N°. 74 1917
Dinsdag 26 Juni,
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. bekoort een
Bijvoegsel.
tt FEUILLETON
Dltgave dezer Courent geschiedt Maandag-, Woensdag- ea Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen,
Pr|s par kwartaal, In Goes f 1,—, bulten Gooi, franco f 1,26.
Afzonderlijke nommer» 6 cent.
neendlng ran adrertentieis op Maandag, Woenada»
an VRIJDAG vdór SS ufo».
Oeprg» der gawone advertantiSn li ran 1-6 regels 621/« et., elke regel meer
12 ijt ct. B| directe opgaaf ran driemaal plaatsing derselfde adrertentle
wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelfk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden ran 1—10 regels 1,25 berekend.
Bewfsnuausaril seat.
Telefoonnummer 22.
DItgare ran de Naaml, Vennootschap ,öoesohe Courant". Directeur G. W. tan Barnhvsld.
«MT Zij, die zich met ingang van
1 Juli op ona blad abonneeren,
ontrangen de tot dien datum ter-
schijnende nummers GRATIS.
Evenredige vertegenwoordiging.
IV.
Wij weten nu, schreven wij in ons
vorig artikel, hoeveel candidaten van
iedere partij gekozen zijn en op welke
lijsten de candidaten gezocht moeten
worden.
Maar welke' candidaten van deze
lijsten zijn nu gekozen f
De staatscommissie tot onderzoek
van de vraag, welk stelsel van even
redig kiesrecht voor onze vertegen
woordigende lichamen het verkieslijks!
is, kwam hier voor een moeilijke vraag
te staan.
Zij splitste zich zelfs in een min
derheid en een meerderheid, die ver
schillende oplossingen voorstonden.
De eenvoudigste oplossing is deze,
dat de volgorde waarin der candidaten
op de lyst staan beslist, zoodat de
kiezer alleen voor een lijst stemt en
de uilslag der verkiezing vaststaat
zoodra bekend is hoeveel zetels aan
iedere lijst zijn toegewezen.
De candidaten die het hoogst op de
lijst zijn geplaatst kunnen dan gekozen
verklaard worden.
Maar het is begrijpelijk, dat de
kiezer hierbij heel weinig invloed heeft
op de beslissing wie de vertegenwoor
digers van zijn partij zullen zijn. Hij
inag slechts tusschen lijsten, Diet tus-
schen candidaten kiezen. De politieke
partijen en haar leiders, die de candi-
datenlijsten inleveren en de rangorde
vaststellen, krijgen dan een' te groote
macht.
De kiezer moet zelf zijn voorkeur
voor enkele caudidaten kunnen kenbaar
maken, wat b.v. zou kunnen geschie
den wanneer hij zelf de candidaten
van de lijst voor welke hij stemt, num
mert in de volgorde van zijn voorkeur.
Maar dat vergt weer te veel èn van
den kiezers èn van de personen, die
den uitslag der verkiezing moeten
vaststellen.
Beter is het door de regeering aan
vaarde stelsel, dat iedere kiezer, slechts
één stem bezittende, deze uitbrengt
op den candidaat zijner voorkeur. 13
de stem voor de verkiezing van dien
candidaat overtollig, dan gaat zij op
een anderen candidaat over.
De stem komt dan dus ten goede
aan een van de andere candidaten der
lijst, zonder dat evenwel de kiezer
dezen candidaat aanwijst.
Men moge dit een inbreuk op de
naar hel Engelsch
ran
H. RIDER HAGGARD.
De stad Bons*.
Toen Alan weer tot bewnstiQ* kwam
was bet eerste wat hfi roeide, de
slingerende beweging ran een draag
baar. Hfl richtte zich op, want hij lag
laDg uitgestrekt eo voelde zoodoende,
dat er iets over zUn gezicht lag.
,Dlc vervloekte Kleine Bonsa",
dacht hj, zouden ze somt verwachten,
dat Ik daar de rest van mijn laven
mee om mUn hoofd zou blij ven loopen,
evenalsde man met het (jzoren masker?"
HU voelde met zUn band naar het
ding, en bemerkte, d»t het niet Kleine
Bonsa waa, maar iets dergeljks van
fijn, zacht linnen, gemaakt naar den
vorm van zUn hoofd, want er was een
nens in, en ooggaten, waar h5 door
zien kon; ja, en een mond, waarvan
de lippen door een handige bewerking
op en neer bewegen konden.
.Kleine Bonsa in klein tanu, denk
ik", bromde h(j en probeerde het af
te trekken. Maar, dit bleek onmogelfik,
want het paste precies om s$n hoofd
en was achter in iQn nek zöo zorg-
vrijheid der - keuze noemen, het is
duidelijk, dat dit stelsel den kiezer
toch heel wat meer biedt, dan de tot
nu toe gevolgde kieswet, aangezien hij
voortaan rechtstreeks den candidaat zijner
partij kan aanwijzen aan wien hij boven
alle anderen de voorkeur geeft.
Hoe moet nu evenwel de overdracht
der stemmen plaats vinden
Eenige leden der bovengenoemde
staatscommissie wenschten dit geregeld
te zien als in de Belgische kieswet
van 1899, waarbij de kiezer de keus
heeft zijn stem uit te brengen of op een
bepaalden candidaat of aan het hoofd
der lijst. De stemmen op de lijst uit
gebracht worden dan respectievelijk
over den eersten, tweeden, derden en
volgende candidaten naar volgorde van
de lijst toegekend, tot zij het vereisebte
kiesquotiënt bereikt hebben.
Een slem aan het hoofd der lijst
beteekent dus adhaesie van den kiezer
aan de partij en aan de volgorde
waarin de partij.de candidaten plaatste.
Bij dit stelsel worden de stemmen
op een een bepaalden, candidaat uitge
bracht, niet overgedragen wanneer bij
meer stemmen verkreeg dan voor het
behalen van het kiesquotiënt vereischt
zijn.
De minderheid van de staatscom
missie zag in de bevoegdheid om aan
het hoofd der lijst te stemmen de
juiste uildrukking van de juiste ge
dachte, dat de veikiezingsstrijd over
beginselen en niet over personen moet
loopen.
De meerderheid kon zich evenwel
niet vereeniging met een stelsel dat
den kiezer als het ware een aanwijzing
geeft om alleen voor een partij te
stemmen. Den kiezer moet ook gelegen
heid worden gegeven den persoon aan
te wijzen, dien hij boven alle anderen
gekozen wenscht te zien.
De overtollige stemmen kunnen dan
strekken tot verkiezing van de can
didaten, die het, kiesquotiënt niet be
reikten, en wel naar de rangorde, die
deze candidaten op de lijst innemen.
Bij dezen door de regeering inge
slagen weg behoudt de volgorde der
candidaten op de lijst groote beteekenis
en blijft toch de kiezer vrij om van
zijn voorkeur voor een bepaalden candi
daat te doen blijken.
De candidaten, die het kiesquotiënt
bereikten zijn gekozen, de stemmen,
welke zij meer kregen dan voor hun
verkiezing noodig is, komen uo. 1 van
de lijst ten goede, heeft deze ze niet
meer noodig dau no. 2 enz., tot het
vereischte aantal caudidaten is aan
gewezen.
Een' voorbeeld moge dit andermaal
duidelijk maken.
Stel b.v. laten wij haar ook eens
een politiek succesje gunnen dat
de S. D. P, op haar groep van ver-
vulülg vastgemaakt, dat hij het niet
Job kon krflgen. En aangezien hU
nog zeer zwak was, gaf hQ weldra
die poging op en ging om zich heen
k{ker,.
HU was in een draagstoel, en in
een zeer mooien draagstoel, ook ba
hangen met prachtig gevlochten en
gekleurde grasmatten, waartusschen
een soort van kussens van zachte wol
ci haar waren gerangschikt en alles
was zoo ingericht, dat hU naar ver
kiezing kon gaan liggen of zltteD.
HU gluurde tusschen twee van die
matten door en zag, dat ze in een
bergachtige ztreek reisden, op een
goed aangelegden weg of voetpaden
dat zUn draagstoel gedragen weid op
de schouders van een dabbelo rfl in
't wit gekleeds mannen, terwUl ron
dom hem nog een aantal andere
mannen liepen. Het sehenen soldaten
te zUn, want zQ waren verdeeld in
troepen en droegen speren en schilden.
Ook droegen sommigen van hen hals
kettingen en armbanden van koper
of goud. H(j koerde zich om en ont
dekte achter ia den draagstoel een
gaatje, waar hj door heen kon zien,
zonder gezien te worden en bemerkte
dat zjjn begeleiding bestond nlt een
geheel leger van krachtig gabonwde
wilden met sombere gezichten van
eenlgzclns Joodiehen vorm» Een aan
tal van hen had inderdaad arende-
trekken en haar dat, hoswel gekroesd,
toch lang was en met zorg opgemaakt,
zooals dat van de oude Egyptenaren.
bonden lijsten, die dus als ééu lijst
beschouwd wordt, 20.000 stemmen
gekregen heeft.
De lijst telt 13 candidaten en der
partij zijn 10 zetels toegewezen.
De kiesdeeler was 1800.
De candidaten hebban nu b.v. ach
tereenvolgens de volgende stemmen-
cijfers gekregen
No. 1. 2500.
No. 2. 2300.
No. 3. 1800.
No. 4. 500.
No. 5. 1200.
No. 6. 2500.
No. 7. 1500.
No. 8. 1200.
No. 9. 2000.
No. 10. 2000.
No. 11. 500. -
No. 12. 1600.
No. 13. 400.
Als gekozen kunnen direct aange
wezen worden de nos. 1, 2, 3, 6, 9
en 10, daar zij boven het kiesquotiënt
kwamen.
No. 1 heeft daarboven 2500 1800
700, no. 2 2300 - 1800 500,
no. 3 1800 1800 0, no. 6
2500 1800 700, no. 9 2000
1800 200 en no. 10 2000
1800 200 stemmen meer dan noo
dig is.
Samen hebben zij dus meer dan
voor buu verkiezing vereischt wordt
700 500 700 200 200
2300 stemmen.
Om nu du9 de 4 andere gekozenen
te vinden moeten deze 2300 stemmen
worden overgedragen.
Candidaat po. 4 is de eerste naar
volgorde der lijst, die nog niet gekozen
is- Hij komt om bet kiesquotiënt te
bereiken 1800 500 1300 stem
men te kort, welke hem van bet te
veel der andere candidaten worden
overgedragen.
Ook no. 4 is dus gekozen en er
kunnen nu nog worden overgedragen
2300 1300 1000 stemmen.
No, 5 beeft 'er daarvan 600 noodig
en is dus ook gekozen.
Van de overblijvende 400 stemmen
krijgt no. 7 er 300 en wordt daardoor
eveneens gekozen verklaard.
Thans zijn er reeds 9 candidaten
gekozen tn kunnen nog 100 stemmen
overgedragen worden.
Candidaat no. 8 van de lijst die
slechts 1200 stemmen heeft, behaalt
ook hie-t deze 100 overgedragen stemmen
bet kiesquotiënt niet.
Gekozen is nu als laatste candidaat
no. 12, die de meeste stemmen van
de nog niet verkozenen heeft.
"Want wanneer minder candidaten
dan waarop de lijst recht heeft het
kiesquotiënt behaalden, zijn diegenen
van de overige candidaten der lijst
die de meesle stemmen ver-
Ook zag hj, dat ongeveer dertig yards
achter hem, en door eer wacht van
hem gescheiden, een tweede draag
stoel gëdrageo werd. Door.een eren
groote opening van den voorkant
ontdekte hU nog meer soldaten en
daar voor, aan het hoofd van den
optocht liep, zooals 't hem toescheen,
een ljfwacht ran in 't wit gakleede
mannen en vrouwen, die vreemdsoor
tlge vaandels en opschriften droegen,
flg hield hes voor priesters en pries
teressen.
Nu hg alles bekeken bad zoover
zUo oogen zien konden, zonk Alan in
de kussens terug en begon het tot
hem door te dringen, dat hU flauw en
hongerig was. Op dat oogenblik be
reikte de klank van een hem welbe
kende stem zjn oor. Het was die
vau Jeekle, maar hg sprak niethU
zong klaarblUkeigk van uit dien
tweeden draagstoel een Engelsche
melodie, die Alan dadelUk herkende
als een Gregoriaansch lied.
,0, majoor", zong hg. „Bent u al
ontwaakt uit een verkwllke.ende
■laap Zoo ja, wess zoo goed en
ziing een antwoord als in een
kerkkooor, want bedeenk
dat u een verdolEl velde grootheid
bent, Heer vas Kleine Bonsa, en niet
mag praten als 't gewo one volk".
In zUn zwakte schaterde Alan het
haast nlt van den lach; maar hU
bedacht zlcb, dat het waarsehUnlUk
niet geoorloofd wat om te laehen en
zong met de noodlge plechtigheid zUn
kregen.
Hebben zij geen stemmen of een
gelijk aantal stemmen gekregen dan
moet de volgorde der lijst beslissen.
Daar dezelfde candidaat in verschillende
kieskingen gesteld kan worden, kan hij
op meer dan een lijst verkozen worden
verklaard. Bij het lot wordt dan beslist
op welke lijst hij gekozen is, waarna op
de overige lijsten met zijn naam geen
rekening meer wordt gehouden.
Een volgende maal nog iets over
tusschentijdsche vacatures.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa,
Italië heeft langen tUd niets van
zich laten hooren en het is daarom
bsgrUpalUk, dat de groote redevoeriog
dezer dagen door den minister van
Baltcniandeche Zaken Sounino gehou
den, de algemeene aandacht heeft
getrokken.
Hoe staat Italië er op het oogenblik
voor en welke plannen heeft het voor
de naaste toekomst?
Sonnino heeft er uitvoerig op ge
antwoord.
Wat betreft de formule >geen
annexaties en geen schadevergoeding*
gaat Italië niet met zSn bondgenooten
mee.
Waar de geallieerden allen deze
formule goedkeurden, z'J het dan ook,
dat iedere staat ze op zUn eigen wjze
uitlegde, verklaart Italië ronduit, dat
deze negatieve formule op zichzelf
onmachtig is om den logewlkkelden
feiteiyken toestand te omvatten.
In dit opzicht ia Italië eerlUker dan
aUn bondgenooten. Het wenaebt de
annexatie der Irredenta en kan of
wil dnse leuze niet omvatten io het
begrip ,geen annexaties en geen seha-
devergoedlng'.
Zoowel Sonnino als de Itallsansohe
minister-president, hebben krachtig
atelliog genomen tegen het Blulten
van vrede bU den huldigen militairen
tosatand.
Dit la geenszins te verwonderen.
Stemmen toch dc geallieerden er in
toe, op dit oogenblik vrede te slniten,
dan is dit een bedekte erkenning, dat
zU geen kans zien, Duitsohland en
zgn bondgenooten er onder te krUgen.
Dnitschland kan dan, met het oog
op het groote aantal zijner vijanden,
zich zeer terecht op het standpunt
■tellen, dat bet tegenover een wereld
van vUanden onoverwinnelijk is, en
dit standpunt, ten nadeeie der gealli
eerden, ook op het as. vredescongres
blij-en innemen.
Het is volkomen begrijpelijk, dat
de geallieerden hun nlterste krachten
Inspannen om de door Duitsohland
behaalde militaire successen zoo vol
ledig mogeigk weer te niet te doen.
Inmiddels la bet er voor Italië, nu
Rusland vrjjwel werkeloos bigft, niet
beter op geworden.
Het ls begrgpelUk, dat Oostenrjk
de Itallaansche aanvallen, welke nu
antwoord, met zïn goede tenorstem,
tot zichtbare verbazing en verrukking
van al het gelelde in zgn onmiddel
lijke nabgheld.
,Ik ben wakker, bestejee ekle.ee
voel behoefte aan voedsel, als je da at
bg je hebt en als het gewet-tlgd Is
voor den Be-er van Kleine Bonsa om
voed s-el te gebruiken
DadelUk daarop klonk weer de
diepe stem van Jeekle.
„Dat goede tijding boven op dau
berg, ma a joor. Kan niet komen om
u ontbijt te brengen, omdat ik zoo
helsch zit ingeba-kerS, want ik nu
ook hooge Hans, het vogeltje dat zit
op den rozestruik zooals de dichter
ze-e-gt. Ik zal de Ja a antjes vertellen
dat zU u eten moeten brengen, dat u
moet eten zonder mlsselUk te worden,
want Aalkl ko o okt bovenst best."
Toen volgden luide bevelen, ge
geven door Jeekle aan degenen, die
dicht bg hem liepen en ontstond er
eenige verwarring.
Het gevolg was, dat de draagstoel
van Alan halt hle'd de goroUnen
geopend werden en knielende vrouwen
er houten horden doorheen staken,
waarop, in bladeren gewikkeld, de
ledematen lagen van een vogel, dien
hU voor een kuiken hield of voor een
of ander gevleugolte, benevens een
gouden kop met frisch welriekend
water. De kop wekte zeer zUn be
langstelling op om den vorm en om
het werk, dat, hoewol ruw, toch zeer
eigenaardig was, gelUkend op de
weer in Sette Communl ondernomen
worden, thans met grooter kracht dan
vroeger kan tegengaan.
In hét bjsonder werd door Sonnino
de Itallaansche politiek op den Balkan
behandeld.
Italië heeft het protectoraat over
Zuld-Albaulë uitgeroepen. Het waar
borgt, in overleg met zUo bondge
nooten, Albanië volkomen het recht
van zelfbeschikking, maar Sonnino
gaf daarbg tevens het voorloopige
van deze regeling aan door er b(j te
voegen, dat de mogendheden, die het
vredesverdrag opmaken, tot taak sul
len hebben, de juiste grenzen van den
Albaneesehen ztaat vaat te stellen.
Een verrassing was zeker de mede-
deeling, dat Itaiiaaniche troepen aan
de Britsche expeditie tegen Palestina
sullen deelnemen, waaruit wei de con
clusie mag getrokken worden, dat
Italië bg een verovering van Palestina
zUn vechten op een deel van den
bezit terdege zal doen gelden.
Dit aliea bij) kt wel, dat de actie
tegen Palestina zoo krachtig mogelijk
zal gevoerd worden.
Na het Dardanelles en Saloniki-
avontunr gaat Engeland dm, ditmaal
mede met Itallaansche hulp, tot een
Palestina ouderneming over.
Tusschen deze onderneming en de
expeditie ia Saionlki bestaat recht
streeks verband, daar de Engelsche
troepen, die in den Balkan opereeren,
uit Indië over Egypte komen.
Voortaan zal dus een belangrUk
contingent van de Indische troepen,
ten behoeve van de actie tegen Pale
stina, in Egypte worden vastgehouden.
Ingevolge de maatregelen door de
geallieerden in Griekenland genomen
ls voor de troepen van do Salonlki-
expedltle elke bedreiging in den rug
opgeheven, wat onwillekeurig de ge
dachte opwekt, dat de Salonlki-expe-
ditie voor eeu groot offensief in ge
reedheid wordt gebracht.
Let men evenwel op het zeer on
gunstig tijdstip daarvoor, in verband
met de werkeloosheid van Rusland,
dan kan dit ln den rug beveiligen van
Sarrail's troepenmacht evengoed een
dekking voor een terugtocht betee-
kenen.
Het is zeer wel mogelUk, dat de
entente door de veranderingen in
Rusland haar offensieve plannen op
den Balkan moet wgzfgen, en waar
thans in Palestina een groote actie
wordt voorbereid, ligt het voor de
hand, dat de nu in Macedonië verblUi
houdende troepen gedeelteigk daar
zullen worden weggenomen om in
Palestina nuttiger werk te kuuneu
verrichten.
De terugtocht der Engelschen over
de Stroema sehUnt inderdaad op een
begin van het prgsgeven der Balkan-
ondernemicg te dulden.
Het is zeker opmerkeigk, dat juizt
nu, waar op Rusland» hulp vooreerst
niet meer te rekenen valt, de gealli
eerden, mede door het afzetten van
den Grieksehen koning, zich op den
Balkan tegen alle mogelUke gebeur
tenissen en ongewenschte bedreigin-
drinkbokalen, die gevonden agn bg de
opgravingen van Meeena. Ook bewees
bet hem, dat de verhalen, die Jeekie
hem gedaan had, over de menigvul
digheid van dit kostbaar metaal bg
de Aslkl niet was overdreven. Hf
bedacht, dat ze hun gouden koppen
niet op reis zonden gebruiken aiz ze
niet overvloedig waren. Er was
ontegsnzeggelUk weelde in dit land.
Nadat het voedsel hem was over
handigd ging de draagbaar weer
verder en, op *Un kussens gezeten,
at en dronk hij naar hartelust, want
nu hg van zgn grootBte vermoeidheid
was uitgerust, was zjn honger zooveel
te erger geworden. Deze maaltUd
herinnerde hem aan dien van reizigers
ia Europa of Amerika, die uit een
meegenomen mand ln den trein hun
ontbUt nuttigen. Maar, daar zgn de
koppen niet van goud en bU de Asiki
waren geen papieren servetjes, geen
zout of mosterd en er behoefden geen
kwartjes, guldens of dollars betaald
te worden. Verder was, zoolang hU
er nog niet aan gewend was, dat
eten met een linnen masker voor 't
gezicht, al was er dan een beweeg
baren mond aaD, allesbehalve ge-
makkeigk. Die moeielUkheld overkwam
hg door die nagemaakte lippen open
te houden met een beentje, waardoor
alles er gemakkelijk doorheen ging.
(Wordt vervol f dj.