N°. 57 1917.
Dinsdag 15 Mei.
104de jaargang.
FEOILLETON.
DE GELE AFGOD
OOESCHË
Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woemdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr|l per kwartaal, ln Gooi f 1,—, bulten Gooi, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommera 5 cent.
Inaendlng van advertentlën op IMaandatr, Woenadas
en v KlJDAQ vóór 13 turen.
Telefoonnummer 22.
COURANT.
De prfls der gewone advertentlgn i« van 1-5 rogoli 62 i/a ct., elke regel meer
12 i/a ct. B| directe opgaaf van driemaal plaatiing deraelfde advertentie
wordt de prijs ilenhti tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelfk- en doodiberlchten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regelt l 1,25 *ar»k*n<i
Bewlanumerii i cent.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap „Goosche Courant". Directeur G. W. van Barnbvzld.
Evenredige vertegenwoordiging.
li.
Wij komen thans tot de wijze van
verkiezing.
Het geheele land wordt ingedeeld in
achttien kieskringen. Gelderland en
Noord-Brabant vormen ieder twee kies
kringen, Noord-Holland drie, Zuid-
Holland 4 en de zeven kleinste provin
cies elk één.
De steden Amsterdam, Rotterdam en
Den Haag zijn elk een kieskring.
Zeeland, dat vroeger verschillende
kiesdistricten omvatte, is voortaan slechts
één kieskring.
Deze kieskring draagt bovendien een
geheel ander karakter dan de vroegere
kiesdistricten.
Kiesdistricten waren tot nu toe ge
bieden waarbinnen een zeker aantal
afgevaardigden werden verkozen, gebie
den, waarbinnen de uitgebrachte stem
men feitelijk waren opgesloten. De
nieuwe kieskringen daarentegen werken
mede tot de verkiezing van alle afge
vaardigden. Zij zijn dus feitelijk slechts
ingesteld om door decentralisatie admi
nistratieve bezwaren weg te nemen,
welke zeker zouden gevoeld worden
wanneer bet geheele rijk slechts één
groot kiesdistrict was.
Het groote verschil tusschen de kies
kringen van de toekomst en de kies
districten van nu komt eigenlijk eerst
goed uit na de stemming.
Want bij de nieuwe kieskringen
vallen dan aanstonds de grenzen weg
en wordt bij de beoordeeling welke
candidateu gekozen zijn, de stemming
van Zeeland b.v. slechts als een onderdeel
van die van het geheele rijk beschouwd.
Terwijl in het oude kiesdistrict een
bepaald aantal zetels werd verdeeld
alléén over de candidatenlijst ingeleverd
in dat district, worden in het stelsel
der kieskringen alle honderd Kamer
zetels verdeeld over alle lijsten te samen,
die in het land zijn ingeleverd, onver
schillig in welken kieskring.
Bij de berekening welke candidate!)
gekozen zijn, wordt het land dus één
kiesgebied en wordt met de iudeeling
in kieskringen niet verder rekening
gehouden.
De keuze der regeering is gevallen
op het lijsten- en niet op het personen-
stelsel.
De kiezer stemt dus niet allereerst
een bepaalde persoon, maar een be
paalde lijst, wat natuurlijk de lijst is,
welke door de partij of groep, waartoe
hij gerekend wil worden, is ingediend.
Iedere partij, die op een zoo groot
mogelijk aantal stemmen prijs stelt,
maakt een candidatenlijst op, welke
zij inlevert in alle achttien kieskringen.
Het is begrijpelijk, dat bij de be
rekening op hoeveel zetels een bepaalde
lijst aanspraak heeft, iedere lijst een
overschot zal overlaten, dat te klein is
naar het Engelich
▼AN
H. RIDER HAGGARD.
,We lullen zien," lei Alan, terwjl
hU het tegel van 't couvert verbrak
en den Inhoud er uitnam. Het waren
eenige documenten, hem toegeionden
door de zaakwaarnemers van de firma,
waaronder een be wij van de alge-
heele afscheiding van het compagnon
schap, dat dcor hem goedgekeurd
moest worden, voordat het ln de cou
rant verscheeneen waarschuwing
tot aflossing van een hypotheek op
ïarleys van vijftien duliend en zooveel
pond, die natuurlijk door de firma
was overgenomen, toen hg hun com
pagnon was; een afrekening meteen
klein saldo ln ifln nadeel en ten slotte
een ontvangbewjs, dat hU moest tee
kenen, inhoudend de verklaring, dat
hij het gouden beeld, dat hem toebe
hoorde, bad ontvangen.
,K\)k,* zei Alan luchtend en duwde
de papieren naar den kant van Barbara,
die ie een voor een lorgvuldig nalas.
,Ik lie het,* antwoordde ie toen,
.oorlog op leven en dood. Alan, ik
vind het vreeielUk, maar mlsiehien
om haar nog voor het toekennen van
één zetel meer in aanmerking te doen
komen.
Wanneer nu de lijsten door een
bepaalde partij in de kieskringen inge
diend, op zich zelve stonden, zou er bij
elk dier lijsten een overschot kunnen
verloren gaan, welke resten tesamen
nog wel tot het toekennen van een
zetel meer aan de partij die de lijsten
indiende zou aanleiding geven.
Om deze verwaarloozing van kleine
overschotten te voorkomen, is iedere
politieke partij en op zich zelf staande
kiezersgroep het recht gegeven, haar in
alle kieskringen ingediende lijsten te
verbinden.
W anneer dus b.v. de sociaal-demo
craten candidatenlijsten in alle achttien
kieskringen hebben ingediend, dan wordt
ten slotte op het centraalbureau, wan
neer de S.D.A.P. haar wensch tot ver
binding der lijsten te kennen heeft
gegeven, vastgesteld, dat op de lijsten
der partij, en daardoor op de partij, zijn
uitgebracht het totaal van de in alle
kieskringen aan die lijsten gegeven
stemmen.
Hieruit blijkt nog sterker hoe de
kieskringen in hoofdzaak tot vereenvou-
diging der stemming dienen, en het
geheele rijk ten slotte ééu groot kies
district kan genoemd worden.
Waar lange candidatenlijsten niet
geoorloofd zijn is het begrijpelijk, dat
verschillende politieke partijen meer dan
een lijst in verschillende kieskringen
zullen indienen. Haar wordt dan dus
een aantal zetels toegekend evenredig
aan het geheele aantal stemmen uit
gebracht op al haar lijsten, zoodat zij
zich slechts het verlies van één over
schot aan stemmen behoeft te getroos
ten. Het aantal zetels aan de partij
toegekend wordt dan verdeeld over haar
verschillende lijsten naar evenredigheid
van het op iedere lijst uitgebrachte
aantal stemmen.
De kieskringen vergemakkelijken den
verkiezingsarbeid en leggen bovendien
nog zekeren localen band tusschen
kiezers en gekozenen, in zooverre men
in eiken kring die personen candidaat
kan stellen aan wicn men in de streek
het meest gehecht is.
De politieke voormannen uit iederen
kieskring hebben er dus hun best voor
te doen, dat bij de samenstelling der
candidatenlijsten voor hun kring daarop
de door hen begeerde personen een
plaats vinden.
De groepen van gelijk gezinde kiezers
leveren daarna kringsgewijze hun can
didatenlijsten in. Op iedere lijst mogen
slechts 10 candidilten voorkomen en
zij moet door 25 kiezers onderteekend
zijn.
Evenals dezelfde kiezer slechts één
lijst mag onderteekenen, mag dezelfde
candidaat slechts op één lijst van den
zelfden kieskring voorkomen. Hij moet
is het beter, dit je maar weggaat.
Zoo lang je hier blijft zullen ie je je
leven vergallen."
Intuischen had Jeekie met behulp
van een groot knipmes en een pook
uit de eetkamer, het dekBel van de
klit open gewerkt. Toen Barbara toe
vallig opkeek, zag ie hem op z{n
knieën liggen, ln een vreemde taal
mompelend en zijn wit hoofd loover
voorover bulgen, tot het een voorwerp
aanraakte, dat onder ln de kist lag.
.Jeekie, wat doe je?" vroeg ze.
.Ik buig voor Kleine Bonsa, Miss
Barbara; ik vertel haar hoe bljj ik
ben, dat 10 teruggekomen is uit de
stad. Zij ook blQ. Komt u ook even
buigen. Kleine Bonsa beiehouwt dat
als een beleefdheid."
.Buigen doe ik niet, Jeekie, maar
Ik wil wel eens kIjken, want hoewel
ik er al zoo vèel van gehoord heb,
heb ik die Gele Afgod toeh nog nooit
eens goed bekeken.'
.Heel goed, kom kijken, Miss," en
Jeekie zette de kist neer bjj de tafel.
Daar Barbara er niet goed ln kon zien,
van uit de hoogte, knielde ze er bfl
neer, om het beter te kunnen be
schouwen.
.Hemelsche goedheid 1" riep ze uit,
.wat een vreeseljjk gezicht; en toch,
mooi ln haar soort."
Nauwelijks had ze doie woorden
over haar lippen of Kleine Bonsa
scheen, door een onbekende oorzaak,
verklaren, dat hij candidaat wil zijn
van de partij die hem stelt, om te
voorkomen, dat verschillende politieke
groepen denzelfden populairen candidaat
op hun lijst plaatsen, teneinde voor
die lijst stemmen te winnen.
Ook moet de candidaat verklaren, dat
hij de volgorde goedkeurt waarop hij
op de lijst voorkomt.
Daar eenzelfde lijst in iederen kies
kring mag ingediend worden, krijgen
thans ook die candidateu gelegenheid
gekozen te worden, die tot nu toe in
geen enkel kiesdistrict voldoenden
aanhang hadden om de helft -f- 1 der
uitgebrachte stemmen op zich te ver
eenigen.
Personen, tot dusverre niet door een
bepaalde politieke partij gecandideerd,
kunnen thans in alle achttien kies
kringen samen wellicht zooveel stemmen
vinden, dat hun bij de algemeene ver
deeling der zetels, een daarvan zal
moeten toegewezen worden.
In iederen kieskring worden bij de
stemming de ingeleverde candidaten
lijsten in haar geheel afgedrukt op de
stemkaart, die de kiezers thuis ontvan
gen en op het stembiljet, dat hen op
het stembureau wordt uitgereikt.
De stemming geschiedt nu volkomen
als vroeger. De kiezer zoekt op het
stembiljet den candidaat zijner keuze
uit en maakt hel witte stipje voor
diens naam zwart.
Is de wijze van stemming dus gelijk,
geheel anders is de beteekenis, welke
bij E, V. aan de slem van den kiezer
wordt toegekend.
De kiezer stemt hij het door de regee
ring aanvaarde lijstenstelsel toch niet
allereerst den candidaat maar wel de
lijst zijner keuze.
Maakt b.v. een Zeeutrsche kiezer op
een der lijsten de witte stip voor den
naam van mr. Merchant zwart, dan
beteekent zijn stem allereerst een stem
voorde Vrijzinnig-Democratische partij,
die de lijst indiende, daarna pas, alsjip
meest gewilde uit die partij, een keuze
van mr. Merchant.
Zoodoende leert het centraalbureau
eerst het aantal aanhangers in het
geheele land van een bepaalde partij of
groep kennen. Wie van die partij of
groep nu gekozen zijn, is een kwestie
van later zorg, welke eerst bij de toe
wijzing van het der partij of groep
toegewezen aantal zetels aan de orde
zal komen.
Er mogen bij E. V. zoo weinig moge
lijk stemmen verloren gaan. Brengt een
kiezer dus zijn stem uit op een candi
daat, die al zooveel stemmen kreeg, dat
hij reeds was gekozen, dan is die stem
niet verloren, maar komt ten goede aan
den eerstvolgeuden candidaat van
dezelfde lijst.
Daaruit blijkt van hoeveel belang het
is in welke volgorde de candidateu op
de lijsten voorkomen.
waarschijnlijk door de verande
ring van het zwaartepnnt, nit de kist
te vallen of te glijden met een won.
derbaarlflke vlugheid. En wat meer
was, ze kwam recht op Barbara aan,
die met een klein gilletje, vreezend
dat het kostbare ding zou beschadigen,
het opving in haar armen en het even
tegen zich aanvlelde.
.Gered 1' riep se toen, en zette het
op de tafel, waarop Jeekie tot hun
groote verbazing, een krijgsdans
begon.
,01 Jal' zei hg, gered, volkomen
gered. Allemaal gered, allerprachtigst
voorteeken. Dame knielt voor Kleine
Bonsa en Kleine Bonsa stapt nit de
kist, buigt en springt in dame's armen.
Schitterend 1 bovenste, beste geluk
voor Miss Barbara en iedereen. Als
Kleine Bonsa dat doet, hoeft niets
meer te vreezen, alles komt te recht
als regen."
,Onsin,* zei Barbara, lachend. Toen
begon ze het beeldje op een behoor
lijken afstand te bekgken.
,Kgk," zei Jeekie, wijzend op de
misvormde gouden beentjes, die toch
zoo geplaatst waren, dat het beeldje
er op kon staan, „als iemand Kleine
Bonsa draagt, strik haar vast op 't
hoofd van achteren bg deze beentjes
zie, hier nog dezelfde oude leeren
band. Nu zet ik haar op, want zij
vindt prettig om gedragen te worden,"
eu met een handige beweging klapte
Daarvan hangt voor een groot deel
hun verkiezingskans af en den partij
leiders, die de caudidaten op de lijsten
rangschikken, is dan ook zeer zeker een
groote macht bij de verkiezingen onder
het stelsel van E. V. in handen gegeven.
In een volgend artikel hopen wij nu
na te gaan op welke wijze na de stem
ming de vcrdeeling van de 100 zetols
plaats heeft over de verschillende lijsten
en groepen van lijsten, naar evenredig
heid van het op iedere lijst of lijstengroep
uitgebrachte aantal stemmen.
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
Het eigenaardige van de geheime
vergaderingen van het Engeliche
Lagorhuis li zeker wel, dat lij aller
minst geheim zijn.
Onmiddellijk nadat een dergelijke
geheime vergadering is gehonden,
wordt oen officieel communiqué open
baar gemaakt, waarin wel niet de
bijzonderheden van de debatten, maar
toeh de behandelde onderwerpen en
den aard der besprekingen gepubli
ceerd worden.
Het thans bekend gemaakte offici-
eele rapport van een geheime parle
mentsvergadering geeft eenige inte
ressante bjzonderheden.
Juist dit rapport was met spanning
afgewacht omdat men in de geheime
vergadering een nienwe formuleering
van het Engelsohe oorlogsdoel ver
wachtte, nu de stand van zaken in
Europa, voornamelijk met het oog op
de veranderde toestanden in Rusland,
belangrjke wijziging ondergaan heeft.
Uit het rapport is gebleken, dat de
positie der oorlogvoerenden aan een
nauwkeurige beschouwing onderwor
pen is, allereerst natuurlek de positie
van Engeland zelf.
Churchill gaf een algemeen over
zicht van de positie van Rusland, het
Ingrijpen van de Vereenigde Staten
en den toestand in den Balkan.
De premier, Lloyd George, gaf ver
volgens een beeld van den binnon-
landschen toestand in Oostenrijk en
besprak daarna de verliezen door den
duikbootenoorlog geleden, de militaire
reserves en de voedlngskwestie.
Daar bekend was, dat Lloyd George
mededeelingen betreffende het oorlogs
doel der geallieerden zou doen, werd,
zooals reeds gemeld, het rapport met
spanning afgewacht, maar juist hier
geeft het slechts in zeer beknopten
vorm een rede van den eersten mi
nister weer, die geen enkel nieuw
gezichtspunt geopend heeft.
Lloyrd George zeide het niet noodig
te achten, nogmaals de oorlogsdoel
einden uiteen te zetten, daar z(j ln de
laatste jaren herhaaldelijk zijn mede
gedeeld eu tot nu toe geen wijziging
ondergingen.
Met eenige bevreemding mag zeker
vzn deze verklaring worden kennis
genomen.
Is de toestand hij vroeger vergele
ken dan niet belangrijk gewijzigd
Is Amerika, dat toch zeker geen
hij het masker tegen zijn gezicht aan,
greep de vettige zwart lederen banden
en bond ze vast. Zoo uitgedost, zag
de neger er afschrikwekkend uit.
„Ik zie u, Miss", zei hj en draaide
de strakke opaal steenen oogen, in
gelegd met kleine robijnen, naar
Barbara„lk zie n, hoewel u m{j niet
ziet, want de oogen z{jn heel kunstig
vervaardigd. Maar luister, u kunt
mij hooren," en plotseling kwam van
binnen uit het masker, door een
bewerking, die was aangebracht, een
afschuwelijk brullend geluid, dat haar
deed schrikken en beven.
„Doe dat ding af, Jeekie," zei
Alan„we hebben geen geestverschij
ningen noodig.'
„Geestverschijningen Ken ze niet,
hij misschien arme Eogelsche afgod.'
zei Jeekie, terwijl h(j 't masker weer
afdeed. „Dit is ware Afrikaansche
God, volgende week zullen geesten en
al soort van dingen brullen. Dit is
Kleine Bonsa, zonder twijfel, tien
duizend jaar oud, eet levens op,
zooveel dat niemand ze tellen kan en
eet altijd door, ja, tot in het dertiende
en veertiende geslacht, als de tien
geboden ligt het daar tot geluk van
Christenmenschen, zooals ik. Zie haar
nu eens, miss Barbara."
Barbara nam het hateljke ding in
haar handen, en bekeek het met
aandacht. De oudheid er van viel niet
te betwijfelen, want de gouden plaat
schonring van v {landelijk gebied
wenscht, dan niet tot de geallieerden
toegetreden en bovenal, is er in de
Rnaslacho elschen niets veranderd?
Tot nu toe stond de veróververlng
van Constantlnopel en de Dardanellen
als Ruilands wensch op het algemeen
verlanglijstje van de geallieerden.
Thans heeft het Russische volk van ieder
imperialistisch streven afgezien. Het
wenseht noch Constantlnopel, noch de
Dardanellen meer.
Hoe kan dan Lloyd George bewe
ren, dat het oorlogsdoel der geallieer
den ongewijzigd Is gebleven
Of heeft Engeland misschien de
vroegere Russisehe oorlogsdoeleinden
overgenomen en wenscht het thans de
Turkscha hoofdstad en het bezit van
do Dardanellen voor zich zeiven
Het oorlogsdoel der geallieerden
bleef onveranderd, zelde Lloyd George,
dus nog altijd staat op hot program
een vernietiging van de macht van
het mllitalrlsme, een teruggave van
Elzas-Lotharingen, een verdeeling van
Oastenrijk-Hongarje en een verdrij
ving van do Turken uit Europa.
Het is werkelijk niet gering eu
Engeland moet zich, om bij den ge-
wljzigden stand van zaken een der
gelijk program te handhaven, wel
heel sterk gevoelen.
Het moet zQn voornaamste bedrei
ging, de duikboot, niet langer vreezen,
het moet overtuigd z{jn daardoor in
zjn overzeeschen aanvoer niet lam
geslagen te zullen worden öf het moet
de overtuiging hebben, dat zfin vijan
den aan den rand van den oorlogs
afgrond staan en de strijd daardoor
niet van langen duur moer kan zijn.
Het laatste Iflkt eenigszins onwaar
schijnlijk.
Do jongste Rijksdagdebatten, de
van voldoening getuigende mededee
lingen Inzake de dulkbootaetle en het
over het algemeen stand houden van
da troepen der oentraien op de ver
schillende gevechtsterreinen, geven nn
juist niot den indruk, dat zij spoedig
het hoofd ln den schoot zullen leggen.
Vóór de geallieerden een vrede
kunnen dicteeren op de voorwaarden
als Lloyd George nogmaals heeft te
kennen gegeven, zal er althans nog
menig bloedig jaar van strijd en in
spanning aan de thans reeds achter
ons liggende moeten toegevoegd
worden.
WU hebben kort geleden in onze
overziehten den tegenwoordigen stand
van de Iersche kwestie uitvoerig uit
eengezet en er op geweien hoe een
regeling van de Home-Rule-kwestle
door den oorlog nog niets van haar
nrgentle had verloren.
Juist toen Lloyd George een rege
ling zou voorstellen, die, naar verze
kerd werd, alle partijen zon voldoen,
werd hij onverwachts voor een con
ferentie naar Frankrijk geroepen
waardoor het regeeringsvoorstel ach
terwege bleef.
Maar de Ieren worden ongeduldig.
Reeds eens gedurende den oorlog
hebben zS door den bloedig onder
drukten opstand getoond, dat de strijd
waar het van gemaakt was, was
letterlijk versleten op do plek waar
do voorhoofden van priesters en
priesteressen, die er zich mee tooiden
bj feestelijke gelegenheden of od
heilige dagen, er tegen aan waren
gedrukt; wel een bewijs, dat honder
den en honderden het achtereenvol
gens gebruikt hadden.
Evenzoo was het met het geluids-
toestel in den moud en zoo waren
ook de schildpadvormige beentjes,
waarop het ruitte. Ook was het goud
zelf hier en daar bespat, als met
bijtend vocht of zout, maar zij vroeg
niet wat dat voor zouten waren. En
toch was de wijze, waarop hst ln den
beginne bewerkt was, zoo volkomen,
dat het gedeukte gezicht van Kleine
Bonsa hem nog aankeek met den-
zelfden duivalsohen glimlach, die er
op lag toen het voor 't eerst nit de
handen van den bewerker te voor
schijn kwam. Misschien was dat al
voor dat Mahomed zijn Heiligen
Oorlog predikte, of nog veel vroeger.
„Wat staat daar allemaal geschre
ven aan de achterzijde? vroeg
Barbara en wees op de lange regels
van runenschrift, teekens die binnen
in het masker stonden.
(Wordt vervolgd).
