venn. „Goesebe Courant''. Directeur: G. W. van Barneveld. tot 12 uur voormiddag..
Men schrijft ons
Onze handelingen geschieden vaak
uit gewoontedoor ze dikwijls te her
halen zijn wij er aan gewend geraakt.
Wanneer wij iets willen doen, een
handeling willen volbrengen, dan zullen
we eerst daarover denken, laDger of
korter, naarmate van het gewicht der
handeling. Zelfs bij impulsief handelen,
gaat denken, hoe vaag en kort dan ook,
vooraf. Handelen is dus een gevolg van
denken, dat oorzaak is, alhoewel het
mogelijk is, dat die oorzaak weer het
gevolg is van een andere oorzaak. Een
toepassing of wellicht beter, een uit
vloeisel van de Wet van oorzaak en
gevolg.
Het is duidelijk, dat waar verband
of werking bestaat tusschen twee dingen,/
die werking wederkeerig moet zijn
hier is dus een terugwerking van het
„gevolg" op de „oorzaak". Hier vinden
wij de toepassing van een tweede
natuurwet, de wet van rechtvaardigheid.
Hetgeen de mensch doet, keert tot hem
terug.
Onze handelingen zijn alzoo het
gevolg van denken, van onze ge
dachten. Denken we goed, dan moeten
onze handelingen noodzakelijk goed,
denken we slecht, dan zullen onze
handelingen noodzakelijk slecht zijn.
Denken is dus iets, dat voor den
mensch van het hoogste belang is,
want iets, dat een gevolg te weeg kan
brergen, moet een kracht, een vermo
gen zijn.
En toch is dat vermogen, hetwelk
evenals elk ander voor groei, voor ont
wikkeling vatbaar is, bij het gros der
menschheid ongeoefend, dus ongeschikt
voor het gebruik, dat er van gemaakt
zou kunnen worden.
Dat dit zoo is, is voor een groot
deel een gevolg van oubekendheid met
het feit, dat de menschelijke gedachte
een geweldige kracht is, die een schep
pend vermogen bezit.
Wat het denken aangaat, dit is geen
gemakkelijk iets, wel te verstaan het
intens denken aan een ding zonder af
te dwalen. Er behoort veel wilskracht
en volharding toe om dat goed te
leeren. Dit ligt echter voor de hand,
want wanneer er geen groote inspan
ning vereischt werd om het te leeren,
dan zou de waarde er van ook niet
van zoo uiterst gewicht kunnen zijn.
Door ons denken toch vormen wij
ons een eigen karakter, kweeken wij
verschillende deugden aan, maken wij
ons trapsgewijze tot volmaakte men-
schen.
Bij de gewoonten, die wij aangeno
men hebben, is het veelal onmogelijk,
uit te maken of wij die ons hebben
eigen gemaakt dan wel of wij die als
't ware bij de geboorte hebben meege
bracht. In bet laatste geval zon dan
eigenlijk „eigenschap" gezegd moeten
worden. Maar onverschillig of het
„eigenschap" of „gewoonte" is, in elk
geval zijn beide de gevolgen van ons
denken.
Hebben wij een gewoonte aangeno
men, die wij ongewenscht achten, dan
ligt het middel om die af te leeren,
voor de hand, n.l. door denken of
beter uitgedrukt door „overpeinzen".
Laat ons een algemeen voorkomende
kwaal nemen, het tobben, het donker
inzien van de toekomst, zich allerlei
nare voorstellingen maken van dingen,
die misschien nooit gebeuren, in't kort
een doelloos „zich ellendig maken".
Hun, die tobben, ontbreekt het in
■den regel aan een gezonde levensbe
schouwing en aan de kennis en het
vertrouwen in de natuurwetten van
„Rechtvaardigheid" en van „Oorzaak
en gevolg", waut anders zouden zij
beseffen, dat zij slechts de gevolgen,
kunnen ondervinden van hetgeen zij
zei ven veroorzaakt hebben.
Een natuurwet is onwrikbaarwij
kunnen daarop vast vertrouwen. Komt
er nu leed over ons, dan kunneu wij
ons dat leed zelf op den bals hebben
gebaald. Het is niet mogelijk, dat al
hetgeen wij doen, ook in dit leven de
gevolgen brengtdat zou het leven
ondraaglijk, neen onmogelijk maken.
Eu daarom weten wij ook niet,
wanneer leed over ons komt, de reden
waarom, noch wat daarvan de oor
zaak is.
Hieruit is ontstaan de schijnbare
onrechtvaardigheid van het lot.
Het tobben brengt ons tot droef
geestigheid en kan leiden tot zwaar
moedigheid met al de gevolgen, daaraan
verbonden.
Elk ding heeft een tegenstelling,
die van de droefgeestigheid is opge
wektheid. Het steeds trachten van alles
en aan alles een lichtzijde te zien, de
overtuiging van te weten, dat zelfs
achter de donkerste wolk het licht
gloort, zal onze gedachten in de ware
richting voeren, onze aandacht afwen
den van droefgeestige overpeinzingen,
welke zoo licht in tobberij overgaan,
en na eenige maanden van oefening,
zal reeds een merkbaar gevolg van
onze pogingen zichtbaar zijn, om in
alles de zounekanteu op te merken.
Telkens, als de drang tot tobben in
ons opkomt, met krabht er ons tegen
ingezet, de gedachten fluks in andere
richting gestuurd. Zoo ooit, dan is hier
het willen de grondslag tot het kunnen.
Het afieeren van gewoonten berust
dus op dezelfde gronden, als het aan-
kweeken van deugden. Het is dezelfde
kracht, maar in een andere richting
aangewend.
De strijd in en bniten Europa.
Het is op dn wer«ehill»nfie fronten
dec laatste» tijd rustig. Misschien il
dia rust in werkelijkheid niet «co
groot. Maar voor den courantenlezer,
die alleen hat op eene actie gevolgde
suoeei waarnoemt, heeft het dost schijn
alsof er verslapping Is van de aan-
valskracht aan weerszijden.
Onwillekeurig brengt men dat in
verband m«t den wapenstilstand aan
het Bussisoho front.
Het belang, dat de keele wereld
heeft b|j de onderhandelingen, die te
Brest Litowsk worden gehouden, is
DOOR
ANTHONT HOPE.
Plotseling begon het paard van den
hertog te hinniken. In een oogwenk
hadden onze mantels over de kop
pen onzer paarden gegooid ea richtten
wij onze revolvers op don hertog ea
zijn knecht. Zoo zij ons zouden zien,
zouden zj gedood of onze gevangenen
lijn geweest.
Michael waebtte nog een oogenblik,
toen riep bij
.Naar Zend» dan,« en zijn paard
de sporen gevende, galoppeerde bij
weg.
Sapt legde zijn wapen op zijn rag
aan en er was znlk een uitdrukking
van spQt op z{jn gelaat, dat ik moeite
had niet in lachen nit te barsten.
W)j bleven nog ongeveer tien mi
nuten waar waren.
„Ge liet, dat ie hem bericht hebben,
dat allei in orde was."
„Wat ion dat beteekenen vroeg ik.
.God weet het,* lelde 8apt. «Maar
hat is voor hem toeh een groot raadsel.'
Toen stegen wjj op en redin soo
•nel als onie paarden konden. Ge-
dnreade deie laatste acht mijlen
spraken w|] geen woord «eer. Onie
gedachten waran vol vermoedens.
.Alles is in orde." Wat moest dat
beteekenen? Zon het me: den koning
wel goed zijn?
Elndcljk zagen wij hat jachthuis.
Onze paarden tot een laatste galop
aansporende, reden naar het hek.
Alles was stil en rustig. Niemand
kwam ons te gemoot. Wy stegen snel
af. Plotseling greep Sapt mij bjj den
arm.
,Zie eens," zei h(j naar den grond
wflsonde.
Ik keek. Voor mSno voeten lagen
vijf of zes gescheurde en verfrommelde
ajjden zakdoeken.Ik keek hem vragend
aan.
.Daarmee heb ik de onde vrouw
vastgebonden,* zei hg. .Maak de paar
den vaat en kom mee.'
De dear ging dadelijk open. Wf
kwamen in de kamer, waar wij den
vorigen avond gedineerd hadden. Dia
was nog bezaaid met de overblijfselen
van ons diner en met de noodlge 1 diga
flesschen.
.Kom toch" sehreenwde Sapt, wies»
verwonderlijke kalmte nu bQna geheel
verdwenen was.
Wfl gingen door de gang naar den
kelder. De dear van den kolenkelder
was wgd open.
,Zj) hebben de oude vrouw gevon
den,' zei ik.
,Dxt hadt ge wel nit de zakdoeken
knnnen opmaken," was het antwoord.
Torn kwamen wij aan de dear van
den w{nkelder. Die was gesloten. Z|
zag er In alle opilohten nog deaelfda
zoo groot, dat al het andere daarbij j
vat) ondergeschikt belang wordt.
Was geeft een klein.» vooruitgang
hier of torreinverlies oldars, verge
leken bij de gevolgen die de afwik'
koling der Oostarsche grensbepaling
karnen meebrengen.
Zouden de politiek» en ook da
militaire hopstakken, in aderalcoze
spanning dit bsdryf volgend, haar
dichterbij liggsnda plannen daarvoor
uitstellen? Wg geloovcn dat hst inaar
toeval ie. De voorwaal trche beweging
in Italië is vaatgaloopeiG, icgen da
weer in betere posities go'.sgsrdc en
door Engïlzcbe an Prs.nsehe troepen
vorstetkte Italtaaozehe legers, terwijl
op h®t Westfront valke geweldige
opofferingen van levens eu materiaal
aan beide zijden zijn gedaan, die
sleehts geringe winst hebben opge
leverd, dat ook hierin wel voldoende
reden zal zgn te vlndeu voor een
herstel door rust.
Ondertusochan zijn de onderbande.
Hagen tusschen de Centrale» en Bas'
land alweer afgebroken.
Het gaat met horten en «tooien.
Maar wie zou zich dan ook hebben
voorgesteld, dat het anders zon gaan.
Baldea varksaran in de hoop, di-t hat
zal (relation, een einde te maken aan
de vgandeijjkhedendaar dit voor Cen
trales en Bassen eren naodigis. Waar
dit het geval is, mag verwacht wor-
den, dat nn eens door den een dan
door den ander Iets zsl worden toe
gegeven, om de afgebroken onder
handelingen weer op te vatten. Zoo
zjju da Ruston teruggekomen van hnn
eisch om de onderhandeling te Stock
holm verder te voeren. Misschien ge
lakt het nn da Rassen om betreffende
de ontruiming eenige concessie te ver
werven.
Ook zal do Bzssische regeering moe
ten inzien, dat het hier gaat om vredes
onderhandelingen met een vijand, dio
groote veroveringen op hun heeft
gemaakt en waarvan men voorlooplg
geen in praktijk brengen van hun
eigen revolutlonnaire Idealen moet
verwachten.
De rijken der Contreien staan nog
tegenover machtige vf enden, die geen
van alle het selfbesïcmmingsreeht der
nationaliteiten in praktijk brengen, en
met onverholen oagr..oegcn da vivi
sectie, die Bnsland op zich toepast,
aanzien.
Bun dsniocratiseh programma geldt
in dat opzlsht alleen voor den vjaod.
Men heeft zjjn vyarden zoo lief, dat
de zegeningen van de vrijheid der
volken en nationaliteiten allereerst op
hen znllen worden toegepast.
Men kan dus verwachten, dat het
nn reeds ontruimen der bezette ge
bieden niet veel kans van slagen
heeft. De thans aan hot bewind zijnde
Russisch* regeering biedt niet voel
zekerheid en oen volgende regeering
zon de vrede»pjjp weer kunnen begra
ven Do nn vrijgegeven gebieden zonden
dan opnieuw moeten worden veroverd.
Wanneer Trotsky vasthoudt aan
deze» eisch en aan de afscheiding
van grondgebied, dat reeds vóór dezen
oorlog Duitser, wat, vreeset, we, dat
ook deze problematische oorlog nog
leng dnnrt.
StsatsseoretarisVon Ktthlmt-na zeide
op de vitrde zitting der Daitseh-
Oostear.-Hong.-Rnss. commissie ter
besproking der gebiads queetles oa.
,De hw istic van de op het oogenblik
dooi' ds boidgeaootsn bezette gebie
den, die een olgen staatkundig laven
nit, als toen w<j se dim morgen sloten.
„Hst is gelukkig toclx in orde,*
zei ik.
Eaa luids vloek ontsnapte aan Sapt's
mond. Zfn gelaat werd doodsbleek en
hg wees opnieuw naar den grond.
Een roode pias liep van onder de deur
tot daar waar wjj stonden. Sapt viel
tegen den mnur. Ik trachtte de dear
to openen. Zo was echter gesloten.
Waar is Joseph?* mompelde Sapt.
.Waar is de koning?" antwoordde ik.
Sapt baalde ests floseh voor den dag
en nam een ztevlgen slok. Ik ging
terug naar de eetkamer en haalde een
pook, welke bjj den sehoorstean stond.
Tol schrik en opwinding bahamerde
ik daarmee het slot van ds dear, waar
ik ook een paar patronen op afsehoot.
Zg gaf toe en sprong uindeiyk open.
,Geef mi) licht," zei Ik j maar Sapt
lag nog immer tegen den muur.
HU wat, natuurlijk, meer geroerd
dan ik, want hg Meld van ziin koning.
Bang voor zich zelf was hjj niet
niemand heeft hem ooit bevreesd ge
zien maar er aan te mosten denken,
wat daar in dien kelder kon liggen,
was mser dan genoeg, om iemand
van schrik te doen verbieeken. Ik
ging daarom zelf licht halen en nam
een zilveren kandelaar van de eettafel,
welken ik aanstak. Toen ik terug
keerde, voelde lk de heete was op
mgn hand drnipen. Ik kon das kolonel
Sapt niet hard vallen om zijne ver
slagenheid.
Ik kwam aan de kelderdeur. Ik
lelden, kan lomer naar den tijd in
vier stadia worden verdeeld: de span
ne tyds tusschen het sluiten van den
vrede met Bnalaad en het einde der
Russische demobilisatiedio tusschen
dos Ruösisohon vrede e». den alge-
messen vreicdie van het overgangs
stadium voor de nieuws volker. an
eindelijk het definitieve stadium,
waarin de nieuwe staten hun staats
organisatie ton voile uitvoeren.
Telkens moet daorop gewezen
worden, clat voor nsiddolriiken
afwijkend van hetgeon voor Rusland
hat geval is hst sluiten van
dea vrede met Rusland geenszins ook
aen algemeens vrede der boedgenoo-
tea is, dat zij veeleer zijn gedwongen
mes do andore tegenstanders den
oorlog voort to zetten."
En even later:
„Da bewering, dat do zelfbeschik
king der naties on nisi ook gedeelten
van naties loskomt, strookt niet tnet
onze opvatting van het zelf beschik
kingsrecht. Ook gedeelten van naties
kannen rechtmatig besluiten zich zelf
stac dig to verklaren en zich af te
schelden.'
Vooral deze laatste uitlating laat
geen twijfel over aan de bedooliag
om wal aaa de volkoren van het door
hen veroverde gebied autonomie te
geven maar niet aan do reeds vroe
ger onder het Dultneho rijk opgenomen
dealen van dezelfde nationaliteit.
Wanneer de nieuwbakken Russische
diplomate» er in slaagden de centrale-s
van dit standpunt at ts brengen, zou
dit voor Rusland» revolutions-aire
bewindsmannen een nog niet voorge
komen moreel* overwinning bstoe-
kenen.
De gevolgen zouden onberekenbaar
lijn.
Voor de houding, dio dan door de
voor ds vrgheld der onderdrukte ns<
tlooaliteiten strijdende rijken zou
moeten worden aangenomen, ware dit
misschien beslissend
Evenwel de waarschijnlijkheid in
het vervullen van dezo utopicSn is
tii-at groot.
Voorloopig besllat ook la hot meest
democratisch* land nog altgd do macht.
En wanneer deze macht zieh stevig
genoeg heeft gevestigd, permitteert
zij zieh wel eana de vervulling van
aecige idealen te bevorderen, mits zij
deze macht onaangetast laten en niet
in gevaar brengen.
Daar hier de macht berust bij de
centrales, verwachten wg van aan
inwilliging van deze elschen weinig.
Zy znllen voorshands de revolution-
nairs idacên van den overwinner niet
op zich zelf laten expsrlmanteerea.
Volgens do laatst» berichten bigkon
bij de verdere onderhandelingen te
Brest Litofsk de partyen iets nadar
tot elkaar te komen.
Ofschoon von Kuhlmann het Rus
sische voorstel onaannemeigk ver
klaarde gaf hij tevens te kennen, dat
do contrales de bezette gebieden niet
wenseaen in te ljven of ta dwingen
tot ean bepaalden Staatsvorm.
Het gebied ontruimen voor de oor
log uit was, ging niet, maar de be
zetting kan tot ean politie macht wor
den gereduceerd en een nationale
gendarmerie ingesteld.
Het overnemen van het bestuur
door ds natloaale regeerlngsn kan
geleidelijk gnBohiedan.
Voor hef besluit dat een natlosaU'
teit tot »cn anderen staat sou gaan
giag ongeveer twae meter naar binnen,
ets Mild toen den kandelaar boven
mijn hoofd. Ik ssg vakken vol met
wycfleitehen. Ik zag spinnen kruipen
over do muren. En tor» zag ik, ver
borgen 1a een hoek, het lichaam van
een man, plat op sijn rug liggende,
mat uitgestrekte armen ra een roods
plek aan sijn keel. Ik ging naar hem
toe en krielde bij hem neer. Ik beval
daarna God de ziel van een geloovig
man aan. Want hef was het lichaam
van Joseph, die gnvallr.n was by de
verdeólglDg van 'zijn koning.
Ik voelde een hand op mg» schou;
ders, en opzieside, zag lk Sapt my
met verschrikte oogen aanstaren.
„Do koning My n God, da Koning,"
snikte hg haeaeh.
Ik belichtte met den kandelaar eiken
decimeter van den kelder.
„De koning is hier niet," sei ik.
VII.
Zijne Majesteit slaapt in Strelsau.
Ik sloog myn arm om Sapt heen
en droeg hom uit den kelder, meteen
de nu wankeleade deur achter my
sluitende. Ongeveerjlen minuten zaten
wg zwygend ln de eetkamer. Toen
richtte de onde Sapt zleh flink op,
haalde eeus diep adem, en was weer
de oude. Het was ongeveer één uur.
Met een verwensehing tegen Zwar
ten' Miehaol, zelde hy
„Zg hebben den koning ln hun
maeht."
„Ja," zei lk. Alles Is in orde, soo-
behootea, moest een volksstemming
op broedvu grondslag worden gehou-
den.
Het ïykt in da verste verte nog niet
op de Russische elschen, maar zij
zullen misschien voor Trotsky een
aansporing zijn om ook wat water In
zip wyn te doen.
De toon, die Rusland bljkens het
hieronder opgenomen telegram ook
tegenover Roemenië aanneemt zon
gevoegeiyk wat lager kunnen zyn,
waar aaa hare rogoerlng de machts
middelen om haar bedreigingen uit
te voeren, totaal ontbreken.
Volkscommissaris Dzjansie heeft
een ultimatum gosonden aan de Roe-
maosseha regeering, waarin loslating
verzocht wordt van de soldaten en
officieren var. het 194a en 195a regi
ment, bestraffing van de militaire
overheden die de arrestatlas verricht
hebben en waarborgen dat dergeigke
handelingen in de» vervolge niet zullen
herhaald worden. Iodten het antwoord
binnen 24 nnr niet ie Outvangen, zal
onze eisch worden beschouwd als da
verbreking van de betrekkingen en
we zullen de krachtigste militaire
maatregelen naman.
Ta Stockholm is bericht ontvangen,
dat Lcnin voornemens is, als voor
zitter van den raad van volkscom
missarissen af te treden. Trotzky
zou dan in zyn plaats komen.
Bipooa telegrammen uit Helsingfors
zyn de Finnen zeer ontevreden over
de weigering van de Rnssisehe regee
ring om haar troepen nit Finlnnd
terug te trokken, niettegenstaande zg
de onafhankeiykheid van Finland
heeft erkend.
Als gevolg van da opwinding komt
het herhaaldeiyk tot botsingen met
roode gardes, vooral aan de Zweedseh-
Finseha grens, waar da Finnen de
Russische passen niet meer erkennen.
Te Torr.ca sjn bloedige gevechten
geleverd; ten slotte hebben de Rus
sische grenswachten het douane
kantoor met machinegeweren beast.
Het Oekrainische blad Dilo meldt
dat de telegrafische verbinding Beriyn
Ween enKief sedert eonigs dagan
hersteld is. Tusschen den Ballplatz
en Kigf heeft reeds een levendige
gadaehtenwisseling plaats gehad langs
dezo verbinding.
Koffie.
Van de koffie, aangevoerd door het
stoomschip „Orlon", zyn, dank zj) da
bemoeiingen van de N. O. T., 9260
balen'vry gelaten.
De Wetlpoldtr.
De 9 alat ernstig gewonden van het
15 mgien Noordwestelijk van Seheve-
nirgcB verongelukte stoomsebip „West-
polder" hebben in een hófel te Scheve-
ningen oen rustlgan nacht doorge
bracht. Hun voornemen was naar
Rotterdam te vertrokken.
De kapitein is vry ernstig gekneusd
san de bteaen, zoodat hy niet In
staat is te loopen.
Geen der 9 mannsn heeft eenig
vermoeien omtrent de oorzaak van
de ramp. Midscheeps had een hevige
ontploffing plaats en het vaartuig zonk
binnen een paar m nuten. Op het water
was vóór het ongeluk niets bespeurd
als de boodschap luidde, die Zwarte
Michael ontvangen hoeft. Wat moot
dat een vreemd oogenblik voor hem
geweest zyn, toen van morgen de
saluutschoten den koning verwelkom
den. Ik zou wel willen weten, wan
neer hg dat bericht ontvangen heett."
„Die boodschap moet hem van mor
gen vroeg toegezonden zjn," zei Sapt.
„En nog wel, voordat het bericht
Uwer aankomst te Strelsau Zooda
bereikte. Ik neom aan, dat het bericht
uit Zenda kwsm.'
„En z{j hebben hom nu al den ge-
heclen dag in handen," riep ik uit."
„Waarachtig, ik ben niet da eenige
man, die vandaag een zware» dag
achter den rog h-eft. Wat zou h(j
gedacht hebben, 8«p. f'
„Wat komt d«t er op aan I Wat zou
hg nu denken, dat ls heel wat anders-'
Ik ging staan.
„Wy moeten direct terug," zei lk,
„en de soldaten van Strelsau oproepen
wS moeten voor den middag reeda
Zwarten Miehaol achterna."
Da oude Sapt stopte zyn pyp, en
ontstak deze zeer zorgvuldig san den
kandelaar, die nu op tafel brandde.
„Terwyi wU hier zitten, kan do
koning vermoord zgnl" drong lk
verderder.
Sapt rookte eenige oogenbllkken
zonder iets te zeggen.
(Wordt vervolgd).