N°. 4.
Dinsdag 8 Januari 1918.
105e jaargang
De Distributie-kosten
en de schatkist.
FEUILLETON
De gevangene van Zenda,
B u i t e h i a n d.
t
ABONNEMENT
PrJ« per kwartaal, in Gosb f 1,—,
bniten Goes f 1,25.
Afzonderigké nommers 5 cent.
Ver«chjntMaandag;-, Woensdag
en Vrgdagavond.
mm
Uitgave Jfaaml. Venn. „Gocsche Courant".
Nog niet zoo lang geleden heeft
minister Cort van der Linden in de
Tweede Kamer de belofte afgelegd
het was bij het conflict Postuma-Treub
dat verschil van opvatting tusschen
departementshoofden niet meer tot
tegenstrijdige maatregelen zou leiden,
aangezien de zekerheid was verkregen,
dat geschilpunten eerst in een
ministerraad ter sprake zouden gebracht
worden.
Inderdaad schijnt thans weer in een
ministerraad een verschil van meening
tusschen de heeren Posthuma en Treub
besproken te zijn met het merkwaar
dige resultaat, dat men in dien minis
terraad den heer Treub, die minister
Postuma's distributieplanuen van te
verre strekking achtte, volkomen gelijk
gaf, maar hem toch adviseerde, de
daarvoor benoodigde gelden aan te
vragen.
Het geeft den schijn of minister Gort
van der Linden als hoofd van het
ministrieele huishouden, zijn stoute
kindereD, die hem ternauwernood meer
gehoorzamen willen, heeft aangemaand
om elkaar het leven toch niet onaan
genamer te maken dan noodig is.
Eu zoo krijgt minister Treub, die
zijn ambtgenoot van Landbouw van
minder practische distributie beschul
digt, volkomen gelijk, maar wordt hij
tegelijkertijd aangemaand niet langer
met minister Posthuma te redetwisten
en er door het verstrekken van de
noodige fondsen maar voor te zorgen,
dat de distributieplannen, die deze zich
voorgenomen heeft, niet in de war
gestuurd worden.
He heer Treub heeft daaraan toe
gegeven, evenwel, niet zonder eenig
protest.
Een protest, des te begrijpelijker,
waar het aantal millioenen, dat voor
de goedkoope voedselvoorziening uood-
i zakelijk is, onrustbarend snel is ge-
I stegen.
Het begon in 1916 met twintig
millioen voor zes maanden, het vorige
jaar waren de kosten reeds 120 mil
lioen en voor de eerste helft van dit
jaar is niet minder dan 130 millioen
aangevraagd.
K He opbrengst van den uitvoer wordt
tot Juli van dit jaar geschat op 40
millioen. Trekt men dit van het voor
1918 benoodigde af, dan komt men nog
tot een bedrag van 180 millioen, dat
voor dit jaar noodzakelijk zal ziju.
,v Het is geen wonder, dat de minister
van financiën, die voor het probleem
gesteld wordt, deze som uit de zakken
derbelastingbetalende burgers te toove-
reu, wel eens de vraag stelt of het
distributiestelsel niet zoo gewijzigd kan
woiden, dat veel wat thans onnut wordt
uitgegeven in de toekomst bespaard zal
kunnen worden.
9
door
ANTHONT HOPE.
HJ ging de kamer uit, roepende:
„Joseph, Joseph": lil drie minuten
was hi) met Joseph terug. De laatste
had het sobeergereodsahap meege
bracht. Hij beefde, toen Sapt hem
vertelde, wat er gebeuren moest en.
hem vroeg m{| te scheren.
Plotseling viel het Fritz in:
,Maar de garde 1 Zy zullen het
weten, z{ zullen het begrïpen".
,Ba, wS zullen niet op de garde
wachten. Wy zullen naar Hofbau
r{]den en daar den trein naman. Als
*y komen, is de vogel gevlogen".
„En de koning?"
„De koning zal dan in den wijn
kelder zijn j ik breng hem er nu heen".
,En als xU hem vinden?"
„Dat zullen zij nietHoe zou het
ook kunnen? Joseph zal ze' weg
zenden I*
„Maar
Sapt stampvoette.
„Nu geen praatjes", riep hy. „Mijn
God, denkt ge dan dat ik niet weet,
wat Ik waag Als za hem vinden, ie
hU niet slechter af, dan wanneer hg
vandaag niet in Strelsau gekroond
zon worden".
Zoo sprekende wierp hij da deur
open en een kracht toonende, welke
ik hem niet had toegedacht, nam
hU den koning in s{n armen. Ter
wijl hU dit deed, stond de oude
vrouw, de moeder van Johan, in de
deuropening. Zy bleef daar oen oogen-
In de memorie van toelichting bij liet
wetsontwerp tot heffing van 150 opcen
ten op de verdedigingsbelastiDg, een
ontwerp, dat tot dekking van het voor
ziene tekort moet leiden, heeft minister
Treub dan ook niet onduidelijk te
kennen gegeven, dat hij van de Post
huma politiek, met het oog op 's Rijks
schatkist, geen bewonderaar is.
Er zijn heel wat kamerleden geweest,
ilie dit den minister zeer kwalijk heb
ben genomen. Voornamelijk de sociaal
democraten, die niets liever zouden zien
dan een uitbreiding der dis!ributie-
artikelen en een verlaging der maximum
prijzen, zagen in den minister van
financiën een man, die met zijn zwaar
tillende financieele besehouwiugeu zich
steeds weer een hinderlijke sta-m-den-
weg toonde.
Toch waren er, blijkens het afdelings
verslag, ook heel wat volksvertegen
woordigers, die met minister Treub van
meening waren, dat, de distributiebe
palingen zoo gewijzigd kunnen worden,
dat velen, die thans van de lage prijzen
proflteeren en deze tegemoetkoming
eigenlijk niet noodig hebben, voortaan
buiten de distributie zullen vallen, wat
een aanmerkelijke besparing van kosten
zou beteekenen.
Eveneens gaven velen den minister
gelijk, dat het met het oog op de ab
normale tijdsomstandigheden, minder
weuschelijk was, nu reeds een crediet
voor een geheel jaar aan te vragen.
Wie weet welke verrassingen in de
eerstvolgende maanden te wachten staan
en eeu raming voor een geheel jaar is
in de tegenwoordige omstandigheden
zeer moeilijk te maken.
Het meest verbazing wekkende in
de thans verschenen memorie van ant
woord van den minister van financiën
is de verklaring, dat de zoo scherp
becritiseerde momorie van toelichting
destijds niet werd ingediend dan nadat
ze in een ministerraad was behandeld
en daar op eenige kleinigheden na,
volkomen goedgekeurd was.
In den ministerraad vereeuigde men
zich. dus met minister Treub's critiek
op het bele,id van zijn ambtgenoot van
Landbouw, maar was men toch bereid,
de middelen om diens politiek tot
uitvoering te kunnen brengen, aan de
Kamer te doen aanvragen.
Mijue beschouwingen, zegt de heer
Treub, zijn niet legen mijn ambtgenoot
van Landbouw gericht, wij beiden zijn
het volkomen eens behalve dan op
eenige punten, die slechts op [de uit
voering van hel distributie-systeem
neerkomen.
Minister Treub is een voorstander
van het trekken van een welstands-
grens, wat hij zeker uitvoerbaar acht,
maar waarvan hij de regeling niet nader
aangeeft, omdat dit z. i. de taak van
zijn ambtgenoot van Landbouw is.
Minister Posthuma is niet tegeu het
stellen van een welstaudsgreus, maar
waar de Kamer vroeger reeds tweemaal
blik staan, toen keerde zy zich om
on ging zonder eenige verwondering
te tooneu, naar beneden.
„Zou zy het gehoord hebben riep
Fritz.
„Ik zal haar doen zwygen I" zeida
Sapt grimmig, en ging mot zyn last
heen.
Wat mij betreft, ik zat nog In dan
stoel, waar Josaph my schoor, totdat
mün baard an snor verdwenen waren
en m0n gelaat even glad was als dat
van den koning. Toen Fritz m0 zoo
zag, zuchtte hij diep en verklaarde:
„Waarachtig, zoo zal het wel gaan."
Het was na zes unr en er was geen
t$d te verliezen. Sapt bracht my in
'skonings kamer en ik kleedde mfl
in de uniform van een kolonel der
Gardeb{j het aantrekken der sehoenen
vond ik even gelegenheid aan Sapt
te vragen, wat hy met de oude vrouw
had gedaaan.
„Zy bezwoer, dat se niets had ge'
hoord," zsldo hy, maar om zoker te
z0n, heb lk haar voeten en handen
vastgebonden, een prop in haar mond
gestopt, en haar in den kolen
kelder, pal naast den koning, opge
sloten. Joseph zal in den loop van
den dag wel naar hen omzien"'
Toen barstte ik In lachen uit en ook
de oude Sapt glimlachte even.
„Ik donk", zeide hy, „dat zj, als
Joseph hun het vertrek van den
koning mededeelt, lallen denken, dat
w0 argwaan kregen. Want dat is
zeker, Zwarte Michael verwacht niet
hem vandaag in Strelsau te zien".
Ik zette den helm van den koning
op. De oude Sapt gaf mg ook diens
zwaard, en zag my lang en onder
zoekend aan.
„Gelukkig, dat hy zyn baard afge
schoren had", zelde hg.
de plannen daartoe afkeurde, wil hij
opnieuw een dergelijk voorstel niet
meer indienen.
Teekenend is de uitlating van minis
ter Treub, dat, ook al werden voor de
distributie minder groote sorameu be
steed dan minister Posthuma nood
zakelijk acht, voor een ondervoeding,
die de volkskracht blijvend zou be
dreigen, geen ernstige vrees behoeft
te bestaan, daar noch de sterftecijfers,
uoch helgeen over den gezondheids
toestand der bevolking in de laatste
maanden blijkt, in die richting wijzeu.
Het kon moeilijk duidelijker worden
uitgedrukt, dat minister Treub den
socialen arbeid van zijn collega Pos
thuma van te verre strekking acht.
Het voorstel-De Geer om de 150
opcenten te vervangen door een voort
gezette heffing der Verdedigiugsbelas-
ting gedurende drie jaren, verwerpt de
minister niet geheel en al.
De mogelijkheid hiervan hangt er
echter geheel van af of de Kamer er
in slagen zal de voor de voedselvoor
ziening noodige bedragen beduidend
te verminderen.
Met belangstelling wordt thans al
gemeen naar de memorie van antwoord
van minister Posthuma uitgezien.
Het vraagstuk van de beschikbaar
stelling van levensmiddelen belooft
interessante Kamerdebatten te zullen
brengen.
De strijd in en bniten Europa.
De termijn, waarbinnen de Gealli
eerden de gelegenheid wan gelaten
zich met da Dultsch-Russlsche dank
beelden als grondslag voor een alge-
mannen vrede te vareenigen, 19 thans
verstreken zonder dat de Entente zich
bereid verklaard heeft, aan de te
Brest Litofsh te houden besprekingen
deel te nemen.
Toch is er iete veranderd on wel de
goede verstandhouding tusschen de
Centralen en Russische gevolmachtig
den, die tot nu toe één van gedachte
en goeden wil scheien te zyn.
Er ls oen ernstig vers „uil van mee
nitrg gerezen over den grondslag,
waarop een democratische vrede
mogelijk is.
Zooals bekend, willen de Sassen,
dat alle afzonderiyka volkeren, ook
dia welker gebied thans aan Duitich-
land, Oosteurjk of Tarkge behoort,
door stemming laten uitmaken of zy
zelfstandig willen worden of deel
willen biy ven uitmaken van een ande
ren staat.
Hiermede kunnen de Centralest zish
allerminst v-sreaaSgeu, want dan zou
den ook de bevolkingen van vele
Duitsche en Oostenrljksche landstreken
gelegenheid krUgen ileh voor onaf
hankelijkheid te verklaren, ja sommi<
gen zelfs een aansluiting by Rusland
wellicht verkiezen boven een by de
Centrale mogendheden.
Bljjkbaar Is men in Dultschland, en
vooral in Oostenrijk, er niet zoo heel
„Waarom deed hl) dat?"
„Omdat Prinses Flavla zeide, dat
hg haar wang krabde, als hy zoo ge
nadig wan haar een nefeiyken kus
te geven. Maar kom nu, wy moeten
gaan*.
„Is bier alles veilig
„Niets is veilig, waar dan ook",
zelde Sapt, „maar wy kunnen het
toch niet veiliger maken'.
Fritz voegde zich nu bg ons In zyn
uniform als kapitein van hetzelfde
regiment, waartoe zyn kleeding be
hoorde. In een paar minuten had
Sapt zich ook ln zyn eigen uniform
gekleed. Joseph berichtte, dat de
paarden gereed waren. Wg sprongen
op hunne ruggen en vertrokken snel.
Hef spel was begonnenwat zou het
einde ervan zgn
De koele morgen had mijn hoofd
verfrischt en ik was in staat alles in
my op te nemen wat Sapt my vertelde.
By was te bewonderen. Fritz zeide
bijna, niets en reed als iemand, dia
nog slaapt, maar Sapt begon, zonder
nog een woord over den koning te
zeggen, my direct uit te leggen hoe
ik vroeger had geleefd, wat mij no
familie was en welke m0n smaak,
mgne zwakheden, vrienden, kamera
den en dienaren waren. Hg legde mg
de etiquette van het Ruritaansche hof
uit, mg daarby belovonde, altjjd naast
my te zuilen zyn cm aan te geven,
wien ik behoorde ta kennen en hoe
ik hen behoorde te groeten.
„A propos," zeida hy, „gy zyt
katholiek, hoop ik
„Neen", antwoordde ik.
„Llave deugd, hg is protestant,
jammerde Sapt, direct beginnende
met mij de elementaire begrippen en
gebruiken van het Roomsehe geloof
te verklaren.
sekor van, dat op dezi wjj-<8 belang
rijke gebieden zfoh van de kalierrykeu
zuadca losmaken.
Niet alleen evenwel, dat do Cen
trales! deze beginselen voor eigen ge
bied niet wenschen, zj gaal! er ook
niet mee aceoord, wat betreft de door
hen bezette landstreken op Russlsehen
bodem.
Wei stellen de Ceatralen zich op
het standpunt, dat Polar:, Lithsusc,
Koerland, Lyfland en Estland het
zelfbestemmiagsrechi mo3teti hebben,
maar zij weigeren da drie eerste door
hen bezette gebieden ta ontruimen,
zoolang oen algemeen&n vrede niet
tot ctsad gekomen zal zSn, ook niet
wanneer Rusland zyn troepen terug
getrokken en zyn Isgsr gedwnobili
sserd zal hebben.
In ds door onz bezette gebledou Is
al uitgemaakt, zeggen da Ceatrtilen,
welke richting de daar wonende vol-
keren donken in te slaan, maar hot
is begrijpelijk, dat de Russen de daar
vroeger genomen beslissingen niet als
uitingen van den vrgen volkswil kun
ne» erkennen.
De Russen hebban thans verklaard,
dat de desbetreffende Duitsche voor.
stallen voor hen onaannemeiyk zyn.
Tevens hebben zij er op gewezen,
dat Brest Lltofsk hun oen minder
wenschoigka plaats voor hes bespre
ken van vredesonderhandelingen voor
komt en dat 30 er do voorkeur aan
geven de verdere beraadslagingen in
Stockholm te houden.
Het is begrypeigk, dat ook dit den
Cantrslen minder aangenaam in tie
ooren klinkt. In Brest Lltofsk zyn
zy op eigen gebied, in Stockholm
daarentegen kunnen de Russische
onderhandelaars onder aUerleilnvloe-
den van de Entente gebracht worden.
De Rykikanselier heeft thans voor
de hoofdcommissie van den Rijksdag
verklaard, dat staatssecretaris Vou
KiiUlmann opdracht heeft gekregen,
het voorstel om de onderhandelingen
te Stockholm te vcarun van de Ijsnd
te wysen.
Wat betreft d<f af wy zing van een
gedeelte der Centrale vredesvoorstel-
lsn, zeida de Rykskanielier, dat de
Centrales gerust kannon afwachten
hoe dit Incident zich zal ontwikkelen.
Zij steunen op bun machtige positie,
hun oprechte gezindheid en hun goed
recht en zuilen verder onderhandelen
poet de te Brest aangekomen gevol
machtigden van de Oekraïne.
In de hoofdcommissie betreurde
graaf Westarp het Daisscha vredes
aanbod dat bij tegenover den vgand
een bewys van zwakheid noemde.
Da Rijkskanselier, daarop antwoor
dende, verklaarde wat betreft het
verplaatsen der besprekingen naar
Stockholm, dat do toestand van
Daitschland niet meebrengt, dat het
zich door de Russen zal laten voor-
schrgven waar de onderhandelingen
gevoerd moeten worden.
Een verplaatsing naar Stockholm,
aldus graaf Hertllng, zou tot buiten
gewoon groote moeilijkheden voeren.
Nu de vredesonderhandelingen op
een keerpunt staan beginnen ver
scheidene Duitsche bladen hun onte
vredenheid over de voorstellen dar
„Gelukkig," zeide hy, „weet Ieder
een, dat ge er niet veal van kent,
want de koning is tamelijk lakseh
en onverschillig ln dat opzicht. Maar
ge meet toch zeer beleefd zyn
jegens dan kardinaal. Die is zeer Ija-
mind bjj het volk."
Wy kwamen nu aan hei station.
Fritz was zleh zelf wear genoeg mees
ter geworden, om den verwonderden
stationschef duidelijk ta maken, dat
da koning van voornemen veranderd
war. Ds trein stoomde binnen. Wy
stapten ln een «arste-klassa-coupé, en
Sapt ging, achterover leunend, door
met z0n lasten. Ik zag op mfn hor
loge j dat van dan koning natuuriyk.
Het was juist acht uur.
„Ik zou wel sens- willen wnton, of
men ons al is gaan halen," zelde ik.
„Ik hoop dat ze dan den koning
niet vinden," zeide Fritz zenuwachtig
die keer was het Sapt, die sfn schou
ders ophaalde.
De trein reed snol, en om half negen
zag ik van uit ons coupéraampje da
torens en hnizen van een groote stad.
„Ga houdt prachtig, genadigs
heer," grinnikte da oude Sapt, zyn
handen wringende. Voorover leunende,
voelde hy myn pols. „Een beetje vlug,"
zeide by op iet ot wat berispenden
toon.
„lk ben toeh ook niet van steon,"
riep ik uit.
„Het zal u wel lukken," zelde hy
knikkend. Daarentegen 1» het alsof
Fritz de koorts beeft. In Godsnaam,
joegen, drink je fleech maar eens
leeg.
Fritz deed wat hem verzocht werd.
„Wy zgn een uur to vroeg", seide
Sapt. Wy zullen bericht zenden, dat
Uwe Majesteit ls aangekomen, want
er zal nog niemand zyn om ons te
ADVERTENTIËN
van 1—5 regels 75 cent, alke
regel meer 15 eent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,50
Bawysnummers 5 cent.
Contrales, uit te drukken.
Hat Berliner Tageblatt en de Vor-
wiirts spreken onverholen hnn afkeu
ring uit. Voornamelijk echter da
socialistische Leipziger Volkiseitung
gaat geweldig te keer en beweert,
dat.de Dait:che ragearlng, volgons
haar voorstellen hetzelfde wil als de
Duitsche annexlonisten al bewaart zy
den sehya, dat £fl een vrede door ver
gelijk WBBseht.
Do Cantralsn, zegt het blad, hebben
verklaard, dat hat Zalfoeschlkkings-
racht dor volken, dia vóór den oorlog
(rteo zelfstandigheid bezaten, een
bmnenlsudsoho kangelsganheid der
staten is, waarmede zy tot dusver wa
ren verbonden. Dit heeft betrekking op
Polen, evenals op da Ooatzee-provin-
ci»s. Niettemin wil de Daisscha regen-
ring de beslissing over de toekomst
dezer landen niet aan RuBlaad over
laten, doch okeht van Rusland de
erkenning van do afneheiding uit
het Rotaiashe staatsverband zonder
Rusland een medezeggenschap ten
opzichte van het toekomstige lot
dezer l&ndsn tos te staan. De af
scheiding van Rusland beduidt niet
de zelfstandigheid. Deze voormalige
Russische gebieden moeten als tevoren
door de middenrgkaa militair bezet
biy ven en onder deze militairs bezet
ting sal dan de beslissing vallen aan
gaande de betrekkingen waarin zy
tot Dultschland en Oostenrijk zullen
komen ta staan.
Dit, voorspelt het socialistische or-
gaan, loopt op een annexatie uit,
waartoe ln de geschiedenis nimmer
nog op duideiyker wyze is overgegaan.
Ondanks dsrgoiyke beschouwingen
la het toch wol te begapen, dat de
Dultschers niet bereid zyn, zonder
«enigen waarborg de met zooveel
moeite door hen bezette gebieden te
ontruimen.
Nu reeds gaan er stommen op,
welke beweren, dat de Bolsjewifci geen
werkeiyke rogeering vormen.
Wanneer zij binnen afzienbaren tyd
door andere groepen mochten vervan
gen worden, dis haar met Duitseh-
land gesloten overeenkomsten niet
erkennen, zonden de Centralen door
het terugtrekken hunner troepen zich
een sterk stuk in het diplomatieke
schaakspel afhandig hebben laten
maken.
Inmiddels schynt de Entente ten
opzichte van de Daltsch-Russische
onderhandelingen een ander standpunt
dan tot dusverre in te willen nemen.
De Daily Cronielt besproeit reeds da
mogeiykheld, dat ds Westorsehe
mogendheden ten slotte de Bolzjewiki-
regeoring zullen erkennen. Een uit
eenzetting van de staatkunde der
Geallieerden in democratischen geest
zou naar Rusland gezonden worden,
de nieuwe Russische go-sant Litwlnof
zou te Londen erkend worden, Bu
chanan in Bint Petersburg wegens
gezondheidsredenen zyn ontslag krj-
gen en vervangen worden door een
vertegenwoordiger, dia beter mat de
Bolsjewiki over den weg kan, waar-
sehjjniyk dea EugoiSGhen arbeiders-
minister Henderson.
Zelfs meldt de Sint-Petersburgsche
ontvangen. En ondertusscfeea
„En ondertusschon," viel ik hem in
de rede, „wil de koning gehangen
worden, ais hy niet wat te ontbyten
krygt."
Do oude Sapt lachte eens en stak
mg da hand toe.
„Gg sjjt op on top sen Elphberg 1"
Toen zweeg hg even en zelde daarna,
ons kalm aanziende„God geve, dat
w® van avomd nog in bet leven zyn."
„Amen," zei Frits von Tarlenhelm.
De trein stopte. Fritz en Sapt stap
ten uit en hielden met ontbloot hoofd
de deur voor mij open. Ik slikte een
prop ln, dia mg in de kool kwam,
zette myn helm vast op myn hoofd,
en (ik schaam my niet het te erken-
ken) stuurde een kort gebed tot God.
Toen stapte ik op het perron van het
station in Strelsau.
Oogenblikkeigk daarna was alles ln
rep en roer, mat dan hoed ln de hand
kwamen en gingen mannin op en
neer. Men geleidde my naar het bnffet.
Ondertusschen renden mannen met
de grootste haast near de kazerne,
de kathedraal sn naar de residentie
van dan Hertog Michael. Joist toen
ik dan laatsten droppel koffie naar
binnen slikte, beierden alle torenklok
ken haar vreugdevolle tonen over de
stad. Het geluld van «en marehee-
renden troep soldaten en van juiehende
mensohon bereikte mUn oor.
Koning Buldolf de vgtde was in
zgn goede stad Strelsau! En gg, die
buiten stonden, riepen
„Do koning, hoera!"
De oude Sapt trok zyn mond tot
een lach. „God behoede hen belden,"
fluisterde hg. „Moed, kerel 1" au ik
voelde zyn hand op mgn knie.
(Wordt vervolgd}.
