N°. 83 1917, Dinsdag 17 Juli 104d" jaargang. Het Slot Ter Nisse. 5. FEUILLETON DE GELE AFGOD Uitgave dexsr Courant goschiedt Maandag-, Woensdag- an Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Pr|* per kwartaal, ia Soes f 1,bulten Goes, tranen f 1,25. Afzonderlijk* aomrner» 5 sent. insendlng van KdvaztentXSn op Maandag, Woeitsdcs as VRIJDAG vóór 13 utejs, Oeprjs der gewone advertentiSn Is ran 1-5 regels 62 Vliet., elke regel meer 12 Vi et. BI directe opgaat van driemaal plaatsing éerzelfde advertentie word; de prfjs slecht» tweemaal berekend. Geboorte-, hawelfk- en doodsberichten eu de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,25 berekend SswlMtUBtmersi S ir'. Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goesche Courant.* Directeur G. W. van Barnkvild, i. Ken medewerker schrijft ons Onder dezen naam vindt men thans (e Nisse een gewone landhoeve, zich enkel onderscheidende door een oud ijzeren inrijhek bij een boomgaard, een inrijhek met fraaie arduinsteenen stijlen, waarop hel wapen van Nisse prijkt. Achter het hek lag nog voor zeventig jaar een laau, die leidde naar een ouderwetsch heereuhuis, het eigenlijke slot. Het boerenhuis, tegenwoordig onder dien naam bekend, was de tuinmans woning. Volge"ns Dresselhuis was het slot een ridderhof, dat door gedurige vernieuwingen der latere bezitters alle sporen van den oudéu tijd verloren hebbende, een buitenplaats werd. Het stichtingsjaar is onbekend. In Smalle- gange's Croniek vindt inen een af beelding van het slot in het laatst der zeventiende eeuw. Er moet nog een olieverfschilderij zijn, waarop het slot staat, zooals het er in 1839 uit zag. Iu het gemeentehuis te Nisse hangt een teekening er van uit den- zelfden tijd. Rond het heerenhuis lag een bosch, waarin, lang geleden, ook een hertenkamp.- Over de bewoners van het slot valt meer te vertellen. De meesten ervan hebben een rol gespeeld in de geschie denis der stad Goes eu ook hierom verdienen zij nog eens vermeld te worden. Nisse was oorspronkelijk een bezit ting der Borssele's, het meest bekende adellijke geslacht in Zeeland, en werd in de 12de eeuw bedijkt. In de een eeuw later gebouwde Lteve-Vrouwekerk aldaar ziet men nog het oude wapen van BorsseJe in een kerkraam, zijnde eenvoudig een vaas. Door verbeurd verklaring, een gevolg wan twisten tnsschen de Hollandsche graven en de Borssele's, kwam Nisse in andere han den eu behoorde in 1321 aan Otto van Buren, zwager van graaf Willem III. In het begin der 17de eeuw behoorde het ambacht grootendeels aan Michiel Mattheeusse Baarland, secretaris en pensionaris te Goes, later aan Adriaan Manmakev, een aanzienlijk heer, die eenige jaren representant van den Eerste Edele van Zeeland onder Prins Maurits was, maar die met Prins Erederik Hendrik in onmin geraakte. Hierna kwam Nisse aan het geslacht van denzelfden naam als de heerlijk heid, de bekende Van der Nisse's. Te Water, een hoffelijk man, meent, dat de Van der Nisse's uit de adel lijke Cloetinge's gesproten zijn, de rondborstige Nagtglas betwijfelt dit. Zeker is het geslacht een oude regen; tenfamilie, die reeds vroeg uitgestrekte grondbezittingen in Zuid-Beveland heeft bezeten. De nauwkeurige Van der Baan heeft een familieregister opgemaakt van de Van der Nisse's welke begint met Mr. naar hat Engelsch VAN H. BIDEK HAGGARD. Alen stond versteld en staarde haar aan, niet in staat om met de weinige Aslki-woorden, die hfl kende, Iets te antwoorden op dèie bedreiging. Maar de Aslka lonndo achterover In haar stoel en lachte om xUn zichtbare ontsteltenis en afichnw, tot dat haar weer iets anders inviel. „Nu zijn nw lippen vr(t,« zei zij. ,Kus nn mOn hand, volgens de ge woonte van nw land,* en zy strekte die nit naar Alan, wien nn niets anders overbleef dan te doen wat zj verlangde. ZU nam nn zUn hand en raakte die aan met haar roode lippen. „Wht, zei ze toen boosaardig, zyt gU een dief, Vernoon Die ring Is van mj, en gt) hebt dien gestolen. Hoe hebt gU dien ring kunnen stelen?" „Dat weet ik niet,' antwoordde h8 door middel van Jeekle, ,die vond ik aan mUn vinger- Ik begrjp in 't geheel niet hoe die daar gekomen is. Nicolaas, Med. Doctor, wonende te Goes, die in A" 1474 it '75 vermeldt wordt onder de Leenmannen en Mans mannen van Zeeland bewesten Schelde mét 2 vechtenden te voet. Zijn zoon Clais was Schepen van Goes en later burgemeester dezer stad in J48Ü eu '81, wiens broeder Willem een zoon Geeraert had. Deze Geeraert van der Nisse overleed 29 April 1604, en zijn vrouw Andrea van Oostende, gestorven 5 September 1607, werden heiden in de Wandelkerk te Nisse begraven. Hun zoon Mr. Da vid van der Nisse, schepen, later burgemeester van Goes, huwde Cornelia van Watervliet, uit een zeer rijke regentenfamilie te Goes gesproten. Zij zijn in de Groote Kerk te Goes be graven. Hun zoontje legde 9 April 1619 de eerste steen aan de herbouwde kerk van Goes. De oudste zoon van laatstgenoemd echtpaar was Gerard van der Nisse, lieer van Nisse en burgemeester van Goes, Gecominiteerde Ilaad van Zeeland, later lid van de Staten-Generaal. Deze aanzienlijke re gent werd 10 Sepletuber 1645 te Nisse begraven. Zijn broeder Mr. Cornelis van der Nisse, ook al raad en burge meester van Goes, (het was iu den bloeitijd der familieregeeringen 1) woon de. te Iïeinkenszand op Barbestein, welk lustslot stond, waar nudekatho-. lieke kerk met de pastorie gebouwd zijn. De grachten zijn nog te vinden. Een andere broeder, Gilles, was de eerste heer van Waarde uit dit geslacht. Gilles van der Nisse, insgelijks raad eti schepen te Goes en Gedeputeerde wegens Goes in de Generaliteits-Reken- kamer, was teveus burger-kapitein bij de schutterij. In 1657 was Goes in hevige beroering. Tusschen den baljuw Bartolomeus Danckerts eu vele magi straatspersonen waren groote oneenig- heden ontstaan. De twisten liepen zoo hoog, dat de aanhangers van beide partijen handgemeen dreigden te worden. Een patrouille der schutterij onder genoemden kapitein, kwam in den laten avond valt 24 Maart 1657 in de 's Heer Hendrikskinderenstraat ter be waking der orde. Daar klonken schoten en de kapitein stortte dood neer. Een schutter stierf later aan zijn wonden. De ganscbe stad geraakte toen in hevige beroering. De baljuw moest zijn degen overgeven en het huis van den oud schepen Benjamin van den Steene werd geplunderd en afgebroken. Gilles van der Nisse werd eerst te Goes begraven eu later bracht men zije lijk over naar Waarde, waar nog in de kerk een grafmonument te zien is. Buitenland. De sti-yd in en buiten Enropa. De Duitache rijkskanselier moet in de laatste dagen meermalen tot de conclusie gekomen zgn, dat er pret tiger en gemakkelijker staatsbaantjsi zyn dan bet zpue. Ook begrUp ik niets van al deze besprekingen.' „Nu dan, Vernoon, behoud ham, maar geef mij dien ring van n er voor In de plaats." Hg voelde zich rood worden. „Dut kan ik niet doen,' zei hg, .Ik heb beloofd, dien alt(jd te dragen." ,Aan wie hebt n dat beloofd," vroeg ze woedend. „Aan eenvronw? Neen, ik zie het al, het is een man nenring, en dat is goed, anders had ik een vloek over haar uitgesproken, hoe ver of ze oak van mg verwjderd is. Praat er niet meer over en vergeef mQ mfln woede. Een belofte is een belófte, behond aw ring. Maar waar is de ring, dien gjj in vroeger dagen placht te dragen Ik herinner mg, dat er een kruis in gegraveerd was en niet deze ster en dien arendskop." Alan bedacht zich, dat zUn oom zulk een ring met een kruis er op bezeten had en ontstelde hevig, want hoe kon deze vronw dat weten „Jeekle," zei hU, „vraag aan de Aslka of ik gek hen of dat z(j het is. Hoe kan, z$ weten wat ik gedragen heb, terwjl ik filer nooit geweest ben voor gisteren, en haar tooh nooit ergens kan gezien hebben?' „ZJ denkt, u uw eerwaarde oom,' zei Jeekie en schudde weemoedig zjjn HS staat midden in den stoiin der binnenlandsehe hervormingen. Van links blaast do wind en tracht hsm omver te weipon, en van rechts blaast waarscbynljk nog harder wind, die ton slotte wel de torzsak zal zje, dat hU tij a kanseUsrsjasja voor goed aan den Kapstok hangt. Von Bothmann Hollwcg Ie niet de man, dia nit principe as gewenscho hervormingen in deraoci-atlsehcn geest, iu den wog zal staan wanneer hij zint, dat het Duitsche volk desa al gemeen verlangt, maar h(j is ook niet do man, die het drijven dor conser vatieve groepen met kracht zal tegen gaan. HU wit, zooals een Pransch spreek, woord het nitdrnkt „coatcnter tout le monde et son pè e", hU wil het iedereen naar don zin maken sn dat gaat nn eenmaal niet. Het gerucht gaat, dat de Rijkskan selier zal aftrede*). Terw$l wU dit schrijven is dit nog niet bevestigd, maar de waarachSn- lgkheid ie groot. Gaat bp hoon, dan mag. met span ning naar zijn opvolger u!tge»len worden. Omdat uit de keuze daarvan eerst zal blUken, welke groep van partUen de overwinning behaald heeft. Da laatste dagen' hebben telegram men melding gemaakt van geruchten, dat er een zoogenaamde „Rijksraad" son worden benoemd, een tnsschen- lichaam tusschsu de regeering en den Rijksdag, dat het overleg tnsschen beiden zon vargemakkeiykon. Dat dit denkbeeld tot Biting kwam is ntet vreemd, wanneer men bedenkt, dat men op deze wijze zoowel de kool als de geit spaart, zich niet te scherp tegenover de regeering stelt entege- lJkeriUd de eischan van do vooruit strevende RUksdaggroep gedeeltelijk inwilligt. Geen wonder, dat da Vürwaris, het sociaal-democratlsolt orgaan, tegen een dergelUken RSksrasd luchtig te velde trekt en opmerkt, dat het naar allen schijn weer gaat om een van de be roemde pogingen om middenlijnen te trekken, waar er geen te vinden »Un. Reeds nn hebben de vooruitstrevende partijen verklaard zloh niet bij half- slaehtige maatregelen te zullen neer leggen. Meer sn meer bigkt, dat da weg naar democratische hervormingen in Duüschland met zeer scherpe keien geplaveid is. De conservatieven, jonkers en mili taire partijen, mat den kroosprins waarttchUnlijk aan het hoofd, kanten zich tegen elke hervorming in domo- cratlschen geest en Blechts de zeer byzondere tSdsomstandlgheden zijn de oorsaak, dat nog een oogenblik de invoering van die hervormingen overwogen wordt. Het is de bekende gang van zaken en het is ten elotte niet te verwon deren, dat da rageering er niet maar zoo aanstonds voor ts vinden is haar gezag prijs te geven. Het is de oude strjd ttieiohen re geering en parlement en deregesrlng zal ten slotte moeten toegeven. Da lUn van het wereldgebeuren der laatste jaren loopt tin eenmaal in de richting van democratische hervormingen eb groote hoofd, ,zU deukt, u don zelfden inan.' „Hindert u Iets, Vernoon vroeg do Aslka zacht en voegde er alles behalve zacht tot Jeekie bf„Vertaal, hond, en ganwl" En Jeakie vertaalde bet zoo ving by ken, haar meedeelend wat Alan gezegd had, maar voegde er uit zUn eigen bU, dat Alan maar een eenvoudige blanke was en dns niet kon begrjpon, dat zU die nog söo jong was, hem kon gezien hebben voor haar geboorte. Als dat zoo was, zou ze nu oud en lenlflk z'Un, en niet zulk een schoonheid als nu. „Ik heb u vroeger nooit gezien en n mQ evenmin, en toch spreekt u alsof wU elkaar gekend hebben als vrien den, viel Alan in mat zgn gebroken Asikisch. „Dat z8n wU ook in den geest, Vernoon. Zg, die hier was, vóór mij, bad dan blanken man lief, wiens gelaat gelijk is aan het uwe, maar haar ziel ieeft in mfj, on deelt mU alles mede. Er zUn reeds veleAslka'i geweest, duizenden jaren hebboD ze dit land geregeerd, maar allen te zamen hebben ze slechts ken ziel; dat is de draad, waar de parelen van hun leven worden aangeregen. Blanke, ge denkt, dat ik jong ben, maar ik weet alles vanaf het begin der wereld, van af den tijd, dat Ik als een vrou- beperking van de regeringsmacht. Daar de RUksdagledan niet voor Donderdag bijeenkomen, wordt den volksvertegenwoordigers de gelogen held ontnomen zich in deze crisis- dagen te uiten. Wanneer b(j weer samenkomt zal tevens het vredesvraagstuk behandeld worden. Door ds vooruitstrevende partgen en hnn aanhanger» zal dan een vrsdei- motie worden Ingediend, waarin ver klaard wordt, dat de RUksdsg als aanig en uitsluitend oorlogsdoel van Dnitsohland het handhaven on hat waarborgen van *Un economische, sociale en politieke zelfstandigheid en die zijner bondgenooten beschouwt. Duitsohlend is van ziss dit doel met leger en vloot door de niterste inspan ning van alle krachten ta bereiken. Da Rijksdag, aldus de motie, begroet dus de Russische verklaring voor een vrede zonder annexaties en zonder schadeloosstellingen en geeft zijn nit- drnkksiyke toestemming cm vredes onderhandelingen aan te kcoopen. HU verklaart tevens, dat het volstrekt noodzakelijk ts voor het waarborgen van Dnitschlsnds oorlogsdoeleinden om onmiddeligk een coalitie-ministerie te vormen en zoo snel mogelUk over te gaan tot de Ir. voering van een Rijks- dagkiesrecht in Pruisen en geeft ts kennen zoo lang samen te willen biy- ven tot do regeerlag zich met deze beginselen heeft vereeolgd en de ver- wezeniyklng ervan hoeft gewaarborgd. Latere berichten maken melding van het definitie/ aftreden van den Rijks- kanselier in wiers plaats dr. Michaelis komt, die tevens benoemd is tot Prui sisch minister-president en minister van bnitsnlandscha zaken. Uit de verschillende persstemmen biykt, dat voornamelUk de conserva tieven den nieuwen titularis, die tot dasver Pruisisch voedsel-dictator was, met vreugde begroeten. Ds staats.secreiaris van buitenland- sohe zaken Zimmerman verdwgat ge- lUktUdlg met den hoer Von Bethmsn Hollweg van het staatstooneel, wat er op wgst, dat da rechtsche partgen in den strijd voor hst oogenblik de over winning behaald hebben. Uit Petrograd wordt geseind, dat de legers van de generaals Cos'iacsky, Bothmer en Boebm Ermoile door troe pon van dea Russischon generaal Koniloff gescheiden zijn. De Rassen zetten han offensief in de rlchdng van Lemberg voort en achtervolgen het leger van generaal Costisniky, dat naar de Karpaten terngtrekt. linnenlaad. Distributie van huisbrand rantsoenen. Da Rykskolendistribntle heeft thans aan de brandstoSsncommissle doen toekomen de regeling, inzake do vast •telling van rantsoenen voor huisbrand; afwUkipg van deze regeling kon niet plaats hebben. Groep A. (Particuliere personen) omvat Klasse I, woningen met 1 haard- welijke aap in die cederhoomen z»t, en als gU wilt, zal ik n alles verhalen „Gaarne zon ik het willen hooren," antwoordde Alan, toep h(j haar be doeling begreep, „hoewel het vreemd ls, dat geen ander zich ooit zoo Iets herinneren kan. Maar, o, Aslkaik verklaar n, dat ik naar mgn eigen land wenBch terug te keeren, en dat geschenk in goud, dat n mU gegeven hebt, mee te nemen. Wanneer zal het n behagen mU terug te laten gaan „Vooreerst nog niet, denk ik,' zei ze met een bovenaardschen glimlach, want met geen ander woord zou znlk een. lach kunnen worden beschreven. „MUn geest wuet, dat het aligd zoo geweest ls. Al die zwervers, die hier heen gekomen zgn, hebben alty d terug verlangd naar hun land, evenals de vogels ln do lente. Eens was er een blanke onder hen, dat ls meer dan 2000 jaar geledonhg was afkomstig uit een land, dat Rome heet en droeg eon helm. H8 wilde terug, maar mijn toenmalige moeder, hield h6m gevan gen, en ik zal hem u wel eens laten zién, als gg wilt. Vóór dien was er een bruine, die nit een land kwam, waar de rivier elk jaar over de oevers stroomt. In zyn eigen land was hy een prins, die voor den koning ge vlucht was, en het volk uit de woestgn stede, klasse la, idem met 1 haard stede met kookgaa; klasse II, idem mot 2 haardstedenklasse Ila, idem met 2 haardsteden met kook gas; klasse III, idem met 3 haardstedenklasse IV, Idem mat 4 haardsteden; klasse V, idem met 5 haardstedenklasse VI, Idem met 6 haardsteden; klasse VII, idem met 7 en meer haardsteden; klasse VIII, idem met centrale ver warming. Groep B. (groote magtzSnsn, win-, kcls, particuliere kantoren) omvat; Klasse I eu Ia, I haardstedeklasse II en lis, 2 haardstedenklasse III, 3 haardsteden; klasse IV, 4 haard steden klasse V, 5 haardsteden klasse VI, 6 haardstedenklasse VII, 7 en meer haardstedenklasse VIII, centrale verwarming. Voor groep C. (openbare gebouwen niet voer publieke vermakeiykheden) ziekenhuizen, Ryks-, gemeente- ,sn provinciale kantoren, gestichten van weldadigheid of algemeen nut, kerken, gevangenis, kazernes, scholen, hotels en restaurant») en D (gebouwen voor publieke vet makeiykheden) is als be hoefte opgegeven ln totaal 360,000 ton. Groep A. Basis voor de vaststelling van de rantsoenen is de hoeveelheid, welke klasse I (de woningen met 1 haard stede) gedurende het stookseizoen (1 Oetobar1 April) bg een normalen winter en bg een tot het uiterste doorgevoerde zuinigheid behoeven. Doze hoeveelheid wordt bepaald op 10 H L. steenkool, (onder steenkool te verstaan kacheikolec, anthraciet en eierbriketten). Klasse Ia ontvangt dezelfde hoe veelheid, terwgi klasse I tot 1 October nog zoo noodlg tot een maximum van 2 H.L. kan ontvangen (dit echter niet in mindering van rantsoen volgens brandstoffenkaart). Uitgaande van het feit, dat klassen 11 en Ila als regel nist meer dan één kachel zullen stokte, ontvangen klas sen II en 11a zeer weinig meer dan klaBsen I en Ia. De rantsoenen worden als volgt: Klasse I 10 H.L. (event, vóór 1 October 2 H.L. toeslag); klasse Ia, 10 H.L.klasse II, 12 B.L. (event, vóór 1 October 2 H.L. toeslag)klasse II», 12 H.L.klasse III, 22 H.L.; klasse IV, 30 H.L.klasse V, 36 H.L. klasse VI, 42 H.L.klasse VII, 48 H.L. Het systeem is, dat ln het algemeen de klassen I, Ia, II -en Ila geen kolen ontvangen vóór 1 October, maar door de Brandstoffen-cimmlssiei voer haar de noodige kolen wordsn gereserveerd. Deze worden dan geregeld vanaf 1 October a.s. by kleine hoeveelheden verstrekt. Voor do klassen Ia eu Ila wordt het koken op gas niet, op rantsoen ln mindering gebracht. Wel by do klassen III en hooger en wel voor het tydvak 1 Mei—1 October per maand 1 H.L., dus ln totaal 5 H.L- steenkolen. Op gas kokend, bedraagt dus het rantsoen voor klasse III: 17 H.L voor klasse IV: 25 H.L., enz. Da distributie van gas voor ver warming gedurende hot stookseizoen (1 October—1 April vormt een onder deel van de brandstoffendistributie maakte hem tot hun slaaf, en zoo ls hy hier aangeland. Hy ook verlangde om terng te gaan, want mgn toen malige moeder, of myn ziel, die in haar woonde, legde hem nit, dat hy koning zen worden van zgn land, ale hy daar terng kwam. Maar, mgn toenmalige moeder wilde hem niet laten gaan en ik zal u óok hem laten zien, als gU wilt.' Alan hoorde haar aan in verbgsterlng en groote verbazing. Deze vrouw was klaarbigkeiyk krankzinnig, óf zij had haar hgzondere redenen om een ge heimzinnige rol te spelen. „Wanneer laat gU m? gaan, o Asika herhaalde hy. „Vooreerst nog niet, denk Ik," zei zsweer. „GU ziet er veel tebekoorigk uit en lk houd van u,' en s(j lachte hom toe. Er was niets ruws of on- kieseh in, dien glimlach, er was iets reins in dat hom trof. „Ik houd van u,' ging zo droomerig voort. „Ik zou u gaarne bU my houden tot uw ziel zloh heeft opgegeven tot do mijne on r(jk en sterk geworden ls als de zielen die reeds zyn heengegaan, die zielen die mgua moeders reeds van den aan vang af liefhadden, en die heden ln my wonen." (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1917 | | pagina 1