N°. 94 1917. Zaterdag 11 Augustus. 104do jaargang. DE GELE AFGOD Bij dit no. behoort een Bijvoegsel. KERKKLOK OF KANON. FEUILLETON GOESCHE Uitgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond oitgesouderd op feestdagen; Prjs per kwartaal, In Goes 1,buiten Goes, franco f 1,25. Afsondoriyke nommers 5 eent. Znaandlng van adveztenHdit dp Maandag. Woensdag en VRIJDAG vóór IS uren. COURANT. Da prjs der gewone advartentiSn is van coge 621ft- -, eike regel tneer 12 if, et. BB dlraute opgaaf van driemaal plaatsing d talfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal here end, Geboorte-, hawelfk- en doodsberichten es de dat -op betrekking hebbende dankbetuijtagen rvorden van 1—10 regeis k 1,25 berakend. Bsw3*«t5MMsri>S seat. Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naam). Vennootschap .Goesohe Courant.' Directeur G. W. van Bahnkvsld, WIE ZAL HET WINNEN. Toen ik een poosje geleden het j bericht las, dat in een der oorlog- j voerende landen, door eenigekerkelyke gemeenten het besluit genomen was, j om de kerkklokken uit de torens te i doen halen en het metaal af te staan ten dienste van den oorlog, had ik een oogenblik het gevoel of de mensch- heid nu wel voor goed zich verwijderen ging van wat eens het zienersoog van een van Israels profeten aanschouwde en waarvan zijn lippen profeteerden met de woorden„zij zullen hunne zwaarden tot ploegscharen omsmeden, hunne speren tot sikkelen geen natie zal meer tegen een andere het zwaard opheffen en zij zullen den krijg niet meer leerenmaar ieder zal zitten onder zijn wijnstok en vijgeboom, zon der dat iemand hem opschrikt." Eeuwen zijn na dit woord voorbijgegaan en de oorlogsdonder is niet van de lucht geweest. De verschrikkingen zijn toe genomen. Onze dagen zijn getuigen, van de vreeselijkste worsteling, die er ooit op onze planeet heeft plaats gehad. Om uit te maken wie er de baas zal zijn op de zee en op het land zijn de wapenen gescherpt geworden, wordt er dag in dag uit en ook in de nachte lijke uren ammunitie gemaakt, door mannen en vrouwen, om dood en ver derf te brengen onder de kinderen der menschen. En waar de grondstoffen voor dit doel ontbreken gaan; worden de klokken uit de kerktorens genomen, om er kanonnen en kogels van te gieten, die vernielen moeten, wat er met zorg en moeite werd opgebouwd, die de harten doorboren moeten" van jonge mannen, die nog alles van het leven verwachten. Als ik op een heerlijken zomer- •Zondagmorgen wel eens een wandeling maakte in de vrije natuur en ik ver nam dan in de verte het plechtig klokgelui, dan ben ik wel neer gaan zitten om het goed te hooren en was het mij vaak als het fluisterend gebed van eeu biddende in den statigen tempel der natuur. Want die metalen stem sprak mij vau wat uitgaat boven liet gelijkvloersche, van het blijvende te midden der dingen, die eeuwig wor den en veranderen. De Genestet zei er van 'tZijn zachte, vrome stemmen, Vol zaal'ge weemoedsvreugd. Ze spreken van mijn avond, Ze fluist'ren van mijn jeugd. Ze zingen aan mijn dooden Een vriend'lijk graflied toe, En vragen bun, die leven „Zijt gij des zwervens moê ?'*- 61 caar het Engelseh VAN H. BIDEB HAGGABD. Zij was op dat oogenblik ook niet iemand, waar men met genoegen naar kflkt. In het wilde gespring en ln de opwinding van haar waanzinnigen dans had sfi haar gouden borstplaat weggeworpen. Zfl was nu geheel van kleederen ontdaan, behalve haar opperkleed, een dunne met goud be werkte shawl over haar schouders, waar haar swarte wanordelijke haren over heen vielen. In hot zilveren masnlioht vormde haar lenig, koper kleurig lichaam oen groot contrast met het masker van Kleine Bonsa, dst op haar hoofd s»t en dat met gijn starre, kristallen oogen rond- glnnrde, als zij haar langen hals heen en weer bewoog. Zoo uitgedost had de Asika niets mensoholjjks meer en Alan's hart was vervuld van mede lijden voor het arme, versierde wezen, dat sU haar echtgenoot noemde, en die zoo juist gedwongen was ge worden, om den datum vau züu zelf- In Genie du. Cristianisme vertelt Chateaubriand, dat hij in de tonen eene'r dorpsklok bij zomer-avond een Oostersch instrument hoorde, waar een engel een lied van Naomi op speelde en Karl Mayer, eeu Duitsch dichter, getuigde in zijn Glockenlaute, dat al wat zondig eD aardsch is van hem week, bij het vernemen van die heer lijke klanken en dat wat er leefde in zijn ziel, met die tonen - hemelwaarts wilde zweven. Voorzeker, Schiller h«d het nooit gedacht, dat de door hem bezongen klok, daar opgehangen in.den toren, ter verkondiging van het hoogste en het beste, wier metalen stem als her haalt dien engelenzang van „Eere zij God in den Hemel en vrede op aarde", zou-worden omgoten ten dienste van het vreeselijkste V{at zich op aarde indenken laat, ten dienste van een stelsel, dat leeft in bloed en vuur, in gruwel en ellende, in roof en uitzui- niging, kortom in aHerlei misdadig bedrijf. Ik weet er geen andereu naam voor. Ik heb van een oorlogsmoraal nooit iets begrepen. Als twee men schen tegenover elkaar staan en de een doodt den ander, dan wordt de euveldader gegrepen en als booswicht in de gevangenis opgesloten. Maar als tienduizenden tegenover tienduizen den staan, dan w.orden als helden ge prezen, die de meeste moorden op hun geweten hebben. Als iemand in een winkel wat moois ziet en hij loopt er mee weg, dan gaat hij als dief achter slot en grendel, maar als een machtige der aarde denkt, dat stukje grond of die havenplaats kan ik wel gebruiken en hij zendt er een leger heen om het te gaan halen, dau wordt aan grendels niet gedacht, dan wordt de lof bezon gen van den als veroveraar geprezene. Ik sprak in den aanvang van een gevoel, alsof de menschheid voor goed zich verwijderen ging van Micha's profetie. Maar misschien zijn we nog nooit zoo dicht bij de vervulling ge weest en was dit vreeselijke, dit ont zettende, dit helsche noodig om de banden te slaken van een menschheid, die schier onverbreekbaar verbonden zat aan een verleden, vol van onna denkende geestdrift voor ieder plan, dat uitgebroed was door roofzuchtige wolven in menschengedaante. Wie zal zeggen of dit gemeenschappelijke leed der volkeren niet noodig was, om nader tot elkaar gebracht te worden. De broederschap der volkeren, die komen zal, verlangt ongetwijfeld een grootscher taak van de regeeringen, dau om uit te denken, of dit te letten doen, het meest vernielend moordtuig Als al de misbruikte krachten in de jaren, die achter ons liggen, in het werk gesteld waren om tot voor ziening te geraken van de duizenden nooden, hoe anders zou de wereld onzer dagen er uit zien. moord aan te kondigen. Hjj vergat hem echter spoedig, want een nieuwe akte van het drama was begonnen. Twee priesters, gekleed in vellen, staarten en horens kropen naar den troon en maakten, op een teeken, het masker van de Kleine Bonsa los. De Asika deed het nu van haar verhit gelaat en hield het ln de hoogte. Daarna bracht a$ het lager ter hoogte van haar borst en het met belde handen vasthoudend, liep zg tot den rand van de verhpogisg, waar priesters, die v{janden voor stelden, er naar begonnen te springen, trachtend het met hnnne vingers te bemachtigen en het aan haar greep te ontrokken. Een voor een sprongen zg met de wanhopigste energie op haar af. Ieder mocht drie pogingen aanwenden en Alan merkte op, dat deze nieuwe sprlngwedstrUd door alle toeschouwers met de grootste belang stelling gevolgd werd; op dat oogen blik wist h(j nog niet wbArom. De eerste twee, die waarschjjnljk al mensehen op leeftyd waren, slaag den er bjj lange na niet in het doel te bereiken. Hunne mlslnkte pogingen werden met kreten van verachting ontvangen. Zij vielen ultgepnt op den grond en Alan zag aan het kramp- aohtig bewegen van het lichaam, dat een van hen snikte, terwijl de ander We voelen het nu allen wel, dat er geen volk is, dat belang bij oorlog heeft. Niet bij menschenslachterij, maar bij een stevig bondgenootschap tusschen alle staten onderling. De menschhèid moet de richting uit o.a. aangewezen door Robert Whitaker, die in zijn mooi gedicht„My country is the world" de moederaarde zijn ge boorteland noemde, de sterrenhemel zijn vlag, de gansche menschheid zijn partij en die zonder te toornen tegen over andersdenkenden in kalmte den tijd afwachtte, waarin de liefde voor den mensch. het winnen zou van die voor land of stam. In het museum Wiertz te Brussel hangt een schilderij, die den naam heeft„Le dernier canon". Een vrou wengestalte, voorstellende de bescha ving, verbreekt een kauon, het laatste, dat zij op haren weg over de wereld ontmoet. Zij is omgeven door vier maagden, die de menschheid uitnoodi- geu tot het aannemen van de welda den door de beschaving verspreid. Drie barer stellen voor Vrede, Arbeid en Vrijheid, terwijl de vierde in de hand houdt eeu sabel aan eeu sikkel gebonden, om daardoor aan te wijzen, dat het metaal, waaruit het wapen gesmeed is, aan den landbouw moet dienstbaar gemaakt worden. Het is dezelfde profetie van Micha, door dezen schilder-denker op het doek Buitenland, Nu weet ik nog een legende van koning Clotharis. Toen deze in 615 de stad Orleans belegeren wilde, liet Bisschop Lupus met alle macht de kerkklok luiden en de vijand nam in groote verwarring de vlucht. Moge de kerkklok èn ik noem haar nu alleen als een symbool van ons streven en zoeken naar waarheid, reinheid en liefde het winnen van het kanon, dat in dienst staat van de machten der helvan onrecht, diefstal, doodslag, barbaarschheid, beestachtig heid, van allerlei zonden, bedreven in het groot en gelauwerd bovendien. Maxim Gorki, de bekende Russische schrijver zei onlangs, staande aan het ziekbed van een van de -gevangen Oostenrijkers „het aanstaande inter nationalisme zal 'niet het socialisme, maar de mensehenliefde zijn. Dat weet ik zeker. Ik geloof aan de komende periode van broederschap, even stellig als ik geloof aan God." Als zulk een idealisme maar omhelst worden gaat door de tienduizenden en honderdduizenden in alle landen, dan moet ook de verlossing komen waarnaar we in onze dagen zoo reikhalzend uitzien. NONEBEL. in dof stilzwijgen liggen bleef. Daarna trad een jongere man naar voren, die bg den derden greep bjna den fetlsoh bemachtigd had. HU ion het ook werkelijk gekregen hebben, in dien do Asika hem niet gefopt had, want ziende, dat hjj wel zou slagen, hield zU het masker twee daim hooger, zoodat ook h0 misgreep en sich met een jammerkreet bjj de andere onga- lukkigen voegde. Daarna kwam een vierde priester naar voren, dia er nog vreeseljker uitzag dan de andere die hem voorgingen. Alan merkte op, dat z{n masker lichter was, dat xjjn toilet hoofdxakelSk bestond nit be schilderingen en dat het geheel een skelet moest voorstellen. Hg was een magere lenige kerel, en de toe- .schouwers begroetten hem met een juichkreet. Eenlge seconden bleef hjj staan, naar het masker loerend als een wolf naar een onbereikbare prooi. Toen liep hjj plotseling voorwaarts en sprong ln de lacht. Zoo'n verbazing wekkende sprong had Alan nog nooit te voren geilen. Deze was inderdaad soo hoog, dat het hoofd des priesters op gelflke hoogte was met dat van den fetlseh, hetwelk hjj met belde handen vastgreep en het aan den greep der Asika ontrukte. Met een boni kwam hg weer op den grond neer, daarna sprong hij heen en weer, De strjjd in en buiten Europa. Het It opmerkelijk hoe dikwjjls de Engelsche staatslieden het der laat- sten tijd noodzakelBk vin.-., rade- voeringen te honden en - «5 -f daarbij telkens weer op - een, 1 i da tjjd voor een vrede, li it star u a van den krijg, nog niet gekomen s. Dat geeft onwillekenrlg den indruk, dat het verlangen naar vrede ook in Engeland sterker dan vroeger tot nlting komt, nn de regeering krach tiger dan tevoren haar houding inzake het voortzetten van den oorlog moet verdedigen. Voornamelijk in FrankrQk heeft de regeering sioh inzake het vredes vraagstuk tot nu toe allesbehalve tegemoetkomend betoond. Niet alleen heeft de Fransche re geering nog geen oogeóblik den wensoh naar een spoedigen vrede ge uit, doch zij houdt bovendien nog hardnekkig aan de oude annexatie', denkbeelden vast en droomt xleh een glorierijke overwinning, waarbij Dultichland, verslagen en vernederd, het ElzacLotharingsche gebied voor goed zal moeten prQa geven. Er zal nog heel wat water door de Seine moeteu stroomen, eer het oor logsdoel der Fransche regeering meer in overeenstemming is met dat van het Russische- en tegenwoordig ook van het Fransche volk zelf. Want de Fransche socialisten, die nog alt{jd niet goed knnnen verkrop pen, dat hun onlangs de passen naar de Stockholmsche conferentie z0n geweigerd, eischen thans nadrukkelijk aan de beraadslagingen in de Zweed- sehe hoofdstad te mogen deelnemen. Geeft de minister president Bibot niet tos, dan znlleu de sociaal-demoi craten hem waarechflaljfc hun verde ren steau onthouden. Want hnn partijgenoot Thomas, die thans minister van jnstitie is en in het Fransche kabinet noodo gemist kan worden, zal dan gedwongen lijn, het bgitje er bg neer te leggen. Tronwens, hij zal dit wel nlt zich xelf doen, want na zijn terugkeer nit Knsland, waar hy onlangs een k9kja is gaan nemen, heeft hg krachtig voor deelname der Fransche sociaal democraten aan het Stookholmsche congres gepleit. In Engeland heeft de sociaal-demo- eratische minister Henderson ver klaard, dat de internationale conferen tie te Stockholm onvermgdeiyk is en waar in Frankrijk de minister-presi dent Bibot die conferentie ten sterkste afkenrde, heelt de Engelsche premier Lloyd George, zich er wel mede ver- eenigd. L'oyd George zal den sociaal demo craten de passen voor een reis naar Stockholm niet weigeren, maar voor den toestand in Engeland ls het op- merkeigk, dat vrl* arbeiders-organi saties zelf van de internationale con ferentie heel weinig willen weten. Zoo althans willen ons verschillende Beuter-telegrammen doen gelooven, wat nog volstrekt niet zegg u w", dat er geen andere werklleden-o: nliaties zijn, die niet krachtig vóór ondorwgl hot masker kussend Jv menigte gilde nn: .Kleine Bonsa heelt gekozen, a lot gewordt de gevallenen Vraagt het den priester?' Do man etond stil en hield den mond van Kleino Bonsa een t oor, van tgd tot 'jji kulku-no of 'ij tot hem eprak en hy h <o cc w y zeide. Toen liep hg om n - rhoo g heen, waar Alan hem nim meer mn kon en kwam daarna terug met Kleine Bonsa in x9n rechterband en ln zgn linker een gouden kom. Diepe stilte heerschte alom. Hij trad naar den eersten man toe, die gesprongen had en bood hem de kom. Deze wendde zyn hoofd ai, maar dnlzenden stem men riepen ,drlnk!" Toen nam hy de kom en dronk, daarna volgde de tweede, die op zUn benrt een slok nam en daarna het vat aan den derden priester reikte, dengeeo, die het mas ker gegrepen ion hebben, indien de Asika het niet hooger gehonden had. De man dronk de kom tot den bodem toe leeg en wierp daarna met snik een woede de laigo schaal in het gezicht van den gekozen prlezter, dat deze op den grond viel en een oogenblik liggen bleef. Nn begon de priester, die het eerst gedronken had, als een dolle te dansen, waarin hg spoedig door de tw»e anderen werd ee. deelname aan de conferentie pli" n. A leen vindt Beater he. dan niet noodig, hnn besluiten weteldkundlg te maken. Het gaat met den Bsuterdlenat als met alle nieuwsagentschappen, die by e b»p», uoi o-i-p geïnteres- to u ij /.g <>n alleen wat hun g-wo- -clu v™ .cat en vers w0- gen, w>. de mogend,,.;ien, wier spreek trompet z9 zgn, minder voor public!- teit geschikt achten. Minister Thomas neemt thans deel aan een conferentie der geallieerden te Londen en het is waarsohyniyk, dat daarop de Fransohe en Engelsche regeeringen hnn hooding, inzake de internationale conferentie teStockholm, in onderling overleg sollen vaststellen. Na Slam heeft thans ook Liberia aan Daltschland den oorlog verklaard. W|j stellen ons soo voor, dat de Dalische minister van bnlteulandiche zaken langzamerhand zelf niet goed meer weet met welke staten zyn land wel en met welke het nog niet in oorlog is. Een oorlogsverklaring als die van Liberia zon Dnitsehland dan ook vr9 kond laten, ware het niet, dat daaraan byzondere nadeelen voor den Dnit- schen handel en indostrie verbonden waren. Met groote energie hebben de Duitacho zakenlieden met bnitenland- sche handelshallen betrekkingen aan- geknoopt en veel Dnltsch kapitaal zit ln belangrgke bnltonlandsche onder nemingen. Dit is hot, wat bg oorlogsverkla ringen verloren gaat. Een staat als Liberia verklaart den oorlog sleohts om zich ongestoord van Duitsche be zittingen, Behepen en industrieele werken te kannen meester maken. Het werk van jarenlangen gednldi- gen arbeid gaat daarby voor Daltsch land, ten bate der entente, verloren. Het is te verwaohten, dat ook hier voor de centralen by het bespreken der vredesvoorwaarden vergoeding zullen vragen. - Want wanneer zy deze niet ont vangen, biyft de entente in alle op zichten de sterkste op de wereldmarkt en xnllen de Dnltsche zakenlieden heel wat jaren onder zeer ongnnstige om standigheden moeten arbeiden om een klein deel terug te winnen van wat de oorlog thans in weinige jaren heeft vernietigd. De entente heeft getoond het niet in de allerlaatste plaats op Dnltsch- lands handel en indostrie begrepen te hebben, zoo zelfs, dat het denkbeeld .van een eoonomlschen oorlog na het nitvochten van Jen stryd op de slag velden geopper, 's. Tegen een dergaiyka poging, een concurrent van d wereldmarkt te verdringen, zal Da jchland zonder t*yfe, steik opkomen. Tegenover den eiech der entente van herstel van het door Daltsch land in bezit genomen en verwoeste gebied, zal Dultschland ongetwijfeld den eiseh vaa herstel van al zyn ver broken handelsrelatiSn van ternggave a in bealag genomen koopvaardjj- schepsLi industrieele ondernemin- r t ,voL Hunne bewegingen waren z allerdolst en hunne grimassen, w t z0 hadden hnnne msiker» afge daan, zoo dwaas, dat een laid gelach van uit de tossunouwers opsteeg, waaraan ook de Asika deelnam. Eerst dacht Alan, dat het slechts «sn gruz, was an d - m—sohan sleehts -ujiodru kot, v"iwaren, totdat 1% in h« m-ou leb. a uitdrnkking hunner oogen ,*m, en hy bo' merkte, dat zg ontzettende pijnen leden. Hy keerde zteh verontwaar digd om en wilde een soort van pro test tegen de Asika richten. .Woest stil, Vernoon," zelde zy ernstig, .bloed is orunda voor n en ik eerbiedig dat. Daarom sterven deze mensohen volgens den wensch van den god door vergiftiging," en weer begon ze hard mee te lachen om de •tulptrekkingen der slacht offers. Alan sloot zyn oogen, en toen hy ze elndeiyk, door een soort van instinct gedreven weer opende, zag hg, dat de drie stumpers zlch in het water geworpen hadden, en xioh om en om wentelden als gewonde bruin- vluohen, totdat zy eiodeigk zonken en in de diepte verdwenen. f Wordt vervolgd}.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1917 | | pagina 1