N°. 43 1917
Donderdag 12 April,
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
De landbouw
en de toekomst.
FEUILLETON
«iuitenjaiid.
Uitgave defer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pr|« per kwartaal, in Goes J 1,button Goes, Iranoo f 1,25.
Afzonderlijk* nommera 5 «ent.
tnnendlnK van adveetentiSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uren.
De prj» der gewone advertentlin li van 1-5 regela 621/, ot„ elke regel meer
121/, ot. B| directe opgaaf van driemaal plaatfing derselfde advertentie
words de prijs sieohts tweemaal berekend.
Geboorte-, naweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van I—10 rsgels 1,25 Ka'vk«nd
Bawjiuumaiers 5 ,-e-ns.
Telefoonnummer 22.
Uitgave van do Ni&ml. VennootBohap „Goesche Coarant". Directeur G. W. van Baknkvkld.
T)e heer Jac. Welleman, lid van het
H. 11. der Z. Landbouw Mij., schrijft
ons
Het wil ons voorkomen, dat ver
schillende, thans getroffen üegeeriugs-
maatrégelen, welke elk, voor zich diep
ingrijpen iu ons bedrijf, een blijvend
stempel zullen drukken op de naaste
toekomst en ontwikkeling van het
landbouwbedrijf. Het zou kortzichtig
van onzen kant wezen, wanneer wij
met dit feit geen rekening hielden en
in verband daarmede geen maatregelen
troffen. Volgens onze bescheiden mee
ning moet dat gebeuren over de volle
breedte van ons bedrijf.
Hoewel van hoogerhand herhaalde
lijk is toegezegd, dat moet worden
getracht, zoo weinig mogelijk verande
ring te brengen in het gewone, maat
schappelijke leven, met de bedoeling
dus om den loopenden, gegroeiden,
economischen keten niet te verbreden,
kunnen wij toch wel constateeren, dat
genoemde maatregelen in de hand
werken, dat die keten zoo kort moge
lijk zij De weg van producent tot
consument, anders langs zoo vele wegen
leidende, (commissionairs, kortom tus-
schenhandel) gaat thaus slechts over
één tusschenstation, de Staat, eigenlijk
dus rechtstreeks
De consument komt daardoor goed-
kooper uit en legt daarom deze methode
vast, of zal het in de toekomst pro-
beeren te doen.
De boer mist daardoor de vrije
concurrentie, maar zal in het vervolg
heel moeilijk tegen dezeu nieuwen
maatregel kunnen oproeien.
Hij beeft zich dus aan te passen,
zich voor te bereiden op dat nieuwe
stelsel en zijn weg te banen, en dit
staat daarbij vast, dat. zal moeten ge
tracht om uit het bedrijf te halen, wat
er uit te halen is. Dit kan op ver
schillende manieren gebeuren (oordeel
kundig bebouwen enz., in verband
hiermede moeten dan verschillende ouder-
wetsc/e jpachtcontracten eens worden
herzien) maar moet neerkomen op een
economische uitoefening van
het bedrijf.
De grondslag hiervan isDe
landbouw zelf moet zoo dicht
mogelijk: bij de wereldmarkt
komen.
Pit kan iu tweeërlei opzicht
a. de afzet der producten moet
geschieden zooveel mogelijk rechtstreeks
zonder veel tusschenhandel.
19
naar hst EngaUch
VAN
H. RIDER HAGGARD.
In Barbara'! bruins oogen kwam
esn zachts schijn van sympathis en
een traan.
„Je bent een wonderlijk wezen,
Alan", zei ze, .waarom nam je dis
17,000 pond voor je afgodsbeeldje
niet aan Dat zon net goed voor hen
geweeit zijn, en jQ waa er heelemaal
door bovenop gekomen".
„Ik weet niet', antwoordde hij af
werend. .Dat stuitte m{| tegen de
borst, dus wat helpt het of we daar
over tobben Ik geloof, dat mijn oude
oom Austin me gezegd beeft, dat het
nooit mocht worden weggedaan, of
mliachien heeft Jeekie 't me verteld.
Ik wou, dat die Gele Afgod naar den
duivel liep, h$ dringt zich overal in".
,Ja", antwoordde Barbara. „Die
Gele Afgod dringt zloh overal in,
vooral hier in de buurt*.
Stil wandelden zij een poosje door,
toen ineens ging Barbara zitten op
een afgehakten eiken boomstam en
begon te huilen.
.Wat scheelt je?' vroeg Alan.
„Ik weet het niet", zei ze. .Alles
gaat verkeerd. Ik leef in een ver
gulde hel. Ik houd niet van oom, en
b. de inkoop van liet benoodigde
moet eveneens zonder veel tusschen-
stations plaats hebben.
Het eerste kan gebeuren door den
verkoop over de veilingen, waar de
landbouwer rechtstreeks m verbinding
staal, zeer zeker (wanneer oordeelkun
dig, coöperatief, wordt aangeboden!)
kan komen te staan direct met den
groothandelMischien is het noo-
dtg hieraan toe te voegen, dat dan
geen kleine, dwergveilingtjes uit den
grond worden gestampt, wat bij slot.
van rekening dan ook slechts com
missiehandel is 1
Een andere weg om direct de we
reldmarkt te bedienen ligt in bet
bereiden onzer vruchten tot aan het
eindproduct.
Wij denken in dat verband aan
coöperatieve suiker-, aardappel-, zuivel-,
kartonfabrieken, enz. en vooral voor
de toekomst hebben wij op het oog
drogerijen.
En nu de inkoop
Onze leus moet daarbij zijn Zoo
goedkoop mogelijk, maar tegelijk zoo
goed mogelijk, waar voor ons geld!
Deze zekerheid ligt in aankoop op
coöperatieven grondslag onder controle,
maar ook voor een groot gedeelte in
zelfbereiding
Dat kan gedeeltelijk met onzen
kunstmest, maar ook met onze
voeder artikelen In dat verband
steunen wij dus de pogingen, welke
dezer dagen in die richting uitgaan
en hopen wij hartelijk, dat deze slagen
zullen.
Uit bovenstaande moge blijken iu
welke richting wij meenen, dat de
landbouw moet gaan. Het spreekt van
zelf, dat elk door ons aangeroerd
onderwerp in onderdeelen zou kunnen
worden uitgewerkt. Misschien vinden
wij daartoe binnenkort tijd en gelegen
heid.
Wij bieden bovenstaande ter over
weging aan hen, die hun kracht wen-
schen te zoeken in eene zoogenaamde
agrarische partij. Hiertegen zijn wij
altijd opgekomen en wij doen dat ook
bij dezen, en wij meenen te hebben
doen zien, dat nog beel veel kan
worden bereikt door zelf doen
Vanzelfsprekend is het, dat de één
ling in dat geval machteloos staat
Onze kracht moet daarbij gezocht wor
den in organisatie, vereenigen. Dat
het bestaande aan al onze eischen niet
voldoet, wordt zoo zachtjes-aan erkend.
Verschillende reorganisaties zijn dan
ook in 't zicht. Aan enkele werken
wij mede, van andere namen wij kennis
en juist dat doet ons vragen, of bij
dat alles niet me,er samenwerking ge-
wenscht ware Eén gedachte moet ons
bezielen, en daarop moet worden ge
grond en daarnaar moet worden ge-
Ik heb een afschuw van de menschen,
die hfl in huls haalt. Vrienden heb
ik niet, ik ken baast geen eene dame
intiem. Ik heb allerlei narigheden,
die ia je niet kan vertellen, en ik
ben ellendig. J|] bent bet eenige
wezen, waar ik mee praten kan, en
nn ja met oom gekibbeld hebt, znl je
wel weg moeten om een broodwinning
te zoeken".
Alan keek naar haar, zooals ze daar
zat te ballen op dien boomstronk en
hy voelde iets branden in zijn hart,
want hy had al jaren lang van baar
gebonden.
„Barbara", smeekte hy, „huil niet,
ik kbu er niet tegen. Je weet toeh,
dat je een r?ke erfgename.
„Dat xal nog te besion staan', zei
ie, „maar in elk geval, wat heeft dat
er nu mee te maken
„Het beeit er alles mee te maken,
tenminste voor zoover ik er in be
trokken ben. Als dat er niet tusiehen
kwam, sou ik je al lang gevraagd
hebben om myn vrouw te worden,
want, ik heb je lief, maar natuurlijk,
dat is nu onmogeiyk*.
Barbara hield op met huilen, veegde
haar tranen af met de rug van haar
hand en keek hem aan.
„Alan", zei se, ,je bent do grootite
dwaas, die ik ooit gekend heb niet
dat het niet heeriyk verkwikkend is,
zoo'n dwaas tusiehen al die schurken".
„Ik weet wel, dat ik een dwaas ben",
antwoordde hj, „als ik dat niet was
sou ik nooit tegen jou gesproken
hebben over mijn ongeluk, maar soms
vormd onze eigen organisatie. Dat deze
niet moet zijn uitsluitend plaatselijk
of zelfs gewestelijk, maar zich moet
uitbreiden over het gausche land,
spieekl vanzelf. Dan, maar ook dan
alleen, zou ons doel kunnen worden
bereikt. Dan konden wij denken aan
groote dingen, dan konden worden
onze kleine coöperaties welke nu nog
vrijwel op zichzelf slaan, één groote
boud dan kon handel, zelfs iudustrie
voor een belangrijk deel in eigen han
den komen, dan konden wij worden
zelf-exporteursdan konden op ver
schillende wereldmarkten onze eigen
vertegenwoordigers onze belangen be
hartigen kortom konden wij mede-
spreken langs allen kant, zoo naar
binnen als naar buiten,
De strijd in en bniten Europa.
Paschöü, het feest der opstanding,
ligt achter ons.
Wjj wsnsehen, zeile do Amerikaan-
sche president in zijn toespraak, de
vrjheld der volken om sich zelf te
bestoren, geen autocratische of bureau
cratische regeeringen meer, maar de
zuivere democratische richting ver
wezenlijkt in 11e landen.
Dat 1b de Paaschboodsebap aan alle
volkeren geweest: sta op, bevrydt u
van uw boeien, bepaal zelf hoe en in
welken vorm bestuurd wonscht te
worden 1
Do groote verandering, die uit dezen
oorlog sal voortkomen, teekent zieh
met den dag duldeiyker af. Het oude
reactionaire staats uestnur in Rusland
werd met ééa slag omver geworpen
en ook in de rijke,i der contreien
gloort reeds de dageraad van nieuwe
democratische horvon -logen.
Wie ze zon willen tegenhouden
wordt onder den voet geioopen. De
Rijkskanselier, die hervormingen na
den oorlog beloofde, heeft het zoo juist
gezegd: wee den staatsman, die wei
gert de teekeneo des tjds te zien.
De Dnitsehe Rijksdag is voorgegaan
en nam met 2z7 tegen 30 stemmen
het besluit een commissie te beDoemon,
die alle voorstellen zal onderzoeken
welke voor de wjjciglcg der staats
regeling worden ingediend. De groote
meerderheid van het Dnitsehe volk
wil dan ook medewerken om her
vormingen tot stand te brengen.
De hervorming van het Pruisische
kiesrecht wordt allereerst noodzakelijk
geacht, eerst wanneer deze is Inge
voerd kan het geheele volk mede
werken aan een grondigs hervorming
van verouderde staatsinstellingen.
Ook Oostenryk—Hongarje zal uit
dezen oorlog verjongd en naar de
t{jd eisohen vervormd te voorschijn
moeten komen. Hier beeft de volks
vertegenwoordiging nog minder dan
in Duitschland eontróie op de daden
der regeering, die beslist zooals xfj
meent, dat den staat dienstig is.
wordt het me te machtig Verge sf het
me en vergèet het".
„Ja, zeker", zei ze. „Ik vergeef je;
een vronw kan hot een man nog wel
eens vergeven, dat hy haar liefheeft.
Al zegt ze 't niet, ze Kan altjjd een
verzachtende omstandigheid vinden,
voor zQn zwakheid op dat punt. Maar
vergeten, dat is wat pnders. Ik zon
niet weten waarom of ik, die zoo
weinig mensehen weet, die van mij
honden, zooveel moeite zou doen om
het te vergeten*. Ze zag hem aan op
een manier, die hy nog nooit van haar
gezien had, en die hem ten hoogste
verbaasds, want hj had nooit geweten,
dat de reine, kalms Barbar» hem zoo
ion knnrien aanzien. Hij had baar
niet tot eenigen hartstocht is staat
geacht.
Alan was. hoewel zedig van aard,
toch begaafd met een fijn mannelijk:
instinct, en er syn nltdrnkkingen op
een vrouwengelaat,waarin colts sulken
als hy, zieh niet kannen bedriegen.
„Je bedoelt toeh niet", zei
hy weifelend, „je meent toeh
heaieh", aarzelend stond hy voor haar.
„Als jo ja vraag een beetje duide
lijker uitdrukte, Alan, zou ik je mis
schien beter kunnen antwoorden",
zei ze, met haar sehalktehs glimlachje,
dat nit haar mondhoeken te voorschijn
kwam, als een zonnestraal uit een
regenwolk.
„Je wilt toch niet zeggen", ging hij
voort, „dat je letz om me geeft, dat
je evenveel van me houdt als ik van
jon al sinds jaren
Slechts de door vr(je volkeren be
schermde vrede kan duurzaam zjn.
De Russische revolutie is slechts de
eerste stap op den weg der vrijheid
oo algehvole hervorming geweest.
We zeiden het reeds, de conserva
tieve elementen, die zouden trachten
het baan breken v»n da democratische
gedachte tegen te honden, zouden
onder den voet geioopen worden. De
vloedgolf der hervorming, die nu over
Europa slaat, vermag geen dyk van
het conservatisme te koeren.
De Dnitsehe regeering heeft dit zelf
iogezion en het was zeker niet vr®
willig, dat de Rijkskanselier hervor
mingen na den oorlog in het vooruit
zicht stelde.
Thans ziet ook de keizer reeds de
noodzakaiykheid, de bakens te ver
zetten naarmate het gety verloopt.
In een brief aan den kanselier heeft
Wilhelm verzekerd, dat hfl de nood
zakelijkheid inziet den Pruisische»
Landdag te hervormen en voor geheel
Duitschland ingrijpende hervormingen
tot stand te brengen. Voor het klas-
senrecht in Pruisen is geen plaatB
meer, zegt de keizer, en hfi draagt don
kanselier op hem voorstellen te doen,
opdat onmiddellijk na den oorlog met
de hervorming van het kiesrecht een
aanvang kan worden gemaakt. Da
keizer erkende, dat het Pruisische
Heerenhuis ean verouderde instelling
is, die tegen de geweldige eischen van
den komenden tyd niet zal opgewassen
zijn, wanneer het niet hervormd wordt.
De groote massa van het Dnitsehe
volk wil horvormingen in democrati
sche» geest. De keizer zwicht en
belooft wat gevraagd wordt maar
na den oorlog.
Nog sterker zal bet wereldgebeuren
la Duitschland moeten gevoeld wor
den om daar bet besef te doen leven
dig worden, dat iedere hinneulandsche
hervorming,sterker dan een gewonnen
veldslag, volk en regeering dichter tot
de» vrede brengt.
Dat, met een enkele uitzondering in
de conservatieve pers, de Dnitsehe
bladen den vooruitgang op den weg
der hervorming toejuichen, is te bo-
grjjpen.
üeiyk in het binnenland zal ook in
bet buitenland 'sk> iters proclamatie
een nnttige uitwerking hebben, zegt
de Lokal Anseiqer en de Tdglitehe Bund
schau meent, dat met het keizeriyk
rescript van bet onde Prnlsen afscheid
genomen wordt.
Laten wjj er voor zorgen, zegt de
Vorwartt, het soc. dem. orgaan, dat
hot mtstel der hervormingen tenmin
ste -ie kracht van de handeling ver
sterkt, en iets verder beslnit het blad
het doet ons genoegen, dat de Dnit-
i sche regeering, na oen nieuwe vyand
de oude versloten phrasen van strjjd,
van vrijheid en democratie tegen
absolutisme en militarisme rog eens
opw*rmt,j met deze proclamatie een
duldeiyk bewSs geeft, dat w(j zelf wol
voor onze politieke ontwikkeling zullen
zorgen en niet uit den vreemde ge
lukkig gemaakt wIUsd worden, vooral
„O, Alan". lachte zo un hardop,
„waarom zou ik in hemelsnaam niet
van je houden Ik zeg niet, dht het
ïoo is, maar waarom zou 't niet
kunnen? Welke kloef is er tussehen
ons
„Altfld dezelfde," antwoordde h{j,
„dle stond tussehen den aanzleniyke
en Lazarus, tUBschec don r$ke en den
arme."
Barbara sloeg baar oogen neer.
„Alan," zei zo. „Ik weet zelf niet wat
my bezielt, maar er iz iets, iets dat
ik niet beschreven kan, dat mil drflft
om dien Lazarus been te helpen over
die kloof, ik bedoel de eerste, niet de
tweede."
Alan kon zich niet vergissen, nn
ze zoo sprak met dien glimlach. H(J
ging naast haar zitten op den boom
stam en zy keek naar hem steelsgo-
wljze nit de hoeken van haar neer
geslagen oogen. Hö werd rood, h{|
werd bleek, en zyn hart klopte hevig.
Toen stak hij zyn groote bruine hand
uit en legde haar smal wit handjs
daar in ea daar hy geen tegenwer
pingen ondervond, liet hy het weer
los, sloeg zfln arm om haar heen en
trok haar naar zich toe, toen zoende
hy haar, eens en nog eens en veel
malen met zulk esn zalig gevoei van
verrukklg, dat de eekhoorn, die in
den boom daarnaast alles van 't begin
af had aangezien, zioh overcompleet
voelde en weg sprong, zonder terng
te komen.
„Ik heb je lief, ik heb je lief," zei
h{ hsesch.
niet als die zegeningen door kanons
kogels en pantssrschepen moeten
komen.
Nadat ook bet Hols van Afgevaar
digden het voorstel om den staat van
oorlog mot Duitschland af te kondi
gen met 373 tegsn 50 stemmen had
aangenomen, hseft president Wilson
ds oorlogsresolntie onderteekend, door
welke daad de oorlog tnssehon Amerika
en Duitschland een feit is geworden.
Oostenr{jk-Hongarije heeft zieh
aanstonds verplicht gevoeld, als blijk
van éénheid met z0n bondgenoot, de
botrekklngen met Amerika te ver
breken.
Steeds verder slaan de vlammen
van den wereldbrand das om zioh heen.
Dat de Vareenigde Staten geen half
werk zullen beginnen, kan uit de
voorbereiding tot den komenden stryd
wel bldken. Een oorlogsfonds van
3.500.000.000 dollar zal voor do kosten
van het eerste jaar worden gesticht,
terwïl voor leger en vloot een erediet-
aanvrage van 700000.000 dollar is
ingekomen.
Het leger zal twee millioen man
moeten bedragen en aan het staande
leger zai direct een millioen man
worden toegevoegd.
De Amerikaan sche regeering zal
vreemdelingen, afkomstig nit de
vijandelijke rflken, niet interneoren,
hoewel tegen ongswenschte elementen
afdoende voorzorgsmaatregelen zjn
getroffen. Alle vyandeiyke vreemde
lingen moeten zich laten inschryven
en van wien op goeden grond kan
worden aangenomen, dat zQ van zins
zyn, den openbaren vrede en veilig
heid in gevaar te brengen, znllen
onmiddeliyk gearresteerd en opga-
sloten worden.
Da oorlogsstemming is naar Cuba
overgeslagen.
Reeds heeft de president van de
Cubaansehe republiek de verklaring
goteekend, waarbfl Cnba in staat van
oorlog met Duitschland wordt ver
klaard en de opgelegde Dnitsehe
schepen in de Cnbaansche havens
werden in beslag genomen.
Scharen er zich nog meerdere
staten aan AmerikaanBche zijde?
Een Dnitsehe onderzeeër heeft het
Braziliaan sche stoomschip „Parana"
getorpedeerd en uit officieuze bron
wordt reeds gemeld, dat de albreking
der diplomatieke betrekkingen tus
sehen Brazilië en Doltichland wordt
overwogen.
De oorlogsgeestdrift is besmettelijk
en Duitschland zal dit dezer dagen
sterker dan ooit ondervinden
Voornamelijk bet zelf onkwetsbare
Amerika, het land van den dollar en
de uitgestrekte materieels hulpbron
nen, zal een gednehten en niet te
onderschatten vijand biyken.
Op het Oostelijk front hebben de
Dnitschers een sncces van plaataeljken
aard te boeken, waarvan thans nadere
bijzonderheden bekend zgc geworden.
De Dnltsehers hehben het brnggehoofd
„Dat merk ik," antwoordde ze met
een zwak stemmetje.
„Hond je van me?" vroeg h(j.
„Dat sch(jnt wel te moeten, Alan,
andere zon ik 01 AIzd, dwaze
jongen," en zich niet bekommerend
om haar Zoodagschen hoed, die heele
maal in elkaar gedeukt werd en die
ze daarom later als een heilig aan
denken bewaarde, liet ze haar hoofd
op zjn schonders vallen en begon te
wcenen, maar nn van gelnk.
H{ zoende de tranen van haar
wangentoen wist h{ niets meer te
zeggen, en vroeg hy haar of ze zjn
vrouw wilde worden.
„Dat is gewoonlijk het gevolg van
znlke handelingen, geloof ik," was
haar antwoord, „ten miuste dat hoort
zoo. Maar als je een bepaald antwoord
wilt hebben, ja, dat wil ik, als mjn
oom het goed vindt, wat ik niet denk,
omdat jullie ruzie hebt, maar dan in
elk goval over twee jaar, als ik vjf
en twintig ben en mijn eigen baas
tenminste als wij iets hebben om te
trouwen, want w{j moeten toeh eten.
Op het oogeblik bestaan onze aardsche
goederen hoofdzakeiyk In een groote
hoeveelheid wederzydsche liefde, een
goede kast vol kleeren en een Gele
Afgod, die je, na het gebeurde van
gisteren avond, geen groot inkomen
weer zal verschaffen".
(Wordt vervolgd).