N°. 73 1917
Zaterdag 23 Juni
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
Iets over Sigarenpnntjes en
Zwavelstokken.
u FEUILLETON
Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr|s per kwartaal, In Goes f. 1,buiten Goes, franco f 1,25.
Afxonderiyka nommert 5 cent,
loaeradinff ran adwrtenUSn op Maandag:, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uïob.
Oe prQs der gewone advertentiin is ran 1-5 regels 62 i/s ct., elke regoi meer
121/, ct. B| directe opgaaf van driemaal plaatsing G; kalfde advertentie
wordt de prijs slechts tweemaal berekend,
Geboorte-, huwoljk- en doodsberichten en de daarop beti -Jrki&s hebbende
dankbetelgingea worden van 1—10 r«g»!s f 1,25
Bawlinpaxmeri! 5 nat.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goeiohe Courant*. Directeur G. W. van Barnkvbld.
rgV Zij, die zich met ingang van
1 Juli op ons blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers GRATIS.
Mee schrijft ons
Eens zat ik in een Duitschen treiu
tegenover een heer, die voortdurend
verdiept bleef in zijn Baedeker, tot op
zeker oogenblik, toen ik de punt van
mijn sigaar had afgesneden en die
weggooien wilde.
De heer, een nog jonge man, ver
zocht mjj beleefd, het afgesneden puntje
in ontvangst te mogen nemen tot een
nuttig doel en nadat ik daarin natuurlijk
toegestemd had, kwam het tot de vol
gende opheldering.
Mijn medereiziger maakte zich bekend
als predikant van een protestantsche
gemeente in den oostelijken hoek van
Pruisen, slechts een paar uur gaans
van de Russische grens. In zijn gemeente
heerschte deerlijke armoede en tot
overmaat van ramp, was 't oude kerkje
door een storm verleden winter omver
geblazen. Om nu de voor den opbouw
benoodigde gelden bijeeu te krijgen,
verzamelde de brave Pfarrer ouder meer
ook sigarenpuntjes. Hijzelf rookte
zuinigheidshalve slechts pijpen, maar
hij had van vrienden en zoo bij ver
schillende gelegenheden gaandeweg
eeuige duizenden sigarenpuntjes opge
gaard, zoodat het werkelijk al de moeite
waard begon te worden. En hij haalde,
om zijn puntje veilig op te bergen
een tamelijk groote doos voor den dag,
waarin reeds heel wat dergelijke frag
menten ondergebracht bleken.
Op mijn vraag, hoeveel nu deze
puntjes wel opbrachten, rekende hij
mij voor, dat er, globaal, 4000 puntjes
gaan in één pond, waarvoor een
snuifmolenaar hem. ongeveer een mark
gaf. Hij zou dus, als er voor den b ouw
van dat heel eenvoudige kerkje b.v.
30000 Mark noodig was, 120 millioen
sigarenpuntjes moeten verzamelen en
verkoopen.lk opperde mijn bedenkingen
er tegen, dat dit. mij eeu onbegonnen
werk toescheen, waarop onze predikant
antwoordde met een breedsprakige
uitweiding, hoe geduld alles overwint.
Ten slotte, voor hij te Bazel uitstapte,
had de mededeelzame man mij ver
teld, dat hij tot herstel van gezond
heid nu eeu overwetsch vacantie-reisje
door de Alpeu ging maken. Hij had
daarvoor elf maanden opgespaard.
Dit geval herinnerde mij aan een
vaak door mijn grootmoeder gebruikt
spreekwoord „een zwavelstok in vieren
en een flesch wijn ineens", uit goed
naar het Engolsch
TAN
H. RIDER HAGGARD.
Alan ontwaakte. Boven hem scheen
fel de xon, die hem door haar warmte
had bijgebracht, maar voor hem uit
wax een dikke moor van mist, en
daaraohter in de verte, zag h(j de
rnwe, hoog xlch verheffende vormen
van bergen. Ongetwijfeld zonden deze
reed» lang te voren zichtbaar zijn
geweest, als niet de hooge riethalmen,
waar xQ doorhoen gevaron waren, zo
voor hnn oogen hadden verborgen
gehouden. Hfl keek achter zich, en
daar lagen de Ognla'e op een hoop
bij elkaar rondom hnn opperhoofd,
hewnsteloox of xlapend. Hy telde hen,
en bevond dat er twee waren omge
komen in den storm, waar en hoe zon
niemand te weten komen. HU kook
voor xich alt en xag een wonderiyk
schouwspel, want in den voorsteven
van de door den wind voortgedreven
kano stond Jeekie, gekleed in de
overblijfsels van xyn witte kleed en
burgerlijke dagen, toen de lucifers nog
niet waren uitgevonden en bij den
middenstand een flesch slechts bij
feestelijke gelegenheden op tafel kwam.
Dezelfde man, die zoo zuinig sigaren
puntjes zamelde en jaren achtereen,
veroorloofde zich ineens een uitgave vau
eenige honderden marken voor een
Zwitsersch reisje.
Gisteren nog een krentenaar, leek
hij hedeiK.eeu verkwister en toch was
hij noch het een, noch het ander.
Integendeel, hij was een wijze, die de
waarde der wereldsche dingen bedacht
bij hel sparen en bij het uitgeven.
Juist, wijl hij op den rechten tijd zuinig
was, kon hij op den rechten tijd ook
royaal zijn.
Moeten wij dan allen splijters
van zwavelstokken en opzamel aars van
sigarenpuntjes worden f
Nu, wie rijk genoeg is ook om zonder
dat zijn wijn te kunnen drinken en
zijn Aipenreisje te maken, die mag
zich boven zulk peuterwerk verheven
achten, hoewel hij niet te vergeten
heeft, dat zijn rijkdom toch uit zulk
peuterwerk van een vader of diehs
voorzaat is onlstaan. Maar de overgroote
meerderheid is niet rijk en voor haar
zijn de gespleten zwavelstok en de
sigarenpuntjes de conditio sine qua
non van de flesch wijn en het Zwitsersche
reisje. Waut w^e zuinig is op één kleinig
heid, die is van elf ook zuinig op
duizend kleinigheidjes, en deze, dage
lijks en dagelijks terugkeerend, vormen
op den langen duur een wonderbaar
vermogen van multiplicatie en accumu
latie. Eik, op zich zelf onnoembaar
klein, bouwen zij herhaald en verlengd
en vereend, den welstand op.
„Ik kan 't niet," hoort men sommi
gen verklaren, met een air van zelf
genoegzaamheid, „de toekomst zorgevoor
zichzelf. Geen dag brengt om zichzelf
een te veel. Ik wil me vandaag niets
ontzeggen, terwille van een genot op
morgen. Ik kan mij niet het hooid
breken over het uitzuinigen van centen,
al vormen er ook tien een dubbeltje
ik kan geen sigarenpuntjes verzamelen
en zwavelstokjes te splijten is me te
pietluttig."
„Des te erger voor u," zou ik zoo
een willen toeroepen. „Waut indien
ge dat niet kunt en ook uw niet-kunnen
niet onderwerpt aan een willen, dan
zult gij op uw ouden dag niet de
onbezorgdheid kennen van een matig
bézit en al zwaarder zal het u gaan
vallen, die dingen u te verwerven,
welke met de jaren onmisbaarder worden
voor uw .levensbehoeften".
En aangezien alle beginnen klein
is gemeenlijk denk aan het verza
melde sigarenpuntje eu het gespléten
zwavelstokje en 100 maal een dub
beltje bespaard is een gouden tientje.
Buitenland.
De strijd in en bniten Europa.
Het i» opmerkelijk: hoeveel doen-
opzgo hoofd den godenkten helmhoed,
om z{jn Behouder» de verscheurde
stukken van het groene muskieten
gaas. Terwyi Alan xich vaag ver
baasde, waarom hg zich in zju feest
gewaad gestoken had, steeg de klank
van gexang uit de waterdampen
omhoog, de klank van opgewonden
en plechtig gexang. Jeekie stond er
naar te lulBtsren; toen in eens verbist
bg xyn breede muziekstem en zong
als 't ware een antwoord terug. W&t
hy song kon Alan niet verstaan, maar
hg herkende de taal, waarvan jeekie
xleh bediende, als die van het Asiki-
volk.
Een pauze en een verward gemur
mel en dan klonk weer dat wilde
gexang en weer antwoordde Jeekie.
,Wat dnlvel, wat doe je? Waar xyn
wg vroeg Alan met een zwakke
stem.
Jeekie keerde zich om en keek
stralend op hem neer. Zfln tanden
klapperden en zyn gezicht was hol,
en toch straalde het van vrengde.
.Wakker, majoor?" zei hg, .dacht
wel, dat da goede ouwe zon goed zou
doen. Luisterde sooeveu aan uw hart
en het sloeg nog. Pols, ook, sterk,
maar temperatuur niet normaal. Heb
goed nieuws van morgen. Kleine Bon sa
redding gebracht, als gewoonlijk.
menten In oorlogstgd ln verkeerde
handen komen.
In verband hiermede moeten wy
nog even terugkomen op het cflfer-
telegram aan den Zwitsarschon sociaal
democraat Grlmm gezonden, waarover
wy in oen onzer vorige overzichten
reeds gesproken hebben.
Het blfl'it thans, dat or twee Zwitsers
bg deze geschiedenis be rokken zijn,
daar ook de afzender Hoffmann een
Zwitser ls eu wel hoofd van de
politieke afdeeling aan bet Zwitser
sche departement van Buiteclandsche
zaken
Grlmm kreeg in Petrograd den
indruk, dat men daar naar vrede
verlangde en dat die vrede heel goed
mogelgk zou z(jn wanneer men maar
zeker wist, dat Dultschlaad tegenover
Rusland geen offensieve plannen meer
had.
Grlmm richtte zich toen om inlich
tingen tot Hoffmann, die met de ln-
zichten van verscheidene bnitenland-
eche regeeringen door zyn betrekking
goed op de hoogte was eo de verze'
kering kon geven, dat Dultschland
geen offensief zon ondernemen zoolang
er kans was op een vergeiyk met
Rusland.
Tevens dealde Hoffmann mede, dat
de centralen genegoa waren, met
Rusland en diens bondgenooten vre
desonderhandelingen te openen zoodra
zy dit verlangden.
Van een afzonderlijken vrede met
Rusland ls dus in Hoffmann's tele
gram geen sprake geweest.
Toen hot eyiertelegram onderschept
bleek, was het Hoffmann onmogelgk,
zyn betrekking lunger te biyven
bekleeden en vroeg by dus ontslag,
terwUl Grlmm by besluit van den
Raad van arbeiders en soldaten het
verbiyf in Rusland ontzegd werd.
De persoon en het verleden van
Hoffmann geven de overtuiging, dat
hg slechts handelde ouder don drang,
den wereldvrede naderbij te brengen
waardoor ook Zwitserlandweer ruimer
zou kunnen ademhalèb, maar het ls
tevens duideiyk, dat Hoffmann in z(jn
betrekking als overheidspersoon een
groote font beging.
Reeds nu dringt de Fransche pers
er beleefd maar dringend op aan, de
Zwitsersche regeericg opheldering te
vragen.
Inmiddels is een conflict voorkomen,
doordat de Bondspresident en Hoff
mann zelf verklaard hebben, dat niet
de Zwitsereche regeering, doch slechts
de leider der politieke afdeeling van
het ministerie van bnitenlandsche
zaken persoonlek tot dezen stap is
overgegaan.
Ook bl(jkt wel uit het aaa Hoff
mann gegeven ontshtg, dat men
zgn heengaan ln Zwitserland van harte
betrenrt.
De Bondsraad zoowel als de Natio
nale Raad verklaren, dat de chef van
het politieke departement een man ls,
die door intelligentie, arbeidskracht
en toewyding het land groote diensten
heeft bewezen.
Het ministerie Ciam Martinitz ln
Oostenryk heeft zyc ontslag Ingediend.
Het vreesde een parlementaire neder
laag daar de Polenclub en verschil
lende andere groepen besloten hadden,
Priesters van Aslki daar op het strand.
Kan ze niet zien, maar ken hun gezang
en antwoord hen. Zelfde spelletje als
vflftien jaar geleden. Aslkl nooit ver
anderd wat heel goedli, als wy lang
weg geweest.'
.Laat de Asiki ophoepelenzei
Alan. .Ik geloof, dat al die arme
drommels dood z{jn," en h(j wees naar
do roeiers.
„'t L|jkt er wel wat op, majoor,
maar wat geeft dat, als u en ik maar
leven Nog overvloed er van, op do
plaats, waar ze van daan komen. Zy
niet dood, denk zy slapen, als mar
motten. Maar bekommer u niet om
menschenetergebroed Leven ze, dan
leven ze, sterven ze dan sterven ze
en God zjj hnn zielen genadig, hls xQ
ziel hebben. Hal daar zjjn we en
van onder zei dnlm water diepte hy
de blikken doos op, die Kleine Bonsa
bevatte en haalde er het afgodsbeeld
uit, dat wel nat, maar onbeschadigd
was.
,Doe het nu om, majoor. Doe het
dadeiyk om en kom bjj mjj zitten ln
den voorsteven van de kano. Moeten
Asikiland in behoorlflken vorm bin
nenkomen, Priesters denken uw eer
waarde oom teruggekomen, net als hj
weggegaan. Maak goeden indruk.'
.Ik khn niet", zei Alan heel xacht,
de voorloopige begrooting niet goed
te keuren.
De Polen waren met reden oDtovre-
den, want bet bsslnlt, nog door Frans
Jozef getookend, waarbQ, in verband
met een herstel van Polen, aan Gallcië
autonomie was toegestaan, was door
de regeering wosr teruggenomen.
Dat verbitterde de Poten en welke
concessies de regeering than: ook deed,
bleef de oppositie onvermurwbaar.
Het ministerie Clam Martlnitx heeft
na do veelbelovende redevoering van
den keizer by het openen van het
Hnls van Afgevaardigden zeer velen
teleurgesteld.
Naar oplossing van hst staatspro-
bleem werd niet meer gezoeht en de
Raad uitsluitend gebruikt tot het
Inwilligen van oorlogscredleten.
Een volgend kabinet zal voor
dezelfde moellykheden komen te
staan, tenzy men een regeering krijgt,
die het vraagstuk der grondwetsher
ziening ter hand neemt.
De Oostenrykeche grondwet elaeht
dringend verbetering, waarby ln de
allereerste plaats moet vastgesteld
worden, dat de ecne nationaliteit niet
boven de andera wordt bevoordeeld.
Da Nederlandsche soeiaal democra
ten, die op eigen initiatief te Stock
holm esn Internationale socialistische
conterentlé hebben uitgeschreven,
hebben wel veel tegenslag ondervon
den, maar tooh zeker tot nu toe ook
eenlg resultaat bereikt.
Waut het ls duideljk, dat er van
een vrede nimmer sprake kan zijn als
ingezetenen van de verschillende oor
logvoerende stateQ niet met elkaar ln
aanraking worden gebracht, zoodat
gedachtenwlssellng mogelijk ls en dit
kan slechts door bemiddeling van
bewoners eener neutrals mogendheid
geschieden.
Op de hoogvlakte der Zeven Ge
meenten ls dc nieuws slag tusschen
Italianen en Oostenrijkers al ln vollen
gang.
Volgens hst Oostenryksch bericht
hebben de Italianen niet anders dan
een Z6er onbeteekenend plaatselijk
voordeel kunnen behalen, dat hnn
vervolgens door een tegenaanval voor
het grootste gedeelte weder werd
ontrukt.
De Italianen melden echter de ver
overing van den berg Ortlgara, waarby
een kleine duizend man werden ge
vangen genomen. Dit iswelm6erdac
de OostenrQker» toegeven, maar ook
toch nog een plaatseiyk voordeel. De
gevechten zullen nog wel een tyd lang
worden voortgezet.
Men moge over de socialisten
conferentie denken zooals men wil,
een feit is het, dat hier in Stockholm
toch een bespreking tusschen arbel
dersafgevaardigden van verschillende
landen wordt gehouden, dat men
allicht tot eenlg compromlx kan komen
en boven alles, dat er door de neu
tralen tooh een brug ls geslagen,
waarover de oorlogvoerende staten
elkander kunnen naderen, een brug, die
later zoo noodig sterker en grooter kan
gemaakt worden, dat er contact is
verkregen en de eerste schrede aldus
gezet ls op den weg der Internationale
beraadslaging, langs welken weg
de toekomstige vrede uitsluitend te
,lk ben uitgeput, Jeekie."
.01 opfleuren, majoor, öphalenl"
smeekte h|J, .nog een slag en u win
wedren, moet niet schip bederven door
het half met teer te bestryken. U
moet afgod dragen; even blaten aan
land, dan gaan llapen, heele week
lang als u wilt. Ik doe, rest, zeg,
alles too very, en zoo voort, dat u
dood geweest, juist uit graf komt, of
wat n wiltGeel niets of uw komst
ls aangekondigd op aanplakbiljetten
en God zogen orkaan, die ons hier.
heen blaast als w(j denken, wj sterven.
Kom, majoór, gauw 1 gauw I Mist trekt
dadelijk op, en zy zien ut" Toen
flapte Jeeke, zonder een antwoord af
te wachten, het natte masker over het
hoofd van zyn meester, bond de
riempjes vast, en leidde, of liever
droeg Alan, naar den voorstoven van
de kano, waar hQ hem neerzette op
een dwarsbankje, ging achter hem
staan om hem te ondersteunen en
begon weer te zingen met breede
zegevierende stem.
De mist klaarde op, werd lelterljk
opgetrokken al» een gordjn en ver
toonde het strand, waar een aantal
mannen en vrouwen in witte kleede
ren, in rjen opgesteld, zingend ston
den heen te staren naar de omsluierde
wateren van het meer. Want daar op
bereiken zal z'jn.
Soeiaal democraten van velerlei
pluimsge doen thans te Stockholm
van hun inzichten biyken, zelfs van
de entontolsnden, behalve dan van
Frankrijk, waar, zooals bekend, het
ministerie Ribot de vereischte passen
geweigerd heeft.
Het zal evenwel geen verwonde
ring baren, «vanneer binnenkort ook
Franschë sociaaldemocraten in Stock
holm opdagen.
Welke moeite men sehjnbaar ln
Engeland heeft- gedaan om Brit-
sehe sociaal democraten te beletten
naar Stockholm te gaan, zelfs de
weigering van Engelsebo zeelieden
om ze te vervoeren, het slot van de
geschiedenis is toch, dat ze er zijn
en aan da besprekingen deelnemen.
Do leider der meerderheid van de
Engelscha sociaaldemocraten ver
klaarde zich voor het herstel van
België'» onafhankeljkheld, voor de
ontruiming van Noord Frankryk en
het economisch herstal van deze ge
bieden op kosten van han, dia zo
thans baset houden. HQ wecschte
een onafhankelijk Polen en gelijk
stelling van alle nationaliteiten ln
Oosten rijk-Hon gerij o.
Verder verklaarde hy zich tegen
een economieshen oorlog na het sluiten
van den vrede, maar list zioh niet uit
over da Dnltseho koloniën of Elzas
Lotharingen.
Thans moot de tJederlandsch-Scan-
dinavlscha commissie nog da Italiaan-
seho, Spaansche en Canadeesche soci
alisten hooren.
Dat de commissie overigens een
zeer ondankbaar werk verricht, laat
zich begrijpen. Het ls zeer mooilyk
ln de dikwijls lijnrecht 'tegengestelde
meeningen de punten van overeen
komst te vinden, die tot een gedach
tenwlssellng kunnen leiden.
Ten slotte moeten de regeeringen
toch don doorslag geven.
Maar, zooals boven reeds gezegd
lste Stockholm wordt thans de eerste
brag over de Enropesfehe loopgraven
geslagen waarop men elkaar vrlend-
schappeljjk zal kunnan naderan.
Bi li n e n I a n d.
Verwerken van aardappelen.
By da overweging van do maatre
gelen, te nemen ten aanzIeD van aard
appelen van den oogst 1917, ls de
vraag onder de oogen gezien, in hoe
verre aan het drogen der aardappelen
dan wel aan het verwerken tot aard
appelmeel de voorkezr is te geven.
Daarbij is gebleken, dat het drogen
slechts ln beperkte mate kan geschie
den en een aanzienlijk grootere hoe
veelheid brandstoffen vereischt dan
het verwerken. Zouden derhalve de
omstandigheden toelaten een gedeelte
van den aardappeloogst voor een
ander doeleinde te bestemmen dan
voor mcnschelQk voedsel, zoo most
aan de verwerking de voorkeur wor
den gegeven boven het drogen.
Tegen het maken vau kostbare
installaties voor het drogen van
aardappelen moet derhalve worden
gewaarschuwd.
Ten slotte zy nog medegedeeld, dat
bovenstaande opmerkingen geenerlei
toezegging inhouden, dat inderdaad
die wateren, voortgedreven door een
zacht briesje, naderde een kano, en
zie 1 ln den voorsteven van die kano
zat een blanke en op z|]n hoofd de
God, dien zQ verloren waanden, gedu
rende een heel geslacht. Ze was heen
gegaan op het hoofd van een blanke
en op het hoofd van een blanke kwam
zy terug. Z{j zkgenl en zonken op
hun knieën neder
.Blazen, majoor, blazen 1' fluisterde
Jeekie, en Alan kon sleehts een zwak
ken toon te voorschyn brengen door
het fluitje in den mond van het
masker. Het was voldoende. Z(j her
kenden het 1 Ze sprongen In 't water
en sleepten de kano aan laad.
Ze brachten Alan op den oever en
aanbaden hem. Ze pakten een klei
nen jongen beot om dien te offeren,
en een der priesters zwaaide reeds
een mes boven zyn hoofd, maar Jeekie
zei iets, dat hem tot apdere gedachten
bracht. Alan dacht dat het was, dat
Kleins Bonsa haar gewoonten veran
derd had op dat zwarte water en dat
ze geen bloed wensehte, maar slechts
voedsel.
Toen boorde of zag bg niets maar
en weer viel do duisternis op hem
near
(Wordt vervolgd).