N°. 51 1917
Dinsdag I Mei
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
FEUILLETON
Uitgave deser Ooarant geschiedt st&aadag-, Woensdag- »n Vrtjdaeavn:,'
uitgezonderd op fsostdagen.
Pr|» per kwartaal, in Goes J' 1,—, buiten Goes, iraneo 1,25.
'Waondsriyke nonsmers S cent,
ïaKennSiag van ndvertentiën op 'iStandag, Woensdag
en VBMDSe vóór 18 uren.
f vfv
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naam!. Vennootschap .Goesehe Courant".
De prjs der gewone advertentlën i» van 1-6 regelt 621/i.et., elke regel me
12 i/i et. B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie
wordt de prijs slechts tweemaal berekend
Geboorte-, huwelfk- en doods berichten en de daarop betrekking liebfi.
-l.vsikbetaiiflngsE worden van 1—10 regels 1,25 «rikten
ilawfSBtUMurs f 3«nt.
Directeur G. W. van Barnbvïld.
Evenredige vertegenwoordiging.
Nu hit vrijwel vaststaat, dat ver
kiezingen in de toekomst, zoowel voor
de Tweede Kamer der Stat,en-Generaal
als voor de Provinciale Staten en de
gemeenteraden, volgens het stelsel van
Evenredige Vertegenwoordiging zullen
plaats vinden, meenen wij onzen lezers
een beknopt overzicht van dit nieuwe
kiessysteem niet te mogen onthouden.
Wij zullen daarbij trachten, doel en
werking van dit voor oningewijden nog
ingewikkelde stelsel op zoo eenvoudig
en overzichtelijk mogelijke wijze in
korte trekken uiteen te zetten.
De noodzakelijkheid van Evenredige
Vertegenwoordiging (E.V,) werd meer
en meer ingezien naarmate duidelijker
bleek, dat het tegenwoordige kiessy
steem tot groote vetwaarloozing van
stemmen aanleiding gaf.
De candidaat, die in eenig district
de meerderheid soms slechts een
zeer geringe meerderheid behaalde,
werd gekozen verklaard en alle stem
men, welke op den tegencandidaal wer
den uitgebracht, waren als absoluut
verloren te beschouwen.
Wij bepalen ons thans iu deze arti
kelen tot, de voornaamste verkiezing,
die voor de Tweede Kamer.
Het is duidelijk, dat de bedoeling
van iedere verkiezing, mol. dat de
Kamer een getrouwe afspiegeliug geeft
van alle partijen en partijtjes, elk
op zich zelf vertegenwoordigd door
zooveel afgevaardigden als tot het aan
tal hunner aanhangers in onderling
gelijke verhouding staat, niet werd
bereikt.
Worden in een kiesdistrict thans
twee candidaten gesteld, een linkscke
en een rechtsche', dan behoeft de
laatste slechts de helft plus 1 van het
uitgebrachte aantal stemmen op zich te
vereenigen om den liukschen candidaat,
die in zijn district dus slechts één
aanhanger minder telt, volkomen van
het staatstooneel te doen verdwijnen.
Worden b v. in het kiesdistrict Goes
op een rechtschen candidaat 601 stem
men uitgebracht en op een linkscheu
600, dan behaalt de eerste de helft
plus 1 van alle uitgebrachte stemmen
en is dus gekozen, waardoor de 600
stemmen, op den linkschen candidaat
uitgebracht, volkomen waardeloos zijn.
De stemmiugcijfers, die van ver
schillende toevallige omstandigheden
kunnen afhangen, geven thans aller
minst voor ieder district een juiste
afspiegeling van den daar heerschenden
volksgeest. Een linkscke candidaat kan
in een over het algemeen rechts di
strict worden gekozen en omgekeerd.
De Tweede Kamer geeft daardoor
naar het Engelseh
VAN
H. RIDER HAGGARD.
in hare afgevaardigden evenmin een
getrouwe afspiegeling van de kracht
der verschillende in den lande bestaande
partijen, want wel kan door verkiezing
van een linkschen candidaat in een
rechtscb district en een rechtschen can
didaat in een linkscli district een tout
worden weggemaakt, maar liet ligt
voor de hand, dat zij door een anderen
verkiezingsuitslag eveugoed kau worden
1 verdubbeld.
I Wordt in ons.hoveuaangegeven voor-
beeld de rechtsche caudidaat in liet
district Goes met 601 stemmen geko
zen, dan zijn de 600 stemmen van
den linkschen candidaat waardeloos,
i Wordt in het district Hontenisse
nu b.v. de liuksche candidaat met 601
stemmen tegen 600 op den rechtschen
candidaat gekozen, dan zijn daar de
600 rechtsche stemmen waardeloos.
Het nadeel van het waardeloos wor-
I den van 600 stemmen voor één der
partijen is dau weggemaakt, maar het
i is duidelijk, dat zij verdubbeld wordt
wanneer in het district Hontenisse de
ééne stem, die den doorslag gaf niet
aun linksch maar aan rechtscb Jen goede
was gekomen.
Doordat met zekerheid "kan worden
aangenomen, dat bij iedere Kamerver
kiezing, zooals die tot nu toe plaats
had, belangrijke stemmenaantallen
zonder uitwerking bleven, was deze
Kamer tot nu toe geenszins naar waar
heid een beeld van Nederland, zooals
liet zich afdeelt in partijen en rich
tingen.
De E.V. beft deze fout op, daar
door haar invoering de steininencijfers,
welke vroeger verloren gingen, thans
hun invloed bij het aanspraak maken
op meerdere zetels door de partij,
waarvoor zij uitgebracht werden, ter
dege doen gelden.
Dit verhoogt de belangstelling bij
iedere verkiezing en is daardoor ook
een machtige factor tot grootere be
langstelling in het geheele politieke
leven.
De linksche kiezer, die tot nu toe
in een overwegend rechtsch district
slechts schoorvoetend naar de stembus
ging, wetende, dat zijn stem waardeloos
was, zal thans met meer opgewektheid
deze stem gaan uitbrengen met het
besef, dat zij de partij, waartoe hij be
hoort, bij de slot-telling van alle in
den lande uitgebrachte stemmen, zeer
zeker ten goede zal komen.
Bij E.V. zijn herstemmingen in de
toekomst uitgesloten evenals tussehen-
tijdsche verkiezingen, zoodat de regee-
riug weet, dat de kracht van iedere
partij, zooals zij zich in haar aantal
afgevaardigden na de eerste verkiez ng
openbaart, tot aan de eerstvolgende
Kamerontbinding ongewijzigd zal blij -
Toon Alan dien avond thuis kwam
na een rit van tien mfllen, liet hl]
Jeekle aan zijn huishoudster vragen
om voor eten te zorgen. Op zyn ge
helmzinnige Afrlkaansche manier had
do neger zieh al veel inlichtingen
verschaft betreffende de gebeurte
nissen van den dag, voornamelijk van
de bediendenmaar de meest» bij
zonderheden had hij van de golf-
jongens, zoom van den tuinman, die,
in plaats van weg te gaan, toen hot
spel tilt was, zich hadden verstopt
achter een lage heg en van daaruit
het gesprek van Barbara met Sir
Robert met de grootBte belangstelling
hadden gevolgd. Jeekle ging nn heen,
wel begrijpend, dat dit geen oogenbllk
was om zfjn brandende nieuwsgierig
heid te bevredigen en kort daarna
kwam hjj terag mot koud vleesch ea
een flesch wijn. Toen kwam er een
kans voor hem, want Alan kon het
vleesch niet naar binnen krjjgen en
vroeg om geroosterd brood met boter.
,Min soort goedje, voor een hoer,
majoor," zei hij en sehudde zjjn wit
hoofd medelijdend, w{|zend op het
sehapevleeseh, .vooral wanneer hU
Hoe heeft c; re e zich thans
de verkiezing op den vot. van E. V.
voorgesteld, m. n. w. op welke wijze
wordt vaslgesteid lioave-i cu welke
candidaten van elke politieke partij
zijn gekozen f
Daarover een volgende keer.
Buitenland
zoo onverwacht is woggegaan van de
heerltJke diners op the Court Waarom
is majoor niet gebleven tot na het
eten
Alan lachte om het wonderlijke
Engelseh en antwoordde zenuwachtig.
.Omdat ik er uitgegooid bon,
Jeokio."
.01 Ik had al ontdekt, dat er uit-
smyterj in de lucht zat, majoor, Sir
Robert Aylward, Baronet, hij er ook
uitgetrapt, maar door een kleiner
voetje
Alan laehte weer, h{ vond het een
verademing om te praten, al was 't
dan ook maar met Jeekle.
.Hoe weet je dat?" vroeg hjj.
„Dat heb Ik verzameld uit de lucht,
majoor j van den kneeht van Str
Robert, van twee jongens van het
golfveld no. 9, van den chauffeur van
Sir Robert, die z(ju oogen niet in zyn
zak heeft zitten en eindelijk uit het
edele gezleht van hem zelf."
,Me dunkt, dat je een groote op
merkingsgave hebt, Jeekle."
„Opmerken, majoor is do grootste
knnst van het leven. Ik zie Miss
Barbara mat oogen zoo rood als de
morgenlucht en ik maak gevolgtrek
king. Ik zie u somber en ontstemd
als een avoudwolk en ik maak gevolg
trekking. Ik luister aan de deur van
Mr. Haswell's kamer, hoor hem vloekeu
en zweren, als Heiligen In Boek, en
u en Miss Barbara antwoorden hem,
niet als Heiligen, wat u zegt kan lk
niet verstaan en ik maak gevolgtrek
king. Jeekle maakt deze gevolgtrek-
De strijd in en buiten Europa.
Dat de stakingen in de Beriynscln
maniilefabriekea do verontwaardiging
van zeer vele Duitscherj hebben op
gewekt, laat zieh begrijpen.
Waar het geheele volk de uiterste
krachten geeft tot verdediging van het
vaderland, terwijl bfl ieder het besef
levendig is, dat Duitschland in dit
stadium van den strfld boven alles
behoefte aan voldoen is wapenen ea
munitie beeft, mooter deze werksta
kingen zeer velen vaa een misdadig
karakter schijnen.
Daar 3taat tegenover, dat verschil
lende groepen arbeiders niet de ver
plichting gevoelen, zich aan minder
gunstige arbeidsvoorwaardec te onder-
werpen en, juist in do dringende
behoefte aan de produoten van bun
arbeid, een gunstige omstandigheid tot
lotsverbetering door werkstaking zien.
Daarbij komt, dat da oorlog, die
zich in het binnenland het sterkste
door voedselgebrek doet gevoelen, de
ar boktors het eerst en het zwaarste
treft en velen bij den langen dnnr van
den krjg den moed verliezen en niet
langer in hun los we; schrr te berusten.
Zoo krachtig mogelijk worden de
stakende arbeiders door de leidende
staatslieden op hun plicht tegenover
het vaderland gewazso.
Zoowel Vou Hindenburg, als de
Rijkskanselier on gene .tal Von Gröier,
rte chef van het depur -toer.t van oor
log, hebben in brieven tot de arbeiders
doom uitkomen, dat zij de woelingen
misdadig achten.
Generaal Giöner zegt te begrijpen,
dat de arbeiders door laugdnrige koude
om vermindering van het broodrant
soen terneer gedrukt zijn, doch doet
daarnaast zonder meer kennen, dat hij
geen stakingen m -er duldt.
Op alle aanplakzuilen van Berlijn
wordt een oproep van Von Gtön. r aan
de murRiearbeiders aangeplakt.Se'ot
g(j den brief van Hindenburg niet
gelezen vraagt de generaal. ,Ocs
leger heeft wapenen en munitie noodig.
Een nietswaardig is ieder, die niat
arbeidt zoolang het leger tegenover
den vfjand staaf. Het is tn ons midden,
dat zich de ergste vjjander. bevinden,
het zijn da kleinmoedigen en zij,
dia tot de staking ophitsen. Zij moe
ten gebrandmerkt worden voor het
volk, .'Bso verraders tan vaderland
en leger. Lafaards zjn z5, die het
oor leenen aan hunne, woorden. Wie
waagt h«t niet te arbeiden als Von
Hindenburg hot beveelt? Wij zi'n
niet ver vau het doel. Het gaat om
het bestaan van het volk".
De christelijke vakverenigingen
kin,;, da. u wil rijen met Miss
Barbara op ordentelijke, voegzame
manier als een Ch-isten betaamt en
zooals uw oom zaliger de dominee
goed zou vinden en Miss Barbara wil
vrijen met n met tien perceut, interest
op interest, maar ouwe heer met zijn
gefluit, hij vindt niet goed; hij zegt:
.Waar is je Inkomen?" Hij zegt:
Edele Sir Robert heeft veal geld en
dr^ft belangrijke zaken. Ik geef de
voorkeur aan Sir Robert. Ga heen,
geldiooze 1Dikwijls lk zoo iets gezien,
toen lk zoo'n jongen was la West Afrika,
heel algemeen overal ouder do zon.
Al deze dingen heb ik onthouden en
ik maak gevolgtrekking dat Jeekle
zieh zelden vergist, dat Jeekle altijd
aan 't goede eind heeft".
Alan laehte, voor de derde maal,
do tranen liepen hem langs de wangen.
.Jeekle", zei hij, „je bent een groote
rakkert
„Ja, ja", viel Jeekle in, „groote
rakkert. Boete wat je ïijn kunt in
deze wereld, majoor. Dat hebben,
hoogedele Sir Robert. Bar. M. P., en
Mr. Champers Haswell. D. L., J. P.,
al lang geleden uitgevonden en zitten
nu In den bovensten top van don
boom, in rijkdom, roem en eer. Jeekle
is groote rakkert, daarom heeft hj
ook spzarduiten, ga voort, majoor".
,Nu, Jeokie, al ben je ook oen rak
kert, je bent toeh goedhartig, en om
dat ik geloof, dat jij van me hondt
,0! majoor 1" viel Jeekle hem weer
in do rede, ,dht is heel positief waar
op mjn woord van eer, lk houd van
hebben aan Von Grönsr reeds ten
bri-f gezonden, waarin zjj toegeven,
dat -rkstakingen gedurende den
oorlog moeten worden vermeden. ZJ
drongen er op aan, dat alles zal wor
den ondernomen, wat noodir 1», om
de slagvaardigheid van hot leger te
lande te hehouden.
De bostnurderen van den Dnitschen
vakvereonlgtngsbond wjjzen erop, dat
de voornaamste oorzaak,die tot staklo g
leidde, schuilt in de onvoldoende
maatregelen ten aanzien van do voed
selvoorziening. Het verlangen, aan
stonds maatregelen ter algeheele in
beslagneming en rechtvaardige ver-
deeling van de voorhanden levens
middelen te zien nemen, heeft in
hoofdzaak tot de staking aanleiding
gegeven. Als alien met den diepen ernst,
dien de tegenwoordige tjd elscht,
hun plleht doen, aldus da bond, zal
ons Duitsche volk ook deze moslifjk-
ste weken van den gruwelijker we
reldoorlog doorkomen.
De Duitsche Rijkskanselier maakt
het tegenwoordig den conservatieven
en voornamelijk den annexlonisten niet
naar den zin. Hjj laat zieh h.l. te
veel In mat de sociaal-demoera'.en en
wordt als gevolg daarvan steeds ma
tiger in zijn vredeseischen.
Meer en meer gaan er nlt de bevol
kte? stommen op, die nn eens precies
willen wetop., op welke voorwaarden
Doltschland bereid Is een vrede te
sluiten.
De Vörwarls wil het Dnitsehe rijk van
alle annexatie doen afzien en bovenal,
dit het zooveel de Oosteorjjksehe
regeering reeds deed, dit aan de
geheel wereld openlijk bekend maakt.
De Monarchie toch deed in het Frem-
denUatt een verklaring publieeeroE,
waario zg tvkeud maakt ten opzichto
van Rutland geen annexaties te ba-
oogen.
Of zy dit evenmin ten opzichte der
andere aan de contralen onderworpen
staten beoogt, is niet nader uiteen
gezet.
Naar van verschillende zyden ge
meld werd, zou de Duitneho Rykakan-
selier op' aandrang van de sociaal
democraten, In den Ryksdag een rede
honden, waarin da voorwaarden wor
den modagcideeldjwsarop Duitschland
tot den vrede bereid Is.
Volgens geruchten zou Oostenrijk
bereid zgn, Servië geheel vry te laten
en het den gewen schten toegang naar
de zes te verschaffen.
Dnitschland zou daarbjj aan België
de voldoening geven waarop het
recht heeft.
Hoewel Engeland, door de zee aan
allo zyden omgeven, onbereikbaar
voor de strijdmachten van den vijand
is, begint men in het binnenland toch
ook op hinderiyke wgze te bemerken,
dat d» oorlog zgn offers vraagt.
Lord Beresford heeft in het Engel,
scho Hoogerhuis eenige vragen tot de
regeering inzake don duikbuoto ilog
g«steld. Nadat hem namens de adrni-
u, majoor, meer daD van Iemand an
ders op de wereld, behalve mijn ouwe
mensch, zaliger, die nu gelukkig dood
ls, weg en vergeten In een mooie
eikenhouten kist, 4 pond 10 shilling,
zonder versieringen, maar g'immend
en misschien van uw eerwaarden oom,
dominee Austin, ook ai begraven en
weg, die heeft me nog gered van een
vroegen dood in een donker hol. Ma
joor, lk houd niet van een graf. Ik
heb er te veel gezien en kan niet
weten wat aan den anderen kant ligt.
Hoewel iedereen zegt, bS weet, Jeekle
niet zeker van. Kan zjjn, allemaal
licht en gouden kronen, kan ook zyn
vochtig zwart hol zonder uitweg.
Maar dat is zeker waar, dat ik houd
meer van u, ja, meer nog dan Miss
Barbara, want vrouwenliefde,armzalig,
onzeker, kömt gauw, ghat gauw heen.
Jeekle ondervonden dikwijl». Ja,
als 't noodig was, hoewel dood hèel
atsohuweiyk, als 't noodig was, sterf
ik voor n, en dat een alles behalve
prettige opoffering", en Jeekle,ineen
oprechte opwelling van zjjn warm hart,
viel op Afrlkaansche manier op zyn
knieën, nam de hand van z(jn meester
en kuste die.
.Dank je, Jeekle", zei Alan, 't is
mooi van je, waarachtig. Maar zoover
ztjn we nog niet, ofschoon niemand
kan weten, wat er nog eenmaal ge
beuren zal. Ga daar nu eens op dien
stoel zitten eu neom een beetje whisky
niet te veel want ik wou je
eees om raad vragen".
.Majoor", zei Jeekie, „ik gahoor-
ralttelt antwoord was gegeven, zeido
lord Beresford, dathy de wekeiykseba
opgave door de admiraliteit over de
verliezen gepubliceerd, misleidend
achtte en aandrong op epoedigen
aanbouw van nieuwe schepen.
De admiraliteit verzekerde daaren
tegen, dat da opgava too getrouw
beeld geeft van het aantal schepen,
die door de Duitsche dulkbooten tot
zinken worden gebracht.
Daar dit aantal in Engeland niet
mae sehynt te vallen, bepleit de
Daily Chronicle een reorganisatie van
de admiraliteit. Deze zou gesplitst
moeten worden in afzonderlijke af dee*
lingen, zooals dit ook in het ministerie
van oorlog geschied is.
Ook hot levensmiddelen vraagstuk
begint in Engeland zorg te baren.
Lord Devonport heeft ln het Hooger
huis andermaal gewaarschuwd, dat er
groote zuinigheid met levensmiddelen
noodig ls en dat de invoering der
broodrantsoeneeriug overwogen wordt.
Van de gevechsterrelnen vallen
weinig nieuwe bijzonderheden te
vermelden.
In het Westen bepaalt zieb da strijd
thans vry wel tot plaatseiyke gevechten.
binnenland.
Veevoeder.
Het Nederl. Corraspondentiebureau
in Den Haag meld:
Onder bepaalde voorwaarden zal
de regeering voor houders, d.w.z. allen,
die voor de veevoeding hun paarden,
runderen, schapen, varkens, pluimge
dierte en andere dieren voeding noodig
hebben, een zekere hoeveelheid vee
voeder ter beschikking stellen.
Vervreemding aan anderen dan de
aai' grossiers, tuisehenpersonen, han
delaren es organisatie aangewezenen
cn opslaan met speculatleven dotdein
den is verboden. Aan bestellers ls
elke vervreemding aan derden of
opslaan met speculatieve doeleinden
verboden.
Aanvragen, die na 10 Mei bfj een
veevoederbureau mochten worden in
gediend, worden by uitzondering toe
gewezen voor zoover dan nog
soldoer.de veevoeder beschikbaar
is en tegen een prlfsverhooging
aanvragen voor de Junl-aflevering,
ingediend na 15 Juni, of voor de
Juli aflevering na 16 Juli, worden
niet meer in behandeling genomen.
Voevoederbureanx z{|n o.a. geves
tigd voor Zeelandte Rotterdam
Beursgebouw.
Landtiormjaarklassen 1904 en 1905
Da minister van oorlog heeft bepaald,
dat voor den landstorm sullen worden
Ingeschreven, zonder daartoe te be-
hooren, de personen, bedoeld ln artikel
4 der wet van 31 Juli 1915 (8tbl.no
345), voor zooveel zy zyn geboren ln
1885 of in 1884. Hun inschrijving
moet tot stand zUn g' komen op 10
Mei. De keuring voor deze jaarklaseen
zaam". Hy nam do whiskyflsseh op
zyn eigenaardige manier beet an
sebonk een glas halfvol, want Jeekie
hield veel v&n whisky, ja, de smaak
daarvoor had hom al eens met de
politie in aanraking gebracht.
„Gooi er drie vierde weer uit", zei
AlanJeekie deed dat. „Nu", ging
hy voort, .luister eenshet geval is
dat Miss Barbara en ik zyn....*
even hield hy op.
„O! ja, ik weet het al, tiet als Mrs.
Jeekle en ik eens", zei Jeekie en nam
een grooten slok van c;e pare whisky.
,Ga voort, majoor".
,En Sir Robert Aylward is
.Van 't zelfde, majoor, gaat u voort*.
„En Mr. Haswell heeft
.Allemaal feit du, majoor", zei Jeekle
en keek met spyt naar 't bijna leege
glas. „Wat is nu de kwestie, waar
het op aankomt, majoor
„Welnu, 't geval wil, Jeekle, dat lk,
zooals jy 't zooeven uitdrukte, gelde-
looe, beu, en daarom
„Daarom", viel Jeekie hem weer iu
de rede, „biyf trouw aan eeriyke
plannen met Miss Barbara, ondanks
hardnekkige tegenwerking van Mr.
Haswell, wettige oom, met beschikking
over haar bezittingen en opgastookt
door edele Sir Robert, die 't zelfde
meisje begeert".
Juist, precie i, Jeekie, maar als jjj
nu eens wat minder praatte en ik wat
meer, dan zouden we verder komen".
(Wordt vervolgd)
