N°. 60 1917,
Dinsdag 22 Mei,
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
DISTRIBUTIE-WET.
FEUILLETON.
GOESCHE
Uitgave deser Courant geichiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr|» per kwartaal, In Goes T 1,bulten Gooi, franco f 1,26.
Afzonderlijke nommeri 5 cent.
innendinK van advertenttSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 men.
Do prji der gewone advertentiën li van 1-5 regel» 62 V» ct., elke regel meer
12i/i ct. B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prijs slechts tweemaal oerekend,
Geboorte-, huweljk- en doodiberlchten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regel» i f 1,25 beraktnd
DswIiButssssr» i «ent.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goeicbo Courant". Directeur G. W. van Barnkvbld.
(BRANDSTOFFEN).
No. XVII.
De gansche regeling der brandstof
fen in Zuid- en Noord-Beveland loopt
thans over Goes. Wij benijden de be
trokkenen niet, maar beginnen met
een woord van hulde aan dengene,
die in deze aiding heeft te geven, en
de zaak a..dpakt op eene wijze, die
vertrouwen wekt. Zeker, alles draait
nog niet volledig en allerminst is de
oogenblikkelijke kolennood plaatselijk
opgeheven Maar dat kan ook niet
Men kan nu eenmaal geen ijzer met
banden smeden en de moeilijkheden
zijn vele. Toch rekenen sommigen daar
blijkbaar op. Ze hebben alle verant
woordelijkheid direct afgeschud en
dekken zich met een„bet gaat nu
over Goes". Volgens onze meening
moet daar evenwel meer bijkomen. De
aangesloten gemeenten moeten Goes
helpenmet wederzijdscb vertrouwen
moet zee in worden gegaan Gegeven
de goede leiding, hebben we in dezen
vertrouwen in de toekomst.
Moeilijkheden zijn er op bet pad.
Overal gebrek en op enkele plaat
sen levering buiten de distributie om.
Dat vinden wij bet ellendigste. Rant
soeneering, wanneer het noodzakelijk
is, goed, wij leggen er ons bij neer,
maar dan allen geschoren over den-
zelfden kam, dan allen gemeten met
dezelfde maat. Kn ons gansche gemoed
komt in opstand bij bet weten, dat
velen gebrek lijden en anderen, (omdat
zij kunnen betalen zich nog alle ge
riefelijkheden kunnen veroorloven. In
eeu tijd als deze, waar offers worden
gevraagd langs allen kant, moeten
rijkdom, rang of stand op den achter
grond worden geschoven en moet alleen
de burger, bet lid der gemeenschap
medespreken. Zeer juichen wij het dan
ook toe, dat „Goes" in dezen vrij krasse
maatregelen voorschreef. Zullen zij doel
treffen Wij vreezen van niet ten volle.
Zij zullen worden getroffen, die zich
hebben getracht te dekken voor enkele
wekenmaar boe worden op die manier
gestraft zij, die voor een jaar onder
dak kwamen
Wij weten, dat wij spelen met vuur,
dat vonnissen over ons worden geveld,
lang niet malsch, maar het gevleugelde
woord, verkort„Ik kan niet anders
geeft ons ruggesteun.
Verklaarbaar vinden wij het, dat
sommigen zondigen, nood breekt wet,
onverantwoordelijk en onverdedigbaar
evenwel vinden we het, dat met die
zonde wordt gegeurd, want wij hopen,
dat de laatste categorie niet beseft,
35
naar het Engelsch
VAN
H. RIDER HAGGARD.
Het eind was, dat ze bun vrachten
weer opnamen en meeliepen. En achter
hen aan kwam de gevreesde reusach
tige Jeekle, die de loop van 't geladen
geweer voortdurend op hun ruggen
gericht hield, met den vinger aan den
trekker, terwijl h{j af en toe met de
kolf op gevoelige wfise tot meerderen
■poed aanmaande. Wonderlijk lag hj
er nlt, want behalve de wapens, waar
mede hj beladen was, hingen er nog
verscheiden kookpannetjes om hem
heen geslingerd, om niet te spreken
van een matras van knrk, een water
dichte lap om zijn schouders gebonden,
een kistje mot medicijnen en etens
waren, dat hfl op »0n hoofd droeg,
en dat aan den bovenkant was vast
gemaakt met tonw, als een pluim op
eeu doodkist; dan drosg hij nog een
verbazend grooten zonnehoed, volge
laden met mnskletengaas, waarvan de
einden om hem heen fladderden al»
een groene sluier. Toen Alan met hem
redekavelde over de kurk matra», hem
voorhoudend, dat het ding bij deze tem-
lioe ontzettend moeilijk zij het maakt
dengenen, die met rantsoeneering zijn
belast, hoe vreeselijk groot hunne ver
antwoording daardoor wordt tegenover
de gemeenschap 1
Vrede willen wij allen, maar laat
ons dan alles doen om ook binnen-
landschen vrede te bewaren En wordt
deze laatste door bovengenoemde daden
in de hand gewerkt f Integendeel.
Scheuring en schifting, ontevredenheid
wordt verwekt en aan de vredesge-
dachte komt dit niet ten goede.
Moeilijke tijden beleven wij, lalen
wij ze samen dragen, en laat vooral
niet zien, dat de toevallige bezitter
van meerder kapitaal de moeilijkheden,
door den wereldbrand om ons heen
ons opgelegd, kan verkleinen. Verder
nog, laten zij, die, in normalen tijd,
hunne eischen en wenschen hooger
konden en mochten stellen dan het
gemiddelde, thans beseffen, dat zij juist
in de eerste plaats zijn geroepen te
toonen werkelijk hooger te staan dan
het gemiddelde, laten zij in allen om
vang beseffen, dat zij een voorbeeld
hebben te geven, dat opbouwt en niet
afbreekt
Krabbendijke. JAC. W.
Buitenland.
De strijd In en batten Enropa.
Na den Rijkskanselier, en in ant
woord op zfln rede, heeft een Engelsch
minister in het Lagerhuis over het
oorlogsdoel gesproken.
En zeker opmerkelijk is het, dat
thans zjjn rede niet meer een literair
kunststuk was, zooals vroegere Eogel-
Bche redevoeringen over het oorlogs
doel, die zoo lo elkaar gezet <varen,
dat zQ met vele mooie woorden om
de zaak heen draalden en per Blot
van rekening de toehoorders even
wU» lieten als te voren.
Neen, lord Robert Cecil, de bekende
blokkade-minister werd thans door z|jn
antwoord op de rede van den Rijks
kanselier zoover nlt zijn schuilhoek
gelokt, dat wij nu althans van de
z{jde der geallieerden een, zQ het dan
nog vage, verklaring hebben waar
om Engeland en zijn bondgenooten
den strijd nog niet wenschen op te
geven.
En dan blijkt, dat ook de eischen
der geallieerden, waarschijnlijk door
de veranderde toestanden In Rusland,
heel wat gematigder zijn geworden
ln zooverre noch een vernietiging van
het Dnltsche militairisme, noch een
verdeeling van Oostenrijk meer op
het vredesprogram der verbondenen
schijnt te staan.
De paciflsten hadden de redevoering
van den minister door hunne verkla
ringen uitgelokt. Zoo gaf de pacifist
Snowden als z(jn meening weer, dat
de Brltsche regeering het voorstel van
den Rusiischen Raad van arbeiders
en soldaten behoorde te aanvaarden
en verklaarde Ramssy Macdonald, dat
een verplettering van Dnltschland met
poratpnr niet mee te nemen was en weg
gegooid moest worden,beweerdejeekie,
dat ,h{j dertig jaar lang kond geweest
was en na weer warm wilde worden.
In de veronderstelling, dat de eigen
lijke reden, waarom h{ er niet van
schelden wilde, waarschijnlijk was,
dat zijn meester dan niet op den
vochtigen grond behoefde te liggen,
zei Alan er op dat oogenblk niets
meer van, hetgeen, zooals we zien
znllen, gelukkig was voor Jeekle.
Ongeveer een mijl ver liep de weg
langs tooverachtlge mangroves ln de
modder vastgeworteld die ln den
mist geleken, vond Alan, op lang-
beenlge en achtarmige reuzenpolypen,
die naar voedsel grepen en langs
lange riethalmen, op welks toppen
zwermen kwlnkelende vinken zaten.
En jnlat toen de zon stralend door
brak, hen opflenrend door haar warmte
en de dampen in zich opnemend,
kwamen zQ aan verspreide boschjes
met palmen en hier en daar hooge
katoenboomen en eindelek bereikten
zU den zoom van het machtige woud.
01 donker, donker was dat woud
hU, die er binnentrad van uit het
vroolljke zonlicht, had een gevoel,
alsof plotseling en onvoorbereid de
dag voor hem verdween en hj rond
liep in een dalster Hades, zooals de
Grieken die geschetst hebben, waar
zwakke geesten doelloos rondzwerven,
treurend over het licht, dat z{ verloren
de wapenen geen einde zon maken
aan de geschillen.
Snowden wees er op, dat een ge
wijzigde definitie van het oorlogsdoel
der geallieerden noodzakelijk Is ge
worden en sprak de hoop nlt, dat oe
Internationale loolaHstiscbe conferen
tie, welke de Kaart van arbeiders en
soldaten zal belegg- tot dn formule
.geen annexatie en geen schadever
goeding* zal komen en tevens den
elsch zal stellen van r.lgemeenen vrij
handel en internationale arbitrage.
Lord Robert Cecil wees er in z|jn
antwoord op, dat Engeland in den
oorlog is gegaan zonder eenig plan
voor imperialistische veroveringen oi
gebiedsuitbreiding. Men verzoekt
thans de regeerlng, in onderhandeling
te treden, maar te oordeelen naar de
rede van den Rijkskanselier bestaat
er, volgens den Ërltsehen minister,
geen kans, dat Dui.aehland ook maar
zal aanwijzen, onder welke voorwaar
den het bereid zal 'lijn den vrede te
aanvaarden.
Engeland wil slechts oen vrede
slnltdc, die duurzaam kan zijn.
De meerderheid der Itallaansche
socialisten achtte de minister niet
pacifistisch gezind, en van de meer
derheid der Doltscne socialisten be.
trenrde hij het, dat zQ zelfs niet ge
protesteerd hadden tegen de Armeni
sche massamoorden.
Wat betreft. Rusland, deelde de
minister medjf dat het verdrag, dat
vóór de rovolntle door Engeland met
Rusland werd gesloten nog steeds
bindend li, daar de nlenwe Russische
regeering de bondgenooten nog niet
van elke aangegane verbintenis ont
slagen heeft.
Lord Robert Cecil prees daarna het
rnstlg verloop der groote Russische
revolutie en noem do het duldeljfc, dat
de zin, die als het ware de nieuwe
politiek moet bestrAtnn doze is t geen
annexatie en geen schadeloosstelling.
Wat, vroeg de minister zich af,
beteekent de ware politiek van geen
annexatie Niemand zal verwachten,
dat wjj Arablë weer onder Turksche
overheerscbing zullen brengen en
wat de Armeniërs betreft, die door
de Tnrken vermoord of gedeporteerd
werden, Iedere verandering zou als
eeu weldaad beschouwd worden door
een volk, dat zulke kwellingen heeft
doorstaan. De bevolking van den
Libanon en de Mohammedanen ln
Servtë zijn reeds sedert acht maanden
aan het Tnrksche schrikbewind on-
derworpen en ik beken, aldns Lord
Robert Cecil, dat ik aarzel om afstand
te doen van annexatie wanneer dit
beteekent, dat grondgebied dat met
gewald gedurende dezen oorlog werd
veroverd aan zijn oorspronkelijke
eigenaren zal worden teroggegeven.
Dnltschland behoort Frankrijk Elzas-
Lotharingen, die het dit land heeft ont
nomen, terng te geven en de Italianen
behooren de provincies terng te krij
gen, die door Italianen bevolkt zijn.
Als een gebiedend onderdeel van
welke overeenkomst dan ook, aldns
de minister, hebben wij steeds het
herstel van België gevraagd, niet
alleen wat onathankeljkheid betreft,
hebben. Overal reusachtige boomen
zonder zijtakken, maar zoo hoog als
kerktorens; groote boomstronken en
daaronder een weelderige plantengroei.
Waar lu de laatste eeaw of zoo, een
boom gevallen was, groeiden die klei
nere planten naar boven in groote
weelde, en hun stammen, zoo dik als
een mans lichaam, vingen den licht
straal op, die tot daar beneden door-
drong, vingen haar op mot gretigheid,
voordat de takken boven hen zich
sloten om ben te laten sterven. Waar
geen boom gevallen was, waren de
planten don en BCbraal, jaar in jaar
nlt leefden ze voort zwak en teer,
hnn tijd afwachtend, maar toch, ze
leefden, wetend dat ook hnn beurt
eenmaal komen zou. En het kwam
ook altjd voor die verlangende
woekerplanten, want elk oogenbllk
weergalmde door de stilte, ergens ln
de uitgestrekte diepten, somB mijlen
en m(jlen ver, een groot gekraak,
het gekraak van een boom, die,
gezaaid toen de Saxen over Enge
land regeerden, of misschien voordat
Cleopatra Anionics betooverde, einde
lijk had nltgeleefd.
Op den derden dag van hnn tocht
door het woud, zag Alan op zulk een
wijze een boom vallen, en dat was
een schouwspel, dat hij nooit vergat
Het toeval wilde, dat de boom door
de uitgestrektheid van z(jn takken,
die alles om hem heen gedood hadden
maar ook herstel van alle veroor
zaakte verwoesting. Ook Servië en
Noord Frankrijk dient zchadeloosstel
ling gegeven te worden, evenals voor
het vernielen van vreedzame koop
vaardijschepen door onderzeeërs.
Minister Asqnith liet op deze rede
ln een korte toespraak nog eens een
duidelijk licht vslle~ ;-ü wees et' op,
a at slechts van annexaties zal worden
afgezien wanneer dit woord gebruikt
wordt lu den zin van verovering ten
behoeve van expansie van grond
gebied of van politieke en econo
mische uitbreiding.
Bij het lezen van deze redevoeringen
krijgen wij onwillekeurig de gedachte,
dat z(j met een bepaald doel zijn
uitgesproken en wel indireot een
waarschuwing en tevens een verzoek
tot de Rnssltche regeering zijn,om deze
ervan te overtuigen, dat de geallieer
den een letterlijk opvolgen van het
gebodgeen annexaties en geen
schadeloosstelling, niet kannen ver
zekeren.
De nieuwe Russische regeering moet
er na eenmaal van de zijde dor bond
genooten op de meest vriendschappe
lijke wijze van doordrongen worden,
dat oe eischen van gebiedsafstand,
welke de geallieerden blijven hand
haven, den naam van annexaties
eigenlijk niet verdienen, doch slechts
zeer toelaatbare vergeldingsmaat
regelen zijn.
Of de Russische regeering met deze
denkbeelden aceoord zal gaan, mag
met reoht betwijfeld wordon. Een
afscheuring van Elzas-Lotharingen
b.v. zal zij moeilijk als een toelaatbare
annexatie kannen bsschonwen.
In allen gevalle is dit het ver
blijdende van de rede van lord Robert
Cecil, dat, al bevat ze nog te vele
wenscben, die de Centralen nimmer
zullen inwilligen, er nu voor het oarst
althans eens een wat scherper belaud
vredesprogram van de geallieerden ls
medegedeeld, dat den grondslag voor
verdere besprekingen en onderhan
delingen kan vormen.
Nu het Russische coalitiekabinet tot
stand li gekomen en daarin zes
sociaaldemocratische ministers zjn
opgenomen, is er zeker wat meer orde
ln de hlnnenlandsche Russische toe
standen te verwachten.
Het departement van buitenlandsche
zaken bl(jft, naar nader blijkt, onder
leiding van een der burgerlijke leden
van het kabinet, nml. Terestsjenko.
Van dezen nieuwen oorlogsminister
Kerenaky wordt verwacht, dat hj zoo
spoedig mogelijk verschillende wan
toestanden bQ het leger den kop tn
zal drukken, opdat dit leger meer
gevechtswaardig wordt dan het in
den laatsten tijd door allerlei tekort
komingen ls gebleken.
Volgens een berieht uit Rome, z||n
de Oostenrijkers er nog niet ln go
slaagd, den Italianen de behaalde
voordeden ten N. van Görz te ont
nemen.
Bedenkende, dat zU het thans zonder
geljktjdlge hulp van de Rossen nlt
het Oosten moeten doen, mogen de
want in z(jn tjd was hot een
vrnchtbare boom geweest, oorspron
kelfjk van zeer sterken inhoud
eenlgszlns alleen stond, zoodat op
eenige honderden yards afstand, ter
wijl die zes menscholfjko wezens
naderbij kropen, als mieren naar een
jonge plant ln een korenveld, hj In
zjn machtigen omvang en grootte op
een kleine aardverhooging staande,
met zjjn weelderigen groei van de
zich ver uitstrekkende takken als 't
ware een reniachtigen grenspaal
vormde. En plotseling kwam zjn
einde, plotseling, op dlen^eten na.
middag, in de ademloo'/HAjte der
natuur.
Plotseling scheen die machtlgo stam
te kruipenwerden die ver uitgestrekte
armen, die geen stenn meer voelden,
in elkaar gedrnkt, elkaar aangrjpeod,
als levende wesens in de lucht slaand,
krljschend ln hun laatstestnlptrekking,
en, met een akellgen klagenden zacht,
als een pnlnhoop neerzinkend op den
grond.
Dan weer stilte, en te midden van
die stilte de opgewekte stem vsn
Jeekle
,Onwe hoorn, neergekwakt! Big,
hj niet op ons gekwakt, door hnlp
van Kleine Bonsa. Vooruit, luie ue-
gerhond. Wie betaalt je er voor om
daar te staan suffen? Vooruit of lk
sla je stomme hersens in, en hl) bracht
den loop van zijn geweer, waarvan
Italianen zeker met voldoening op
hnn offensief terugzien, al zijn de
behaalde resultaten dan ook nog zeer
gering.
De strijd was het hevigst om het
bezit van bergtoppen tnsschen Plava
en Salcr.no aan de Isonzo.
Ten O. van Görz bestormden de
Italianen met succes nog een top ten
Z. van Grazigna.
Di Oostenrijkers erkennen nu, dat
de Italianen zich op den Monte Knk
hebben kannen vestigen. Om den daar
aan grenzenden berg Monte Santo
wordt nog zwaar gevochten.
Van het Westelijk oorlogsterrein
komt geen bericht van eene beteeke-
nls meer. Het groote Engelsche offen
sief »ch(Jnt vrijwel tot een uiterst
onbelangrjken loopgravenstrljd gere
duceerd te zijn.
Dinueulano.
De export-centrale.
Het Nederlandsche Landbouw-Comité
heeft een adres gezonden aan de leden
van do Tweede Kamer, waarin het als
sljn oordeel te kennen geeft, dat het
nationaal ibelang een concentratie
eischt ten opzichte van den invoer en
uitvoer en dat deze concentratie,
««elke in de voornaamste plaats dienst
baar moet worden gemaakt aan den
goeden loop van een geregeld handels
verkeer met het buitenland, mede voor
zoover noodlg en uitvoerbaar en voor
zoover znlks tot heden niet het geval
was, behoort te verkrijgen, dat een
deel der op den nltvoer vallende win
sten wordt ten goede gebracht aan
de voorziening ln de binnenlandsche
behoeften.
Ten aanzien van dit laatste ls en
wordt voor vele tientallen millloenen
door den landbouw bijgedragen en het
ls een onafwijsbare elsch, dat bij het
vervolgen van den door de regeering
te dezen opzichte bewandelden weg,
het nakomen der bovenbedoelde ver
plichtingen wordt oltgebreld tot alle
goederen, meer in het bjsonder ook
tot de producten van de njverhoid.
Het adres betoogt verder als nood
zakelijk, dat worde gestreefd naar
een voor den t(jd van de oorlog!-
crisis werkende organisatie, waarbij,
naast een mede-zeggensrecht van de
belanghebbenden, geëvenredigd aan
hnn deelneming aan het geheele werk.
afdoend toezicht van staatswege worde
verzekerd, terwjl het van oordeel is,
dat indien een deel der op nltvoer
vallende winsten ten bate van den
staat zal komen niet ln de laatste
plaats er voor dient te worden ge-
waakt, dat door het garandeeren van
looneDde prijzen de voortbrenging
niet worde in gevaar gebracht.
Ten opzichte van de uitoefening
van het als gewensoht erkend staats
toezicht dient zorg te worden gedra
gen, dat deugdelijk worden vastgelegd
de regelen, waarnaar voorwaarden
aan den nltvoer worden verbonden,
alsmede de wijze, waarop voor be
langhebbenden beroep daartegen zal
openstaan.
Het comité is er vooralsnog aller-
tot schrik der dragers maar steeds
de haan gespannen bleef, in zeer on
zachte aanraking met het genoemde
lichaamsdeel van den verschrikten
drag-r.
Zoo was het zwarte woudl Van
hun tocht gedurende de eerste vier
dagen valt verder niets te vertellen.
In de diepte van het wond scheen
alles uitgestorven, hoewel ze een en
kele maal het geschreeuw van een
papegaai hoorden ln de toppen van
de boomen, meer dan honderd voet
hoog, of de vage schim van een aap
zagen, die zich van den eenen tak op
den anderen slingerde. Dat was over
dag, wanneer ze wisten, dat de zon
ergens scheen, al konden ze er ook
niets van zien. Maar des nachts
hoorden ze niets, want roofdieren
komen gewoonljk niet daar, waar
geen voedsel te vinden Is Het ver
wonderde Alan, dat door deze ondoor
dringbare eenzaamheid nog eeD weg
liep, dien zj volgen konden. Links
en rechts verrees een muur van planten,
maar daar tnsschenduor Hop de weg,
een oude weg, waar niets groeide, en
die slechts zijwaarts kronkelde om de
dikste der boomen te vermijden, die
daar sinds onhongljke tjden gestaan
had, zulke boomen als die, welke hj
had zien vallen.
(Wordt vervolgd).