N°. 128. Dinsdag 30 October 1917. 101e jaargang. De Economische Oorlog. FEUILLETON DE GELE AFGOD ;ABONNEMENT: Prtyi per kwartaal, In Gooi f 1, bniten Goes £1,25. Afzonderlijke nommeri 5 cent. Versehtynt: Maandag-, Woen«dag en Vrtydagavond. G0ËSGHE Uitgave .Vaaail. Venn. „Goesche Courant'' COURANT DirecteurG. W. van Barneveld. ADVERTENTIËN van 1—5 regeli 62 V» cent, elke regel meer 12 V* cent. Driemaal plaatsing wordt tweemaal berekend. Familieberichten 1—10 regels f 1,25. Bewijsnummers 5 cent. De oorlog van heden heeft wel be wezen, dat een overwinning niet alleen afhangt van de vernietigende kracht der militaire wapenen. Het aan Napoleon toegeschreven gevleugelde woord, dat de overwinning steeds aan de zijde van de beste ka nonnen te vinden is, moge in zijn tijd als een onomstootelijke waarheid aan vaard zijn, de toestanden hebben zfSh sindsdien zoo gewijzigd, dat het niet meer in de eerste plaats de soldaten te velde zijn, die een victorie kunnen bevechten. Het steeds drukkere internationale handelsverkeer en daardoor de grootere afhankelijkheid van de staten ten op zichte van elkander, is oorzaak, dat het isoleeren of boycotten van een djer staten door -de anderen, in vele gevallen voor de betrokken mogendheid een economischen dood heteekent. Men spreekt in groote fabrieken en "bedrijven van practische verdeeling van arbeid, wanneer verschillende groepen werklieden zich ieder slechts met het bewerken van een bepaald onderdeel van het af te leveren fabricaat onledig houden. Eu zoo moeien wij in zekeren zin ook in de moJerne wereldstaten slechts volksgroepen zien, die zich, naar het peil hunner beschaving en den aard der bodemvoortbrengselen, met het be werken en afleveren van bepaalde grondstoffeu en fabricaten van algemeen gebruik bezig honden. De eene staat vult het tekort in de andere aan en wat de eene door meer dere ervaring of onder gunstiger voor waarden dan de andere beter of goed- kooper kan produceeren, wordt weer geruild voor grondstoffen en fabricaten, die men uitsluitend of voordeeliger uit den vreemde kan betrekken. Op deze wijze leveren de staten wat voor het wereldgebruik noodig is in onderlinge arbeidsverdeling. Amerika' is véór alles het land van het volksvoedsel, Duitschland de aan gewezen staat voor medicamenten en kleurstoffen, Holland voor boter en kaas en naast de onontbeerlijke artikelen, die elke staat in meerdere of mindere mate voor eigen onderhoud voortbrengt of bewerkt, staan aldus bijzondere voor den uitvoer bestemde fabricateD, waar van men meer produceert dan voor eigen gebruik noodzakelijk is. Bij de tegenwoordige arbeidsverdee- ling by het voortbrengen van alles wat de menschheid aan voedsel, klee ding, grondstoffen en afgewerkte pro ducten noodig heeft, een arbeidsver- deeliug, die door het betere internati onale verkeer en uitgebreider handels relaties doeltreffender is geworden, is het duidelijk, dat één staat of een kleine groep van staten, die van elk verkeer met de buitenwereld wordt afgesloten, in een zeer ongunstige conditie zal komen. Zij is dan gedwongen, een wereldje op zich zelf te vormen, te gaan ver- bonwen en fabriceeren om in datgene te voorzien, wat men vroeger van buiten betrok en ersatz-fabricaten samen te stellen voor wat men onmogelijk meer als natuurlijk produet khn be trekken of vervaardigen. naar het Engelich VAN H. RIDER HAGGARD. Jackie, die begreep wet hot gevolg van dit gesprek xou iljn, was onder- tanchen al bezig hunne weinige be- xittlngen in te pakken, benevens de gouden ringen, eenig voedsel en een kookpan van de inboorlingen. Om dit alias heen werden eenlge van boom schors vervaardigde dekens gewikkeld. ,Nu voortgemaakt, majoor," xelde hty, gaf Alan een speer en nam er aelf ook een. ,DI« oude vlegel van een kannibaal heeft groot gelUk, het is ten heerltyke nacht voor een wan deling. Kom majoor, de rivier is hier juist ondiep. M(J dankt het bette, om vóór de duisternis er. over te ztyn. U volgt Jtekie maar, dat is alles wat n te doen hebt maar wacht nog oven twee minuten, want ik moet nog eerst de Bon sa vloek uitspreken over Fahni en de Ogula." Hierop voerde Jeekia een gebaren spel uit, waarvan Alan geen notitie Het is ontegenzeggelijk, dat deze oorlog in alle strijdende staten nieuwe industrieën schept en bestaande op hooger peil brengt, doordat de alge- meene behoefte aan datgene, wat Diet meer te ruilen of te koopen is, tot het opsporen van nieuwe procédé's en het zelf fabriceeren van artikelen van vreemden oorsprong dwingt. Zooals men zich thans in de geal- allieerde rijken op de fabricage van kleurstoffen en medische instrumenten zal toeleggen, zullen de Ceutralen trachten, datgene te produceeren wat zij tot dusverre uitsluitend van Enge land of Amerika betrokken. Het verkrijgen van grondstoffen en volksvoedsel zal daarbij ongetwijfeld de grootste moeilijkbeden veroorzakeD. Een land als het onze, dat weinig of geen kolenmijnen bezit, kan zich niet op het kolendelven toeleggen en zal, wat deze grondstof betreft, steeds van andere staten afhankelijk blijven. Maar wel is in alle staten de aarde vruchtbaar en daarom zal iedere mo gendheid, op eigen productie aangewezen, haar best doen, althans het volksvoedsel zooveel mogelijk van eigen bodem te betrekken. Dit blijkt ten duidelijkste, waar thans overal het weiland gescheurd wordt en tot nu toe onbebouwde maar vrucht bare landstreken op economische wijze voor den verbouw van voedsel voor menseh en dier in gebruik worden genomen. De economische oorlog, waarmede wij thans eerst in zijn volle kracht kennis maken, beoogt, door uitsluiting van bepaalde mogendheden van de wereldmarkt, deze staten tot uitputting en daardoor tot onderwerping te brengen. Het schijnt wel of men in Duitsch land, waar voor een mogelijke lands verdediging alles zoo tot in de kleinste bijzonderheid georganiseerd was, de mogelij kheid van een economischen oorlog te veel over het hoofd gezien heeft. Men lette te veel op vroegere oor logen, men reorganiseerde en verbeterde het leger, zoodat het een machtige factor voor vernietiging en verdediging werd, maar men bedacht te weinig, dat er een tijd zou kunnen komen, dat Duitschland een wereldje op zich zelf zou vormen en met eigen middelen in de levensbehoeften van volk en leger zou moeten voorzien. Maar niemand heeft ook kunnen voorspellen, dat het Duitschland van nu een strijd tegen de verbonden staten van bijna de geheele wereld zou moeten voeren. De kracht der geallieerden schuilt voornamelijk in de door hen uitge- oefenden economischen druk, in het onthouden aan den tegenstander van alles, waaraan deze voor volksvoeding en industrie behoefte heeft. Het economische wapen is een machtig wapen. Want wat baat Duitschland zijn krachtig leger, zijn modern geschut en zijn plaatselijke successen als zijn soldaten door gebrek aan voedsel tier wapens niet langer kunnea h&nteeren De legers der Centralen zijn tot nu toe de sterkste gebleken. Was dit niet zoo, dan zouden in de oorlogsjaren, welke thans achter ons liggen, uitgebreide vijandelijke nam, want hg h*d wel iets beters te doen. Zg vertrokken nn, het vuur voor hun tent ssnlatend. Zonder Iemand te ontmoeten, doorwaadden sty den stroom en liepen naar den anderen oever. Hoewel het pikdonker was, scheen Jeekie niets geen moeite te hebben om den weg te vinden, want sooals Fahni seide, een inboor, line vergeet het pad niet, langs welk hty eens gsgaan is. Den geheelen nacht liepen sty ving voort en toen de dag aanbrak, bevonden ity xicb aan den soom van het wond. „Jeekie', vroeg Alan, „wat sou Fahni gemeend hebben met sgn ver baal over blanke menschen?' „Ik wset het niet majoormisschien heeft hU wel gejokt om ons vlngger te doen weggaan. Maar mtyn hemel, wat is dat Terwgl hg sprak, drong een ver verwgderda echo tot hen door, een echo van een geweerschot. „Ik geloot, dat Fahni op stnk van saken toch niet gejokt heeft," ging Jeekie voort, „dat is hst geweer van een blanke; scherpe knal, rooklaoe kruit. Maar hoe komt die mensch op dese plaats We sollen het spoedig uitvinden. Kom mee, majoor.' Hoewel sU seer moede waren, setten sty het nn toch op een loopen; het idee een blanke te-alen was te veel landstreken niet door de Centralen bezet zijn en ondanks de krachtige aanvallen der tegenstanders, nog steeds bezet worden gehouden. Waar een economische strijd Duitsch land en zijn bondgenooten tot het vormen van een wereldje op zichzelve dwingt, waarbij zij door betere orga nisatie, practiicher arbeidsverdeeling en fabricage van tot nu toe ingevoerde artikelen wei van jaar tol jaar beter in het voorzien in eigen behoeften zullen slagen, heeft deze strijd, door een machtige combinatie van oorlog voerende rijken mogelijk geworden, de Centralen toch in zooverre verrast, dat zij nog niet in staat zijn, de nadeelen, uit de algeheele afsluiting van de wereldmarkt voortspruitende, geheel te overwinnen. Daardoor ontstaat in de Centrale landen langzamerhand gebrek aan voor volk en leger onontbeerlijke artikelen. De Entente begrijpt dit en draait de economische duimschroeven steeds vaster aan, waartegen de Centralen zich traeh- ten te weren door krachtige militaire acties, die, zooals thans weer in Rusland en aan het Italiaau'sche front, niet steeds zonder succes blijven. Maar de Entente heeft den tijd en juist die tijd is haar voornaamste bondgenoot. Eu een bewijs, dat de Centralen dit begrijpen, een bewijs ook, dat het niet meer uitsluitend de groep met het krachtigste leger is die een strijd moet winnen, is zeker wel het feit, dat Duitschland en Oostenrijk, ondanks hun bevoorrechte militaire positie, de combinatie der strijdenden vormen, die reeds geruimen tijd geleden op een spoedigen, voor alle partijen eervollen vrede aandrong. Dit streven wordt gesteund door pacifistische volksgroepen in andere landen, maar de regeeringen der Entente- staten, beseffende, dat iedere dag van van langeren strijd hen dichter bij een economische overwinning brengt, gaan, waar zij maar eenigszins kunnen, een vredesactie in dit stadium van den strijd ten krachtigste tegen. W ij herinneren slechts aan het wei geren der passen voor Stockholm en aan het tegenwerken van iedere vredes- betooging. En zoo zijn er ten slotte aange nomen dat in iedere combinatie de bondgenooten elkander trouw blijven een drietal oplossingen van hét huidige conflict mogelijk. Ie. De Centralen behalen zulke militaire successen, dat de Entente tot onderwerping wordt gedwongen. Bij de uitgestrektheid van het grond gebied der Entente-combinatie, waarbij zelfs hetj '^overweldigen van geheele koninkrijken als Servië en Roemenië geen verandering in den strijd brengt, is deze oplossing zeer onwaarschijnlijk. 2e. De Entente slaagt er in den oorlog zoo lang voort te zetten tot de centralen onder den economischen druk bezwijken. Waar het Duitsche volk tot elke opoffering bereid is en door betere binnenlandsehe organisatie den hongers nood nog voor geruimen tijd buiten de grenzen kan houden, is economische uitputting mogelijk, maar niet in af- zienbaren tijd en daardoor ook niet zonder zeer groote offers van de zijde voor hen. Ongeveer een halve mtyl verder kregen zty een flgnar in 't oog, die sleh waarscbtynltyk bozig hield met wild taesohen de boomen to-beipledon, soo maakten sty het. tenminste op alt styn bewegingen. „Blankeseide Jeekie. Alan knikte. Zty kropen nn voort, sonder Iets te seggen en met de meeste voorxorg, want wit wist, wie deze blanke reiziger was en wat hty deed. Z(j hielden een grooten boom tmiohen zichzelven en den man. Eindeltyk slopen sty om den ■tam heen en stonden vlak voor hem, nog geen vtyi meter van hem ver- wtyderd. Alan herkende den man dadeltyk, niettegenstaande ztyn onge wone, tropische kleederen en ztyn door de zon gebrand gelaat. .Aylward riep hty verbaasd. Ayl- ward! Gty hier?" Deze bleef staan. Hty keek Alan aan. Ztyn uiterlijk veranderde. ZJne gewone kalmte verliet hem, sooals het meer gebeurde in oogenbllkken van groote emotie. Hty sag er nu zeer kwaadaardig uit, alsof een demon van haat of jaloezie' in styn binnenste ztyn spel speelde. De dunne lippen trilden, de oogen glansden en sonder een waarscbnwing hief h{| ztyn geweer op ea vaarde regelrecht op Alan. De kogel miste, want hty had te hoog aangelegd. Over Alan's hoofd heen der Entente. 3e. Het onmenschelijke van den oorlog wordt meer en meer ingezien en terwijl de democratische staatsvorm zich meer en meer ontwikkelt, worden in alle strijdende staten de pacifistische volksgroepen zoo krachtig, dat de regeeringen tot onderhandeling over vredesvoorwaarden worden gedwongen. Dit laatste schijnt ons, met het oog op wat reeds in Rusland is voorgevallen en wat zich langzaam maar zeker ook in Italië begint af te Spelen, het meest waarschijnlijk. De lijn van het wereldgebeuren beweegt zich uu eenmaal in de richting van een door den volkswil afgedwongen vrede, die niet door geheime tractaten, maar door de algemeene erkenning van het bestaansrecht van alle volkeren gewaarborgd zal worden. Buitenland. De strijd In en balten Europa. Na de algemeene beschouwingen in ons hoofdartikel gehouden, kunnen wty one voor oen bultenlandsch over' zicht tot de actie op de voornaamste gevechtsterreinen bepalen. De Dniiscbers en Oostenrijkers heb ben aan het Italiaaasche front lunchen Flitch en Tolmlno buitengewone vor deringen gemaakt en op vele pnn- ten reeds Itallaansoh grensgebied betreden. De Italianen begonnen de hoog vlakte Balnslsza—Santo Splrito te ont ruimen terwijl de aanvallers reeds tot voorbty Karfreit en Ranslna rukten. Niet minder dan 30000 gevangenen, waaronder 700 offielaran en een bult van 300 kanonnen vlei hierbQ den Centralen ln handen. Dat de Italianen, die de kort gele den met zooveel moeiie veroverde bergen Km en Kak weer moesten prtysgeven, vele kanonnen ln 's vtyands handen moesten achterlaten, wordt begrtypeltyk wanneer men bedenkt hoe artillerie tellingen ln het bergland met groote moeite gebouwd worden en een ving vervoer van kanonnen door terrolnmoelltykhoden vrtywel le uitge sloten. Reeds heeft zioh de terugtrekkende beweging der Italianen uitgestrekt tot aaa de Wippach tan Z. van Goers. Een officieel bericht uit Berijd meldt, dat da Dultschers Goers reeds bezetten en de Italianen over de Isonzo terug trokken, De Italianen sullen de werkeloos heid van Rusland, die dit krachtig optraden der centralen mogeltyk maakt, de laatste dagen wal eene verwenseht hebben. Bty een oö'ansle ;e beweging aan het W. front van Yptren tot Driegrachten namen ds Franschen het gehuoht Draaibank en het bosch van Fapegoed, waardoor hun positie belangrijk ver. beterd la. Langs het N. deel van des boog om Ypsren maakten de Engelsohon eenlge vorderingen, welke bty Fassohendaele het belangrjkate waren. Volgens een commlnuque nitPartys hebben de Franschen thans van FUatn af het dal van de Ailette bereikt. Binnenland. De tand- en grintquaeitie. Da Engelacho legatie ln den Haag verstrekt het volgende communique Men dient ln het oog te honden, dat de ctyfers, vermeld aan het slot van het communiqué omtrent de zand- ■nizend, maakte hty een diepe voor ln het haar van den langeren Jeekie, die vlak achter hem stond. Het volgende oogenblik had Jeekie zich met den sprong van een ttyger op Aylward geworpen. Door Jtekle's zwaarte werd deze op den grond ge gooid en lag daar als vastgenageld. „Waar doet u dat voor?" riep de verontwaardigde Jeekie uit. „Waarom schiet u door de wol van een eerbled- waardigen neger, Sir Robert Aylward Bart? Nn zal lk je eens smoren, jou smerig, vuil varken. Hier ls geen GereohtBhof in hetWoud dtr Dwergen*, en hty voegde de daad bty bet woord. „Laat hem met rust Jeekie. Neem hem ztyn geweer af en laat hem gaan", riep Alan, die al dien ttyd verbaasd had staan toekijken. „Er Is natnurltyk een misverstandhty kan niet bedoeld hebben mty te vermoorden.' „Ik west niet wat hty bedoelde, maar ik weet, dat ztyn kogel door mtyn haar ging en er een nieuwe scheiding in maakte", antwoordde Jeekie, terwtyl hty bromde, doch gehoorzaamde. „Natnurltyk was het een misverstand Vernon, tenminste ik veronderstel, dat gty Vernon styt," zalde Aylward, terwtyl hty opstond. „Het verwondert mty niet, dat ow bediende boos is, doch het gebeurde, doordat uwe plotselinge verschtynlng mty zoo deed ontstellen en grintquaestie, door de Brltsehe legatie gepubliceerd, de hoeveelheden van deze materialen aangeven, welke over Hansweert en Sas van Gent in België waren ingevoerd tusschen I Januari en 31 Augnstns 1.1. Waar de juistheid van deze ctyfers ls betwist, kan het ztyn nnt hebben, mede te deelen, dat, voor zoover bet 't zand betreft, niet mogeltyk is geweest vast te stellen, of dit alles alt Dnltschland kwam, dan wel een groot deel ervan van Nederlansehen oorsprong was. Hit de ctyfers, vermeld in het officieele communiqué der Nederlandsche re- geering schtynt af te lalden, dat groote hoeveelheden van bet zand nlt Neder land kwamen. Het is van belang in dit verband op te merken, dat btyna alle ladingen zand van Nederlandichen oorsprong, die de grens passeeren, bestemd styn voor Gent, terwijl al bat grint en de steenen verzonden worden naar Antwerpen. Natnurltyk spreekt het vanzelf, dat Nederland krachtens het volkenrecht vrty ls, zoo groote hoeveelheden van deze materialen als het verkiest, naar België alt te voeren. Het feit, dst de Nederlandsche stati stieken den doorvoer van slechts een zeer geringe hoeveelheid zand erken nen, verandert plets aan de juistheid der Britsshe ctyfers met betrekking tot de hoeveelheden, welke België over Hansweert en Sas van Gent binnenkwamen, en evenmin brengt het verandering ln de vreemde coïn cidentie, dat 2 tailUoen ton grint en steenen en 1 millloon ton zand de- grens ztyn overgegaan, precies ln de verhoudingen, welke noodig ztyn voor de vervaardiging van beton. Alleen vraagt men zioh af, waartoe zooveel zand naar Gent moest gaan. Rundvleeech. Bet bureau voor madedeellngan In zake de voedselvoorziening bericht, dat ingevolge het advies der gemeente besturen voorlooplg nog niet zal worden overgegaan tot een distributie van rundvleescb. Bloem en meel. De minister van landbonw heeft bepaald, dat, met ingang van 29 dezer, zal warden verstaan onder regeerlngsbloem60 pot. tarwebloem en Jof roggebloem 30 pet. aardappelmeel10 pet Amerikaansche bloem en onder regeerlngtmeel45 pet. ongobuild tarwemeel; 25 pot. onge- build maïsmeel; 25 pot. aardappel meel 5 pot. griea en/of grind. Peulvruchten. De mluiiter van landbouw heaft tot de burgemeestera de navolgende cir culaire gericht: Onder verwijzing naar mtyne circa1 laire van 15 Maart 1917, no. 12669/43, Rijksbureau voor de Distributie van Graan en Meel, heb lk de eer u mede te deelen, dat ten aanzien van de in zameling van peulvruchten de plaats van de Peulvruchten-Vereenlging is Ingenomen door de regeericgseommls- sarissen voor de Rljksgraaaverzama- llng. In dit verband verzoek ik uom de partijen bruine boonen, kleine groene erwten, sohokkererwten, kroonerwten en kaapscha groene erwten, ingevolge bovengenoemde circulaire inbezitge- nomen, voor zoover zty nog niet ge leverd zijn aan de Peulvruohten-Ver- eeniglng, ten epoedigste te doen leveren aan den regeerlngi-commisiaris voor de Rtyktgraanverzameling ln uwe provincie. Voor deze parttyen bltyft de prtyz bepaald op f 31,65 per 100 K.G. voor pnlke qualltelt, waaronder onder meer dat ik werktuigltyk afschoot. Wty heb ben hier senigen ttyd in gevaar ver keerd en mtyn zenuwen ztyn niet zoo sterk als vroeger." „Werkelijkvroeg Alan. Jeekie zal nw geweer wel dragenja, en lk geloof, dat het beter ls, dat hty die revolver ook maar neemt, elke gram maakt verschil als men ln zoo'n warm klimaat loopt, en ik herinner me, dst gty alttyd bevreesd waart voor vuur wapens. Ziezoo, nu zult ge u meer op nw gemak gevoelen. En vertel me nu eens, wie gty bedoeldet met „wty"?" „Ik bedoelde Barbara en mty', ant woordde hty langzaam. Alan bleef met open mond staan en trilde op ztyne becnen. „Barbara en jty 1" seide hty. „Begrtyp ik "e „Begrtyp maar niets, majoor," vlei Jeekie hem ln de rede. „Geloof geen woord van hetgeen dit hondsvot zegt. Indien Miss Barbara met hem getronwd was, zon het voor hem niet noodig geweest ztyn om op u te zobletenhty zou u op de thee gevraagd hebben om mevrouw eeus weer to zien eute vertoonen hoeseer zty hem liefheeft, drommels I We zullen nu verder gaan, Miss Barbara opzoeken en wat nieuws trachten te vernemen. Loop door, Sir Robert Aylward Bart., en wtys ons den weg." (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1917 | | pagina 1