N°. 116 1917.
Dinsdag 2 October,
104de jaargang.
GOESCIIE
Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesche Courant.* Directeur G. W. van Barnivnld.
Uitgave deier Courant geiohiedt Maandag-, Woemdag- en Vrijdagavond
Uitgezonderd op feestdagen.
Prl« per kwartaal, in Goei f I,—buiten Goet, franco f 1,25.
AfzonderUjk» nommert 5 eent.
unending van sdvartenUSn ,'op Maandag, Woanadaar
an VRIJ O AG vóór IS man.
De prj» der gewone advertentign i» van 1-6 regels 62,'ct„ elke regel meer
12 V» et. B| directe opgaaf van driemaal plaatilng derielfdo advertentie
wordt de prfj» ilesht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodiborichten on de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regel» i 1,25 etrekand
Btw]inwM»r»! t eest.
De Nederlandsche
delegatie in Amerika.
Toen rechtstreeksche bemoeiingen
onzer regeering weinig konden uitwer
ken, toen de Nederlandsche gezant in
Washington ten ojizichle van de voed
selvoorziening van de neutralen weinig
geruststellende berichten bleef zenden,
heeft men in Nederland een andere
wijze van optreden overwogen.
Men was hier te lande zeer terecht
van oordeel, dat, dank zij een ijverige
Britsche propaganda, Nederland in de
oogen der Amerikanen een staat ge
worden was, die zoo ongeveer alles
wat hij aan tarwevoorraden bemachti
gen kon, zoo spoedig mogelijk met een
zoet winstje aan zijn Duitschen buur
man verkwanselde.
En aangezien Amerika in de rij is
getreden van de mogendheden, die
Duitschland door voedselontbouding
ten val trachten te brengen, was iedere
ton tarwe dus eigenlijk een schepje
kolen op bet Duitscbe levensvuur, dat
men tot nu toe tevergeefs heeft
trachten te verstikken.
Het zijn, en met diepe verontwaar
diging moeten wij hiervan melding
maken, niet alleen door den oorlog
verblinde en uit den aard der zaak
partijdig oordeelende buitenlanders,
die in en buiten de pers ons land in
een ongunstig daglicht stellen en daar
door wantrouwen tegen ons volk en
zijn regeering zaaien.
Wie leest hoe de Londensche redac
teur van de „Telegraaf", een mijnheer
met een Hollandschen naam, John. C.
van der Veer, het buitenland over zijn
eigen vaderland en zijn eigen landge-
nooten inlicht, zal kunnen begrijpen,
dat er in Engelsche en Amerikaansche
kringen ernstig aan onze eerlijke on
zijdigheid moet worden getwijfeld.
Terwijl, zegt deze „Hollander" in
een artikel in de „Sunday Times",
de invoer in Holland in 1914 slechts
558.818 ton graan was, bereikte die
invoer uit Amerika verleden jaar
1.265.071 ton. Waren, zoo voegt hij
hier aan toe, de eigenlijke hulpbron
nen van Holland gedurende den oorlog
beier verzorgd geworden en uitsluitend
met het oog op de belangen van ons
eigen volk, dan zou dat thans niet de
noodige voedingsstoffen ontberen, met
den mageren troöst, dat ons land
overstroomd is met Duitsch papiergeld,
betaald in ruil voor uitgevoerde Hol-
landsche voedingsmiddelen.
En dit fraais wordt dan ten slotte
met een loflied op de „Telegraaf", die
,,de regeering tijdig waarschuwde" be
sloten.
De. cijfers door dezen braven vader
lander genoemd zijn op zichzelve niet
onjuist, maar geven, zooals hij ze ge
bruikt heeft, toch een geheel verkeerd
en voor ons land hoogst nadeelig beeld
van den werkelijken toestand.
Zeker, de invoer van tarwe uit
Amerika in Nederland was in 1916,
1.265.071 ton tegen 553.818jton in
1914, maar de algemeene invoer van
dit graan was in 1916 slechts 1.385.315
ton tegen 1.781.203 ton in 1914.
Nederland kreeg dus in 1916 niet
meer maar belangrijk minder tarwe
dan in 1914.
De invoer tot verbruik was in 1914
1.381.756 ton tegen 752.536 ton in
1916, waarvan uit de Vereenigde Staten
517.920 ton in 1914 tegen 673.806
ton in 1916.
De algemeene uitvoer was naar België
in 1914, 184.060 ton tegen niet min
der dan 885.863 ton in 1916.
In 1914 was de uitroer naar Duitsch
land 1.219.595 ton, in 1916 slechts
19 ton.
De invoer van Amerika voor Hol
land bestemd is dus achteruitgegaan en
van de 1.885.000 ton tarwe in 1916
in ons land ingevoerd, was slechts
500.000 ton voor Nederland en 885,000
ton voor België bestemd.
Ziedaar den waren stand van zaken
en deze kennende, komt eerst goed
uit, welk een ontzettend nadeel man
nen als deze De Veer hun eigen va
derland berokkenen.
Wanneer „Hollanders" in het bui
tenland zulk een valsche voorstelling
van den stand van zaken in ons
land geven, is het niet meer te ver
wonderen, dat men in Amerika niet
genegen is, Nederland een behoorlijke
voedselvoorraad te doen toekomen.
De Nederlandsche delegatie, die naar
Amerika vertrok om gunstiger bepa
lingen voor de voedselvoorziening van
Holland in het leven te roepen, heeft
dan ook, zooals uit een officieele mede-
deeling in dit nummer blijkt, vrijwel
aan doovemans deur geklopt.
De delegatie is van oordeel, dat
uitvoer van veevoeder en van grond
stoffen voor nijverheid en industrie
niet te verwachten is.
Het gouvernement der Vereenigde
Staten heeft zijn gedragslijn nog niet
bepaald ten aanzien van de hoeveel
heden van den nieuwen oogst, die voor
Nederland beschikbaar kunnen worden
gesteld.
De delegatie zal truchten te verkrij-
gee, dat de reeds door onze regeering
ingekochte tarwe, voorzoover die door
het lange wachten nog niet bedorven
is, uitgevoerd mag worden.
Hiervan mag echter niets als vee
voeder worden gebruikt en van alle
partijen, die hier zullen aankomen, zal
bovendien waarschijnlijk s/8 moeten
worden afgestaan aan de Commission
for Relief in Belgium, zoodat de totale
hoeveelheid tarwe, mais en gerst, die
dan voor Nederland zal komen, onge
veer 33.000 ton zal ziju, waarmede in de
behoefte van bet Nederlandsche volk
voor 14 dagen voorzien zal kunnen
worden.
Was het per slot van rekening nog
wel verdedigbaar, de kostbare levens
van de leden dezer delegatie aan een
oceaanstoomer toe te vertrouwen, wan
neer tegenover de kans van onver
wachte torpedeering slechts het be
reiken van bovengenoemde treurige
resultaten in uitzicht stond
Buitenland.
De strijd la ea bulten Europa.
De kamen op een apoedlgen vrede
z|n weer kleiner dan ooit geworden.
Noch de ataatalleden der entente,
noch die der centralen toonen zich
bereid zulke toezeggingen te doen,
dat de tegenpartij daarin aanleiding
tot besprekingen en onderhandelingen
ion kannen vinden.
Nog dezer dagen heeft Asqulth, de
vroegere minlster-preiident In Enge
land, wiens woorden nog wel als
officieele uitlatingen gekenschetst mo
gen worden, zich in een redevoering
over de oorlogsdoeleinden der entente
uitgelaten, en de Daily News noemt
als zakeljjke Inhoud van z{jn rede,
dat de entente als voorwaarde voor
vredesonderhandelingen de ontruiming
van de bezette gebieden elseht, de
erkenning van de onafhankelijkheid
van Belglö, Servië en Roemenië en de
ternggave van ISlzas Lotharingen aan
Frankrijk.
Minister Asqulth heeft evenwel meer
op zyn verlanglijstje. Hij vraagt de
erkenning van de onafhankelijkheid
van België zonder voorbehoud maar
ook een schadeloosstelling voor al het
kwaad, dat de Duitichers In dien staat
bedreven hebben. Vervolgens wenacht
de entente behalve Elzas-Lotharingen
ook nog een deel van de Oostzee,
provincies van Duitschland en boven
dien Triëst, Dalmatië, Zevenbergen,
Galiclë, Kroatië en Slavonië, welke
gebieden Oostenrijk dan zoo beleefd
moet z(jn om vrijwillig aan z(Jn tegen
standers af te staan.
De territoriale regelingen, die kunst
matig van oorsprong zyn, zullen, zooals
Asqulth het uitdrukte, dan verdwijnen.
liet nationale leven in Servië moet
zich kunnen uitzetten, Polen moet
hereenlgd worden en de Zuid Slaven
moeten van Oostenrijk worden losge
scheurd.
Het is begrijpelijk, dat er nog heel
wat water door de Theems moet
atroomen eer de centralen in derge
lijke voorwaarden zullen toestemmen.
Van hun zijde toonen zij zich be
reid om zoo spoedig mogelijk tot
vredesbesprekingen over te gaan, mits,
zooals de Oostenrijksehe premier het
dezer dagen uitdrukte, het aanvaarden
van hun aanbod om de onderhande
lingen te openen, bij de geallieerden de
erkenning veronderstelt van de kracht
en den volkomen hechten toeafand
van de oorloggpooitie der centralen.
Ds entauto wenscht nu eenmaal
aller minst op grond van den tagenwoor-
dlgen militairen toestand te onderhan
deion en zee staat men nog even ver
van elkaar af als by alle vroegere
pogingen tot overeenstemming.
Ook in Dnltschland is een nlenwe
politieke wapenschouw gehouden.
Zoowel de Rijkskanselier als de
staatssecretaris van bultenlandoche
zaken Von Kuehlmann hebben in den
Rijksdag redevoeringen gehouden
waarin all grondtoon de weigering
gehoord wordt om in dit stadium van
den stryd do oorlogsdoeleinden van
Duitschland nader te detallleeren.
De Rijkskanselier verdedigt de om
standigheid, dat de centralen ln hun
antwoord op de Pauseiyke nota de
voorwaarden tot onderhandeling en
vrede-sluitlng niet nauwkeurig formu.
leerden.
Een openbare officieele verklaring
over een enkele groep van vredes
vraagstukken, aldus dr. Mlchaëlls, zou
geen goed doen. En nadrnkkeiyk heeft
de Rykskanseller daarbij gevoegd, dat
de in de pers en daarbuiten Verspreide
berichten, als zou de regetring reeds
met vyandeiyke regeeringen ln ver
binding getreden zjjn of reeds van te
voren de bezette landstreken en daar
mede de kostbaarste voordeelen ter
onderhandeling by de komende
vredesbesprekingen hebben prys ge
geven, onjuist zyn.
Nog verklaarde de Rykskanseller,
dat Dultscblands antwoord het voorstel
van den Paus en de daarin bQzonderiy k
geformuleerde punten aanvaardt en
zicb aanalnit by do vredeireiolutie
uit den Rijksdag.
Staatssecretaris Von Kuehlmann
bracht buide aan den Pans voor sjfn
werkzaamheid ten gunste van den
vrede en deelde mede, dat het Dultlohe
antwoord op de Pauselijke nota tot
stand is gekomen als eerste vrucht
van samenwerking tueschen alle fac
toren der regeering en vertegenwoor
digers van bet Dultsehe parlement.
Von Kuehlmann wyst op da nood-
zakelgkheld van een apoedlgen vrede,
maar de vyand moet daarvoor eerst
zyn wil om door de overwinning door
geweld van wapenen of door blokkade
zyn vrede te bevechten prjjs geven.
Hjj neemt dua betaelfde standpunt
ln ala de Oostenrykaohe premier Von
Soldier.
De nota van den Paus, aldus Von
Kuehlmann, heeft nog eenmaal aan
de volken van Europa gelegenheid
gegeven, om voor den beslissenden
wlnterveldtocht, boswel nit diepe won.
den bloedende, maar met blank schild,
aan den wederopbouw van Europa te
beginnen. Aan Duitschlands vijanden
staat het nu te bewjjzen, of ook zy
een ademtocht van den nieuwen geest
hebben vernomen.
Da eerstvolgende weken zouden de
groote kwesties tot oplossing kunnen
brengen of vriend eu vyand, met
achting voor de wapens van den ge-
duebten tegenstander, de bloedige
degen zouden laten zinken of
verder de beslissing der wapens wil
len Inroepen.
De beer Von Kuehlmann heeft dns
nog eenlga hoop op een vredelievende
bjj legging der geschillen ln de eerst
volgende weken.
Vanncer wij letten op de tegenstrij
dige opvattingen van belde oorlog
voerende groepen, dan knnnan wy
dat vertrouwen allerminst deelen.
Meer en meer zullen de centralen er
rekening mee moeten houden, dat
Rusland bet bondgenootschap wel
eens zou kannen ontvallen.
Slagen toch de pacifisten er ln, bet
bestuur in banden te krQgen, dan zal
een van bun eerste regeerlngsd&den
het openen van vredesonderhandelin
gen met de centralen zjjn.
Te Potrograd is thans een demo
cratise ae conferentie geopend. Een
sterke groep schjjat het er op gezet
te hebben, aan Kerensky's macht een
einde te maken.
Slaagt lij daarin dan staan wy ten
opzichte van Rusland weer voor on
begrensdo mogelijkheden.
Rechtzaken.
Mishandeling door politie.
Wy leien in De Tijd;
Voor het Gerechtshof te 'sHorto-
genboseh werd Maandag een zaak
behandeld tegen een ris agenten van
het Helmondsehe politiekorps,beklaagd
dat zy op Oudejaarsnacht en Nieuw
jaarsmorgen zekeren v.d. Hurk aldaar,
hadden mishandeld in het politie
bureau, nadat ze hem hadden gear
resteerd.
Hat verhaal, dat v. d. Hnrkovorde
mishandelingen met gnmmi- en wan
delstokken deed, was van dien aard,
dat, al ware het tiende gedeelte er
maar waar van, het een schande zou
zyn. Foto's, van v. d. Hurk genomen
kort na de mishandelingen, waren ter
zitting aanwezig en die toonden aan,
dat hy in dien nacht Inderdaad niet
op een veeren bed heeft geslapen in
dat politiebureau. Ook de doktoren,
die bem destijds onder behandeling
h&dden gehad, verklaarden, dat z(j
mans bovenlichaam geheel vol bui
len en blauwe plekken bevondan
hadden en dat er op verschillende
plaatsen op armen en schonden oir
derhuldache bloeduitstortingen hadden
plaats gebad, ten gevolge van slagen
met een hard voorwerp.
De beklaagden ontkenden natnuriyk
alle schuld. Getuigen hadden gehoord,
hoe er ln dien bewasten nacht en
morgen ln een cel erbarmeiyk om
hulp was geroepen.
Als een typisch staaltje, welks op
vattingen er onder dat Helmondsehe
politiekorps heerscben,kan wel bljken,
dat een der agenten een poos na de
arrestatie van v. d. Hurk en na zyn
opsluiting ln de oei, aan den commis
saris van politie kwam vragen, om
hem nog eens een kleine vyt minuten
met den arrestant alleen in de cel te
willen laten. Hetgeen de commissaris
echter geweigerd bad.
De Koermondsche Rechtbank had
een drietal dezer agenten veroordeeld.
De behandeling dezer zaken nam
Maandag de heele zitting van het Hof
in belag.
De advocaat-generaal concludeerde
tot vryspraak, omdat hg, met een
dergeiyk materiaal als hy hier had,
geen kans zag tot een veroordeellng
te komen. Deze zaak had echter door
de verklaringen der agenten voor
langen tyd het vertrouwen ln de
politie in hem geschokt, aaide hy
Binnenland.
Ds Nederlandsche delegatie in Amerika.
(Officieel). Er is bericht ontvangen,
dat de Nederlandsche dsligatlo ln
Amerika ln overleg is getreden met
de Amerikaansche autoriteiten. Uit
den aard der zaak z{n tot dusverre
nog weinig moeiiykheden overwonnen
en kunnen de resultaten harer bemoei
ingen slechts ln algemeoce termen
worden weergegeven.
De delegatie is van oerdeel, dat de
uitvoer van veevoeder niet zal worden
toegestaan, on dat evenmin aanvoer
van grondstoffen voor nijverheid en
industrie te wachten is.
Wat betreft den uitvoer van graan,
geschikt voor de voeding van den
mensch, zal het gouvernement der
Vereenigde Staten eerst een defini
tieve beslissing willen nemen, wanneer
bet op de hoogte Is van de grootte
van den nieuwen oogst en bet zjjn
gedragslijn ln bet algemeen zal hebben
bepaald ten aanzien van da hoeveel
heden, die daarvan voor Nederland
beschikbaar zullen kunnen worden
gesteld.
Onze delegatie zal echter by wyze
van incidenieele schikking trachten
te verkrSgen. dat de door onze regee
ring aangekochte of Ingeladen hoe
veelheden tarwe, mals en Canadeescbe
gerst, voor zoover zy nog niet bedor.
ven zyn, uitgevoerd mogen worden.
Hierby zal echter wel moeten wor
den toegegeven, dat van dltquantnm
niets als veevoeder wordt gebruikt.
Het staat dan ook wel vast, dat van
bet door onze regeoring reeds ge
kochte graan zser weinig naar Europa
zal worden uitgevoerd.
Van alle partyen, die hier zullen
aankomen, zal bovendien waarschijn
lijk 2/s moeten worden afgosiaan aan
de Commissie tor Relief in Belgium
en zal '/s voor Nedorland zyn.
De totale hoeveelheid tarwe, mals
en gerst, die dan voor Nrderlaudtal
komen, lal ongeveer 33,000 ton zyn.
Ongeveer voldoende voor de behoefte
van 14 dagen.
Qraan en alcohol.
Het burean voor mededeelingen
inzake de voedselvoorziening meldt:
Herhaaldeiyk wordt ln vergaderin
gen en in da pers drang geoefend,
dat geen broodgraan zal verstrekt
worden aan bierbrouweryen, brande
ryen en alooholfabrioken. DaarbQ
wordt vaak de voorstelling gewekt,
als Zoude in dit opzicht de toestand
deielfde zyn als voorheen, d. w. z.
dat de bedoaldo industrieën vrjjeiyk
graan kunnen bekomen. Niets is echter
minder waar. De bierbrouweryen ont
vangen sinds 1916 in het geheel geen
graan meer, dat voor broodbernldlng
sou kannen dienen. Ten aanzien van
de brandei-yen en de Gist- en Spiri
tusfabriek is het probleem eenigszins
moeiiyker. De naam der zooeven ge
noemde fabriek wfjst reeds uit, waarin
de moeiiykbeid schuilt, nl. in de gist,
dis als belangryk byproduct wordt
verkregen by bet stoken van graan-
splritus, terwyi de branderyen boven
dien groote hoeveelheden spoeling
opleveren, die uitnemende diensten
bewjjst als veevoeder.
Is da spoeling wellicht niet volstrekt
noodlg, met de gist is dit wel het
geval. De bakkery kan die niet missen.
B« het verstrekken van graan aan do
branderyen en de Gist- en Spiritus
fabriek nu wordt als basis aangeno
men de behoefte aan dit product.
Vandaar dat do graanverstrekklng
sinds langen tyd geschiedde op de
basis van 50 pot. van de normale
productie der industrie, omdat aldns
voldoende gist ward verkregen voor
de blnnenlandsohe behoefte. Met ds
vermindering van de broodconsumptie
door verlenging van den dnur der
broodkaart tot 11 dagen is dan ook
gepaard gegaan een verlaging van
die basis, zoodat thans slechts graan
wordt verstrekt voor niet meer dan
41 pet. der normale productie.
De branderyen en ds Gist- eu
Spiritusfabriek ontvangen derhalve
graan, niet ten behoeve van de aloo-
holproduetle, maar alleen om da vol
doende hoeveelheid gist te krygen.
Verkoop van munitie in Amerika.
Renter seint alt Washington
De Nederlandsche gezant van Rap-
pard heelt een verklaring afgelegd
die door bet departement van Staat
is aanvaard nopens de aandnlding,
voorkomende in de in beslag genomen
papleren van Von Igel, waarin sprake
is van den verkoop van munitie door
Duitschland aan Nederland.
De gezant verklaarde, dat deze
munitie een deel was van dia, welke
Dnitschland by het begin van den oor
log ln de Vereenigde Staten had be
steld, opdat de geallieerden er niet
do band op zonden leggen.
De Nederlandsche regesrlng besloot,
er niets van te koopen.
Ds gezant verklaarde nog, dat de
mnnltie later aan een andere regeering
was aangeboden, die haar gekocht had.
(Officieel.) Naar aanleiding van de
dezer dagen ln de dagbladen ver
schenen mededeeling, omtrent een
door het staatsdepartement te Was
hington gedane openbaarmaking van
te New-York in beslag genomen do
cumenten, waarnlt zou biyken, dat
vanwege het Dnltsche gezantschap
zou zyn aangedrongen op besprekingen
met een Nederlandsche commissie over
verkoop van 300000 kisten patronen
en 200 ton bnskrnlt, waarnlt de mi
nisters Lansing, Danlëls en Baker tot
de gevolgtrekking tonden zyn geko
men, dat Nederland louter een pleis
terplaats was voor con trabandeladingen
voor Dnltschland', zy het volgende
medegedeeld
Van officieele Dnltsche zyde werd
in Maart 1916 aan Nederland mede
gedeeld, dat een Amerikaansche fa
briek ln staat zou zyn brlsant-granaten
en rookswak buskruit tegen matige
pryzen te leveren.
Dese mededeeling werd gedaan in
verband met moeiiykheden, geresen
by de onderhandelingen van ODZe
zyde met een Dultseh staalwerk voor
de levering aan ons van granaatstaai.
Van Dnltsche zyde werd er op gewe
zen, dat ln plaats van de hoeveelheid
staal, omtrent de levering waarvan
geen overeenstemming kon worden
verkregen, de bedoelde brlsantgra-
naton aan ons zonden kunnen worden
geleverd door een fabriek in Amerika,
die deze mnnltie voor rekening van
Duitschland had gemaakt, doch haar
productie niet daarheen kon ver
voeren.
By een dezerxyds Ingesteld onder
zoek, dat ook betrekking bad op de
vraag of tegen aankoop by de onder-
wcrpeiyke fabriek uit politieke over
wegingen bezwaar zou bestaan, bleek,
dat bier sprake was van een geheel
nieuwe en eerst kort in werking zynde
fabriek,ingericht voor het vervaardigen
van ledige projectielen, waarvan de
