N°. 115 1917.
Zaterdag 29 September.
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Aanranding van
onze Neutraliteit.
FEUILLETON,
goesch
Uitgave dezer Courant geschiedt Haandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
nitgexonderd op feestdagen.
Pr|s per kwartaal, In Goes f 1,buiten Goes, franeo f 1,25.
Afzonderlijke nonuners 5 cent.
Inaandlng v«e adveitentlSn lop" Maandag, WoannduK
en VRIJDAG vódr 1st uren.
Telefoonnummer 22.
Da prji dergewonesdvertontlënis van 1-5 regels! 62 i/t Jet., elke regel meer
12 i/s et. B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derxelfde advertentie
wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hawoljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h 1,25 berokend
Bewgsnoemenj «eet.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „Goesohe Courant." Directeur G. W. van Barnbvxld.
De Engelsche regeering heeft dezer
dagen aan de Deensche haar diep leed
wezen betuigd over een schending der
Deensche neutraliteit, welke bij een
botsing tussohen Britsche en Duitsche
oorlogsschepen op 1 September j. 1.
heeft plaats gevonden.
Wanneer we dit lezen, komt on
willekeurig de vraag bij ons boven of
.de Britsche iegeeriDg ook den tijd nog
niet gekomen acht om eens veront
schuldigingen aan te bieden voor de
ergerlijke en opzettelijke schending van
onze onzijdigheid, toen op 16 Juli
Duitsche koopvaardijschepen in Xeder-
landsche territoriale wateren werden
beschoten en buitgemaakt.
Wel is waar kost het aanbieden van
excuses aan Denemarken de Engelsche
regeering niets en zou een schuldbe-
kenning en spijtbetuiging over bet
gebeurde bij Bergen de noodzakelijk
heid 'met zich medebrengen, de buit
gemaakte Duitsche schepen weer af te
staau, maar waar het juist altijd de
Engelsche regeering geweest is, die er
de Duitsche vau bescliuldigd heeft het
volkenrecht met voeten te treden, mag
toch zeker wel verwacht worden, dat
zij zelf om den wille van een paar
koopvaardijschepen de verplichtingen
van oorlogvoerenden tegenover onzij-
digen niet zal willen ontkennen.
Al zijn wij maar een kleine en be
trekkelijk zwakke staat, zoo hopen wij
toch, dat de mogendheid die, toen
Duitschland de onzijdigheid van het
kleine België schond, de oorlogsvaan
ophief om uit naam der menschelijk-
heid en beschaving voor de rechten
der kleine naties ten strijd te trekken,
thans niet zal voorbij zien, dat de
rechten van het kleine Nederland door
haar eigen oorlogsvaartuigen bij Bergen
op de meest willekeurige wijze zijn
geschonden.
Wij hebben geleerd geduldig te zijn
en blijven wachten in vertrouwen, dat
de genoegdoening, waarop wij recht
hebbep, ons niet te lang zal worden
onthouden.
Terwijl wij dit schrijven bereikt ons
de tijding van een nieuwe en ernstige
schending onzer onzijdigheid.
De Duitsche marine is blijkbaar, na
alle wreedheden reeds tegenover de
bemanningen van neutrale vaartuigen
bedreveu, nog niet tol het besef ge
komen, dat intemalionale rechtsrege
len juist ontworpen en goedgekeurd
zijn om in tijd van oorlog door alle
77
Daar het Engelsch
tan
H. RIDEB HAGGABD.
Na bewoog xtoh de persoon van alt
het donker naar de plaat», waar het
zwakke licht icheen, dat de eenlge
lamp, die in de kamer braDdde, gaf.
Hoewel de geitalte gehuld wai ln een
donker kleed, sag Jeekie dadelUk, dat
het niet de Aiika wa». Sluipend kwam
de figuur op hem toe, sooal» een lui
paard dat doen sou. Nu boog hjj sich
over Jeekie en bekaek desen aandach
tig Door een beweging wa» e»n dool
van het kleed teruggeilagen en Jeekie
sag het woeite, halfkrankzinnige ge
laat van den Mungan», en een lang,
icherp me», dat ln zin hand glinsterde.
Verlamd van schrik lag hO roerloo»
neer, want hj wi.t, dat, Indien h« de
minste beweging maakte, dit mes ln
sfin hart son dringen.
De Mangans bekeek hem nog een
oogenblik en keerde sich toen om,
tevreden dat Jeekie sliep. Hy boog
sleh haast dubbel en gleed met onein
dige voorslehtlgheld naar Alan s bed,
dat eenlge meters verder stond. Geluid
loos al» een slang, die sleh ontrolt,
gleed Jeekie van onder s0n deken»
vandaan en kroop hem na. Z(Jn bloote
partijen geëerbiedigd te wofdeu
Ouder de rubriek „Binnenland" in
dit nummer zal men de geschiedenis vin
den van Duitsche watervliegtuigen, die
Dinsdag meer dan eens opzettelijk boven
Mederlaudach gebied vlogen en slechts
door het kranige optreden van een onzer
torpedobooten verdreven konden wor
den.
Opnieuw rijst de vraag of de Duit
sche regeeriug bekend is met het feit,
dat vele harer marine-officieren er een
eigen opvatting van verplichtingen
tegenover onzijdigen op na houden.
Gelukkig is een der Duitsche vlieg
tuigen door de goedgerichte schoten
onzer mariniers geinterneerd kunnen
worden.
Moge dit de Duitsche regeeriug eu
voornamelijk haar marine-officiereu de
overtuiging schenken, dat ons landje, al
is het maar klein, even goede soldaten
en even goede kogels heeft als de
grootste der oorlogvoerende mogend
heden.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
Bet Duitsche antwoord op de vre
desnota van den Fans heef. wal in
mooie woorden Dultschlands bereid
willigheid tot het spoedig sluiten van
een voor alle partijen eervollen vrede
te kennen gegeven, maar niet het
minste losgelaten over de bedoelingen
der centralen met de door hsn ver
overde vijandelijke gebieden, voorna
melijk België en Servie.
En juist wanneer die niet nader in
het licht gesteld worden, sal er van
een apoedlgen vrade geen sprake
kunnen sQn.
Al la het te begrepen, dat Duitseh.
land sleh ten opxlchte van België en
Servië niet wenscht uit te laten voor
men te Berlijn weet wat de entente
met de veroverde Duitsche koloniën
van plan is, zoo ia toch ook weer ln
te denken, dat de entente sich zelf
niet tot besprekingen bereid sal too-
nen zonder de dnldelgka verklaring,
dat althans België weer de vrle en
onafhankelijke staat zal worden, welke
het vóör den oorlog geweest ls.
In Duitschland schijnt men dit
langsamerhand te gaan begrijpen en
er gaan steeds meer stemmen op, die
althans in den Rijksdag een duidelijke
regeeringsverklarlng wonschen.
Dat er in DultBchiand nog partijen
en groepen zin, die van geen terug
gave van veroverd gebied willen
weten, die nog steeds droomen van
een overwiunend Duitschland, dat
grooter uit den strijd moet komen
dan hat den oorlog ls .Ingegaan, be
hoeft geen betoog.
Dergelijke uitlatingen kan men in
alle oorlogvoerende staten hooien en
hetjjis een gelukkig verschijnsel, dat
er steeds minder mannen opstaan, die
met dergoljko theorlën hun instem
ming betuigen.
voeten maakten hoegenaamd geen
geluid op den vloer. De Mangana was
zöö vervuld van het plan, waarvoor
hg gekomen was, dat hij niet meer
omkeek; daardoor bereikten de twee
het bed bijna geliktydig.
Alan lag op zin rug, zin hals bloot,
een gemakkelijk te maken slachtoffer.
Een oogenblik staarde de Mangana
hem aan. Daarna hief hl) zich op, zoo-
als een slang, die op haar bult aanvalt.
Zijn groot geslepen meB ging ln de
hoogte en mikte op Alans ontbloote
borst. Jeekie richtte sleh eveneens op,
en toen het mes daalde, greep hl) met
de eene hand dan arm, die het mes
vasthield, en met de andere de keel
van den moordenaar. De Mangana
vocht als een wilde kat maar Jeekie
was veel sterker dan hfj. Zijn vin
gers omknelden 's mans luchtpijp
als een schroef. Hg stikte haast en
bood geen weerstand meer; het mes
viel hem uit de hand. Hij viel op den
grond neer en lag hulpeloos. Jeekie
zette x(jn knie op de borst van den
gevallene, maakte sleh meester van
het mes en hield hem dit op een duim
afstand van zijn hart.
Op dit kritieke moment ontwaakte
Alan en vroeg slaperig wat er was.
Niets majoor," antwoordde Jeekie
op lachten, vriendelijken toon. „Een
slang wilde u bjten, maar ik greep
hem, dat is alles," en hg kneep den
Mungana nog eens flink in den strot,
soodat diens gelaat geheel paars werd
en zin oogen wild ln hun kassen
Hes centraal bestuur der nationaal-
liberale party heeft zich dezer dagen
ten gunste van oen grooter Duitsch-
uitgetproken, maar de nationaal*
liberale leden der ROksdagfractia heb
ben de verklaring algelegd daar aller
minst mee ln te stemmee.
De Rijksdagafgevaardigden ver
klaarden, dat zij ln bet vraagstuk van
de oorlogsdoeleinden gsen voorschrif
ten wilden alwachton van het centraal
beBtuur en dat zg zieh aan de gemeen1
schappelijke verklaring van 19 Juli
zullen houden. ZO willen zich niet aan
de zflde der conservatieven scharen en
zich daardoor van de meerderheids
partijen los maken.
Dat de sociaal democraten krachtig
stelling nemen tegen de annexionistsn
behoeft geen betoog.
De sociaal democratische partij ver
dedigt in een manifest het standpunt,
dat Dnltschland geen gebiedsuitbrei
ding wenscht. Alle volken, zegt het
manifest, zgn tot den vrede geneigd
en de oorlog kan alleen de beslissing
van wederzljdiche ultpntting brengen.
De regeering zal thans wel een
middenweg soeken tusschen bet stand-
pnnt der anuexlonisten en dat der
meerderheidspartijen in den Riksdag
en met reden mag verwacht worden,
dat de laatsten, naarmate de oorlog
langer duurt, de regeering aan haar
zQde zullen krQgen.
De meerderheldspartgen zullen waar.
schijnlijk in den Rijksdag op een ver
klaring aandringen, die de oorlogs
doeleinden der regeering in een helder
daglicht stelt.
Woensdag ls do Rijksdag door presli
dent Kaempf geopend, die ln een rede
op de vredelievendheid van Duitseh-
land, de onbetrouwbaarheid van presi
dent Wilson en de ongebroken kracht
van het Duitsche leger wee».
De Rjjksdag is tot 3 October ver
daagd.
Naar het Bert. Tagehlatt weet te
melden, heeft de RgksSanseller de
laatste dagen de leiders der verschil
lende R{jksdagpart{en ontvangen.
Met betrekking tot zijn beslnlt om
niet in don vollen Rijksdag, maar slechts
voor de hoofdcommissie het woord te
voeren, zijn de partijen voor een uit
gemaakte zaak gesteld. De linkaehe
partijen gelooven, dat de Rijkskanse
lier het plan heeft laten varen om
zich uitvoerig over de oorlogsdoel
einden uit te laten en ln de hoofd*
commissie slechts in het algemeen
over den militairen, polltisken en
economischen toestand zal spreken.
Het blad neemt toch nog aan, dat
de Kgkskanseller de volgende week
nog wel ln een openbare RQksdag-
zittlng zal spreken.
Met belangstelling mag afgewacht
worden, wanneer de regeering het
noodlg zal oordeelen haar standpnnt
ten opzichte van de veroverde land
streken openlijk ln den Rijksdag ter
sprake te breDgen.
De OostenrOkseho ministerpresi
dent Beldlcr heeft ln het Oostenrjk-
sche huis van afgevaardigden nader
draaiden.
„Wees voorzichtig Jeekie, anders
doodt je da kerel nog," riep Alan uit,
die den Mangana herkende, en den
toestand ineens overzag.
„En waarom sou ik het niet doen,
majoor? BH wilde eerst u dooden en
daarna m\j. De eene dienst is de andere
waard."
„Daar ben ik nog niet zoo zeker
van, Jeekie. Geef hem lucht en laat mij
nadenken. Zeg aan hem, dat als hij
een geluld geeft, wij hem op staanden
voet dooden."
„Wel vriend, waarom wilde je me
doorsteken vroeg hi in de Asiki's
taal.
„Omdat ik n haat," antwoordde de
man, „morgen zult gjj m{n plaats
Innemen en de vrouw bezitten, die lk
liefheb."
„Zooals gij dien een jaar of twee
gelgden van een ander innaamt, h»
Maar veronderstel nn eens, dat lk noch
je plaats begeer, noeh je vrouw
„Wat sou dat er aan veranderen, ook
al was het waar wat gi zegt, blanke
man, daar zH u begeert?"
„Ik deck vriend, dat zij Iemand
anders zal willen hebben, als z{ hoort
wat er hier ls voorgevallen. Hoe denkt
ge morgen te sullen sterven Misschien
niet zoo gemakkeigk, als ge dat wel
wenscht
De Mangana sloot zijn oogen en op
zin gelaat toekende zich afgrQsen.
Die pfl had doel getroffen.
„Laten we nu eens een overeen
in het licht gesteld welke opvattlug
de monarchie ten opzichte van het
Panseljk vredesvoorstel heeft.
BS ging nog een stapje verder dan
de Keizer door te verklaren, dat Oos
tenrijk de voorstellen van den Pans
aanneemt en de regeering ernstig en
oprecht tot eeu overeenkomst wenscht
te geraken.
Koning Ferdinand van Bulgarije
heeft den Paus geantwoord, dat de
vredesvoorwaarden niet mogen in-
druischen tegen de levensbelangen
van het Bulgaarscha volk en tegen
zyn eenheid.
Wanneer dit laatste beteekent, dat
Bulgarije de bezette gebieden wil ba-
houden, sullen de door den koning
gewenschtc vredesvoorwaarden wel
langer op zich laten wachten, dan hty
thans nog schijnt te vermoeden.
De Oostenrjjkscho premier Soldier
heeft iets over de hervormingsplannen
losgelaten. Naar hS verklaarde, zal het
beginsel van de grondwetsherziening
grondwettelSk gewaarborgde gelijk
heid zQn op de basis van nationale
autonomie, onder handhaving van de
staatseenheld.
Oostenrijk-Hongarlje schijnt dus het
Duitsche voorbeeld om een bondsstaat
te vormen, te willen volgen.
Na de plaatselijke actie der Dultschers
hebben op het W. front tusscben
Ieperen en Koomen de Engelsehen
een krachtigen aanval gedaan.
Op het Vlaamsche en Fransehe front,
waar de toestand de laatste dagou
niet noemenwaard is gewgslgd, schij
nen eveneens nieuwe aanvallen te
wachten te zin.
Van het Ooste'fjk en het Italiaansche
front kwamen geen bijzondere tijdin
gen binnen.
Binnenland.
Aanvullingebroodkaarten.
De minister van landbouw beeft tot
de gemeentebesturen de navolgende
circnlaire gericht:
Zooals u bekend is, heb ik het tot
dusver aan het beleid der gemeente
besturen overgelaten te beoordeelen
in welke gevallen eene eerste aan vul
lingsbroodkaart kon worden uitgereikt
en heb lk er mij toe bepaald slechts
ln hst algemeen aan te geven, wan
neer tot verstrekking van eene zoo
danige kaart diende te worden over
gegaan.
Hoewel lk dit standpunt ook thans
nog wil blijveu innemen, komt het mi,
in verband met de vaak uttoenloo
pende zienswijze van verschillende
gemeentebesturen, gewenscht voor u
eene lijst te doen toekomen van be
roepen, waarvan de uitoefening eene
aanwijzing kan l{|n, dat oene eerste
aanvullingskaart noodzakelijke be
hoefte ls.
Bondenbrood.
Naar aanleiding van een minister!
eele beschikking, dat alleen nog voor
trek- en politiehonden hondenbrood
komst aangaan," ging Alan langzaam
voort. „Laat ik nu eens zeggen „Mua
gana, wijs neg den weg, die mij nit
deze plaats voert als ge kunt
nu dadelijk. Of als ge liever wilt
weigeren, doe dat; maar dan lever
ik u morgen aan de Asika over t Kom
je zljjt nog niet soo gek of ge kunt
dat wel begrjpen. Antwoord en
vlug."
„Zoudt urne laten dooden vroeg hij
„Weineen, waarom zou lk u dooden?
Go kunt met ons meegaan en overal
gaan, waar ge dat wilt. Of ge knnt
bier blijven en sterven, sooals de Asika
dat aangeeft."
„Ik kan u niet gelooven, blanke
man. Bet ls niet mogelijk, dat gij
zoudt wenschen weg te loopen van
zooveel liefde en grootschheld, of dat
gij temand fn bet leven wenscht te
houden, die u trachtte te vermoorden
Het sou ook zeer moetlljk zgn u uit
Bonsastad te bevrijden."
„Jeekie," zelde Alan, „de kerel ls
op stuk van zaken toch gek het ls
het beste, dat je de deur opent en de
priesters roept."
„Neen, neen heer!" smeekte het
ongelukkige schepsel. „Ik zal u ver-
trouwe» lk zal het probeeren, hoewel
g(j het zljt, die gek ls."
„Zeer goed. Waak jij over hem
Jeekie, terwijl ik kleeren aantrek en
o ja, geef mij dat masker. Als hy
beweegt, doodt hem dan direct."
Alan maakte zich dus klaar. |Toen
hield hij de wacht over den Muganan
mag worden verstrekt, hoeft de voe-
dorcommissia der Rotterdamsehe Ver-
oeniging tegen Trekhondenmlsbrulk
een circnlaire verspreid, ter verzame
ling van adhaesiebetuigingen aan een
request aan den minister van land
bouw,waarin versocht zal worden, een,
zoonoodig, verkleind; rantsoen voor
alle honden beschikbaar te stellen.
De levensmiddelenvoorzieeing.
Bet Volk verneemt nader uit de
(soc.-dem.) Kamerfractie, dat vanwege
de rag-eerlng is te kennen gegeven,
dat binnenkort een suppletoire be
groeting kan worden verwacht, waar-
In gelden voor de levenemlddenvoor-
zionlng zullen worden aangevraagd,
by welker behandeling deze zaak
spoedig in vollen omvang zal kunnen
ter sprake komen.
De fractie heeft na deze mededee-
llng van het aanvragen eener Inter-
pellatle afgezien.
De internetting van twee Duitiche
vliegtuigen.
De N. li. Ct. schriftOmtrent do
interneerlng van twee Duitsche vlieg
tuigen, vinden wy In Tel. en Vader
land een verhaal, dat een zonderling
licht werpt op de houding van de
Duitsche vliegers, Men zou er uit
afleiden, dat hier een brntale en wel-
bewuste schending van onze onzydlg-
held beeft plaats gehad. Wy moeten
natuurlijk ons oordeel opschorten tot
het officieele bericht over deze aange
legenheid zal zijn verstrekt, doch
laten hier toch de lezing, die het
Vaderl. van het geval geeft, volgen:
Donderdagmiddag, omstreeks vyf
nor, moest een groot, Dnltich water
vliegtuig een noodlanding doen ln de
Wielingen, niet ver de Zeenwsch-
Vlaamache kast, by Kadzand en by
het daar gestationneerde Nederland-
sche onderzoekingsvaartulg. Dit vaar
tuig nam een der beide inzittende
vliegers over, maar da tweede wei
gerde zyn machine te verlaten.
Intusschen naderde van Vlissingen
een torpedoboot. Deze zette een jol
uit met gewapende macht en de Duit
sober moest nu wel overstappen en
naar het marinevaartnlg meevaren.
Pal was hy aan boord of twee Duit
sche vliegtuigen verschenen en kwa
men hoven Nederlandseh gebied. De
Nederlandscha torpedoboot nam hen
onder vnnr en ze trokken af. Men
meende, dat de zaak nu afgeloopsn
was en men kalm met het Interneeren
voort kon gaan, wat Immers het doel
was geweest van de komst der torpe
doboot, maar eensklaps verschenen er
vjf of zei Duitsche vliegtuigen van
Zeabrngge.
Drie der Duitsche vliegtuigen kwa
men een heel eind boven Nederlandseh
gebied. De audere bleven'"Wat achter
en een zelfs vrjj ver, waariehtjniyk
om te waken tegen Britten, eu een
der drie eerste kwam zeer dicht bfj
de torpedoboot. Er zaten twee mannen
in, de bestuurder en een reeds bejaard
officier, misschien de flotllle-comman-
dant. Deze laatste stond te roepen en
en kleedde Jeekie zich, die maar
steeds zyn hoofd schudde over dit
plan tot ontsnappen.
„Bet zal niet gaan, het zal niet
gaan," mompelde bjj. „Al lukt het ons
voorbij de priesters te komen, de
Asika zal ons toch door haar toover-
maoht achterhalen. Toen ik denvorl-
gen keer met nw eerwaarde oom er
van doorging, had Kleine Bonsa alles
in orde gemaakt, omdat zi u halen
wilde. Nu zal zij u niet laten gaan en
u kunt Jeekie wel vast goeden dag
zeggen."
Alan gelastte hem nu streng sleh
kalm te houden en achter te blijven
als hi niet wenschte mee te gaan.
„Neen, neen majoor, ik ga natuar-
Hjk mee," antwoordde by. „Ds Asika
houdt niet van Jeekie, en als zi mQ
hier alleen vindt o lieve hemel!
Dan aterf ik nog maar liever met u.
Twee ls gezelschap, majoor. Ziezoo
dat is klaar voorwaarts marsch 1"
en Jeekie gaf den ongelukklgen Mun
gana een Binken schop ten toeken,
dat hy vooruit moest. „Alles komt ten
slotte nog terecht, majoor," voegde
hi er nadenkend by. U herinnert u
misschien nog, dat deze kerel op het
feest van Kleine Bonsa Jeekie schopte
tegen het hoofd. En nu schop ik hem
tegen zyn staart," en hy trapte hem
weer.
De arma ellendige was zoo totaal
verpletterd, dat deze beleedlging niet
eens tot hem doordrong.
("Wordt vervolgd).
