N°. 126 1917.
Donderdag 25 October.
104de jaargang.
Uttgavefdmier Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- aa Vrfjdsgavoad
sisgsaonderd op SaoBtda^aj!,
Pi'js per kwartaal, te Goes 1,—, buiten a0«s, franco f 1,25.
Afz-anderlfjke nommeri 5 een*.
'nsMidlag vsta t^trteattSe '^.Muudtg, Wo«uau
TBU040 vóóï m vsmt.
Telefoonnummer 22.
Ultgava van do Kaam!, Vennootschap .Goesoho Courant.'
De pi-ys der gewone advertontifin is van 1-5 regel* 62 V» «t., elke regel meer
12 V» ct. 3| directe opgaat van driemaal plaatsing dsrselfde advertentie
wordt de prijs slechts tweemaal berekend,
Geboorte-, huweiSk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden vap 1—10 regels h f 1,25 Berekend.
BewSMtuusitrg SJjseul.
Directeur G. W, van Babnsvbld.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
Ia don loop der oorlogsjaren hadden
wij meermalen galogtnhe d, hst nut
telooss en zelfa voor alle partijen
schadelijke, van Zeppelin- en vlieg
tuig aanvallen op open steden in
het iieht te stallen.
Dat da oorlog nog dagelijks zijn
slachtoff ers maakt, dat het kanon nog
maar steeds niet zwjjgen wil en dui
zenden jonge leven» van dag tot dsg
worden afgesneden, is voor oen niet
gering deel bet gevolg van de blinde
haat tusachen de oorlogvoerende vol
keren.
Dio haat Pal blijven boetüa» zoolang
een berekende propaganda leger en
volk la woord ea geschrift bewerkt
en steeds weer voorhoudt, weik een
Gode welgevallig werk het is,' den
barbaarschea vijand tot den laatetea
man uit te rooien.
Maar dikwfjls hebben de oorlog
voerende partijen het aan eigen op
treden to danken, d&t de haat by don
tegenstander soo gevoed wordt, dat
eon militaire acil» ioplsats van don
vredo door onderlinge overeenkom»!
nader te brenger, den verzoening»
datum opnieuw voor onbepa&ldea tijd
moe', verschuiven.
Wanneer de haat tusscbon de oor
logvoerende volkoren minder groot
wordt, wanneer de soldaten op hot
slagveld in hun tegenstanders niet
langer barbaren zirn maar mer-schen
die, evenais zy, slechts op bevel van
hoogerhand naar de moordende w».
pens grepen, die even als zij er naar
verlangen tot vrouw oc kinderen te ug
te koeten en hot vreedzaam handwerk
van vroeger weer uit te oefenen, dan
Zouden wfj een zeer grootst) stap
nader tot den vrede gekomen zijn.
Maar in vele gevallen zju hot juist
de militairen e velde, die door bon
oorlogsdaden, sterker nog dan «enige
propaganda In woord of geschrift dit
zou kunnen, de haat by hun tegen
standers vergrooten et> deze daardoor
tot krachtiger actie prikkelen.
Militaire operatics als Zeppelin- en
vliegeraanvallen op dicht bevolkte
stadswijken, brengen ons niet nader
tot dan vrede.
Een Zeppelin aanval boven Londen
brengt den Duitaebers geen militair
voordeal vaa aanige bstaokeais, maar
wal hot zoor groots nadoel, dat zsifs
da meest ve> zoeningegesinden onder
hat Eagelaoke volk, bij hat zien van
do onschuldige slachtoffers van een
dergelijke lucht actie, den haat tegen
den vijand woer in zich voelen op
komen en opnieuw ten krachtigste
medewerken asm de propaganda voor
een oorlog tot aan hot bittere einde.
Wij gaioovac, da'; *5, steurende
op bovenstaande beschouwingen, het
pad der onzydighaid niet veriatan,
wanneer wij da hoop uitspreken, dat
b$ luchtaanvallen boven onbeschermde
volksoentra de aanvallers zulke ge
voelige verliezen lijden, dat vet)r een.
volgende maal do iüiset, met het oog
op den geringen te behalen winst,
niet meer gewaagd zal worden.
Ter wij! eea Sautar bericht zit London
melding maakt van krachtige Engel,
scha vliegtuig acties by Ssarbrüeken,
Kossselsere, Cortemarefc en Kortrök'
deelt aan officieel bericht nit Berlijn
mede, dat in den nacht van 19 op 20
October een müriiieluciiischip eskader
een aanval op Engeland deed en ruim
26000 E.G. bommen op da fabrieks
districten van Londen, Manchester,
Birmingham en talrijke andere plaat
san heeft geworpen.
Erkend wordt, dat vier luchtschepen
door dea mist boven Franseh gebied
geraakten en daar warden neerga.,
schoten of tot landen gedwongen.
Een Londen sela telegram van Reu
ters bijzocderen dienst maakt slechts
melding van onbelangrijke materieels
schade, maar uit andere Reuter ba-
rlchten blijkt ten duidelijkste, dat
voornamelijk de bommen op Londen
tal van slachtoffers gemaakt hebben.
Van belangrijke schade aan Engel-
scho militaire werken toegebracht, is
niets gebleken en opmerkeijk is het
zeker, dat het Londeasche afweerge
schut óf niet in actie is geweest óf
geen doel heeft getroffen.
Van eenige schade, do luchtschepen
boven Eogolsch gebied toegebracht
zijn toch ook geen berichten binnen
gekomen.
Maar groot zyn de verliezen het
Duitsche luchteskader boven Frankrijk
toegebraeht, zoo groot, dat men zich
werkelijk mag afvragen of de Duitsche
legerleiding, ter wille van een onbe-
taaksuead militair succes, haar kost
bare luchtschepen nog ïangir aan
dergelijke gevaarvolle ondernemingen
zal wagen.
Volgens da DuUechtra zouden vier
zeppelins ia Frankrijk zya r.aerga-
sehotec, volgent, da Fran3ohon niet
minder dan vijf, tstwyi er nog drie
vervolgd weiden wier verlies niet
twijfelachtig sou zijn.
Dit staat In allen gevalle wel vast,
dat de Duitsche luchtvloot can zoo
zwaar var.les heeft geleden, dat man
zich werkelijk mag afvragen of het
bommeoworpaE boven Londen oog
mams in het programma der krijgs
verrichtingen zal worden opgenomen.
Wanneer do Dultscha legerleiding in
da toekomst van dot-geiyka onvrucht
bare ondernemingen mocht aftion,
zal de dag, dat men eikaar da hand
ter vertoeniug kan reiken zeer zeker
belangrijk naderbij gekomen zijn.
De Franiehe kamar heeit ean motie
van vertrouwen in de regeering aan
genomen, waarin wcrat uitgesproken,
dat do kamer van inceuing is, dat een
nauwe verstandhouding tosoehea de
rageerlog on do boudgenooteu op
diplomatiek en militair gebied slechts
de overwinning en den duurzsmen
vrede kan waarborgen cc dat hut
misdadig zou zfio de aandacht van
het land van dit gewichtig doel aft*
leiden door da exploitatie van schan
dalen, die de repnblikeiasohe inrich
tingen en da eendracht der natie in
gevaar knnnen brengen.
Het ministerie Painlevé is daardoor
gespaard gebleven.
Of het even wc! nog lang bot roer
van het staatsschip in bacdoa zal
houden, is, te oordeolen naar de
uitingen in verschillende Fransehe
bladeo, ernstig te betwijfelen.
Reeds wordt gemeld, dat Painlavé
het collectief-ontslag van het geheele
Kabinet ingediend heeft, wat dvan-
door Potncaié niet aangenomen zon
zyn.
Op het W.front is de ssrfjd tot nu
toe tot een hevig artillerievuur beperkt
gebleven.
Zoowel aan het front in Vlaanderen
als aan dat van den kroonprlas wor
den evenwel krachtige offsnaievo
bewegingen verwacht.
Tussction Draaibank en Foalcapelle
gingen Engelsehen en Fronschen reeds
tot den aanval over. Da Franschen
melden bevredigende vorderingen ten
N. van Veldhort, de Engelscheu ten
N. van dan spoorweg Yperon-Stadeu.
(Men zfo da Laatste berichten.)
In hst Oosten heohen de Dnitichers
thansook het eiland Dagoo vermeestard.
De Rasoisohe vloot ochynt door het
verlaten van de Mohnsoni aan het
groote gevaar van Insluiting ontkomen
te zijn.
binnenland.
Scheuren van weiland.
Da minister van landbouw heeft
met verschillends landbouwkundigen
een conferentie gehad over het scheu
ren van welland.
Bestendiging van dm staat van beleg.
B0 de Tweede Kamer is ingekomen
een wetsontwerp tot bestendiging van
den staat van beleg, verklaard by
Kon. besluii van 26 Februari 1917.
Papier.
De minister van landbouw^heeft
ingesteld en aan tgu departement ge
ïnstalleerd een commissie van advies,
welke tot taak zal hpbben aan hem
voarstelleu to doen aangaand* da for
muleer log van normen, waaraan de
verschillende papiersoorten zullen
hebben ta beantwoorden an aangaande
do wjjze, waarop deze van rsgaerlngs-
wege zouden zjjjn vast te stellen.
Onse rijstvoorsiening.
Het bureau voor medadaalingon
inzake da voedselvoorziening meldt:
Een van da artikelen, waarvan de
aanvoer aan onze regsering de meeste
zorg baart, is da rflst.
Ofschoon niet boboorende tot die
voedingsmiddelen, welke ons volk in
zfjn geheel als onmisbaar beschouwt,
biedt de rijst toch door haar groote
voedingswaarde, varbonden met hare
houdbaarheid, eigenaardigs voordoe-
la», zooiiat sy speciaal als reserve
artikel in moeilijke dagen niet kan
worden gemist. Haar beteekenis als
zoodanig is zoowel in 1916 als dit
jaar gebleken in de dagen, toen er
een tekort aan aardappelen was.
Het ic begrijpelijk, dat onder deze
omstandigheden de regeering !n de
«orale plaats allo rystvaorraden tot
zich heeft gsnomeq en buitendien
tijdig allo maatregelen heeft getroffen
voor verderen aanvoer. Een en ander
stelde haar In staat, van Juni 1916
tot October 1917 'meer dan ean half
mllUosu balen rijst te dtsiribueereu.
Wat dan rfjstaaavoer betreft, van
Augustus tot December 1916 werden
nog oegevoer 175,000 balen over
Londen aangevoerd. Intusschen was
echter de uitvoer uit Engeland ver
boden en mocht Nederland volgons
de dour do N. O. T. gesloten overeen
komst uitsluitend rïst uit Briteeh-
IadiS betrekken. Dienovereenkomstig
werden de sioamrohepen Java, üoil,
Coyioii en Timor bevracht, waarvan
de Java nog in December 1916 en de
Ceylon in da eerste dagen van Fe
bruari met tezamen 128,000 baien rijst
Nederland bereikten. Met de stoom
schepen Dull en Timor, dia tezamen
133,000 balen r{jst aan boord hadden,
liep het minder voorspoedig. Zfj wor
den to Suez door dea intusschen door
Dultschland verklaarden .verscherp
ten duikbootoorlog" verrast, torwyi
sfj niet de coodlge bnrkerkolen kon
den verkrijgen om or,der vermydlng
van de Mlddellandscha Zes, over de
Kaap of op andere wijze Nederland
te bereiken. De Timor had trouwens
oen dusdanige lange rei* plet mter
kannen doen, daar zij een defect aan
do ketels had en dan ook te Colombo
had moeten repareeran.
Er bleef niets anders over dan de
lading te Suez te lossen en ta ver-
koopen, terwijl het stoomschip slochtB
bunkerkolen kon verkrijgen onder da
verplichting, 6 maanden voor rekening
van de Britsche regeering- to varen.
Hoewel alles In het werk werd ge
stald om tenminste de lading van de
Deli voor Nederland te redden, bleven
deze pogingen vruchteloos, zoodat men
na te vergeefs 3 maanden op bunker-
kolen ta hebben gewacht, half Juni
do lading i-fjst moest verkoopen en
het schip ia time charter aan do
Britsche regaericg afstaan.
Met een lading van 177,000 baien
ryst, waarmede hot stoomschip Sama
rinda io Jnnl van Burmah via het
Fanamakauaal is vertrokken, ging het
nlat veel beter. Het stoomschip kwam
half September in Norfolk aan om
bunkerkolen in te nemen, doch tot
heden heeft Amerika geweigerd deze
kolen to verstrekken.
Even vruchteloos zyn verdere po
gingen gebleven om In den rjjstnood
te voorzien.
Zoo werd het stoomsohip Rlouw
gecharterd om half October een
lading ryst in Burmah te laden, en
de stoomschepen Kaagan cn Banka
werden aaugaweion om in November
en December eveneens in Barmah ryst
te gaan halen.
Met de VeraaalgiagvanRfjstpellors,
die de zorg voor het verschepen van
deze ry»t op zich had genomen, had
de N. O. T. de rioodigo invoercontrac-
toa afgesloten, in -overeenstemming
met de tusschsn da N. O. T. en de
Britsche rsgeering inzake den aanvoer
van ryst bestaande overeenkomsten.
Niettemin hooft de Britoch-Indiscfie
regeering verboden.
De Nederlandse!» regaericg is
dientengevolge niet by machte, zoolang
de omstandigheden zich niet te onzan
gunste wyzlgen, in het klimmende
gebrek aan rfist hier te lande te
voorzien.
Voederbieten, mangeluiortelen, koolrapen
en paardepeen.
De minister van landbouw heeft:
I. vastgesteld de volgende prijzen,
tegen welke vooderbleton, mangel-
wortelea, koolrapen en paardepeen
ten hoogste mogau worden te koop
aangeboden of verkocht.
Voederbieten en mangelwortelen
f22 (geleverd door den verbouwer
franco op wagon of in het schip aan
het naastbjjgelegen spoor- of tram.
station of haven), f24,50 (geleverd
aan den verbruiker netto ingeladen
gewicht, iranco schip of wagon of
wagen op afleveringsplaats by ver
bouwer); koolrapen, knollen en knol
rapen rasp. 20 en 22,50; paardepeen
(wgepsen, Flakkeesche peen en alle
andere soorten peen, met uitzondering
van de z g. bosjespeen) rasp. f 24 en
f26,50, alles por 1000 K G.
II. bepaald
dat de aflevering en het vervoer
van da sdb. I genoemd» artikelen,
alsmede van suikerbieten, verboden
isl zyn met uitzondering van:
a. indien de aflevering ea het ver
voer geschieden binnen de grenzen
eener gemeente of wel naar de be
waarplaats van den producent
b. indien het betreft hoeveelheden
kleiner dan 500 K.G
e. indien het betreftpartyea, bestemd
voor veevoeder, gedekt door een ver-
voarbawgs, afgegeven door da N, V.
Bloter.inkoop en Toowyzings-assoéiatle
.Bleta", of wal door een Yeevosder
bureau, ingesteld door den minister
vsn landbouw, nyverhsid en handel
d. Indien het betreft partijen, kool
rapen, knollen en peen, bestemd voor
distributie als menscheiyk voedsel en
gedekt door een ataoerbawljs, afge-
geven door ot vanwega de Rijks
coramlsBle van Toezicht op de Var-
eeniging Groentencentrale.
e. indien hot betreft partyen suiker-
bieten, bestemd voor aflevering aan
esze suikerfabriek.
Fruit.
Maandag werd op de veilingen weer
frnlt gekocht, bestemd voor uitvoer
naar Dultstjhland.
Scheepsbrand.
Reuter Mint uit New-York:
Op een Nederlandaoh stoomschip,
dat in da haven ligt, brak den 22stec
Oct'a ochtends vroeg, brand uit. Een
klein gedeelte van de lading werd
vernield, vóór dat do vlammen, die
zich over de bunkerkolen verspreid
den, werden bedwongen.
Tweede Kamer.
Nadat hot wetsoutwerp tot verhoo
ging van de begrooting van inkom
sten en uitgaven van het staatsbedrijf
der artillerie-inrichtingen voor 1917
gisteren was aangenomen, werd de
beraadslaging over hst wetsontwerp
In zake de regeling van den dienst
en het gebrnik van de lokaalspoor
wegen voortgezet.
Eieren en pluimgedierte.
Het bureau voor medcdeelingen
inzake de voedselvoorziening meldt:
Het is van algemeens bekendheid,
dat er in dit jaargetijde weinig eieren
worden gelegd. DaarbQ komt thans
nog de vermindering van den hoen-
derstapel door slachttng, welke nood-
zakeljjk Is geworden wegens het ge
brek aan voeder voor pluimgedierte.
Zoo is in den laatsten tijd de produc
tie van eieren veal geringer geworden.
Nochtans biyft eenige uitvoer van
eieren noodig, om de door de winst
op de uitgevoerde eieren, voor het
binnenland tegen legere pryzen eieren
beschikbaar ta stellen.
Nu echter tengevolge van de ver
minderde productie ook het aantal
uitgevoerde eieren is afgenomen, Is
ook de binnenlandsche distributie
achteruit gogaan, zoodat aan de aan
vragen van gemeenten om versche
regeeringselcren niet geheel kon wor
den voldaan; slechts een deel van
hot gevraagde aantal kon worden
toegewezen. Binnenkort zal echter
kunnen worden overgegaan tot de
distributie van kalkeieren, welke in
groot aantal door debemoeilngsn der
regeeriog zjja ingekalkt.
Gaiyk hierboven is gezegd, onder
ging de hoenderstapel door slachting
een belangrijke vermindering en te
voorzien is, dat deze vermindering
zal aanhouden, Indien althans in het
bestaande gebrek aan voeder niet
tydig kan worden voorzien.
Er zyn echter maatregelen genomen,
een deel van den hoen derstapel ln
stand te houden, door verstrekking
van extra-voeder aan foktoomen.
Rechtzaken.
Arrondissements Rechtbank
te Middelburg.
In de zitting vsn Dinsdag zyn
veroordeeld wegens:
Poging tot verboden uitvoer: P. J.
R., 25 j., hvr. A. v. B., aan boord van
het schip .Johan", 1 w. gev.straf;
A. S. H., 34 j., aan boord van het
schip -Holland 2', f25 of 25 d. h.
M. M. C., 34 j., hvr. A. A. B., aan
boord van het schip ,Lea Julia', f20
of 20 d. h.H. J. A. H. d. B„ 48 j.,
aan boord van het schip .Tahuvahi',
14 d. gev.straf; P. v. E, 19 j aan
boord van het sebip Jacob Cornelia',
f 15 of 15 d. h.; W. J. D., 24 j., aan
boord van het schip „8t. Joseph*, f 20
of 20 d. h.A. M. C. W., wed. H. A,
H., aan boord van het schip -Anna",
14 d. gev.straf; D. v. E., 58 j., aan
boord van het schip ,do Beer", f5 of
5 d. h.
itads-ïiïeuws,
Da Appklstroopk'Abriek.
Na de vergadering van aandeel
houders der bovengenoemde fabriek,
op Dinsdag 23 Oct. gehouden in het
gebouw der Veilingsvereenlging, werd
gelegenheid gegeven, de fabriek te
bezichtigen.
In de kantoren van het gebouw wer
den alle aanwezigen, onder aanbieding
van thee en sigaren, welkom gehnaten
door den heer Dr. Jenny Weyerman.
Deze zette in 't kort uiteen hoe het
vroeger vrij wel waardelooze en minder
waardige fruit door deze fabriek nog
rendaerend kan worden gemaakt, wat
voor da bezitters van Boomgaarden
een groote vooruitgang beteekent.
Een woord van dank werd gebracht
aan den stationschef en de andere
heeren van de 8.8. voor hnn bereid
willigheid ln het toestaan van facili
teiten, terwfjl ook de medewerking
van de pers ward geroemd.
Dn rondgang, die hierna plaats
vond, werd geleid door de hasren De
Koe, algemeen directeur, en Plantinga,
technisch directeur, terwfjl de heeren
van de pers nog esn specialen gids
vonden in Dr. Jenny Weijerman.
Van hot kantoor komt mon in een
groote hal, ruimte biedend voor berg
plaats en uitvoer van de verwerkte
producten, daarnaast is de zaal, waarin
de verschillende kuipen en machines
een plaats vinden. In groote vaten
worden de appels met stoom verhit
en gekookt, daarna schoongemaakt
door vermenging met benioëzuur. Na
in reusachtige vrnchtenpersen, waar.
voor een lachtpomp 100 atm. druk
levert, te zyn nitgedrnkt, wordt het
restant in bakken geschept, waaruit
telkens een afgepaste hoeveelheid voor
vulling van een vat wordt getapt.
De zoo gevulde vaten worden tot
dusverre verzonden naar de jamfa-
brieken, die daaruit onder vermenging
met sappen van andere vruchten, nl. de
meer zachte, als bessen, pruimen
enz. de appeljam fabrlceeren.
Daar deze fabriek ten tijde van den
oogst dier vruchten nog niet gereed
was, kan de appelmoes hare verdere
bewerking hier niet ondergaan.
Het nitgeperste sap wordt door
koperen buizen opgepompt naar een
koperen reservoir, waar het wordt
ingedampt en verder tot appelstroop
bereid.
Voor dit procédé wordt voorname-
15* de mindere quaiiteit appelen ge
bruikt, terwfjl de betere soort wordt
gedroogd.
De appels worden daarvoor in de
schilmacblne of door vrouwen ge
schild, terwfjl een andere machine
klaar staat om er schtfjes van te
snyden, waarvoor de maohine al naar
de verlangde dikte kan worden ver
steld.
De zoo verkregen appelschyven
worden op horren van gevlochten
draad in de droogovens gebracht.
Deze ovens bevinden zich in een
belendends zaal en bestaan uit een
reeks cellen van plaatyzor, waartns-
schen de verwarmingsbuizen loopen.
Aan hst begin bevindt zich een
oven, waarin de lncht tot 800 wordt
verhit en dan door da cellen wordt
gejaagd. Door een vernuftig gevonden
inrichting kan elke cel op verschil
lende temperatuur worden gehonden,
ook kan zy van de andere worden
afgesloten, waardoor eventueel te'
drogen groenten, die een sterken genr
cf bnitengewoon veel damp ontwik
kelen, voor da andere cellen niet hin-
deriyk zyn. De inrichting maakte op
ons den indruk, aan alle eischtn te
zullen voldoen. Voor de drijfkracht
van verschillende machines, alsmede
voor het leveren van de electrliche
verlichting is een stoommachine op
gesteld van 50 P.K. terwUl nog een
kleinere van 8 P.K. dient voor de
dynamo. Naar wy hoorden, bestaat
het plan, een accumnlatorenbattery
aan te schaffen, teneinde onder alle
omstandigheden verscheid te zyn.
Een flinke smidawerkplaats bevindt
zich naast het lokaal, waar da stoom
ketels z5n opgesteld.
Nog willen wj vermelden, dat pri
vaten, waschgelegenheden en schaft
lokaal model tn orde zjn, terwfjl onze
geleider hevig verontwaardigd was,
dat de porceleinen urinoirs door den
inspecteur niet mooi genoeg waren
gevonden.
Een reusachtige zolder, die over
het heele gebouw loopt, biedt ruimte
genoeg om er wagenrennen op te
houden. De vloer uit beton met een