N°. 112 1917, Zaterdag 22 September, 104ae jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
V reemdeliogenverkeer
7s FEUILLETON
Buitenland.
Zij, die zich met Ingang van
I Oetober op ona blad abonnee,
ren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratia.
Aan da abonné's buiten Goes.
Ter besparing van incassokosten
zal voortaan over het abonnements
geld van hen, die niet door tus-
schenkomst van boekhandel of post
administratie de courant lezen, per
halfjaar worden beschikt.
Dir. „G. Crt".
Waar in geheel Nederland in de
laatste jaren talrijke vereenigingen tot
bevordering van het vreemdelingenver
keer hun best deden, elkaar in reclame
voor stad of district te overtroeven,
waar meer en meer werd ingezien, dat
een druk vreemdelingenbezoek een zegen
voor den middenstand is, daar bleef
men op Zuid- en Noord-Beveland met
de armen over elkaar zitten en liet het
reclame maken voor het schoon uit
eigen omgeving als een nuttelooze tijd
verspilling achterwege.
Wanneer des zomers, vooral op de
marktdagen, houderden vreemdelingen,
verlokt door de schitterende beschrij
vingen, Walcheren bezochten, wanneer
zij in Zeeland's tuin naar hartelust
hadden rondgedoold, dan trokken zij
weer naar andere streken en vertelden
aan wie het maar hooren wilden, dat
Zeeland een buitengewoon interessante
provincie is.
Dan dachten zij. dat zij geheel Zee
land kenden, waDt Walcheren was het
eiland, dat door zijn reclame voor vreem
delingenverkeer, de touristen naar onze
provincie trok en dat als zetel van
Zeeland's hoofdstad, als middelpunt
tevens van al wat voor vreemdelingen
aantrekkelijk is, slechts bezocht behoef
de te worden om een indruk van geheel
Zeeland met zich te kunnen medenemen.
Maar de vreemdelingen in Walcheren
wisten niet, vermoedden zelfs niet, dat
er daarachter nog een Zuid-Beveland
lag, een der rijkste, vruchtbaarste
Zeeuwsche eilanden, dat juist door zijn
isolement veel karakteristieke volksge
woonten, kleederdrachten en instellingen
in eere gehouden heeft, dat geen vreem
deling door reclame tot zich trok en
dat juist daardoor aan den enkelen ver
dwaalden tourist de verrassing van het
eenvoudige en natuurlijke bood.
Even weinig als de vreemdeling Zuid-
Beveland kent, kent meu op Zuid-
Beveland den vreemdeling.
De bewonderende tourist en de een
voudige bevolking van ons eiland zullen
nog aan elkaar moeten wennen en er
zullen nog wel eenige jaren over heen
gaan eer de opgetogen bezoeker, die
naar het Engelsen
TAN
H. KIDEB HAGGARD.
„Jeekle, heb je werkelijk Iets ge
zien t*
.Neon majoor, niets bfjsonders, be
halve de geest van mevrouw Jeekle
en van nw eerwaarden oom. Beiden
waren zeer boos. Die tooverfl is alle
maal onsin, majoor. De Aslka heeft
Iets In nw eten gemengd, dat u dron
ken maakte en dat maakte, dat a
haar heel verstandig vondt. Denk er
niet meer aan, majoor, ol n valt nog
flauw. Als Jeekle niets gezien heeft,
knnt n er van overtuigd zyn, dat er
niets te zien was.'
.Het ls mogelijk Jeekle, maar ik
wilde, dat ik er zeker van was, dat
je niets geilen hebt. Maar luister
eensop de een of andere manier
moeten we hier alt deze plaats van
daan komen, want anders zal Ik, net
zooals je zegt, nog fianw vallen. Het
is versehrikkelBk, het is vreeseljjk en
ik geloof, dat die Aslka een dol vel is
en geen vrouw."
nu zijn camera tevergeefs op een hevig
verschrokken en uit elkaar vliegend
groepje boerinnen richt, zooveel ver
trouwen beeft gewonnen, dat hij in
het vastleggen van het mooie, dat zijn
oog treft, niet langer wordt bemoeilijkt.
Wij hebben voor een Nederlandsch
tijdschrift eenige jaren geleden enkele
artikelen over Zuid-Beveland en zijn
bevolking geschreven, wij hebben op
een der z g.n. Toondagen getracht het
karakteristieke van de lleederdrachten
in eenige foto's weer te geven, doch
het mocht ons slechts bij verrassing
gelukken eenige aan het doel beant
woordende opnamen te maken.
Men is op Zuid-Beveland bang voor
de camera, zooals men er ook nog met
wantrouwen naar den vreemdeling kijkt.
Het is nog niet zoolang geleden,
dat in onze gemeente een groepje
vreemdelingen, waar zij zich ook op
hielden, door een schare jongens en
meisjes, als waren het wonderdieren,
achternageloopen en aangegaapt werden.
Men kende geen vreemdelingen, en,
eerlijk gezegd, men wenschte ze niet.
Het rustige Zuid-Beveland, waarvoor
geen reclame gemaakt werd, dat geen
locaalspoor en slechte vervoermiddelen
had, bleef in zijn isolement, het hield
vast aan oude gewoonten en ge
bruiken, het duldde den vreemdeling,
maar het zocht hem allerminst.
Er behoort een weinig moed toe om
nu de vreemdelingen op Zuid-Beveland
te brengen.
Het is alsof men den nieuwsgierigen,
alles naspeurenden en onderzoekenden
mensch een hoekje van ons vaderland
zal binnen leiden, dat zich tot dusver
in zijn isolement zoo heerlijk rustig
gevoeld heeft, dat zich kon geven,
zooals het was in al zijn natuurlijken een
voud.
Maar anderzijds moeten wij bedenken,
dat wij met onzen tijd mee moeten,
dat het niet voldoende is, ons op te
sluiten in onze binnenkamers, maar
dat wij mee moeten werken aan de
geleidelijke ontwikkeling van het land
en zijne bewoners, aan den opbloei van
handel en industrie, en dat wij dit
vóór alles kunnen bereiken, door onze
plaats in te nemen in de rij der distric
ten, die door reclamemiddelen den
vreemdeling en zijn geld naar eigen
omgeviug trekken.
Zuid- en Noord-Beveland moeten meer
dan vroeger de aandacht trekken van
allen, die reizen en geld verteren willen.
Zou de Zuid-Bevelandsche lokaalspoor,
die een betere en vluggere verbinding
tusschen de verschillende dorpen zal
tot stand brengen, die het vraebtrij-
dersbedrijf, de omnibussen en vele oude
vervoermiddelen zal verdringen, toch
reeds een levendiger verkeer in de
hand werken, de productie vergrooten
en den afzet vergemakkelijken, op ons
rust de taak, dit proces te bespoedigen
door deze eilanden meer bekend en
meer gezocht te maken dan zij tot
,Dat ia jnist hetgeen de priester»
(eggen, majoor, een zeer onde duivel
een deel van Bonaa zelf," ant
woordde hp, angatlg z(n meester aan
kijkend. .Doch kwel n zelf er niet
meer mede, Jeekle ia niet bang voor
dnivala, Jaekle zal n wel op den
inlaten tijd hier alt brengen. Gaat a
na maar naar bed en laat alle» maar
aan Jeekle over."
Weer waren vijftien dagen voorbfi
gegaan en het wae de avond van
dien nacht van de tweede volle maan,
waarop Alan de echtgenoot van de
Aalka worden zon. Zy had hem dien
morgen bij zich laten komen en hB
vond haar atralend van gelnk. Of zij
Jeekie's uitlegging van het vleoen
geloofde of niet, z{j scheen in ieder
geval vrjj van twijfel of vreea. Zij
waa nn zeker, dat Alan op het pant
etood haar echtgenoot te worden en
(U had het geheele Aaikivolk opge
roepen om tegen woordig te z{jn bj) haar
hnwel(k en bijgevolg ook bij den dood
van den Mangana, die, arme atakkert,
zichzelf bU die gelegenheid dooden
moeat.
Voor zij scheidden had sQ heel lief
tegen Alan geaproken.
.Vernoon," seide zj. ,Ik weet, dat
je me niet op die wijze Uofhebt als
ik jon, maar de liefde zal komen,
dusverre geweest zijn.
Een vereeniging voor vreemdelingen
verkeer op Zuid-Beveland tot stand te
brengen is zeker geen gemakkelijke
taak.
Vergissen wij ons niet, dan heeft
de vereeniging Handelsbelangen te
Goes destijds tevergeefs getracht daar
mede een begin te maken tl nog heugt
het ons, hoe het vliegcomité van 1911,
onder voorzitterschap van den heer
A. Arnoldi, aan allen, die in een ver
eeniging voor vreemdelingenverkeer
belang stelden, het verzoek deed, hun
naamkaartje bij den secretaris in te
zenden.
Er zijn destijds drie, zegge drie heele
visitekaartjes ingekomen, wat zeker het
meest treurige beeld van lusteloosheid
eu gebrek aan energie toont.
Zal het comité, dat thans de zaak
nogmaals heeft aangedurfd, op een
grooter succes kunnen bogen
Het heeft er inderdaad allen schijn
van.
Wel was de voorloopige bijeenkomst
op Dinsdag j.l. nog slechts door een
twintigtal personen bezocht, wel misten
wij daarop tot onzen spijt, zoowel de
bestuursleden der middenstandsvereeni-
gingen als de zakenmenschen, die
rechtstreeks bij een druk vreemdelin
genbezoek belang hebben, maar wij
willen als verontschuldiging aannemen,
dat dag en uur het velen neringdoenden
onmogelijk maakte, deze bijeenkomst
met hun tegenwoordigheid te vereeren.
Zij, die op deze voorloopige bijeen
komst aanwezig waren, vormden althans
voor geheel Zuid-Beveland een goede
kern, waaruit zich een krachtige ver
eeniging zal kunnen ontwikkelen.
Nu wij op het punt staan een ver
eeniging voor deze eilanden in het
leven te roepen, moeten wij nog
even in het licht stellen, wat zij voor
bepaalde streken kan verrichten.
Een goede vereeniging maakt voor
haar district reclame en hoe doeltref
fender die reclame is, hoe zekerder
men er van zijn kan, de touristen naar
eigen omgeving te brengen.
Die touristen zijn niet alleen men-
schen, die voor hun pleizier reizen, het
zijn ook kooplieden en handelaren, die
een afzetterrein voor hun producten
zoeken of handelsrelaties wenschen aan
te knoopen, die voor de betrokken
streek zeer groot geldelijk voordeel
met zich mede kunnen brengen.
De vreemdeling brengt geld aan,
dat is de hoofdzaak. Hij verteert dit
geld op de plaatsen, waar hij vertoeft
en het is duidelijk, dat iedereen, die
wat aan te bieden te verkoopen of te
verhuren heeft, bij een vreemdelingen-
bezoek gebaat zal zijn.
Zooals de propagandist der alg. Ver.
voor Vreemdelingenverkeer Dinsdag j.l.
reeds mededeelde, bedragen de kosten,
die men moet maken om de vreemde
lingen te trekken, over het algemeen
slechts het '/io deel der inkomsten,
want terwllle van jon zal ik mi) vei"
anderen. Ik wil zacht wordenlk zal
geen bloed meer vergietendat van
den Mangana zal het laatste zijn, en
als ik kon zon lk hem ook willen
sparen, maar als hi] leoft, mag ik met
jon niet tronwen. Het la de eenigste
wet die machtiger is dan lk, als lk
er tegen zondigde zonden wO belden
gedood worden. Je moet me zelfs je
godsdienst onderwflzsn, als je wilt,
want wat goed voor jon is, zal voortaan
ook goed voor m{j zijn. Vraag van
mij wat je wilt, als het mi) maar
eenlgszins mogelijk ls zal ik het doen."
Alan keek haar nn aan. Er was
één ding, dat hij boven allee ter wereld
verlangde dat zij hem vrjj liet
gaan. Maar dit dnrfde hjj niet vragen
bet zon volslagen natteloos zfln. En
dan, Aslka's liefde was al vreeselijk,
hoe zon dan haar ton ton-gevoerde
baat (leb niten Wat zon hjj vragen
Meer goad? Hij haatte zelfs den
naam van dat metaal, want dat had
hem hierheen gevoerd. Hij herinnerde
zich Fahni, het opperhoofd der kani-
balen, die evenalz hijzelf, als gevan
gene verkwQnde en lederen dag den
dood verwachtte. Dienzelfden morgen
nog had hij hem gesmeekt, hem zijn
vrfbeid te doen verkrijgen.
„Ik dank n Aaika," lolde h(j. „Als
nwe woorden waar zijn, zoo geet dan
die daardoor zullen binnenkomen,
Is er één handelaar, één winkelier,
één hotelhouder in onze omgeving, die
voor dergelijke cijfers de oogeu zal
willen sluiten
Er is gevraagd of de tijden wel
gunstig zijn om thans een Vereeniging
voor vreemdelingenverkeer in,het leven
te roepen en of het niet beter is daar
mede te wachten tot de oorlog gedaan
zal zijn.
Ons antwoord daarop is eenvoudig:
neen.
Want juist nu onze grenzen gesloten
zijn, zoeken de touristen het schoons
in eigen land en naar wij van bevoegde
zijde vernamen, kwamen nog nimmer
zooveel vreemdelingen in onze gemeente
als er in den loop van dezen zomer
geweest zijn.
Dat alleen bewijst reeds, dat een
Vereeniging voor vreemdelingenverkeer
in deze tijden op Zuid-Bevpland recht
van bestaan heeft.
Wanneer de oorlog ten einde zal zijn,
wanneer de grenzen weer opengesteld
worden en het internariouaal verkeer
zich sterker dan vroeger zal ontwikke
len, dan moeten wij met de voorberei
dende werkzaamheden gereed zijn om
den stroom van vreemdelingen, die naar
men verwacht zich over ons land zal
bewegen, ook naar onze richting te
kunnen afleiden.
Wanneer wij nu de handen in den
schoot leggen en de reclame voor het
vreemdelingenbezoek aan andere ver
eenigingen in den lande overlaten,
zullen wij bij het sluiten van den vrede
zeer zeker achter het net visschen.
Nu dient gewerkt, om gereed te zijn,
als het gunstige oogenblik om in te
grijpen zal zijn aangebroken.
Een vreemdelingenbezoek aan Zuid-
Beveland zal niet alleen geld en mate
rieel voordeel brengen, bet is ook uit
moreel oogpunt van het allergrootste
belang.
De schooljongen in de dorpen, die nu
den vreemdeling nog als een wonderdier
aaDgaapt en hem nagooit met de vetste
kleiballen, die hij maar uit den grond
kan rapen, zal er door leeren, dat op
voeding en beschaving anders moeten
worden, dan zij tot dusverre in vele
gevallen geweest zijn.
Terecht heeft ds. Bins in de Dinsdag
gehouden bijeenkomst opgemerkt, dat
een druk vreemdelingenbezoek de be
volking op hooger peil brengt en van
zeer groote opvoedkundige kracht mag
genoemd worden.
En de weinigen, die Zuid Beveland
niet mooi genoeg vinden, die zich be
zwaard gevoelen om de vreemdelingen
te trekken naar een streek, die weinig
aanlokkelijks biedt, willen wij ten slotte
nog iets van onze eigen indrukken mede
deel én.
Zuid-Beveland is mooi.
Het is mooi in het voorjaar, wanneer
over de velden jonge grassprietjes zachte
tapijten hebben geweven, waarin het
Fahnl zijn vrjheid terug en lzathem
naar (jjn eigen land terugkeeren,
want als hij hior blyft zal hfl sterven."
„Werkoljk Vernoon, dat la niet
veel," antwoordde zfj lachend, „hoe
wel hfl, all hfl eenmaal weer bij zijn
volk terug ls, ons waarsehynljk wel
den oorlog zal verklaren. Docb lk
zal hem laten gaan." Daarop klapte
zy ln hare handen en riep eenige
priesters, die zy verzocht om direct
naar Fabni te gaan en hem nit
Bonsastad te geleiden. ZB verzocht
hen om eveneens eeniga Ognla-
slaven te hevrBden en hen te
beladen met provisie, die zB voor
hnn opperhoofd konden meedragen.
Verder moesten z(j de grenswachters
bevelen om Fahni en zijn menschen
can kano te bezorgen en hen onge
hinderd het land te doen verlaten.
Na dit gedaan te hebben, begon zB
met Alan over verschillende onder
werpen te redeneeren, maar bij kon
zijn gedachten niet bij haar bonden
en antwoordde weinig. Het scheen
werkelfik alsof zp hem zoo lang moge
lijk bij zich wilde honden, alsof een
voorgevoel haar zeide, dat zij hem
verliezen moest.
Eindelijk kwam tot Alans onuit
sprekelijke verlichting het oogenblik,
dat zij scheiden moesten. ZB moest
een geheime plechtigheid hijwonen,
blanke vee te herkauwen ligt of met
den kop over een houten landhek den
voorbijgaanden wandelaar nastaart.
Het is mooi in zijn bruidstooi va» witte
bloesems, wanneer het geheele landschap
één groote geurige bouquet is, het is mooi
in zijn vergezichten van slanke toren
spitsjes tegen een achtergrond van
diepblauwe luchten.
Het is mooi, wanneer de frissche
boerinnetjes met haar hagelwitte mut
sen, haar kleurige doeken eu beuken
een landschap stofféeren van groene
velden, van boomen en struiken in
duizenderlei kleurschakeering.
Zuid-Beveland is altijd mooi.
Zelfs wanneer het najaar over het
eiland gaat, wanneer een natte, klamme
hand boom en struik schudt tot de
blaren zachtkens neerdwarrelen, tot de
takken als naakte, dreigende armen
tegen de loodgrijze luchten afsteken
en een bont tapijt, een rnozaïk van
kleurplekjes veld en wegen over grooten
afstand bedekt.
Hier heeft het landschap zijn steeds
wisselende bekoring.
Wij zijn er trotsch op den vreem
deling dit landschap te kunnen toonen
en wij vragen den steun voor de jonge
vereeniging van allen, die met ons van
oordeel zijn, dat een druk vreemdelin
gen bezoek een zegen kan worden voor
ons eiland en zijne bewoners.
Se strijd ln en buiten Europa.
Voor de vredesvrienden ia het nlenwe
Franache kahlnet-Palnlevé een aange
name verrassing.
Want zoo onverzoenlijk en hali-
starrig op zfln stak staande alt de onde
Bibot zich tot nn toe getoond beeft,
zoo rnim van opvatting heeft de
nlenwe premier Painlevé zich doen
kennen.
Waar Bibot, ook al door het wei
geren van de passen voor Stockholm,
zich den baat van de socialisten op den
hals gehaald heeft, daar kan Pain
levé, naar uit een motie van vertronwen
ls gebleken, van den stenn der sociaal
democraten bij zijn streven naar een
eerlijke oplossing van het oorlogs-
vraagstnk verzekerd zBn.
De nlenwe Fransohe premier heeft
de verklaring afgelegd, dat Frankrijk
den oorlog niet voert om veroveringen
te maken of om zioh op zBn onden
tegenstander van 1870 te wreken,
doch alleen om vrBheid en onafhan
kelijkheid te verdedigen.
Painlevé eischt en wat dit betrett
zal ook hB nog wel eens wat water
ln zijn wijn moeten gieten dat
Elzas Lotharingen aan FrankrBk zal
teruggegeven worden en hy wonacht
bovendien schadevergoeding voor de
door de Dnltschers verwoeste land
streken. Hy streeft naar een recht
vaardigen vrede, waarbQ geen volk
wordt onderdrukt en krachtige waar.
borgen worden gegeven, dat de
gemeenschap der volkaren tegen eiken
snooden aanslag zal beschermd worden.
die diende tot voorbereiding of reini
ging deze plechtigheid werd genoemd
„Afdoening-van-het-Verloden. ZB wilde
hem zteeds nog niet laten gaan, hoe
wel zy reeds drie keer geroepen waz.
„Men roept n Aslka," zeide Alan.
„Ja, ja, men roept mB," herhaalde
zB, tarwBl zB nn opsprong. „Verlaat
mp das, Vernoon, tot wij morgen
elkaar weer ontmoeten, om nimmer
weer te schelden. 01 waarom is myn
hart zoo bedrnkt? Die zwarte hond
van je las de visioenen, die ik opriep,
doch niet zelf zlan mocht en het waren
mooie visioenen. Zy lieten zien, dat
de vronw, die jon liefhad, dood ls
lB vertoonden ons gotronwd en andere
heeriyke dingen. Het is een onmoge-
ISkheld, dat hy heeft durven liegen,
want hfl wlat, dat als hS d&t deed, lk
hem levend villen zon en hem aan
de gieren overleveren. Waarom is
mBn hart zoo bezwaard? Zon je me
ontvluchten willen, Vernoon Neen,
zöö wreed hen ja niet. Je zondt het
trouwens niet kannen behalve door
den dood. En zelfs dan mensch, weet,
dat je mB zelfs dan niet ontvluchten
kant, want tot na den dood zal ik je
volgen en beslag op je leggen. MQn
ziel heeft eenwen naar de jonwe ge
smacht en wie zon zoo sterk zBn om
hazr nit mBn greep te bevrijden
(Wordt vervolgd).
GOESCHE
COURANT.
Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goeseha Courant." Directeur G. W. tan Babnzvzld.
Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen;
PrBz per kwartaal, in Goes f I,—, buiten Goes, franco f 1,28.
Afzonderlijke nommert S eent.
Inaandlng van adveitentlën op Maandag, Woanedna
an VRIJDAG véél 19 ursv,
De prBs der gewone advertontlin li van 1-5 regelt 6214 ,'ct., elke regel meer
12 V, ct. B| directe opgaaf van driemaal plaatzing derselfde advertentie
wordt de prijz slechts tweemaal berekend
Geboorte-, hnwel|k- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden Tan 1—10 regelz k 1,25 berekend
BewflanuMHra' I eent.