N°. 125 1917,
Dinsdag 23 October,
1044e jaargang.
Nederland
en de geallieerden.
GOESCHE
Ultgave|dexer Courant goxchladt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op faajtdagen.
Pr|i per kwartaal, In Goes I,buiten Goes, franco f 1,28.
Afsonderiyk» nommerx 5 cent.
uizending tuk «dveitenUSn op Masadag', Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 twain.
OeprStdergawonaadvarwntiSaisvan 1-5 regel* 62 Vi et., alke regel meer
12 iJi et. BJ dlreete opgaaf ran driemaal plaatsing dsrxelfde advertentie
wordt da pry« slecht» tweemaal berekend,
Geboorte-, huwelfk- »n doodsberichten on de daarop betrekking hebeend»
dankbetuigingen worden van 120 ragsli S f 1,25 berekend
biwümusbzb®»* t£»a*t.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesohe Courant.* Directeur G. W. van Babnivmd.
De Londensche correspondent van
de Telegraaf weet te berichten, dat de
Eransche en Belgische regeeringen vol
komen instemmen met de dwangmaat
regelen dezer dagen van Engelsche
zijde tegenover ons land genomen.
Wanneer wij dit lezen, hebben wij
werkelijk een oogenblik noodig om ons
goed in te denken, wat deze mededee-
ling beteekent.
De Engelsche regeering heeft er aan
merking op gemaakt, dat wij toestaau,
dat met zand en grind geladen Duit-
sche schepen door ons land naar
België varen, omdat zij van meening
is, dat deze materialen daar te lande
voor oorlogsdoeleinden worden gebruikt.
Wij kunnen deze zienswijze en daar
door ook het protest van de Engelsche
regeering, die dus in de meening ver
keert, dat het oorlogvoerende ,Duitsch-
land door het neutrale Nederland op
ongeoorloofde wijze gesteund wordt,
begrijpen en billijken.
Maar daar staat tegenover, dat onze
regeeriug, die wij hebben leeren kennen
als een college, dat onze onzijdigheid
tegenover beide oorlogvoerende groepen
met de meeste nauwgezetheid handhaaft,
beslist ontkent, dat hier van eenige
bevoordeeling van een dier groepen
sprake kan zijn.
De Nederlandsche regeering gaf reeds
een uitvoerige uiteenzetting, waaruit
ten duidelijkste kan blijken, dat zij,
wat de gevolgen daarvan ook mogen
zijn, door vreemden dwang geen over
eenkomst wenscht te verbreken, welke
zij met een eerlijke handhaving onzer
onzijdigheid niet in strijd acht.
Of de officieren, die zich op haar
bevel er van overtuigden, dat de naar
België doorgevoerde materialeu uitslui
tend voor wegsverbetering worden ge
bruikt, door de Duitsche autoriteiten
in België al dan niet om den tuin
geleid zijn, kan hier thans onbesproken
blijven.
Zij brachten naar hun eerlijke over
tuiging rapport uit en de Nederlandsche
regeering, die geen aanleiding had hunne'
beweringen onbetrouwbaar te achten,
kou, afgaande op dat rapport, niet
anders handelen dan zij ingevolge de
met Duitschland gesloten overeenkom
sten tot dusverre steeds gedaan heeft.
Zij deed slechts wat zij meende, dat
een eerlijke neutraliteit haar voorschreef
.en zij kan er dan ook van overtuigd
zijn, dat de groote massa van het
Nederlaudsche volk haar handelwijze in
alle opzichten zal goedkeureu en waar-
deereu.
Evenwel, de Engelsche regeering acht
haar Duitschen tegenstander onrecht
matig door Nederland bevoordeeld en
zij schroomt niet aaustonds van het
recht van den sterkste misbruik te
maken en ook hel kleine onzijdige
Holland te laten gevoelen, dat de be
schermer der kleine naties deze bescher
ming slechts verleent,wanneer haar eigen
voordeel daarbij ten nauwste is be
trokken.
Engeland heft den waarschuwenden
wijsvinger naar den Nederlandschen
buurman op, en geeft daarbij een zachte
wenk, dat het in staat is de levensvoor
waarden van dien buurman op bedenke
lijke wijze te ondermijnen.
De Engelsche kabels, voor ons inter
nationaal handelsverkeer onontbeerlijk,
staan tot nader order niet meer ten
dienste van de Nederlandsche koop
lieden en industrieelen.
Dat is een maatregel, die onzen handel
en industrie rechtstreeks en gevoelig
moet treffen, een straf die wij, vast
houdende aan de tot dusverre gepubli
ceerde verklaringen onzer regeering, in
geenen deele meenen verdiend te hebben.
De Nederlandsche regeeriug, die haar
verplichtingen krachtens de Rijnvaart-
acte moet nakomen, heeft zich voor
geen enkele harer handelingen te scha
men, zij heeft ook in de zand- en
grintkwestie volkomen open kaart ge
speeld, zij heeft aangetoond, dat het
betrachten van een eerlijke onzijdigheid
haar niet anders kan doen handelen
dan zij tot dusverre gedaan heeft.
En wanneer men in Engeland meent,
dat zij het pad der strikte neutraliteit
ten aanzien van een der oorlogvoerende
groepen heeft verlaten, dan rust op de
Engelsche regeering daarvan de volle
bewijslast.
Wij zijn er van overtuigd, dat wan
neer de Engelsche regeering onweerleg
baar kan aantoonen, dat de door Holland
uitgezonden officieren om den tuin
geleid zijn en de doorgevoerde materialen
voor oorlogsdoeleinden worden aange
wend, de Nederlandsche regeering geen
oogenblik zal aarzelen om dien doorvoer
zoo spoedig mogelijk stop te zetten.
Thans heeft ouze regeering gedaan,
wat in dit geval voor de hand lag, zij
heeft de Engelsche regeering uitgenoo-
djgd de haar ten laste gelegde onregel
matigheden op deugdelijke gronden te
bewijzen.
Inmiddels neemt dit niet weg, dat
onze handel en industrie de grootste
uadeelen ondervinden van het verbod
tot gebruikmaking van de onder
Engelsch toezicht staande internationale
telegraafkabels.
Deze opzettelijke onwelwillendheid
ondervindt Nederland van Engelsche
zijde, terwijl hier te lande alles in het
werk wordt gesteld om duizenden Engel
sche krijgsgevangenen van voeding en
onderdak te voorzien, terwijl wij onze
eigen kleine rantsoenen beperken om
deze vreemde manschappen in alle op
zichten een gastvrij outhaal te kunnen
bieden.
Dat treft ons als een pijnlijke tegen
stelling.
Maar meer nog dan dit moet het
iederen Nederlander grieven, wanneer
het bericht van den Londenschen cor
respondent van de Telegraaf waarheid
bevat en ook België aan de Engelsche
dwangmaatregelen, ten opzichte van ons
land genomen, zijn volkomen goedkeu
ring gehecht heeft.
Het is nog maar zoo kort geleden,
dat de vlammen van den wereldbrand
naar België oversloegen en alles voor
zich uitdreven wat door den vuurgloed
verzengd dreigde te worden.
Het is nog van zoo jongen datum,
dat wij de deuren van onze huizen wijd
open zetten om mannen, vrouwen en
kinderen, grijsaards en zwakken, die bij
tienduizenden over onze grenzen kwa-
men, binnen te halen, te troosten en te
versterken met het beste, dat wij hadden.
Nu nog vinden duizenden Belgen in
ons land een veilig onderkomen, en na
de vele millioenen, die onze regeeriug
reeds tot hulp en steun van onver
mogende Belgen heeft uitgegeven, zijn
wij steeds weer bereid een gastvrij ont
haal te bieden aan allen, die door den
wreeden oorlog niet naar hun vaderland
kunnen terugkeeren en een beroep op
onze liefdadigheid doen.
De kleine voorraad levensmiddelen,
welke wij, dank zij het ouvolkenrech-
telijk optreden van België's bondge-
nooten, nog slechts bezitten, deelen
wij met de ongelukkigen, die onzen
steun en bescherming gezocht hebben.
En wij blijven dat doen, ook als de
entente onzen voedseltoevoer geheel zal
hebben stop gezet.
Maar dan eischen wij ook van de
Belgen, dat zij het goede recht van
Nederland om onzijdig te blijven zullen
erkennen, dat zij de eerlijke handelin
gen onzer regeering niet als partijdig
optreden zullen critiseeren.
En wanneer een der oorlogvoerende
mogendheden, steunende op het onrecht
van den sterkste, ons economisch leven
straffeloos meent te kunnen vernietigen,
dan verwachten wij daarover allerminst
een woord van instemming van de
regeering van het laud, dat slechts aan
onze gastvrijheid te danken heeft, dat
duizenden zijner ingezetenen voor ver
nietiging en uitputting gespaard zijn
gebleven.
Buitenland.
Be strijd in en bniten Europa.
D*t men ia Daitschland over bet
Bucoes der krijgsverrichtingen aan de
Flnsche golf byzonder tevreden is,
laat zich begrQpen.
Het valt dan ook niet te loochenen,
dat de Bussische vloot en het Bnssi-
■che leger, dat in den laatsten tjjd
toch ai zoo weinig lauweren oogstte,
eeo gevoelige nederlaag beeft geleden,
welke de verwarring in het binnen
land nog belangrijk zal doen toene
men-
Met begrijpelijke», angst honden de
geallieerden thans het oog op den
eartjjde zoo welkomen bondgenoot
gevestigd.
Be BasBicehe regeeriug la niet moer
in staat de teazels van het bewind
mot vasto hand te voeren, de propa
ganda voor een spoedlgen afzonder-
ijken vrede wordt voortgezet en de
revolutionaire theorieën hebben in
leger en vloot reeds zoovele slacht
offers gemaakt, dat er van een krach
tige Huaslsche weermacht geen sprake
meer kan zjo.
Dat de eeutralen, die tot na toe
tevergeefs naar eenige toenadering
van Basefsche zjjde uitzagen, thans
van de ge'egenheld om een fermen
slag te slaan profltaeren, laat zich
begrjpen.
Met kracht zijn zü In de Flnsche
Goll tot den aanval overgegaan en
het succes daarvan zal ook door de
geallieerden In geenen deelle ontkend
kunnen wcfrden.
Het eiland Moon .tnsschsn Oesol en
de kost van Estland ia thans door da
Daltschers bezet en deze z(jn er ln
geslaagd, de hoofdmacht van deBus-
slschs Oostzee'Vloot op te slatten,
zoodat de Inbezitneming daarvan niet
meer onwaarschijnlijk kan genoemd
worden.
Uit Bussische telegrammen bljkt,
dat Petrograd en Beval ontruimd
worden, wat er wel op wijst, dat de
Bassen thans Duitsche krjgsverrich'
tingen van vérstrekkende beteekenis
vreezen.
Seeds is Pernsu door Duitsche
luchtschepen met bommen bestrooid.
Wordt deze plaats vermsesterd, dan
dreigt spoedig de bezetting van Has-
pal en Beval.
Wanneer de laatste plaatsgenomen
is, zijn de Daltschers volkomen mees
ter van den ingang der Flnsche goll
en zal het lot van een groot gedeelet
der Bussische Oostzeovloot waarschijn
lijk spoedig beslist zjn.
Uit latere berichten over den ge-
voerden strijd bljkt, dat de Bosnische
vloot zich wel krachtig geweerd heeft,
doch het moest afleggen tegen de
verder dragende kanonnen der Duit
sche oorlogsschepen.
Het laatste bericht versterkt de kort
geleden opgedoken geruchten, dat de
Daltschers hun schepen van buiten
gewoon ver dragend geschut hebben
voorzien, waartegenover zelfs de
Engelsche scheepikanonnen het zou
den moeten aflsggetn
Of dit al dan niet juist is, zal het
beste by een treffan tusscbeu Engel
sche en Duitsche oorlogsbodems kun
nen biyken.
Dat de Busslicbe Oostzee floot niet
bestand is tegen het Tuur der Duit
sche kanonnen, is Inmiddels bij de
jongste geveohtsactle ten duidelijkste
gebleken.
Het organisatiecomité van de con
ferentie van Stockholm heeft een
manliest uitgegeven, waaruit nogmaals
duideljk wordt, hoe uiterst moeilijk
het zal zjgn.de verschillende partgen
met hun tegenstrijdige eischen en
verlangens tot elkander te brengen,
voornameigk nu een machtige neutrale
staat ontbreekt, die bij het loven en
bieden inzake de vredesvoorstellen op
beide groepen der oorlogvoerenden
eenige pressie tot toegeven zou kunnen
uitoefenen.
De vredesvoorwaarden in het boven
genoemde manifeitjopgesomd, zullen,
althans zooals zij nu geformuleerd
zijn, de Instemming van geen der
partgen verwerven, al moet aanstonds
worden toegegeven, dat de grond
slagen, waarop het organisatiecomité
den toekomstigen vrede wil opbouwen,
ons hier en daar niet onsolide ljjken.
De nadruk wordt er op gelegd, dat
in de toekomst het recht van den
sterkste niet meer het hoogste recht
mag zgn en dat het stelsel van geweld
plaats most maken voor het door allen
erkende volkerenrecht.
Protectionisme on miUtairisme moe
ten daarbij overboord geworpen wor'
den en de algeheels ontwapening der
staten zal moeten volgen.
De verzoeningsvrede kan worden ge
sloten op een voor den oorlog bestaan-
den toestand, aangevuld door de oplos
sing vau de huidige geschilpunten, xoo1.
dat het een vrede moet xgn xonder an
nexaties en xonder oorlogsschatting.
Het Stockholmsche orgoniiatle-
comité wenscht volledige ontruiming
van alle bezette gebieden in Europa
en de koloniën, teruggave van deze
gebieden aan den staat, die ze voor
den oorlog in besis had en vol
ledig herstel van de politieke vrgheld
en de territoriale zelfstandigheid,welke
deze staten tjjdeas den oorlog geheel
of gedeeltelijk hebban verloren.
De mogelijkheid van vredelievende
overeenkomsten nopens grensaanga-
isgenhaden, in overeenstemming mot
don wil der belanghebbende volkeren,
uag niet uitgesloten worden, en, hoe
wel er geen oo-logcscUattizig mag zjjc,
Bluit dit niet de terugbetaling uit van
schattingen en inbeslagnemingen, die
tydens den oorlog ten nltvoer zijn
gebracht ln strijd met de verordenin
gen va» de Haagsche conventie.
Uit de speciale voorwaarden zien
wij, dat België volledig politiek en
economisch hersteld moet worden eu
er cultureele zelfstandigheid voor
Vlaanderen en Walonlê moet zyn,
Duitschland zal daarbij een nader
te bepalen schadeloosstelling moeten
betalen.
De oplossing van de kwestie Elzas-
Lotharingen zal door eon volksstem
ming geregeld moeten worden, waar
aan slechts kiezers mogen deelnemen
die bestendig in deze landen verblijf
hielden en zy, die tijdens den oorlog
het gebied moesien verlaten en ver
langen terng te koeren, waarbij waar
borgen voor een vrije stemming zul
len worden gevergd.
Een onafhankelijk Servië zal mat
Montenegro veroenigd moeten worden
en bovendien zal Servië met Bulgarije
en Griekenland vrijen toegang moeten
hebben tot de zee. De Zuid-Slavische
volkeren van Ooitenrgk-Hongarlje
zullen ln één enkel bestuurlijk, zelf
standig district vercenlgd worden, da
vereeaiglng van al de Bulgaarsche
elementen met het moederland zal
moeten plaats vinden, benevens de
oprichting van een onaihankeigk
PoleD, terwijl de Poolsche districten
in Oostenrijk en Duitschland over een
zoo groot mogeljjke Zelfstandigheid
moeten beschikken.
De Finnen, ofschoon onafhankelijk,
zullen met BuBland vercenlgd moeten
blijven.
Het manifest eindigt met een op
wekking tot do socialisten van alle
landen om over te gaan tot de stichting
van een volkerenbond,op den grondslag
van verplichte arbitrage, algemeene
ontwapening, afschaffing van den
economischen oorlog en toepassing der
parlementaire controle op de bulten-
landsche politiek.
Een dergelijk programma voor
vredesonderhandelingen, al moge het
door geen der strijdende psrtgen als
aannemelijk aanvaard worden, bewast
in zooverre goede diensten, dat hst
de verschillende oorlogvoerende groe
pen er nogmaals aan herinnert, dat
er in dezen strijd geen overwinnaar
en geen overwonuene li en dat er
van belde zyden dm heel wat toege
geven en geschipperd zal moeten
worden.
Vau een gelijktijdig offensief op het
Westeljk front Bchgcen de geallieerden
nog weinig te willen weten.
Nu do Brltsehe aanvallen vrijwel
tot staan gekomen schijnen, beginnen
de Franschen aan dan Cbemin des
Dames een offensief, ongeveer lood
recht op de opmarsehrlchting van hun
boudgeuooten.
Verwacht wordt, dat een groote
infanterieaanval niet lang meer op
xlch zal laten wachten.
In Zweden ia een nieuw ministerie
tot stand gekomen, waarin vlsr
sociaal-democraten en vijf liberalen
zitting hebben genomen.
Het nieuwe kabinet is reeds door
den koning beëedlgd.
Binnenland.
Veiling van kool en prei.
De Bgkseommissle heeft bepaald,
dat met ingang van Zaterdag geen
roode of gele kool meer voor het
buitenland of voor de fabrieken mag
worden geveild.
Ten aanzien van het uitschot dezer
koolsoorten is bepaald, dat de uitvoer
is toegestaan onder de volgende
voorwaarden
le. het altschot mag niet boven den
door het Centraal Bureau uit de vei
lingen daarvoor vastgestelden prfli
worden verkocht;
2e. voor elke 100 K.G. uitschot,
batzU versch of verduurzaamd, waar
voor consent wordt aangevraagd,
moet 50 K.G. beschikbaar worden
gesteld
3e het beschikbaar te stellen ge-
deelte moet zijn van prima kwaliteit
en afkomstig uit Noord Holland of
enkele aan Noord Holland grenzende
polders en ten gecoagen en op eerste
aanvrage vsn de Groenten-Centrale
worden beschikbaar gesteld.
Deoneche wittekool mag voorhands
niet voor de fabrieken of voor het
buitenland worden geveild.
De voilinijsbasturen zijn gehouden
van de opbrengst der voor fabrieken
(voor Limburg ook voor het buiten
land) geveilde zomejprei, de z.g. lange
Fransehe, met ingang van heden 10
pet. in te houden ten bate der voed
selvoorziening. De uit dleu hoofde
ontvangen bedragen moeten op de
bekende wijze worden gestort ten
Dame der vereantglng Groenten-Cen
trale.
Wlnterpral mag in geen geval voor
drogerijen of buitenland geveild wor
den.
De Rijksmiddelen in 1917.
De opbrengst der Rijksmiddelen
(hoofdsom on opcenten) over de maand
Sept. 1917 bedroeg f 16.925.515.42 ft
tegen f 13.087,878.24 over de maand
Sept. 1916.
Hat een twaalfde gedeelte der ra
ming over het geheel» jaar bedraagt
f 16.093.000.27.
W-ij laten hieronder volgen d» in
komsten over de eerste negen maanden
van 1917, vergeleken mot die over de
eerste negen maanden van 1916:
Middelen 1917 1916
Grondholait. f 12.364.566 f 12.041.139
Personeel 9 942.7829.628.045
Inkomstenb. 41.098.047 25 735 861
Vermog.bel. 1.712.359. 1.405.699
Suiker 22.248.044, 24.210.637
WJn 1.210.302, 1.091.104
Gedistilleerd 22 408.956 19 360 616
Zout 1.771.3451660.761
Bier en Azijn, 1.850.409, 1.243.383
Geslacht 7.809.387 6.928 600
Zegelrechten 9.023.977 5.716 012
Registration 10.618.409 7.230.912
Hypoihoekr. 655.713, 737.457
Successier. 15.816 902 13.708 475
Invoerrecht. 8.755.362. 13.155.427
Formaatxeg. 1.378. 19.623
Goud, zilver 492.560462,311
Essaailoon 528428
Statistiekr. 1.407.834»
Mgnreeht. 43.663 51.348
Domeinen 2.165.397 1.706.104
Staatsloterg 453 535, 453 385
Jacht, vissch.200.577183,326
Loodsgelden 299.412 635.721
Totaal f 172.360.455 f 147.396.386
De opbrengst over de maand Sept.
der oorlogswinst- en verdedigings
belastingen was f20.263.007.60; die
over de eerste 9 maanden van 1917
van genoemdn belastingen was
f158.597 423 95 ft.
De opoenten, geheven ten bate van
het Leeniugionds 1914, gaven over de
eerste 9 maanden van het jaar een
opbrengst van f 27.863.124.56 ft.
Met klein verlof.
Het lid der Tweede Kamer de heer
K. ter Laan, heelt op 26 September
de volgende vraag ingezonden
Een aantal dienstplichtigen van de
voorjaarsploeg der lichting 1914, die
uitstel hadden gekregen tot 1915, xyn
in Angnstns 1914 onder de wapenen
geroepen. Kan de minister van oorlog
tneedeelea, wanneer zy aan de beurt
komen, om met klein verlof te gaan
De minister van oorlog heeft daarop
den 18den dezer geantwoord
Dienstplichtigen van het eerst inge-
lyfde gedeelte der mllitleliohting 1914
(voorjaarsploeg), aan wie uitstel van
eerste-oefenicg werd verleend en die
bg de mobilisatie hun eerste oefening
begonnen, worden met onbepaald
(klein) verlof gezonden te geigk met
de najaarsploeg dier lichting.
Dienstplichtigen van de genie, die
zijn ingeigfd in het tgdvi.k van 16—
20 Jannari 1914, doch wegens nitstel
van eerste-oefenlng eerst bg de mo
bilisatie dlc oefening begonnen, gaan
tegeigk met de telegrafisten on telefo
nisten der genie, die ln het tydvak
van 10—12 Augustus 1914 syn inge-
ïyfd, met onbepaald (klein) verlof.
Proefuitvoer naar Engeland.
Omtrent de resultaten van den
proefuitvoer van geslachte koeien en
kalveren naar Engeland meldt de
Veehandel, dat de koeien geen be
vredigenden pry s hebben opgebracht