N°. 104 1917
Dinsdag 4 September
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
DISTRIBUTIE-WET.
FEUILLETON
Uitgavedeier Courant geiohiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
Bitgeaonderd op feestdag er.
Pr|i per kwartaal, ln Soes f 1,—, bulten Goes, franco f 1,25.
Afzonder ïyks noramei-t 5 cent,
.neendlng van advertentiSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóöï 12 oren,
COURAIM
Oe prfl» der gewone advertentlSn Is van 1-8 regeli 62 \jt ,'ct., elke regel meer
12 Vt ot. Hf directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prjjs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en da daarop betrekking hebband*
dankbetuigingen worden van 1—10 regels S f 1,25 -srskvnd
^awlscammeHllans.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesohe Oqnrant." Directeur G. W. van Barnivsld.
No. XXV.
(Grieven
„Met gematigde onverschilligheid is
ontvangen het bericht van opvordering
van den oogst", zoo schreven wij in ons
vorig artikel. De landbouwers hadden
dat verwacht. Nu het evenwel san de
uitvoering komt, is een storm van ver
ontwaardiging losgebroken en regent
het protesten uit alle landbouwkringen.
Verschillende vergaderingen worden ge
houden, waarop dit alles tot uiting
komt, zelfs geestelijke adviseurs mengen
zich in die kwestie.
De prijzen zijn te laag, de toegestane
hoeveelheid veevoeder te gering en wat
den doorslag geeft voor velen geen
eigen brood
Ons lijken deze klachten inderdaad
billijk en het wil ons dan ook voor
komen, dat de getroffen maatregelen
niet in de hand zullen werken de teelt
van voedselgewassen voor mensch of
dier. Wil de regeering meer volksvoedsel
zien verbouwd, dan moet niet alleen
negatief worden gehandeld. Negatief
was de bedreiging om maatregelen te
zullen treffen tegenover speculatieve
gewassen, zoodat deze niet beter loonend
zouden worden, dan voedergewassen.
Eene positieve maatregel had daarbij
moeten gaan. Eu positief zou het zijn
geweest, als de prijzen der granen van
den oogst 1918, van dien aard waren,
dat met grond kon worden verwacht,
dat inderdaad de graanteelt niet achter
zou staan bij anderen verbouw. Nu
vreezeu wij, dat dit najaar het zaaien
van granen tot het uiterste zal worden
beperktSommige landbouwers zeggen
nu reeds geen tarwe te zullen verbouwen.
Er komt nog bij, dat in sommige
gevallen de uitvoering aller ellendigst
is. Wij kennen landbouwers, die dit
voorjaar reeds peulvruchten leverden
en nu daarvoor hun geld nog niet
- hebben ontvangen niet alleen, maar
zelfs thans nog niet weten, hoeveel ze
daarvoor uitbetaald zullen worden. Op
anderen zouden wij kunnen wijzen, die
't vorige najaar al hun rogge inlever
den, op grond, dat ze daarvoor zouden
terug ontvangen mais, doch die van
dat laatste geen korrel hebben gekregen.
Dat wekt verbittering en verklaarbaar
is het, dat dezulken opposant zijn, niet
meer medewerken en alleen gedwongen
zich bij eenigen maatregel nederleggen.
Met onwillige honden is het slecht
hazen vangen, zegt het spreekwoord;
wij zouden willen zeggen met onwil
lige laudbcruwers is het moeilijk eene
goede distributie van graan te verkrij
gen. Het komt ons dan ook voor, dat
aan de klachten der landbouwers ietwat
meer aandacht zal moeten worden ge
wijd, niet alleen in 't belang van de
69
naar het Engelsch
VAN
H. RIDER HAGGARD.
HU herinnerde xich later niet veel
meer van dezen eliendlgen tijd. HQ
had viiioenen van Jeekie on een
vrouw, die hU wiet, dat de Aiika zijn
moest eo die zich over z\jn sponde
hogen. HQ verbeeldde zich ook, dat
hU soms met Barbara sprak, hoewel
hQ zelfs toén voelde hoe bespottelijk
dat was, want hoe was het mogelQk
te spreken met iemand, die zich op
een afstand van duizenden mUlen be
vond.
Eindelijk was hfl plotseling weer
bQ kennis gekomen, bQ ontwaakte als
uit een nachtmerrie en bemerkte, dat
hU nog in dezelfde kamer lag als
vroeger. HU voelde zich nu geheel
zonder pQn en frisch, maar zóó zwak,
dat het hem werkelQk moeite kostte
zQo hand op te heffen. HU staarde
om zich heon en was zeer verbaasd
Jeekie's witte bol angstig heeu en
weer te zien rollen in de kussens op
landbouwers zelf, maar ook in 't be
lang der gemeenschap
Ook thans is een en ander niet
voldoende geregeldEr waren reeds
granen gedorschen„Oogenblikkelijk
aangeven de hoeveelheid bij den bur
gemeester", zoo luidt het bevel. Goed,
de meesteu doen dat, maar „Burge
meester, waar kan ik leveren Het
antwoord moet zijn „Ten tijde en ter
plaatse, die u door den Regeerings-
commissaris zal worden aangewezen
„Ja, maar U weet, ik heb geen berg
plaats en daarbij, ik wilde wat hand
geld, bedrijfskapitaal 1zoo» spreekt de
kleine boer.
Onmachtig, zelfs met den besten wil
der wereld, staat de Burgemeester voor
zoo'n geval 1 Met klem vragen wij
Zijn dergelijke mogelijkheden niet
overzien en vooral overwogen? Men moet
toch in regeeringskringen gevoelen, dat
de getroffen maatregelen diep ingrijpen
in het landbouwbedrijf, waardoor de
vooral door den landbouwer zoo gewaar
deerde vrijheid totaal aan banden wordt
gelegd. Wij weten en zijn er ten volle
van overtuigd, dat die maatregelen
noodig zijn, maar mag daarbij niet wor
den gevraagd „Maakt den last niet
zwaarder dan strikt noodig is en
vooral mag daarbij dezen raad nietwor
den gegeven „Houdt U zooveel moge
lijk aan plaatselijke gebruiken, houdt
U zooveel mogelijk aau de practijk,
opdat de druk zoo klein mogelijk zij
Men wint daarbij tweeërlei. Vooreerst
geeft men blijk van goeden wil eu slaat
men daardoor alle kunstmatige of op
geschroefde tegenwerking lam, en ten
tweede onderbreekt men daardoor zoo
weinig moge.lijk het gewone maatschap
pelijk leven, iets, waarop „van bovenaf"
zoo dikwijls is gewezen en waaraan
altijd zooveel waarde werd toegekend.
Krabbeudijke. JAC. W.
Buitenland.
De strijd ln en buiten Europa.
Er 1» meermalen beweard, dat de
AmerlkaaBsche Autoriteiten van de
toestanden in Duitsehland geheel en
al onkundig zUn.
Het zeer veraprelde denkbeeld in
Amerika le, dat bet Dnlteebland van
tegenwoordig een staat ie, als het
Kualand van vóór de revolutie, een
mogendheid, waarin het volk geknecht
en onderdrukt wordt door een waan-
wUae regesrlng, die aiom gehaat ls,
maar ïloti door kracht van wapenen
viest te handhaven.
Dat die voorstelling in Amerika
populair werd ls geen wonder, wanneer
men bedenkt, hoe eonsydlg het Arno
rlkaansche volk ln dezen oorlog over
het algemeen over de vijanden der
entente-staten is Ingelicht geworden.
Engeland en zijn bondgenoten, die
Amerika graag aan huu s.gde zagen,
hebben den Inval ln België en de
onderieebootoorlog naar alle zijden
ln elgeu woordkeus beschreven en,
door een stroom van telegrammen en
oorlogslectnur overstelpt, is het Ame-
bet andere bed.
.Jeekio,' selde hj), ben Ja ook ziek,
Jeekle f
het hooren van die stem sprong
de geroepene vlag overeind. ,Wat
majoor, s{t a ontwaakt? Dank zij
alle goden, blanke en zwarte ja en
de gele ook, want lk dacht vast, dat
n zoudt sterven. Neen, neen majoor,
ik ben niet ziek, maar de Aslka be
weert vau wel. ZO zegt u te bod, ik
ook In bed. U est niet, ik ook niet
etenu scheen beter te worden, dan
stopt sO mti ook weer vol met eten,
tot lk bijna stik. En dat ia alles, omdat
u gezegd hebt, dat n en ik samen op
een dag sterven moeten. O, Heerl
arme Jeekle dacht, dat zijn eind nu
gekomen was, want hij weet heel
goed, dat zij hem geen tien minuten
ademen laat,nadat u weggegaan waart.
Jeekle heeft nog nooit in zijn leven
zoo hard voor iemand gebeden, als
hij het deze week voor u deed en
voor den drommel 1 dht heeft geholpen,
dat en die medicijnrommel, die hem
zwaar in de maag ligt, hebben u ge
red,' en hij krennde onder het gewicht
van ai ifjn ellenden.
Hoe zwak hij ook was, toch moest
Alan lachen en deze lach deed hem
meer goed, dan iets anders. Hg voelde
nu zeker, dat hi) beter zou worden.
rlkaansche volk den oorlog langza
merhand gaan beschouwen als oen
zuiveren «tryl tegen autocratie en
barbarisms.
Niet het Du taehe volk in de eerste
plaats was de schuldige, maar de
regeering, die het m'sleid had en de
keizer, die op den o .log zou hebben
aangestaard.
Wfl znllen de laat_>ten- zijn om het
Duitsehland van nu een modelstaat
te noemen en er is niemand, die in
de grootste der centrale mogendheden
een democratisch geregeerd rijk zal
zien.
Het volk zelf, mist In de personen
van zQn afgevaardigden Invloed op
den dagelQkschen gang Van zaken.
Het wordt geregeerd, maar het regeert
niet. Bg alle belangrgkn beslissingen
zijn het de ministers en militaire
autoriteiten, die overwogen en beslo
ten, naar bet parlement werd daarbij
gesussins als een onmisbare factor
gehoord.
Het Dnitsche volk zal sterker dan
vroeger zijn feohten moeten doen
gelden, de stem van het volk zal
lnider moeten klinken, wil van her
vormingen in democratischen geest
ooit sprake sjn.
Die richting gaat het uit, wel lang
zaam, maar toch zeker. Maar nog is
het Dultsehe volk een geregeerd en
niet een legeerend volk.
Evenwel dient in het oog gehouden,
dat het Dultsehe volk zgn regeering
en voornsmeigk zijn vorstenhuis geen
haat toedraagt.
De kelzerigke familie, in het bui'
tenland als de oorlogsmaakster voor
gesteld, is bü het Duitseha volk ln
hoog aanzien en al wenschc dit meer
dere zeggenschap van het volk door
hervormingen 1c democratischen geest,
het schaart zich in tijden van gevaar
om regeerlag en vo. it en strijdt voor
het recht om ln eigen hnls zgn eigen
zaken te regelen.
Uit het antwoord van president
Wilson op de vredesnota van den
Paus blijkt, dat hg dit allarmlnef heeft
begrepen.
De president weigert in vredeson
derhandelingen met Duitscbland te
treden, daar hp geen waarde meent te
kunnen hechten aan het woord der
Dultsehe regesrlng. Hg wenseht slechts
te oaderhandelen over den vrede met
een regeering, van wier goeder trouw
hij overtuigd ls.
De vrede, zegt de president, moet
bemeten op do rechten der volkeren
en niet op die der regeeringan. Eu
hg doet een beroep op de volken der
Centrale rijken zelf en deelt mede,
dat de tyd voor vredesonderhande-
Hogen gekomen is, zoodra die volken
toon en niet meer onder absoluut be.
stuur te willen staaD, maar zelf hun
belangen te willen ter hand nemen
om vredesonderhandelingen aan te
knoopen.
Het was te verwachten, dat dit
antwoord var. den Amerikaanschen
president in Duitsehland een eigen,
aardlgen, wellicht zelfs komisohen
indruk zou wekken.
De BOlniiche Z.itung noemt het
antwoord geweldige onzin, dien Wil
son aan het Duitseha volk en zgn
regeering ten beste geeft. Hettoppnnt
van alle nonsens, zegt het blad, is dat
Toen hoorde hg Jeekle wanhopig
zuchten
,K0k, daar komt de Aslka. Gaat
slapen majoor en doe Als of n beter
Bijt alsjeblieft, anders legt zij m(j het
vuur nog nader aan de schenen
Alan deed hierop zijn oogen bijna
geheel dieht en bleef ittl liggen. Een
cogecblik later stond de Aslka over
hem gebogen en hg merkte op, dat
haar haren in wanorde waren sn haar
oogen rood, alsof sg geschreid had.
Zg sloeg hem een wijle aandachtig
gade en ging daarna naar de plaats
waar Jsskle lag. Zij Bchesn hem zoo
hard aan het oor te trekken, dat hij
zich ln bochten wrong en een onder
drukten kreet liet hooren.
,Hoe 1b het met je meester, hond
fluisterde zij.
.Beter, o Asika, ik geloof, dat het
laatste geneesmiddel ons goed doet,
hoewel het mij van binnen akelig
ziek maakt. Zooeven sprak hi) tot mg
an lelde, dat hij hoopte, dat uw hart
zich om hem niet bedroefde en dat
hij al dien tijd ln zijn droomen en
danken niemand anders zag dan u,
o Asika.'
.Is dat werkeigk waar f* vroeg zy,
nu een en al belangstelling. .Zeg mü
dan eens, hond, waarom roept hij altgd
om een zekere Bar bar a? Dat li toch
het Dultsehe volk onder een wreede
regeering versmacht Heeft niet ge
heel het Dultsehe volk, arm en r(jk,
sociaal-democraat en conservatief al
tgd opnienw herhaald, dat het pal
staat voor keizer en rgk? Is het
Dultsehe volk een kndde, die zich da
vreeaelijkste offers door een autocra-
tlsche regeering oplaggen liet Wilson,
aldus de Siilniiche, biedt het Dultsehe
volk-den vrede aan ten koste van
den val der Dnltsehe regeering, maar
deze truc is te doorzichtig.
Uit dergeigko uitlatingen bigkt wel,
dat de Amerlkaaniche president de
Dultsehe toestanden allerminit weet
te beoordeelen en zeker niet de juiste
■naar weet te treffen om ln het
Dultsehe volk zelf sympathieën voor
»gn streven te wekken.
Pe Pooliche Kaad van State heeft
zijn mandaat neergelegd.
Men herinnert zteb, dat de Centralen
van Polen ln de naaste toekomst
met nitzonderlng dan van de stokken
van het oude koninkrijk, die zij zelf
In bezit hadden weer een zelf
standig koninkrijk wilden maken.
Do Polen zonden dan ook een eigen
leger krijgen en Poolsehe legioenon
werden met groot vertoon in elkaar
gezet en zouden het kader vormen
voor een vrg willig Poolseh leger.
Deze legioenen streden vroeger
reedi tegen de Russen om hun eigen
gebied te bevrijden, maar zgn thans
door de Csntralen ter versterking
naar het Zuid Oostelijk front gezonden
en dus eenvoudig als hue eigen hulp
troepen beschouwd.
De Poolsehe Kaad van State is zeer
terecht van oordeel, dat het nationale
leger op deze wjze allerminst een
nationaal doel nastreeft en heeft
daarom «ijn mandaat neergelegd.
Thans hebbon de Cestralen de Pelwn-
weer beloofd, dat hnn rijk spoedig
een belangrgken stap ln zgn staat
kundige ontwikkeling zal mogen doen,
maar het is te verwachten, dat de
Polen zich, zooals meu dat noemt, niet
langer met een kluitje ln het riet
laten sturen.
Van mooie beloften beginnen de
naar vrijheid en zelfstandigheid ver
langende Poles nu eindelijk genoeg
te krijgen.
Op de verschillende gevechtster
reinen ia de tosstand vrijwel onge-
wgzigd gebleven.
Binnenland.
Eerste Kamer.
Da Eerste Kamer heeft na korte
discussie zoowel het wetsvoorstel-
Marehant cs. ln zake de onderwijzers,
salarissen als bet voorstel-Limburg
e s tot wgziglug en sanvnlling van
do Hooger Ondorwgiwet zonder hoof-
deigke stemming aangenomen.
Bruodlooze dagen
Naar het Rott. Nwtbl. meedeelt moet
door den minister een maatregel over
wogen worden, waarbg het den bak
kers zal verboden worden gednrends
twee dagen per week te bakken.
Qraan uit Amerika.
Reuter seint uit Washington:
zeker een vrouwennaam
.Ja, o Aslka. dat is de naam zjjner
moeder, ook een zilner zusters, die hy
na u, het meest ltefheett op de go-
heela wereld, heet zoo. Wanneer u hier
zgt, praat hjj over hen, maar als n
hier niet zijt, praat hy slechts over
u en over niemand anders. Hoewel
bij zoo z.'ek is, zoo herinnert hg zleh
toch nog dn gewoonte van de blanke
menschen, die hem leeren, dat het zeer
verkeerd is lieve dingen te zeggen
tegen een dame, voor hg getrouwd is.
Dan zegt hy steèds dóór nlett anders 1'
Zg keek hem achterdochtig aau en
mompelde
,Dat is hier anders. Voor jezelf
hoop lk, dat je geen onwaarheid
spreekt, man.' Zg verliet hem en
trok een stoel voor Alans bed. Zg
ging zitten en beschouwde hem aan
dachtig en liefdevol, terwyi haar lange
dunne vingers over zyn gelaat
streelden.
Plotseling begon zg te schreien, toen
zy opmerkte, hoe bleek en uitgeput
hg wa».
,0, als ja moot sterven, Vernoon,"
snikte ze, .wil ik ook iter ven en weer
opnieuw geboren worden, niet als een
ABlka, zooali ik reeds zoovele eeuwen
wal, maar als een blanke vrouw, dat
Ik by jou mag zgn. Maar eerit,*
De onderhandeling over den nltvoer
van graanladltgen naar Nederland
zgn onderbroken, doordien het Neder-
landiche ministerie van gedachten
wisselt over een tegenvoorstel. De
vorige week was er besloten dertig
graanladlngen vrg te laten, maar het
is nog niet zoover gekomen, omdat
men het niet oem is over de hoeveel
heid, welke aan de Belgische relief-
commlssle toebedeeld moet worden.
Veevoeder.
De Toewgzingscommlssle voor vee
voeder deelt mede, dat voor Sept.
de navolgende rantsoenen sullen
worden godfstribue-rd
Voor beargfspsarden 100 K.G.,
waarvan ongeveer de helft in kracht
voeder, voor pluimvee 15 K G. mals
en voermeel per 100 stuks. Eenige
byzondere categorieën krygon voeder
ln de hoeveelheden en soorten, waar
omtrent de veevoederbureaux weldra
byzondsrheden kunnen mededeelen,
maar voor hoornvee en varkens wordt
geen voeder beschikbaar gesteld.
Kantioeneering van gas.
De Kyks-Kolendistributie heeft voor
de ranttosneerlng van gas voor het
tydvak van 1 October 1917 tot en met
31 Maart 1918 de volgende regelen
vastgesteld.
Gas. Aan alle particuliere verbrui
kers moet worden verstrekt:
I. als minimumrantsoena. voor
verlichtingin October 16 M®., Novem
ber 22 M®., December 26 M®., Januari
24 M»., Februari 19 YL»„ Maart 13 M'. j
b. voor by koken (watsrverwarming
enz.): 10 M®. per gezin per maand,
vermeerderd met 2 M*. voor elke
persoon, waarnlt het gesin bestaat.
II. als vaat rantsosn voor verwar-
ming: 180 M®. voor eiken door de
Brandstoffen-commissie geboekten gas.
- haard, waarvoor van hot brandstof-
lenrantaoen 6 H.L. steenkool wordt
afgetrokken.
Bovenstaand minimum-rantsoen is
de gemiddelde behoefte van da kleinere
verbruikers in de groote steden, zoo-,
dat, mits de uiterste zuinigheid wordt
betracht, met dit rantsoen wordt
toegekomen.
In gemeenten, waar het gemiddeld
verbruik in 1914 lager was dan boven
genoemd minimum-rantsoen, mag uit
den aard der zaak het minimam-
rantsoen niet hooger worden gesteld
dan het gemiddeld verbruik ln 1914.
Nadat voor elke gasfabriek de hoe
veelheid gaskolen (gasolle) is vastge
steld, noodig, zoowel om bovenstaande
rantsoenen af te leveren als om ln de
door de Ryks-Kolendlstributie vast te
stellen hoeveelheid gas voor Industrie,
straatverlichting, verlichting van
openbaro gebouwen ecz„ te voorzien,
wordt de overbigvende hoeveelheid
verdeeld over de gasbedrgven in die
gemeenten, in welke het gemiddeld
verbrnlk in 1914 hooger was dan het
minimam-rantsoen.
Aan alle gasbedryven zal ln de
eerste dagen van September worden
medegedeeld, welke hoeveelheid gas
lp het tgdvak van 1 October 1917 tot
31 Maart 1918 kan worden afgegeven.
Elke gemeente moet een zoodanig
stelsel van gasractsoeneerlng invoeren,
dat elke verbruiker zgn minimum-
rantsoen ontvangt.
voegde zg er tandenknarsend bg,
.eerst zal lk alle toovenaars ln dit
land offeren, want *y hebben deze
ziekte door hnnna machten over je
gebracht en lk zal Bonsastad ver-
brandea en de goden in de vlammen
doen smelten en de Mangana met
hen. En te midden van die asch en
pulnhoopen zal lk myn leven eindigen.'
Eu weer begon zy klagend te schreien
en hem bg lieve naampjes te roepen,
hem smeekend niet te sterven.
Alan vond, dat het nutydwerdom
te ontwaken. Hy opende zyn oogen,
staarde onbewust rond, sn vroeg of
het regende, wat werkeiyk wel het
geval kon zgn, want baar tranen
stroomden overvloedig over zyn gelaat.
Zg nitte een vreugdekreet.
.Neer, neen, het weer ls prachtig,'
antwoordde zg ,Ik ben het, ik ben
de regen, want ik daoht, dat gg sterven
ging.' Met het zachte linnen van haar
kleed veegde zy over zyn voorhoofd
en vervolgde: .Maar ge zult niet
■tervenzeg, dat gg leven znlt, dat
gy leven zult voor mg, Vernoon 1'
Hg keek haar aan en hoe zwak hy
ook was, begreep hy den ernst van
het oogenbllk.
(Wordt vervolgd.)
