DE GELE AFGOD
N°. 130.
Zaterdag 3 November 1917.
1016 jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
EERBIED.
;abonnement
Pr5» per kwartaal, In Goss f 1,—,
bulten Goes f 1,25.
Afzonderigke nommers 5 cent.
VersehUnt: Maandag-, Woensdag
en Vrjdagavond.
GOME
llitgave] Naaml. Venn. „Goesche Courant''.
COIIKANT
DirecteurG. W. ran Barneveld.
ADVEBTENTIËN
van 1—5 regels 62% cent, elke
regel meer 12% cent.
Diiemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,25
Bewijsnummers 5 cent.
Men schrijft ons
Wat is eerbied
Eerbied is in iemand het gevoel, dat
hem eer doet bieden aan iets, dat door
hem wordt erkend als eere waardig.
Eerbied is dus niet vrees, maar erken
ning, een vrijwillige, overtuigingsvolle,
blijmoedig bewezen erkenning van
meerderheid. Waarachtige eerbied, die
niet is uit dwang of uit gewoonte maar
uit vrijen wil, uit behoefte tot het
bieden van eer, heeft dus zijn oorsprong
uit overtuiging. De diepste en hoogste
eerbied is echter godsdienstigheid de
behoefte tot het bieden van eer aan
den Algroote.
Maar eerbiedigen kan men ook men-
schen, in hetgeen er goeds en edels in
hen is. En bijgevolg kan en mag men,
in alle bescheidenheid zich zelf ook
eerbiedigen.
Indien eerbied niet uit vrees, maar
slechts uit een vrije, overtuigingsvolle
erkenning van meerderheid kan zijn,
dan spreekt het vanzelf, dat niemand
iets eerbiedigen kan op bevel, volgens
voorschrift.
„Eert uw vader en uw moeder;
eert den ouderdom", aldus zeggeu ons
geboden, schrijven leeraren ons voor.
Maar iudien men waren eerbied
slechts kan koesteren voor hetgeen men
eere waardig acht, zoo laat zich op dit
stak niets reglementeeren, maar alles
komt aan op persoonlijke waarde en
op een persoonlijks waardeering daar
van. Indien de ouders geen eerbiedi
ging verdienen, indien de vader een
dronkaard, een vlegel of een deugniet is,
indien de moeder haar huishouden niet
behartigt en steeds uithuizig is, dan
kan geen goddelijk of menschelijk
gebod het kind, den jongeling er toe
verplichten te eerbiedigen, wat eerbied
onwaardig is. Dan kan er misschien
nog iets zijn van liefde, vau teederheid,
van medelijden, van vergoelijking, dat
de deur sluit tegen regelrechte ver
achting. maar eerbied koesteren, dat
is oumogelijk. Want het kan niet
genoeg herhaald een eerbiedrzonder
vrijheid, zonder waarheid, zonder over
tuiging is een doode letter, is als die
Chineesche figuren, die met een vinger
druk bewogen wordeu tot eindelooze
hoofdbuigingen of als die hovelingen
aaa een Oostersch hof, die telkens bij
het verschijnen van den Sultan zeven
malen hun armen kruisen en hun rug
krommen.
Er is wel is waar een eerbiediging
in vorm, in uiterlijkheid, die elk raensch
zeer goed staat, die den grondslag uit
maakt van alle welwillendheid en
zonder welken de menschelijke samen
leving veiwilderen en vervlegelen zou.
Er is een eerbiediging van zekere
zeden en gewoonten, van zekere leef
tijden, rangen en ambten, van zekere
instellingen, overleveringen en gebrui
ken.
Maar deze is toch eigenlijk slechts
een betoon of vertoon van eerbied en
niet de eerbied zelf niet die eer
bied van gevoel en van verstand, die
nimmer uit iets anders dan een echte,
vrije en gulle erkenning van meerder
heid ontspruiten kan.
Eu de vrees is niet deukbeeldig,
dat juist in die laatstbedoelde, die
sa FEUILLETON.
naar hot Engolich
VAN
H. RIDER HAGGARD.
Jeekio stapta naar voren en vroeg
den loldaten weer ieti, waar sQ mat
een hoongelach op antwoordden.Zonder
waarschuwing nam hij nu Aylward's
geweer en schoot eerst met den oenen
loop, daarna met den andoren de
twee voorste soldaten docd. Hunne
makkers bleven stom verbaasd staan,
maar vóór zQ hunne speren konden
opheffen, renden Jeekio en de andere
negers op hen toe en begonnen hen
te steken en ta slaan met speren en
stokken. Na drie minuten was alles
afgeloopen en geen nieuw schot was
er gelost. Enkelen van hen waren
afgemaakt en de anderen gooiden
hunne geweren neer en vluchtten ge
wond in het bosch.
Nu hieven do overwinnaars een
vreugdegejuich aan. De lflken werden
echte, innerlijke eerbiediging, de jeugd
van het hedendaagsche Europa tot
haar onheil te kort schiet
Tot haar onheil. Want een onheil is
het voor elk mensch, als hij zijn meer
dere niet vindt, of hem gevonden
hebbend, dan toch nog niet als zoo
danig wil erkennen. Een onheil is het
voor de jeugd, als in haar verarmt en
verdort haar reinste en heiligstegevoel
het gevoel van eerbied van iets eer-
biedswaardigs, het gevoel van ontzag
vau iets ontzaglijks.
Doch laten we niet alleen de jeugd
aanklagen van iets, waarvan het voor
beeld zoo dikwijls gegeven wordt door
zooveel ouderen, die tot iets beters haar
dienden voor te gaan.
Neen, niet enkel de hedendaagsche
jonkheid is eerbiedloos, maar het heden
daagsche menschengeslacht als gteheel
lijdt aan dit euvel, aan deze- leemte of
leegte in zijn wijze van beschouwen en
gevoelen.
Aan vlagen van opwinding, meestal
even vluchtig als luidruchtig, ontbreekt
het in onzen tijd niet. Die gaan dan
door voor bewoudering of voor geest
drift, dikwijls aan allerlei onwaardig
heden of middelmatigheden verspild.
Maar tot werkelijken eerbied, tot ontzag,
kan men of wil men, naar het schijnt,
niet of uiterst zelden bewogen worden,
men wil of kan niet meer geïmponeerd
worden.
Door niets menschelijks meer, omdat
men al het menschelijke onder het
ontleedmes neemt en tot zekere grof-
stoffelijke werkingen terugvoert en ook
door niets Goddelijks meer, omdat men
gemakshalve zoo vaak het Goddelijke
kortweg verloochent.
Wat er in zeer velen, die een lei
dende rol spelen of te spelen trachten,
van eerbied dan nog overbleef, is de
onbegrensde eerbied voor het eigen lk.
Of deze eerbied nu óók verdiend is,
daarnaar wordt niet al te critisch
onderzoek gedaan. Maar intusschen
waant men dezen eerbied zichzelveu
verschuldigd en meent er afbreuk aan
te doen door al hetgeen slechts zwee-
men zou naar eerbied voor iets daar
buiten of daarboven.
Daar boven zeg, wat zou dan
daar boven nog kunnen zijn boven de
dierbare Ikzelfheid Wat loch?
Zijn niet grijze haren slechts een
symptoon van lichamelijke afsterving en
van verstandelijke verkindsching Is
niet alle levenservaring louter subjectief
en dus voor anderen onbruikbaar Is
uiet alle gezag slechts aanmatiging?
Is niet alle deugd product van toevallige
omstandigheden en aangeboren tem
peramenten
Dit zijn alzoo de vragen, waarop de
eerbiedloozen van onzen tijd zich het
antwoord geven met een schamper
„wel ja, immers".
Laten we niet overdrijven, niet on
billijk de massa over Óen kam scheren,
met misschien een minderheid toch
slechts. Maar dat aa i die minderheid,
zoo zij er een is, vergund wordt den
toon, de gebaren aan te nemen van
een meerderheid dit is het zorg
wekkende.
Komt bij toeval een hond in een
museum van schilderijen, dan zal hij
zoeken en snuffelen langs wanden en
in hoeken naar honden. Aldus, gelijk
een hond gaat door een beeldengalerij,
koud eu onbewogen voor al het heilige,
eerbiedswaardige, dat daar verzameld
weggedragen, de geweren verzameld,
en na kwamen zij, met Jeekio aan
het hoofd, naar Alan en Aylward toe,
vtnivende met han roode speren.
Alan stond verbluft, niet in het minst
begrijpend, wat er tooh gebeurde.
Doch Aylward, die seer bleek was
geworden, zsido tegen Jaekie:
vIk veronderstel, dat je gekomen
bent om my ook te vermoorden, jouw
zwarte schelm/
«Neen, neen mQn allerbeste Lord',
antwoordde Jaekie beleefd, „nu nog
niet. U gebruikt ook een verkeerde
uitdrukking, ter dood brengen is het,
niet vermoorden, want dat is hetgeen
u deed met enkele van deze arme
kerels", en h|j wees op het aantal
dragers. .Bovendien mag men een
heiligen, blanken man niet dooden,
zoo'n zwartje meer of minder komt
er niet op aan, daar zijn er genoeg
van. Maar laten we nu eens Mis Bar
bara op gaan zoeken. Gij gaat ook
mee Lord Bart., maar het is misschien
beter, om eerst uw handen vast te
binden. Wanneer u soms op uw hoofd
wil krabben, zal ik het wel voor u
doen, dat is ook eerlijk, want u hebt
het mij vanmorgen gedaan."
Op een woord van Jeekio sprongen
is, zoo gaan er menschen door deze
wereld, niets zoekend, niets bewonde
rend, niets eerbiedend, dan hun eigen
hondschheid.EnnietJzelden bezitten deze
menschen hetgeen men noemt /talent",
zoodat zij in literatuur, in kunst, in
goschriften uitstorten, wat zij meenen
de wereld niet te mogen onthouden.
En dit is het verderfelijke, het on-
heilveroorzakende. Want juist aan iets
anders heeft het hedendaagsche mensch-
dom behoefte. Erkenning, vrije en
ootmoedige erkenning van iets beters
en hoogers dan het eigene zelferken
ning van eigen verdiensten en rechten
niet alleen, maar ook van de grootere
verdiensten en hoogere rechten van
anderenerkenning van 's menschen
stoffelijke behoeften en begeerten niet
alleen, maar ook van 's menschen
geestelijke herkomst en bestemming
erkenning van de krachten en de
wonderen der Materie niet alleen, maar
ook van het ondoorgrondelijke Myste
rie, waaruit dit alles voortkwam en
waarin dit alles voortbestaaterken
ning van hetgeen wij met onze zinnen
waarnemen en met ons verstand bevat
ten niet alleen, maar ook van hetgeen
nog voor ons verborgen blijft en dat
wij niet kunnen begrijpen.
Erkenning en bijgevolg eerbiediging
daarvan, ziedaar, wat dit woelende en
warrende geslacht van noode heeft, in
zijn oudere zoowel als in zijn jongere
lagen, om bescheidener en kalmer, in
vertrouwen krachtiger, in een zuiverder
bewustzijn bestendiger, tot ware ver
lichting en tot waren vooruitgang in
de juiste richtiug geleid, dus in waar
heid wijzer en gelukkiger te worden.
Buitenland.
De strijd In en bniten Europe.
Het s|jn wel moeilijke degen voor
Cedorne.
Went de bevelhebber ven de Itell-
eeniahe legere, de men, die xoo her
haaldelijk ln het perlement ale de
veldmaereehalk bj uitnemendheid le
gekenschetet, ie op het oogenblik niete
andere dan het hoofd van een vartlagen
en in wanorde terugtrekkende leger
macht.
Dit Berlijn werd glateren officieel
gemeld, dat by da aohtervolging ln
de vlakte aan de beneden-Tagllamento
niet minder dan zestigduizend Italia
nen da waptne nedergelegd hebben.
Voraoheidene honderden kanonnen
vielen gelfiktydlg den Centralen in
handen.
Tot nn toe ayn 180000 gevangenen
gemaakt en bedroeg de balt raim
1500 kanonnen.
Het tweede en derde Itallaancche
leger zonden een awaren nederlaag
geleden hebben.
Ton Maokeneen, de Dnlteche veld-
maarechalk, die ook den strfld tegen
Boemenlë leidde, laat i|jn legere
eteleelmatlg in de Itallaaneche vlekte
oprnkken.
2)Jn doel wu, de Italiaaniehe legere,
vóór deze er la elaagden, de door de
zware regens zeer gezwollen Taglla-
mento over te trekken, tot den etryd
te dwingen, waarvan de nltelag, met
het oog op de weinige gevechtewaarde
der gedemoraliseerde en van kanonnen
beroofde Itallaaneche troepen, niet
twijfelachtig kon zjjn.
Niet minder dan zeatigdnlzand man,
die niet ving genoeg de gezwollen
rivier konden oversteken, moesten
zich dan ook krygsgevangen geven.
De hoofdmacht van het tweede en
derde Italiaaniehe leger schynt, hoewel
zwaar gehavend, de overzjde der
na eenige Inboorlingen op Aylward
toe en bonden ijja handen op sQn
mg vast.
,Il Hlse Barbara nog in leven?'
fluisterde Alan in doodsangst tegen
Jeekie, terwijl hj tegelgkertjd wees
op het opmerkelijk korte grafheuveltje.
,Ik hoop en geloof van wel, doch
God alleen weet het', antwoordde
Jeekie. ,Ga kjken, dat la de beste
manier om het te ontdekken.'
ZJ trokken nn het kamp ln, door
een nanwe opening, gemaakt van een
V-vormlg stak hout, tot aan de plaats,
waar de twee tenten stonden. De
eerste tent was open, dcch de tweede
gesloten. Daar de eerste leeg was,
gingen zO naar de tweede toe, waar
van Jeekio de touwen van de sluit
klep begon lot te maken. Hetdanrdo
lang, want zy schonen aan don binnen
kant zorgvuldig dichtgeknoopt te zyn
eindelyk werd Jeekie ongedaldlg en
tneed het toaw door met het mos,
waar de Mangana Alan mee had
willen dooden.
Alan leed ondertnseehen ontzettend.
Hy was er van ovortnlgd, dat Barbara
dood en begraven lag in dat paige-
maakte graf onder de boomsn. Hy
kon niet tpreken, nauweiyks zich
rivier te hebben bereikt.
Waar de Centralen thans ln de flank
en den rag van de Tagllamentottelling
komen, zal het de groote vraag eyn,
of de Italianen hier etand kannen
biyven honden.
De troepen van generaal Krobatln
rakken reede op naar den bovenloop
van de Tagliamento en de Oosten-
ryksche troepen aan het Tiroolsehe
front znllen ongetwijfeld spoedig aan
den etrjjd in de vlakte deelnemen.
De hnlptroepen van Italie's bond-
gonooten mogen wel met den sneltrein
komen wanneer zy nog van eenlg
nat by de verdediging van de Noord
Itallaaneche vlakte znllen zyn.
Met belangstelling mogen de ver
dere comminlqué's van het krygebe-
dryf op dit gevechtsterrein worden
afgewacht.
Het eenige waartoe de Italianen op
dit oogenblik nog ln etaat z5n, ls den
opmartch der Cantralen zoo krachtig
mogeigk te belemmeren.
Van het W. front komen weinig
interestante berichten. Beedt drongen
de Engelechen Pasehendaele binnen
maar moeeten het dorp weer ontruimen.
Ten N. O. van Ypsren trachtten de
Engelschen, ter wserezyden van den
straatweg YperenMeene naar Ghelu-
velt voort te dringen, wat evenwel
mltlnkte.
Een aanval der Franschen op den
reohter Maasoever bj het Chanme-
bosoh had geen sacees.
Het is nog altgd onzeker of de
Belersche minister-president graaf
Hertling al dan niet kanselier van
het machtige Dnitsehe rijk zal worden.
Na een ondercoad met de voornaam
•te regeeringspertonen heeft Hertling
besprekingen met de leiders der ver
schillende rgksdaggroepen gehouden
om te onderzoeken of hy by zyn be
noeming van den stenn der partgen
verzekerd kan zyn.
Graaf Hertling behoort tot den
rechter vlengel van het centrnm en
ls dns een conservatief, die in de oogen
der sociaal-democraten en der vry-
zinnige volkepartg weinig genade kan
vinden.
Hy ls nn eenmaal niet de man,
waarvan men hervormingen op demo-
cratlicben grondelag verwacht.
Opmerkaiyk is het zeker, dat de
nlenwo Byktkansoller, alvorens een
benoeming door den keizer te
aanvaarden, zleb op de hoogte stelt
van de meanlngen der Bgkadaggroe-
pen.
Dat is al een groote stap op den
weg der parlementarlseerlng, daar er
nlt biykt, dat er zonder medewerking
van den Bgkadag gean regeeren m6sr
mogelijk ls.
Wordt graaf Hertlng Bgkskanzelier
dan bestaat het groote gevaar, dat
het centrnm hem steunt, maar de
andere groepen der meerderheid ln
oppositie komen, zoodat er oen schea
rlog ln de meerderheid zon komen,
die de vredesresolntle en den alge
meenen wenseh naar demoeratisee.lng
in gevaar son kannen brengen.
Het Berliner Tageblatt dat io Hert
ling den eandldaat van hen ziet, die
de Byksdagmeerderheld willen ver
nietigen, aeht hem dan ook geanzlns
do man, die door de linkerzyde ook
maar eenlgszins gesteand zon kannen
worden.
Daartegenover staat, dat Hertling
een van de weinigen is, die in staat
is, het zware jak van het kanselier-
schap op zgn schouders te nemen,
voornameiyk waar de nlenwo kanse
lier da man zal moeten zga, die den
vrede zal ilniten en het rijk door de
eerste moeligke tgden daarna zal
moeten heenhelpeu.
staande hondennn verscheen or een
teeld voor zyn verdoofd brein. Hy
zzg zichzelf gezeten ln het donker ln
de Schatkamer van Bonsaatadhy
zag een visioen ln de lacht voor zich.
Eu ziel do klep van de tent ging
open en het visioen scheen opnieuw
op te doemen. Daar zag hy de bleoks
Barbara zitten schreien. Toen weer,
toen hij binnentrad en zy opsprong
en naar de revolver greep, die naast
haar lag en die op zichzelf richtte.
Toen bemerkte zy, dat Alan binnen
gedrongen was, de revolver vlei nlt
haar hand op den grond neer. Zy
breidde haar armen nlt en zonder een
geluld te geven viel zy bszwymdneer
In Alan's armen.
XIX.
Da twee allen.
Barbara was weer bygekomen. Zy
zat na rechtop In Jhaar bed en Alan
hield haar hand vast in de zijne. Vóór
hen stond Aylward als een gevangene
in de bauk der beschuldigden en
achter deze de gewapende Jaekie.
Vertel my hoe de zaak in elkaar
zit Barbara', zeido Alan, .maar vertel
het ving, want rnyn zenuwen zyn niet
meer ln staat voel te verdragen.'
Naar verluidt zon graaf Hertling
tot schikking geneigd zyn en reeds
ta kennen gegeven hebben, dat hg
zich grootenaeels met het programma
der meerderheid kan vereenigen.
Het is nog onzeker of dr. Mlchaëlli
al dan niet minister-president van
Protsen zal big ven.
Waarsehgniyk is het niet, daar dit
ambt en het Bykakanseliorsehap slechts
noodo gescheiden znllen wordtn.
Binnenland.
Algemeen geldend.
De 30ste broodkaart geldt tot en
met 6 November.
Op bon 3 van thee- en koffiekaart
is tot 16 November 005 XG. thee
verkrggbaar en op bon 4 0.05 K.G.
koffie.
Van 16 tot en met 30 November li
op bon 5 verkrggbaar 005 KG. thee
en op bon 6 0.1 K.G. koffie.
Verboden is de vermenging van
koffie en thee met vreemde bestand-
deelen, behoudens dispensatie.
Besehnlt is op bons van wittebrood-
kaarten verkrygbaar, aan besehnlt
moet afgeleverd worden van het
broodgewioht der wittebroodbon.
Het rantsoen van penlvrnehten be
draagt van 6 November af I K.G. per
hoofd per 4 weken en omvat dan alle
soorten penlvrnehten.
Er znllen maxlmnmpryzen vastge
steld wordeu voor gedroogd frnit en
jam.
Voor pensionhouders en kamerver-
hnnrders is een brandstoffen,regeling
ln bewerkingeen zekere hoeveelheid
kan reeds toegewezen worden.
One builenlandtch beleid.
Bg het afdeellngsonderzoek van de
begrooting voor bnltenlandscbe zaken
wordt minister London lof gebracht
voor sjjn beleid, dat eenlgen ln som
mige gevallen krachtiger wensohten,
met name ten aanslen van toenemende
schendingen van ons gebied door
vliegtuigen. Ten aanzien van moeligk-
heden met Amerika vcrwaehtte men
blligke oplossing op grond van do
door Amerika alt neutrale mogendheid
gevolgde politiek.
Gevraagd werd, waarop de opvatting
steunde, dat door bijzondere stappen
ter ondersteuning van de Pauselijke
nota het beoogde doel niet werd ge
diend, zooals op de schriftelijke vraag
aan het Kamerlid Drestelhnys was
geantwoord, en of dit de meening
weergaf van het geheele kabinet dan
wel van minister London.
Gevraagd werd of de regeering
nadere modedeellng kon doen omtrent
onderhandelingen betreffende de ern
stige Inbreak op onze neutraliteit by
de besuhleting van Dnltaohe vaar
tuigen ln Jnll, waarby projectielen op
de Noord Hollandsehe kuststreek
vielen.
Inlifhtingen werden geweuscht om
trent hst terugvoeren der naarDnltseh-
land gedeporteerd» Belgen en omtrent
de opneming van Nederlanders ln het
Amerikaansche leger.
Engelech watervliegtuig.
Woensdagmorgen ls te Vllatingen
binnengebracht het Engeltche water
vliegtuig, waarvan de torpedoboot
G 15 een week geleden twee Engel-
sche vliegers en twee Engeltche
meohaniclens, die bjjna 24 nor op het
vliegtuig, dat stak was, hadden rond
gedreven, redde. By de redding was
het vliegtuig gezonken. Men heeft er
later een paar dagen te vergeefs naar
gezocht. Thans was een vitschers-
echnlt er in verward geraakt en had
de vitsoher do jnlste plaats knnnen
aangeven, waar het lag. Het rgkt<
betonningsvaartnig is toen met een
duiker erheen gegaan, en het ls gelnkt,
Zg keek hem aan en zelde met
langzame, eentonige stem
.Toen ja weggegaan was, lieveling,
ging alles zQn gewonen ganggednrende
ongeveer twee maanden. Toen brakhet
groote Sahara Maatschappy schandaal
los. Eerst waren het gernohten
en da aaudaelen daalden. Myn oom,
dien men reeds schrik had aangejaagd,
kocht ze op bg tientallen, honderd
tallen, duizendtallen in de hoop, de
markt te kannen dwingen. Doch hy
wilt natuurlijk niet, dat Lord Aylward
die ondertusschen op de een of
andere maDier den lordstitel had weten
te bekomen ln het geheim een der
vournaatntte vèrkoopors der aandeelan
was, laat hy het ontkennen als hy kan.
Eindelijk publiceerde het Tarkiehe
gouvernement, door tusichenkomst
van den Engelschen gezant, dat er
nooit een concessie verleend was ge
worden en dat de valichheid der ge
schriften was uitgevoerd of verkregen
te Constantieopel dcor myn oom. Er
kwamen allerlei aanklachten ln tegen
hem, doch vóór zy hem schaden kon
den, stierf hy plotseling aan een hart
verlamming.
(Wordt vervolgd