N°. 120 1917
Donderdag 11 October
104
DE GELE AFGOD
de
Twee vonnissen.
FEUILLETON
Uitgave eeier Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrhdagavonfi
uitgezouderd op feestdagen!
Pr|» per kwartaal, In Goes f 1,buiten Gooa, franco 1,25.
Afzonderigke nommere 5 cent.
Inaending van advertentlên op; Maandag, Woensdag
ea VHUDAG vdör 19 uren,
Telefoonnummerg22.
De prja dor gewone advertentiën 1* Tan 1-5 regel*' 62i/it'ct., elke regel meer
12 Va ot. BJ directe opgaat van driemaal plaatsing derxalide advertentie
wordt de prijs ileohtt tweemaal berekend.
Geboorte-, huweigk- en doodsberichten en da daarop betrekking hebbwwU
dankbetuigingen worden van 1—-SO regel* 4 f 1,25 b«?«kenffl
3tw58i:ssHi!vs»ri'k tmi.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goetebe Courant.' Directeur G. W. van Babnkvbld.
Hei- is nog niet zoolang geleden, dat
een zekere Miss Oavell, eene liefdezuster
in Belgie, onder de Duitsche bezetting,
beschuldigd werd vau handelingen,
waarop in oorlogstijd de doodstraf wordt
toegepast. Zij was zich natuurlijk be
wust van het gevaar, waaraan zij zich
blootstelde en wij kunnen haar als een
dappere vrouw bewonderen, die voor
haar vaderland haar leven in de waag
schaal durfde stellen. Haar vrienden
en landgenooten hebben haar als zoo
danig gehuldigd. Van den vijand mocht
zij echter geeu pardon verwachten en
dat zij zich daarover nooit heeft be
klaagd en gelaten de straf onderging,
toont ons welk een dapper karakter
deze vrouw bezat.
Wij hebben in die dageu ook in
ous land niet achtergestaan in de
huldiging van deze vrouw. En terecht,
want al is het feit, dat zij misbruik
maakte van het vertrouweusambl van
het Roode Kruis niet door ieder goed
gekeurd, wij moeten daarbij niet ver
geten, dat zij een Engelsche was en
dat haar opvatting over het geoorloofde
tegenover de vijanden des lands ver
schilt van de,, onze.
Wanneer men zich hoofdzakelijk tot
die huldigiug had beperkt, dan zou
dat aan de figuur Miss Cavell een
hoogeren glans hebben gegeven. Toen
echter een groot deel der pers en
daarmee vau het publiek minder hulde
aan Miss Cavell bracht dan haar ver
ontwaardiging lucht gaf over de ter
doodveroordeeliug en vooral de uitvoe
ring van het vonnis, toen begreep men
niet, hoe daardoor de moed van Miss
Cavell werd verkleind.
Het zwaartepunt kwam nu in het feit,
dat het een vrouw was, en het 011-
menschelijke om een vrouw ter dood
te brengen, ook al was zij des doods
schuldig.
Wanneer werkelijk haar vrouw zijn
voldoende was om haar daarvoor te
bewaren, en walmeer zij evenals het
publiek gemeend had, dat de Duitsche
overheid om die reden haar daarvoor
zou sparen, dan werd haar martelaar
schap verkleind, zooals de moed van
Achilles ons verachtelijk leek, omdat hij
zich onkwetsbaar wist. Maar zij kende
de straf en zij onderging die, zonder
morren of verbazing. Daardoor toonde
zij haai grootheid en bewees hoever
zij stond boven allen, die ineendeu haar
te huldigen door het voor te stellen
alsof de straffende overheid hier iets
onmenschelijks volvoerde, wat door nie
mand ooit werd mogelijk geacht, n.l.
het ter dood brengen eener vrouw.
De hulde aan miss Cavell moest bij
de "ineesten dan ook plaats maken voor
uitingen van haat en woede tegen de
Duitsche overheid.
Het is misschien wel een gewoon
81
naar het Engeluch
VAN
H. RIDER HAGGARD.
Alan, die niet in de stemming wa»
om lange explicatiea te geven, zeide
maar, dat hij hem in het leven gehou
den had, omdat htf hen nog wel eens
van nut zou kannen zijn.
,Ja, ja vriend, ik begrip u nu,«
riep de oude aienflcheneter uit, hoe
wel bU mager genoeg is kan hg ons
io tfld van nood toch nog wel een
maal of twee verschaffen. Werklelfik,
de blanke menschen ztfn verstandig
en zorgzaam. U zorgt voor den dag
van morgen, evenals de mieren!'
Zoo gauw zü genoeg gegeten had
den, vertrokken *5 allen tegelfjk en
hoewel Alan aan Fahni uitlegde, dat
het voor hem veiliger was om alleen
te gaan, zoo wilde het oude opper
hoofd, die een diepe genegenheid voor
Alan voelde, niet van hem scheiden.
Samen leven of sumon iter ven.'
zeide hg.
Jeekie verliet nu den hoofdweg en
geleidde hen naar een riviertje. Eenl-
gen tfl'd liepen zg door het water,
zoodat hunne voetstappen geen sporen
achterlieten en kwamen toon aan dorre
menschelijke karaktertrek, dat de haat
sterker is dan de liefde en de vergui
zing inniger gemeend dan de hoogach
ting. maar wij hadden ook in dit geval
liever gezien, dat minder tegen de
strengheid der oorlogswet en hare
vertegenwoordigers was gefulmineerd
en meer de moed der martelares werd
bezongen.
Die buitengewone verontwaardiging
maakte toen ter tijd op velen den indruk
minder de zaak dan den persoon te
bedoelen. Het was de bij velen ineen
slechten reuk staande Duitsche over
heid, die hier kon worden getroffen en
zoodoende werd de daad van Miss
Cavell verlaagd tot een propaganda
middel.
Dit alles kwam ons in de gedachte
toen wij lazen van het bericht in de
Secoloy dat Mata Hari den 1 Oct. te
Parijs is terechtgesteld.
Deze Mata Hari is een Hollandsche
dame, gescheiden vrouw van een gepens.
overste van het Indische leger, thans
wonende te Velp. Zij werd beschuldigd
van spionnage en heeft de straf, die ook
in Frankrijk daarop staat, ondergaan.
Van het proces weten wij niets. Of
er redenen kuunen zijn, waarom wij
haar kunnen hoogachten of verachten,
is onbekend. Het is dus niet te ver
wonderen, dat de martelaarskroon haar
niet siert en dat dit voorval de open
bare meening in Holland vrij koud laat.
Maar wat ons wel zou kunnen ver
wonderen is, dat er in dit geval geen
Hollander is, wiens gemoedsrust ook
maar een oogenblik is verstoord door
de gedachte dat het een vrouw is,
die hier is ter dood gebracht en nog
wel een Hollandsche vrouw. Zoo zien we
hoe het kwaad zich wreekt. Wanneer het
Nederlandsche publiek en de pers zicb
tot de verschuldigde hulde aau de
martelares Miss Cavell hadden bepaald
en niet door van Engelsche zijde gein--
spireerde artikelen naast hun bewonde
ring een campagne van haat en wraak
hadden op* touw gezet, dau zou hun
koele houding in het geval van deze
Hollandsche vrouw geen verwondering
hebben gebaard. Men had consequent
kunnen blijven ondanks deze latente
houding. Het waren de motieven, die
het eene geval boven het andere sym
pathiek maakten.
Zooals het nu is geloopen kunnen
wij alleen betreuren, dat ook hier weer
is gebleken, dat het de slechte en niet
de goede eigenschappen in ons zijn
geweest, die de opwinding over het
geval Cavell hebben te voorschijn ge
roepen, B,
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
Zooal* het bij epidemieën bekend la,
dat de bacillen, die de ziekten ver
oorzaken, steeds kwaadaardiger wor-
rotsen, die zich verhieven tassehen
hen en de moerasten. Op den top der
bergen gekomen, keerde Alan zich
om en koek naar Boneaatad. Daar, ver
achter het vrachtbmre dal, lag de
gehate, door de rivier ingesloten plaats.
Daar vrat de groote waterval, waarvan
hg het donderende geraas zoovele
weken had moeten aanhoor.n. Daar
waren de zwarte ceders en daar blon
ken ln het morgenlicht de daken van
het Gondan Fluit, aijn gevangenis,
waar de Aslka woonde en de vreese-
Hjke afgodsbeelden, waarvan sg de
priesteres wat. Bet geleek hem on
een visioen of een nachtmerrie, hij
kon het haast niet gelooven, dat het
werkeigkheid was geweest. Sn toch
zochten zij hem nn ongetwijfeld heinde
en ver. Hg waa nieuwsgierig hcè de
Aslka de tgdlng van 2jja ontinapning
en van de manier, waarop ze hem ge
lokte, zoo hebben opgenomen en hoe
zjj hem begroeten zoo alt hij weer
gevangen was genomen en bg haar
teroggebracht werd. Maar hg zon niet
opnlenw gevangen genomen worden.
Hij had eenlge patronen en hij zoo
vochten, totdat a(j hem gedood hadden,
of als dat niet gebeurde, zon hij er
een voor zichzelf bewaren. HQ zoo het
nooit, nooit kannen verdragen om weer
naar Bonsastad gedragen te worden
en daar te moeten leven aan de lUde
van die vroow.
Zg Hepen dwars door de bergen, tot
z(j 't middags het laatste gedeelte van
den naarmate de ziekte langer heertcht,
zoo schgnt ook de oorlogsbaccil in
virnlentio toe te nemen.
De jongste patiënt van deze kom-
merbaccll, .de Vereenigda Staten van
Amerika', heeft alle verechgnselen
van do lichaam en geeBt sloopenden
ziekte.
De ood-president Boo te volt behoort
onder de aangetasten en zgn uitla
tingen zijn van dien aard, dat men
een spoedig herstel niet kan verwach
ten.
In een rede, te New-York gehouden,
heeft hg nog eens verklaard, dat da
eenlge vrede, die de democratie ln
de wereld zal bevestigen, een vrede
is, berustend op de volkomen terneder-
werping van Dultscbland en de ont
binding van Oostenrijk en Turkije.
Een der verschijnselen dezer ziekte
is o.a. het onvermogen om den balk
in eigen oog en den splinter ln eens
anders oog te zien.
Men bemerkt daardoor in de Ver-
eenigde Staten heolomaai niet, dat
men op weg Is om door don atrjd
tegen het militairisms zelf de grootste
militaire mogendheid te worden.
Ook ontsnapt aan de waarneming
der geïofocteardon, dat de bestrijder
der autocratie, de heer Wilson, den
weg der alleen-hcorichappU bewandelt.
DoNew-Yorksche correspondent van
de .Dally Mall* wgst er op, dat nu
het Amerikaansche congres weer bgeen
is, president Wilton feitelijk dictator
lt. Hg ls niet alleen opperbevelhebber
van leger en vloot, maar ook van de
geheelo nijverheid, de» lands. Hg li
dictator van productie en distributie
en verbruik van voedsel, kolen ec olie
en heeft volle machtsbevoegdheid
over het toestaan van leeningen aan
de geallieerden.
Nooit in de wereldgeschiedenis had
een man grooter macht, dan thans
aan Wilton ls toevertrouwd.
Da door Amerika verdiende schatten
worden nu gewillig geofferd aan den
oorlogsgod.
Wilson hesft Maandag 8 Oct. de
wet op het oorlogscredlet van 7758
millioan dollar bekrachtigd.
De Vereenlgde Staten hebban Bel
gië een nieuw credlet van tweemlllioen
dollar verleend. Hiermede bereikt de
door de Ver. Staten aan België go-
leende som een bedrag van 55 mil-
lioen dollar. Aan de gemsentchappe-
ïgke entente werd tot dusver totaal
3,518,400,000 dollar geleend.
Terwgi de, oorlogsbaccil hare ver
woestende werking hier nog pas aan
vangt, begint ln den haard, waaruit
zg ia voortgekomen n.l. Europa, lang
zaam het genezingsproces. Iu verschil
lende landen worden al individuen
gevonden, die klaarbigkoigk van alle
symptomen bevrgd jije.
Onder deze kunnen we ook rang
schikken den heer Erzberger, het
invsedrUke en krachtige lid van den
Rijksdag.
Zeer merkwaardige dingen zegt
Erzberger naar aanleiding van het
Duitsche antwoord op de nota aan
den Faas. „De Duitsche regeering
verklaart zich bereid, den vrede door
hun weg recht voor zich uit zagen
liggen. Aan het eind van dien weg
begonnen de moerassen. Zij rutten nu
een oogenblik uit en overlegden wat
verder moest geschieden. Door deze
lagunen konden zg zonder een boot
osmogeigk ontsnappen.
„Heer,* zeide de Mangana nu, .toen
deze kannibalen gisteren vertrokken,
wat er reedt een gibodo vooruitge-
zosden om te bevelen, dat er een goede
boot voorhanden moest zgn en voor
hen in gereedheid gebracht moest
worden. Zonder twgtel is dat ge
schied. Laat hen dien weg afgaan,
naar de baal loopen en de boot vra
gen. KJk, daar verder op ls een land.
tong met boomen bedekt, die een eind
ln het meer uitloopt. Wg zullen daar
heen loopen, eo na zonsondergang kan
dit opperhoofd weer daarnaar terug-
roeien en ons in de kano medsnemen."
Alan vond het plan goed, doch
Jcekie schudde zgn hoofd, en vroeg
wat er gebeuren zou als Fahnl, zich
eenmaal veilig op het water wetend,
het verstandiger oordeelde om niet
teruig te komen.
Alan vertaalde zgn woorden voor
het oude opperhoofd. Daarop wilde
Fahnl met Jeekie vechten, omdat deze
een smet geworpen bad op zgn eer.
Jeekie weigerde dit volstrekt, want
hg vond, dat er in Atikllaod reedt
genoeg manieren waren, waarop men
sterven kon en dat het niet noodlg
was er daar nog een bg te voegen.
overeenkomst te sluiten, dien deRSks-
dag op 19 Juli heeft geëlscht. Geen
wanklaDk, geen afwjjkende meening
moer tnsschan alle organen on allo
Instanties van het rijksbestuur lk
leg daar nadruk op.*
Zoo sterk ls hot optimisme van
Erzberger. „Hoe ook het antwoord
van de entente uitvallen mag, één
ding staat vast: Wg naduren met
groote schreden een duurzamen we
reldvrede.*
Den elgenigken hinderpaal, dia nog
uit den weg moet wordon geruimd,
noemt hg België. „Wg hebben drie
documenten al» leidraadde Rflks-
dagmotle geen overweldiging het
pauseigk manifest België ooeoao-
misoh, politiek en militair onafhanko-
ïgk, tegenover welke mogendheid ook
en de Duitsche nota van antwoord
ontwapening, scheidsgerecht, aanvaar
ding van de rgksdagmotle, en de
stelling ieder volk moet bevredigende
voorwaarden voor zgn bestaan krjgen.
„WU sullen de Belgische kwestie zoo
oplossen, dat zg geen hinderpaal zal
zijn, voor het spoedig tot stand komen
van don vrede.'
„Do omtrekkon van den toekom-
ztlgen vrede beginnen zich reeds af
te teekenen. Een vrü Polen, verbonden
mat de centrale mogendheden, is reeds
opgericht* 21 Juli zgn vertegen,
woordigers van de meerderheid bg
den kanselier geweest, en hebban hem
om datgene gevraagd, wat r,u gebeurd
is, zoo vertelt Erzberger. „Dat ln
Litauen een volksvertegenwoordiging
ls gevormd en een volksrsad la ingo-
steld, cd dat de Eoerlandsche landdag
reeds bijeengekomen is, is in den
geest van het beBluit, door de com
missie van den i-gksdag in Augustas
1917 genomen. Dit luidde: dat in hot
Oosten, tusschen Rusland en Dultsch-
lsnd, tusschanstaten moesten worden
gevormd. De laatste steen voor dit
alles moet echter in een vriendschap-
peigire overeenkomst met Rusland
worden gelegd."
Erzberger erkent, dat in het Westen
nog vele moeiigkheden nlt den weg
geruimd moeten worden. Maar de
vrede is op weg. Hg hoopt, dat de
komendo winter geen volle winter
van oorlogsellende meer sal zgn. „Als
de vredesonderhandelingen met Kerst
mis beginnen, zal lk zeer tevreden
zgn"
In het vervolg der zitting van den
Rgksdag, waarvan wg in het vorig
nummer het eerste gedeelte vermeld
den, is de ontstemming tegen den
rgkskanseller wat gezakt. Deze ont
stemming kon toen slechts worden
gelucht tegenover zga vertegenwoor
diger Helffarlch. Nu was bg zelf
aanwezig.
Het voorstel van een onatbankeigk
socialist, om de voorlichting in het
leger te laten vervallen, werd ver
worpen, de aanvullingsbagrooting
goedgekeurd.
Een der belangrgkste pastages was
de verklaring van von Kuhlmann, dat
Elzas Lotharingen Dultscblands schild
en het symbool der Duitsche eenheid
is, en dat nooit eenlge concessie op
Toen zwoer Fahni bg den god van
zgn stam en bU al de geesteD van
de meuscheu, die hg ooit gegeten had,
dat hg na donker op de algnsproken
plaats zou teragkeeren, ludlen hg
nog in leven was.
Zg scheidden dus Fahnl on zgn
menseben slopen den weg al, zonder
door Iemand gezien te worden. Alen,
Jsekle en de Mangana kropen naar
rechts naar de landtong. De weg
was lang en leidde door een ware
wildernis. Zg kwamen niemand tegen,
want de weinige menschen, die in
deze woeste streken woonden, waren
allen voor bat groots feest naar Bonsa
stad getrokken. Vödr zg de plaats
bereikten, was de zon reeds onder
gegaan, borendleu was dit gedeelte
van hat land bedekt met dicht op
elkaar groeiende, doornige planten,
waardoor zg met veel moeite en niet
zonder menige schram in de vallende
duisternis een weg moesten banen.
Toch slaagden *g en kwamen elndeigk
totaal uitgeput op het afgesproken
punt aan, waar zg zich tusschen
groote stetneB a»n den waterkant
verborgen.
Hlar wachtten drie uur lang,
maar geen boot kwam aan.
„Nu kunnen we ons wel ophangen,
majoor,* zeld» Jsekle. „Fanny, die
oude ploert is 'm gesmeerd en laat
ons hier zitten. Bij speelt verstop'
pertje en morgenochtend worden toy
door de Aslka afgeranseld. Het was
dat gebied kan worden gedaan.
Londen. (Officieel). Engelsche
troepen ondernamen in samenwerking
met Franachen een aanval op het front
vanaf het zuidoosten van Broodselnde
tot St. Jansbeek en bereikten al bun
dooien. De verovering van Poelcapelle
werd voltooid. De troepen bereikten
don zoom van Honthulsterboieh, 2
mgien noordwest van Poelcapelle.
binnenland.
Spoorwegverkeer.
De beperking van den loop der
goederentreinen op da Nederlandsche
spoorwegen, betreffende iet loopen
van do treiuen op Woensdag als op
Zondag, wordt met Ingang vau 10
dezer opgeheven.
Met het oog op de beperkte plaats-
rulmto la de treinen, worden tot
nader order honden niet meer in de
spoorwegcoupés toegelaten. Politie- en
Roode Krulshonden onder geleide van
rgks- on gemaente-politieboamten mo
gen, mits vastgahonden, met hun
begeleiders ln den bagagewagen plaats
nemen.
Mei verlof.
(Officieel.) Behoudens onvoorziene
onmondigheden zullen ln het genot
van onbepaald (klein) verlof worden
gesteld
Omstreeks 1 December e.k.
a. de dienstplichtige onderofficieren
van de lichting 1910 eu de dienst
plichtige korporaals en manschappen
van de llehting 1911 der bereden
korpsen
b. de dienstplichtige onderofficieren
van de lichting 1912 der infanterie
(hieronder begrepen de wlelrgders),
vesting-artillerie, genie, pontonnier»
c. de dienstplichtige onderofficieren
van da lichtingen 1911 en 1912 der
pantBerfort-artilleria en torpedisten
omstreeks 21 December e.k.
de nog onder de wapenen zgnda
korporaals en manschappen van de
lichting 1914 der infanterie, ponton
niers, pantserfort-artillerla en torpe
disten. (Da dienstplichtige korporaals
en manschappen van de najaarsplneg
1914 der vesting-artillerie zullen eerst
in de tweede helft van Februari 1918
ln het genot van onbepaald (klein)
verlof kunnen worden gesteld.)
Met het oog op de beperking in het
spoorwegvervoer zal het vertrek der
verlofgangers over meerdere dagen
worden verdeeld een bepaalde datum
van vertrek kan daarom niet wordon
aangegeven.
Het streven is er voorts op geves
tigd, de dienstplichtige onderofficieren
van de lichting 1913 en van de voor-
jaarsploeg van de lichting 1914 der
Infanterie, veatlng-artillorie, s>enie (wel
licht met uitzondering van het tele
graafpersoneel) en pontonniers, onder-
soheldenigk op 1 Maart 1918 en 15
Juli 1918 in het genot van onbepaald
(klein) verlof te stellen.
beter geweest alt wg beneden naar
de baal gegaan waren, zgn boot ge
stolen en hem achtergelaten hadden,
want de Aslka had hom niet noodlg.
Dat was de eenlge manier
Alan antwoordde niet, hU was te
moe. Hoewel hg Fahni vertrouwde,
scheen het toch, dat Jeekie gelijk had.
D« kanlbalen waren dan zeker niet
hg machte geweest een boot te be
komen. Nu good bp had zgu best
gedaan, en als het Noodlot het over
won, was het zeker zgn schuld niet.
Hg viel in slaap, want zelfs dit drei
gende gevaar kon zgn oogen niet
open houden. Plotseling schokte hg
wakker, want hU meende in zgn slaap
het geluid te hooren van roeiriemen,
die in het water plasten. En jawel
daar, vang te onderscheiden door
de mist, lag een kano, en Fahni zat
bg hot roer. Zie zoo. dat gevaar was
dus ook weer voorbij.
Hg wekte zgn lotgenoten, die naast
hem sliepen. Geluidloos stonden alieu
op, stapten van rots, op rots totdat zg
de boot bereikten su namen daarin
plaats. Het wa- geen groot vaartuig,
nauwelijks groot genoeg om hen allen
te bevatten, maar sg konden erin, dat
was de hoofdzaak. Daarna op een
toeken van Fahni roeiden de roeiers
zoo hard, dat zg binnen eeu halfuur
de vorweosohte kust van Aalkilaud
uit hst oog verloren hadden, hoewel
de hergen nog duldeigk te zleD waren
In dan maneiehüa. Wordt vervolgd2
