N°. 128.
Dinsdag 30 October 1917.
101e jaargang.
De Economische Oorlog.
FEUILLETON
DE GELE AFGOD
;ABONNEMENT:
Prtyi per kwartaal, In Gooi f 1,
bniten Goes £1,25.
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
Versehtynt: Maandag-, Woen«dag
en Vrtydagavond.
G0ËSGHE
Uitgave .Vaaail. Venn. „Goesche Courant''
COURANT
DirecteurG. W. van Barneveld.
ADVERTENTIËN
van 1—5 regeli 62 V» cent, elke
regel meer 12 V* cent.
Driemaal plaatsing wordt tweemaal
berekend.
Familieberichten 1—10 regels f 1,25.
Bewijsnummers 5 cent.
De oorlog van heden heeft wel be
wezen, dat een overwinning niet alleen
afhangt van de vernietigende kracht
der militaire wapenen.
Het aan Napoleon toegeschreven
gevleugelde woord, dat de overwinning
steeds aan de zijde van de beste ka
nonnen te vinden is, moge in zijn tijd
als een onomstootelijke waarheid aan
vaard zijn, de toestanden hebben zfSh
sindsdien zoo gewijzigd, dat het niet
meer in de eerste plaats de soldaten
te velde zijn, die een victorie kunnen
bevechten.
Het steeds drukkere internationale
handelsverkeer en daardoor de grootere
afhankelijkheid van de staten ten op
zichte van elkander, is oorzaak, dat het
isoleeren of boycotten van een djer
staten door -de anderen, in vele gevallen
voor de betrokken mogendheid een
economischen dood heteekent.
Men spreekt in groote fabrieken en
"bedrijven van practische verdeeling van
arbeid, wanneer verschillende groepen
werklieden zich ieder slechts met het
bewerken van een bepaald onderdeel
van het af te leveren fabricaat onledig
houden.
Eu zoo moeien wij in zekeren zin
ook in de moJerne wereldstaten slechts
volksgroepen zien, die zich, naar het
peil hunner beschaving en den aard
der bodemvoortbrengselen, met het be
werken en afleveren van bepaalde
grondstoffeu en fabricaten van algemeen
gebruik bezig honden.
De eene staat vult het tekort in de
andere aan en wat de eene door meer
dere ervaring of onder gunstiger voor
waarden dan de andere beter of goed-
kooper kan produceeren, wordt weer
geruild voor grondstoffen en fabricaten,
die men uitsluitend of voordeeliger uit
den vreemde kan betrekken.
Op deze wijze leveren de staten wat
voor het wereldgebruik noodig is in
onderlinge arbeidsverdeling.
Amerika' is véór alles het land van
het volksvoedsel, Duitschland de aan
gewezen staat voor medicamenten en
kleurstoffen, Holland voor boter en
kaas en naast de onontbeerlijke artikelen,
die elke staat in meerdere of mindere
mate voor eigen onderhoud voortbrengt
of bewerkt, staan aldus bijzondere voor
den uitvoer bestemde fabricateD, waar
van men meer produceert dan voor
eigen gebruik noodzakelijk is.
Bij de tegenwoordige arbeidsverdee-
ling by het voortbrengen van alles
wat de menschheid aan voedsel, klee
ding, grondstoffen en afgewerkte pro
ducten noodig heeft, een arbeidsver-
deeliug, die door het betere internati
onale verkeer en uitgebreider handels
relaties doeltreffender is geworden, is
het duidelijk, dat één staat of een
kleine groep van staten, die van elk
verkeer met de buitenwereld wordt
afgesloten, in een zeer ongunstige
conditie zal komen.
Zij is dan gedwongen, een wereldje
op zich zelf te vormen, te gaan ver-
bonwen en fabriceeren om in datgene
te voorzien, wat men vroeger van
buiten betrok en ersatz-fabricaten samen
te stellen voor wat men onmogelijk
meer als natuurlijk produet khn be
trekken of vervaardigen.
naar het Engelich
VAN
H. RIDER HAGGARD.
Jackie, die begreep wet hot gevolg
van dit gesprek xou iljn, was onder-
tanchen al bezig hunne weinige be-
xittlngen in te pakken, benevens de
gouden ringen, eenig voedsel en een
kookpan van de inboorlingen. Om dit
alias heen werden eenlge van boom
schors vervaardigde dekens gewikkeld.
,Nu voortgemaakt, majoor," xelde
hty, gaf Alan een speer en nam er
aelf ook een. ,DI« oude vlegel van
een kannibaal heeft groot gelUk, het
is ten heerltyke nacht voor een wan
deling. Kom majoor, de rivier is hier
juist ondiep. M(J dankt het bette, om
vóór de duisternis er. over te ztyn. U
volgt Jtekie maar, dat is alles wat n
te doen hebt maar wacht nog oven
twee minuten, want ik moet nog eerst
de Bon sa vloek uitspreken over Fahni
en de Ogula."
Hierop voerde Jeekia een gebaren
spel uit, waarvan Alan geen notitie
Het is ontegenzeggelijk, dat deze
oorlog in alle strijdende staten nieuwe
industrieën schept en bestaande op
hooger peil brengt, doordat de alge-
meene behoefte aan datgene, wat Diet
meer te ruilen of te koopen is, tot
het opsporen van nieuwe procédé's en
het zelf fabriceeren van artikelen van
vreemden oorsprong dwingt.
Zooals men zich thans in de geal-
allieerde rijken op de fabricage van
kleurstoffen en medische instrumenten
zal toeleggen, zullen de Ceutralen
trachten, datgene te produceeren wat
zij tot dusverre uitsluitend van Enge
land of Amerika betrokken.
Het verkrijgen van grondstoffen en
volksvoedsel zal daarbij ongetwijfeld
de grootste moeilijkbeden veroorzakeD.
Een land als het onze, dat weinig
of geen kolenmijnen bezit, kan zich
niet op het kolendelven toeleggen en
zal, wat deze grondstof betreft, steeds
van andere staten afhankelijk blijven.
Maar wel is in alle staten de aarde
vruchtbaar en daarom zal iedere mo
gendheid, op eigen productie aangewezen,
haar best doen, althans het volksvoedsel
zooveel mogelijk van eigen bodem te
betrekken.
Dit blijkt ten duidelijkste, waar thans
overal het weiland gescheurd wordt
en tot nu toe onbebouwde maar vrucht
bare landstreken op economische wijze
voor den verbouw van voedsel voor
menseh en dier in gebruik worden
genomen.
De economische oorlog, waarmede
wij thans eerst in zijn volle kracht
kennis maken, beoogt, door uitsluiting
van bepaalde mogendheden van de
wereldmarkt, deze staten tot uitputting
en daardoor tot onderwerping te
brengen.
Het schijnt wel of men in Duitsch
land, waar voor een mogelijke lands
verdediging alles zoo tot in de kleinste
bijzonderheid georganiseerd was, de
mogelij kheid van een economischen oorlog
te veel over het hoofd gezien heeft.
Men lette te veel op vroegere oor
logen, men reorganiseerde en verbeterde
het leger, zoodat het een machtige
factor voor vernietiging en verdediging
werd, maar men bedacht te weinig, dat
er een tijd zou kunnen komen, dat
Duitschland een wereldje op zich zelf
zou vormen en met eigen middelen in
de levensbehoeften van volk en leger
zou moeten voorzien.
Maar niemand heeft ook kunnen
voorspellen, dat het Duitschland van
nu een strijd tegen de verbonden staten
van bijna de geheele wereld zou moeten
voeren.
De kracht der geallieerden schuilt
voornamelijk in de door hen uitge-
oefenden economischen druk, in het
onthouden aan den tegenstander van
alles, waaraan deze voor volksvoeding
en industrie behoefte heeft.
Het economische wapen is een machtig
wapen.
Want wat baat Duitschland zijn
krachtig leger, zijn modern geschut
en zijn plaatselijke successen als zijn
soldaten door gebrek aan voedsel tier
wapens niet langer kunnea h&nteeren
De legers der Centralen zijn tot nu
toe de sterkste gebleken.
Was dit niet zoo, dan zouden in
de oorlogsjaren, welke thans achter
ons liggen, uitgebreide vijandelijke
nam, want hg h*d wel iets beters te
doen. Zg vertrokken nn, het vuur
voor hun tent ssnlatend. Zonder
Iemand te ontmoeten, doorwaadden
sty den stroom en liepen naar den
anderen oever. Hoewel het pikdonker
was, scheen Jeekie niets geen moeite
te hebben om den weg te vinden,
want sooals Fahni seide, een inboor,
line vergeet het pad niet, langs welk
hty eens gsgaan is. Den geheelen nacht
liepen sty ving voort en toen de dag
aanbrak, bevonden ity xicb aan den
soom van het wond.
„Jeekie', vroeg Alan, „wat sou
Fahni gemeend hebben met sgn ver
baal over blanke menschen?'
„Ik wset het niet majoormisschien
heeft hU wel gejokt om ons vlngger
te doen weggaan. Maar mtyn hemel,
wat is dat
Terwgl hg sprak, drong een ver
verwgderda echo tot hen door, een
echo van een geweerschot. „Ik geloot,
dat Fahni op stnk van saken toch
niet gejokt heeft," ging Jeekie voort,
„dat is hst geweer van een blanke;
scherpe knal, rooklaoe kruit. Maar
hoe komt die mensch op dese plaats
We sollen het spoedig uitvinden. Kom
mee, majoor.'
Hoewel sU seer moede waren, setten
sty het nn toch op een loopen; het
idee een blanke te-alen was te veel
landstreken niet door de Centralen
bezet zijn en ondanks de krachtige
aanvallen der tegenstanders, nog steeds
bezet worden gehouden.
Waar een economische strijd Duitsch
land en zijn bondgenooten tot het
vormen van een wereldje op zichzelve
dwingt, waarbij zij door betere orga
nisatie, practiicher arbeidsverdeeling
en fabricage van tot nu toe ingevoerde
artikelen wei van jaar tol jaar beter
in het voorzien in eigen behoeften
zullen slagen, heeft deze strijd, door
een machtige combinatie van oorlog
voerende rijken mogelijk geworden, de
Centralen toch in zooverre verrast, dat
zij nog niet in staat zijn, de nadeelen,
uit de algeheele afsluiting van de
wereldmarkt voortspruitende, geheel te
overwinnen.
Daardoor ontstaat in de Centrale
landen langzamerhand gebrek aan voor
volk en leger onontbeerlijke artikelen.
De Entente begrijpt dit en draait de
economische duimschroeven steeds vaster
aan, waartegen de Centralen zich traeh-
ten te weren door krachtige militaire
acties, die, zooals thans weer in Rusland
en aan het Italiaau'sche front, niet
steeds zonder succes blijven.
Maar de Entente heeft den tijd en
juist die tijd is haar voornaamste
bondgenoot.
Eu een bewijs, dat de Centralen dit
begrijpen, een bewijs ook, dat het niet
meer uitsluitend de groep met het
krachtigste leger is die een strijd moet
winnen, is zeker wel het feit, dat
Duitschland en Oostenrijk, ondanks
hun bevoorrechte militaire positie, de
combinatie der strijdenden vormen, die
reeds geruimen tijd geleden op een
spoedigen, voor alle partijen eervollen
vrede aandrong.
Dit streven wordt gesteund door
pacifistische volksgroepen in andere
landen, maar de regeeringen der Entente-
staten, beseffende, dat iedere dag van
van langeren strijd hen dichter bij een
economische overwinning brengt, gaan,
waar zij maar eenigszins kunnen, een
vredesactie in dit stadium van den
strijd ten krachtigste tegen.
W ij herinneren slechts aan het wei
geren der passen voor Stockholm en
aan het tegenwerken van iedere vredes-
betooging.
En zoo zijn er ten slotte aange
nomen dat in iedere combinatie de
bondgenooten elkander trouw blijven
een drietal oplossingen van hét huidige
conflict mogelijk.
Ie. De Centralen behalen zulke
militaire successen, dat de Entente tot
onderwerping wordt gedwongen.
Bij de uitgestrektheid van het grond
gebied der Entente-combinatie, waarbij
zelfs hetj '^overweldigen van geheele
koninkrijken als Servië en Roemenië
geen verandering in den strijd brengt,
is deze oplossing zeer onwaarschijnlijk.
2e. De Entente slaagt er in den
oorlog zoo lang voort te zetten tot de
centralen onder den economischen druk
bezwijken.
Waar het Duitsche volk tot elke
opoffering bereid is en door betere
binnenlandsehe organisatie den hongers
nood nog voor geruimen tijd buiten
de grenzen kan houden, is economische
uitputting mogelijk, maar niet in af-
zienbaren tijd en daardoor ook niet
zonder zeer groote offers van de zijde
voor hen. Ongeveer een halve mtyl
verder kregen zty een flgnar in 't oog,
die sleh waarscbtynltyk bozig hield met
wild taesohen de boomen to-beipledon,
soo maakten sty het. tenminste op alt
styn bewegingen.
„Blankeseide Jeekie. Alan knikte.
Zty kropen nn voort, sonder Iets te
seggen en met de meeste voorxorg,
want wit wist, wie deze blanke reiziger
was en wat hty deed. Z(j hielden een
grooten boom tmiohen zichzelven en
den man. Eindeltyk slopen sty om den
■tam heen en stonden vlak voor hem,
nog geen vtyi meter van hem ver-
wtyderd. Alan herkende den man
dadeltyk, niettegenstaande ztyn onge
wone, tropische kleederen en ztyn door
de zon gebrand gelaat.
.Aylward riep hty verbaasd. Ayl-
ward! Gty hier?"
Deze bleef staan. Hty keek Alan
aan. Ztyn uiterlijk veranderde. ZJne
gewone kalmte verliet hem, sooals
het meer gebeurde in oogenbllkken
van groote emotie. Hty sag er nu zeer
kwaadaardig uit, alsof een demon van
haat of jaloezie' in styn binnenste ztyn
spel speelde. De dunne lippen trilden,
de oogen glansden en sonder een
waarscbnwing hief h{| ztyn geweer op
ea vaarde regelrecht op Alan. De
kogel miste, want hty had te hoog
aangelegd. Over Alan's hoofd heen
der Entente.
3e. Het onmenschelijke van den
oorlog wordt meer en meer ingezien en
terwijl de democratische staatsvorm
zich meer en meer ontwikkelt, worden
in alle strijdende staten de pacifistische
volksgroepen zoo krachtig, dat de
regeeringen tot onderhandeling over
vredesvoorwaarden worden gedwongen.
Dit laatste schijnt ons, met het oog
op wat reeds in Rusland is voorgevallen
en wat zich langzaam maar zeker ook
in Italië begint af te Spelen, het meest
waarschijnlijk.
De lijn van het wereldgebeuren
beweegt zich uu eenmaal in de richting
van een door den volkswil afgedwongen
vrede, die niet door geheime tractaten,
maar door de algemeene erkenning van
het bestaansrecht van alle volkeren
gewaarborgd zal worden.
Buitenland.
De strijd In en balten Europa.
Na de algemeene beschouwingen in
ons hoofdartikel gehouden, kunnen
wty one voor oen bultenlandsch over'
zicht tot de actie op de voornaamste
gevechtsterreinen bepalen.
De Dniiscbers en Oostenrijkers heb
ben aan het Italiaaasche front lunchen
Flitch en Tolmlno buitengewone vor
deringen gemaakt en op vele pnn-
ten reeds Itallaansoh grensgebied
betreden.
De Italianen begonnen de hoog
vlakte Balnslsza—Santo Splrito te ont
ruimen terwijl de aanvallers reeds tot
voorbty Karfreit en Ranslna rukten.
Niet minder dan 30000 gevangenen,
waaronder 700 offielaran en een bult
van 300 kanonnen vlei hierbQ den
Centralen ln handen.
Dat de Italianen, die de kort gele
den met zooveel moeiie veroverde
bergen Km en Kak weer moesten
prtysgeven, vele kanonnen ln 's vtyands
handen moesten achterlaten, wordt
begrtypeltyk wanneer men bedenkt hoe
artillerie tellingen ln het bergland met
groote moeite gebouwd worden en
een ving vervoer van kanonnen door
terrolnmoelltykhoden vrtywel le uitge
sloten.
Reeds heeft zioh de terugtrekkende
beweging der Italianen uitgestrekt tot
aaa de Wippach tan Z. van Goers.
Een officieel bericht uit Berijd meldt,
dat da Dultschers Goers reeds bezetten
en de Italianen over de Isonzo terug
trokken,
De Italianen sullen de werkeloos
heid van Rusland, die dit krachtig
optraden der centralen mogeltyk maakt,
de laatste dagen wal eene verwenseht
hebben.
Bty een oö'ansle ;e beweging aan het
W. front van Yptren tot Driegrachten
namen ds Franschen het gehuoht
Draaibank en het bosch van Fapegoed,
waardoor hun positie belangrijk ver.
beterd la.
Langs het N. deel van des boog om
Ypsren maakten de Engelsohon eenlge
vorderingen, welke bty Fassohendaele
het belangrjkate waren.
Volgens een commlnuque nitPartys
hebben de Franschen thans van FUatn
af het dal van de Ailette bereikt.
Binnenland.
De tand- en grintquaeitie.
Da Engelacho legatie ln den Haag
verstrekt het volgende communique
Men dient ln het oog te honden,
dat de ctyfers, vermeld aan het slot
van het communiqué omtrent de zand-
■nizend, maakte hty een diepe voor
ln het haar van den langeren Jeekie,
die vlak achter hem stond.
Het volgende oogenblik had Jeekie
zich met den sprong van een ttyger
op Aylward geworpen. Door Jtekle's
zwaarte werd deze op den grond ge
gooid en lag daar als vastgenageld.
„Waar doet u dat voor?" riep de
verontwaardigde Jeekie uit. „Waarom
schiet u door de wol van een eerbled-
waardigen neger, Sir Robert Aylward
Bart? Nn zal lk je eens smoren, jou
smerig, vuil varken. Hier ls geen
GereohtBhof in hetWoud dtr Dwergen*,
en hty voegde de daad bty bet woord.
„Laat hem met rust Jeekie. Neem
hem ztyn geweer af en laat hem gaan",
riep Alan, die al dien ttyd verbaasd
had staan toekijken. „Er Is natnurltyk
een misverstandhty kan niet bedoeld
hebben mty te vermoorden.'
„Ik west niet wat hty bedoelde, maar
ik weet, dat ztyn kogel door mtyn
haar ging en er een nieuwe scheiding
in maakte", antwoordde Jeekie, terwtyl
hty bromde, doch gehoorzaamde.
„Natnurltyk was het een misverstand
Vernon, tenminste ik veronderstel, dat
gty Vernon styt," zalde Aylward, terwtyl
hty opstond. „Het verwondert mty niet,
dat ow bediende boos is, doch het
gebeurde, doordat uwe plotselinge
verschtynlng mty zoo deed ontstellen
en grintquaestie, door de Brltsehe
legatie gepubliceerd, de hoeveelheden
van deze materialen aangeven, welke
over Hansweert en Sas van Gent in
België waren ingevoerd tusschen I
Januari en 31 Augnstns 1.1. Waar de
juistheid van deze ctyfers ls betwist,
kan het ztyn nnt hebben, mede te
deelen, dat, voor zoover bet 't zand
betreft, niet mogeltyk is geweest vast
te stellen, of dit alles alt Dnltschland
kwam, dan wel een groot deel ervan
van Nederlansehen oorsprong was.
Hit de ctyfers, vermeld in het officieele
communiqué der Nederlandsche re-
geering schtynt af te lalden, dat groote
hoeveelheden van bet zand nlt Neder
land kwamen. Het is van belang in
dit verband op te merken, dat btyna
alle ladingen zand van Nederlandichen
oorsprong, die de grens passeeren,
bestemd styn voor Gent, terwijl al bat
grint en de steenen verzonden worden
naar Antwerpen. Natnurltyk spreekt
het vanzelf, dat Nederland krachtens
het volkenrecht vrty ls, zoo groote
hoeveelheden van deze materialen als
het verkiest, naar België alt te voeren.
Het feit, dst de Nederlandsche stati
stieken den doorvoer van slechts een
zeer geringe hoeveelheid zand erken
nen, verandert plets aan de juistheid
der Britsshe ctyfers met betrekking
tot de hoeveelheden, welke België
over Hansweert en Sas van Gent
binnenkwamen, en evenmin brengt
het verandering ln de vreemde coïn
cidentie, dat 2 tailUoen ton grint en
steenen en 1 millloon ton zand de-
grens ztyn overgegaan, precies ln de
verhoudingen, welke noodig ztyn voor
de vervaardiging van beton. Alleen
vraagt men zioh af, waartoe zooveel
zand naar Gent moest gaan.
Rundvleeech.
Bet bureau voor madedeellngan In
zake de voedselvoorziening bericht,
dat ingevolge het advies der gemeente
besturen voorlooplg nog niet zal
worden overgegaan tot een distributie
van rundvleescb.
Bloem en meel.
De minister van landbonw heeft
bepaald, dat, met ingang van 29 dezer,
zal warden verstaan
onder regeerlngsbloem60 pot.
tarwebloem en Jof roggebloem 30 pet.
aardappelmeel10 pet Amerikaansche
bloem
en onder regeerlngtmeel45 pet.
ongobuild tarwemeel; 25 pot. onge-
build maïsmeel; 25 pot. aardappel
meel 5 pot. griea en/of grind.
Peulvruchten.
De mluiiter van landbouw heaft tot
de burgemeestera de navolgende cir
culaire gericht:
Onder verwijzing naar mtyne circa1
laire van 15 Maart 1917, no. 12669/43,
Rijksbureau voor de Distributie van
Graan en Meel, heb lk de eer u mede
te deelen, dat ten aanzien van de in
zameling van peulvruchten de plaats
van de Peulvruchten-Vereenlging is
Ingenomen door de regeericgseommls-
sarissen voor de Rljksgraaaverzama-
llng.
In dit verband verzoek ik uom de
partijen bruine boonen, kleine groene
erwten, sohokkererwten, kroonerwten
en kaapscha groene erwten, ingevolge
bovengenoemde circulaire inbezitge-
nomen, voor zoover zty nog niet ge
leverd zijn aan de Peulvruohten-Ver-
eeniglng, ten epoedigste te doen leveren
aan den regeerlngi-commisiaris voor
de Rtyktgraanverzameling ln uwe
provincie.
Voor deze parttyen bltyft de prtyz
bepaald op f 31,65 per 100 K.G. voor
pnlke qualltelt, waaronder onder meer
dat ik werktuigltyk afschoot. Wty heb
ben hier senigen ttyd in gevaar ver
keerd en mtyn zenuwen ztyn niet zoo
sterk als vroeger."
„Werkelijkvroeg Alan. Jeekie
zal nw geweer wel dragenja, en lk
geloof, dat het beter ls, dat hty die
revolver ook maar neemt, elke gram
maakt verschil als men ln zoo'n warm
klimaat loopt, en ik herinner me, dst
gty alttyd bevreesd waart voor vuur
wapens. Ziezoo, nu zult ge u meer op
nw gemak gevoelen. En vertel me nu
eens, wie gty bedoeldet met „wty"?"
„Ik bedoelde Barbara en mty', ant
woordde hty langzaam.
Alan bleef met open mond staan en
trilde op ztyne becnen.
„Barbara en jty 1" seide hty. „Begrtyp
ik "e
„Begrtyp maar niets, majoor," vlei
Jeekie hem ln de rede. „Geloof geen
woord van hetgeen dit hondsvot zegt.
Indien Miss Barbara met hem getronwd
was, zon het voor hem niet noodig
geweest ztyn om op u te zobletenhty
zou u op de thee gevraagd hebben
om mevrouw eeus weer to zien eute
vertoonen hoeseer zty hem liefheeft,
drommels I We zullen nu verder gaan,
Miss Barbara opzoeken en wat nieuws
trachten te vernemen. Loop door, Sir
Robert Aylward Bart., en wtys ons den
weg." (Wordt vervolgd).