N°, 36 1917
Zaterdag 24 Maart
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Bij dit no, behoort een
Bijvoegsel,.
is FEUILUSTOJÜ
Telefoonnummer 22. Uitgave van da Naaml. Venooo'sehap „Goasche Courant". Directeur G. W. van Barnkvïld.
Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-. Woonzdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Pril per kwartaal, in tïoci f 1,—, buiten Goes, franco f l,2S.
Afzonderlijks nommeri 5 een:.
innandliua; van advesteBttS® op Maaiidsg. Woensdug
en VSUQA0 vóór lS uren.
De prjo dor gewone advertentiSn is van regel» 50 ct., else regel meer lOet
Bi directe opgaat van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de priji slechtz tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsborichtsa en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1ïO regels 1,— berekend
Bewlintuusers «sa,*..
Zij, die zicli met ingang van
1 April op ons blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum ver
schijnende nummers GRATIS.
HET VAK-ONDERWIJS
VOOR JONGENS EN MEISJES
op
ZUID- EN NOORD-BEVELAND.
III.
Wij eindigden ons laatste artikel met
den wensch, dat alle krachten van
Zuid- en Noord-Beveland zich zouden
vereenigen om een dusdanige school
tot stand te brengen, tot nut van de
meisjes op deze eilanden.
Dat dit eveneens noodig is voor onze
Ambachtsschool, was op te maken uit
het eerste artikel.
Dezen wensch te herhalen is niet
overbodig. Immers de eivaringen, die
de Ambachtsschool heeft opgedaan zijn
niet bemoedigend. Reeds in 1884 zijn
er pogingen aangewend om op geheel
het eiland belangstelling voor bet
vakonderwijs te wekken, een belang
stelling, die omgezet zou worden in
finantieelen steun. Ret gohl toch de
opleiding van de jongens op Zuid- en
Noord-Bevelaiuly en niet speciaal die
van Goes.
Ondanks het feit, dat er toen reeds
50 °/0 der leerlingen van de buiten
gemeenten kwamen, hoopte men echter
te vergeefs op steun de belangstelling
bleef uitermate gering.
Wij zijn nu 38 jaar verder.
Is de toestand nu belangrijk ver
beterd
Over 1916 bedroeg de subsidie van
de buitengemeenten waaronder f 60
van het armbestuur te 's Heer Abts-
kerke de kapitale som van f 227,50.
Als men nu bedenkt, dat er 28 ge
meenten op Zuid- en Noord-Beveland
zij (Goes niet medegerekeud)en rekent
men er dan mede, dat er in datzelfde
jaar 46 leerlingen buiten Goes woon
achtig waren, dan is het een eenvou
dige rekensom om te komen tot een
bedrag van ongeveer 18 cent per jaar
per leerling en per gemeente. Dat
is de subsidie waarop de school kan
rekenen.
Wij herhalen dus de vraag is de
toestand nu na 33 jaar veel
verbeterd
Voor deze door en door ongezonden
toestand zijn, dunkt ons, enkele oorza
ken aan te wijzen. Een tweetal willen
wij daarbij naar voren brengen.
Daar is allereerst de gedachte, die
bij sommigen schijnt voor te zitten
Uit onze gemeente bezoeken geen jongens
de schooldus is subsidie overbodig.
naar hst Engelseh
VAN
H. RIDER HAGGARD.
Maar wo hebben na niet met Yarleys
te maken, maar met The Conrt. Mr.
Champer-Haswell had gasten. Er wa
ren er tien, allen heeren, en uitge
zonderd Alan, die, zooals men zich
herinneren zal, een van hen waz,
waren allen rijk en handelslui. Onder
het gezelschap bevonden zich twee
Pranscha bankiers en drie joden, elk
van ben een steunpilaar van de Sahara-
maatsehappfl, en zeer geïnteresseerd
in het verder verloop der zaken. Het
Is niet noodig hen te beichrfjveu, want
zfl hebben niets met ons verhaal te
maken, daar zij slechts financiers
waren van zekere soort, die r^kdom-
men verworven hadden op een manier,
die het daglicht niet al te best velen
kon. En dat zij rijk waren was dui
delijk merkbaar. Reeds des morgens
waren de eigenaars van al deze weelde
aangekomen in hnnne magnifiqae
anto's, die beBtuurd werden door
elegante ohauffaurB, terwijl pok nog
een extra knecht werd meegenomen.
Hon bonte jaBsen, hnnne jnweeien
manehetknoopen en ringen, zelfs iets
Wordt deze gedachte inderdaad ge
vonden - en wij voor ons twijfelen
daar niet aan dan lijkt ons dit
uitermate kortzichtig. Immers de wel
vaart van liet deel hangt samen met
de welvaart van het geheel. Is er in
Nederland een algemeene daling vau
het levenspeil, dan ontkomt daar ten
slotte het kleinste dorpje niet aan.
Slijgt daarentegen de nationale wel
vaart, dan zal dit ook overal gevoeld
worden. Het, is het gewone verschijn
sel, dat in het dagelijksch leven zijn
uitdrukking vindt in als het allen
inensche» goed gaat, gaat het mij ook
goed.
Deze nationale welvaart hangt mede
af van een goed -onderlegden werk
manstand. Wij weten het wel, niet
alleen handel, landbouw, wetenschap,
en nog tal van andere factoren werken
hiertoe mede. Ook de vrouw worde
f ierbij allerminst uitgeschakeld. Maar
dan is het een welbegrepen eigenbelang
als door de geheele gemeenschap, dus
ook door alle gemeentenmede wordt
gewerkt aan de verhooging vau het
peil van het onderwijs.
Dus h aller stemeen dringende
eisch.
In scherper jlicht komt dit beginsel
nog te staan,als gelet wordt op het
geen ons, na het sluiten van den vrede, te
wachten staat. Handen komen er dan
te kort, om allen achterstand in te
halen. En is er dan in Nederland
niet een Hink onderlegde handwerk-
staud, dan gaan groote voordeelen, niet
hit, minst op stoffelijk gebied, voor
ons volk verloren.
Het is dan ook te hopen, dat een
dusdanige bekrompen opvatting wijkt
voor een ruimere.
De tweede oorzaak isonbekendheid
met de. hooge kostendie aan dit onder
wijs 'verbonden zijn. De opleiding aan
een Ambachtsschool, zoo deze op de
hoogte des tijds is, mag zeker niet
lager geraamd worden dan f 250 per
jaar en per leerling. Hiervan wordt
door hel Rijk 50 °/0 bijgedragen dus
f125. De provincie subsidieert met
f 25 per leerling. Resteu er dus nog
f 100 per jaar en per leerling. Trekt
men hiervan nogmaals af f25, zijnde
de opbrengst van schoolgelden, bij
dragen van particulieren enz., dan
moeten er nog f 75 per jaar en
per leerling gevonden worden. En
deze som kan wel niet anders bij
elkander worden gebracht, dan door
subsidie van de buitengemeenten.
Na deze eenvoudige becijfering zal
het duidelijk zijn, dat een gemeente,
die b.v. 8 leerlingen op de school heeft
en een jaarlijksche subsidie van b.v.
f 25 schenkt, een belangrijk bedrag
laadt op de schouders van anderen,
welke er gewoonlijk geen belang bij
hebben.
Neemt men nu als gemiddeld totaal
in hnnne gezichten, alles duidde op
geld, en dat was ook de band die hen
te zimen bracht en hield.
Alan kwam jnist op tgd om zich
nog voor het diner te kunnen kleeden
b(j wist dat Barbara vóór dazen maal
tijd niet verschijnen zon, en bij kwam
voor haar, en niet voor zfln gastheer
of diens vrienden. Vergezeld van
Jeekis, zQn negerknecht, want in
dit hnls was het noodig iemand bij de
hand te hebben, die eventneel be
hulpzaam kon zijn reed hij van
Yarleyi naar The Conrt, een afstand
van tien mijl, en arriveerde te onge
veer acht uur.
,Mr. Haewell is reeds naar boven
gegaan om zleh te kleeden, majoor,
en do andere heeren ook", zeide de
chef-bnttler, Mr. Smith, ,maar Miss
Champers zeide mij, dat ik n dit
briefje moest geven, en dat het diner
om half negen begint".
Alan nam den brief aan, en vroeg
om naar zijn kamer gebracht te wor
den. Daar gekomen opende hij
hoewel hij daar maar v(jf en twintig
minuten tijd had om zich te kleeden
toch onmiddellijk het briefje, terwijl
Jeefcie zijn koffertje ontpakte.
.Waarde Alan", zoo luidde het
epistel, „kom niet te laat voor het
diner, andera zal ik geen plaati voor
je naast mij kannen openhonden
Natuurlijk zal Sir Robert mij naar
tafel geleiden. Dezen keer aQn ze
aantal leerlingen van de buitengemeen
ten b. v. 4.0 aan, dan zouden deze
gemeenten moeten opbrengen f 3000.
Met een vakschool voor meisjes staat
het in beginsel niet. anders, al zullen
daarvan de kosten wellicht iets lager
zijn.
Ook de armbesturen hebben hierbij
een laak te vervullen. Vermindering
van het aantal bedeelden zal mede het
gevolg zijn van een goed onderlegden
werkmansstand. Goes en 's Heer Abts-
kerke hebben dit dan ook al jaren
geleden ingezien de jaarlijksche sub
sidie getuigt hiervan.
Soortgelijke steun werd trouwens
ook elders gevonden. Het Sint Anthonij
gasthuis te Leeuwarden gaf ei kele
jaren geleden een geheel nieuwe. Am
bachtsschool a f 125.000, plus de jaar
lijksche subsidie.
Moge deze voorbeelden ook voor de
andere armbesturen op ons eiland een
prikkel ziju, om eveneens flink te helpen
steunen.
Gaan wij dan ook alle finantieele
hulpbronnen op Zuid- en Noord-Beve
land na, dan wil het ons voorkomen,
dat met vereende krachten beide scholen,
zoowel die voor jongens als voor meisjes
behoorlijk ingericht, er kunnen en
moeten komen. Onze eilanden mogen
niet achter blijven bij andere dee-
len van ons landmogen niet
achter blijven ter wille van de nationale
welvaart; mogen niet achter blijven,
boveual niet uit het oogpunt van het
welbegrepen eigenbelang. Onze eigen
kinderen moeten in onze omgeving
goed onderwijs kunnen ontvangen, om
straks den strijd om het bestaan,
krachtig te kunnen aanvangenom
mede te werken aan den opbloei der
nationale nijverheid Om een sieraad
te worden van geheel ons volk.
A de. D. F. van dek Wart.
ii u 11 e u i a uti
De strijd in en balten Europa.
Steeds meer en meer wijkt de
Dnttache litis in het Westen, al Is
het ook niet meer zoo vlug als enkele
dagen geleden.
Elscht het vernielen van alles wat
den vijand eenige dekking kan bieden
in de streek waar do troepen thans
doortrekken meerdere werkzaamheid
of li het ^langzamer oprukken van
Engelschen en Framchen, door het
vernielen der binnenwegen, voor de
terugtrekkende Dnitschers een reden
om ook hunnerzijds het tempo der
handeling wat minder vlug te doen
zjjn?
Dit is een feitde Dnitschers wijken
nog steeds en bet is niet te voorzien
waar zij weer sollen standhouden.
De saillant, die tnsschen Atrecht
en Feronne het front onnoodig ver
grootte, is thans weggenomen. Het
front is dus korter en daardoor ster
ker gemaakt, wat evenwel ook voor
veel erger dan gewoonlijk afschu
welijk 1 afschuwelijken ik kan
het niet uithouden om er een aan de
linker- zoowel als aan de rechterhand
ts hebben. Je B.
,P.S. Wat bèb je toch gedaan
Onze waardige gasten, mijn oom niet
te vergeten, sebSnen in groote opge
wondenheid over je te zfln. Ik be
luisterde hen toen zij aan het praten
waren, en ik net deed of ik wat
bloemen nitzocht. Een van hen noemde
je een .schijnheilige kwezel en een
weerbarstige ezel", en iemand anders
ik geloof dat het Sir Robert was
antwoordde„Inderdaad, doch weer
barstige ezels kunnen balken, en staan
bekend, dat ze wel eens een ander
mans karretje omvergooien*. Is de
Sahara-maatschappi) het karretje Als
dat zoo ls, dan vergeef ik je.
.P.P.S. Donk er aan, dat we morgen
samen naar de kerk gaan, maar kom
aan het ontbijt in sport.pantalon, pn
Ik zal dat ook doen ik bedoel, ik
zal me kleeden alsof we gaan golf
spelen. Daarna knnnen we weer
Christenen worden. Als we dat niet
doen ik bedoel ons op die manier
kleeden zullen zij allen mee naar
de kerk willen, behalve de Joden.
„P.P.P.S. Weest z.vp. niet slordig,
en laat dit briefje nergens slingeren,
want de krocht die je bedient leest
alle brieven. Hij maakt ze open boven
den wasem van een ketel. Smith, de
battler, is de eenige betrouwbare per
den tegenstander geldt.
De Engelseh Fransche iinie loopt
m van Atrecht, O. va» Bapaume
over Peronne naar Ham in bijna
rechte richting.
Reeds zijn de geallieerde legers
over een frontbreedte van 135 K.M.
ongeveer 10—15 KM. voortgernkt
en het vermoeden is uitgesproken, dat
ook geheel Artois zal worden ont
ruimd.
Wat is het Dnitsehe doel met dezen
terngtoebt
WQ vinden hierover een interessant
artikel van een blijkbaar militaire
inzender in het Hbl., die de vol
gende, zeer logische beschouwing
geeft.
Een snelle beslissing op het W.
iront lijkt dezen inzender slechts
mogelijk door een groote overwin
ning. DnitBchiand zou daarom den
bewegingsoorlog willen herstellen en
alvorens tot den aanval over te gaan,
de Entente nit de loopgraven lokken.
Het doel van de terugtrekkende
beweging zou das bet wagen van een
rensachtlge poging zijn, om hetz(j in
de richting van Parijs, hetzij in de
richting van de kust, door te breken.
Nu Von Hindenburg de leiding beeft,
ls op het Westelijk front een van die
geniale manoeuvres te verwachten, die
op het Oostelijk front zoo dikwijls met
sneees zijn toegepast.
De inzender verwacht dan ook
binnenkort een groeten slag tnsschen
Arras en Laon, waarvoor de Duit-
schors nu reeds bezig zfln met een
nlenwe groepeeticg hunner strijd
krachten. Groote reserves zonden
worden samengetrokken b{ La Fère-
Laon en by Arras, reterves, die deels
nit de terugtrekkende troepen, deels
nit nienw aangevoerde legers gevormd
worden.
Tnsschen deze twee vleugel groepen
zon esn zwakke frontgroop worden
opgesteld, zoodat de nienwe Dnitsehe
linie zon bestaan uit een linkervleugel
in da 15 n Soisson—ChanD y—St Quemin
esn zwak centrum in de l{jn St.
Qnontin tot een punt aan den weg
üapanme—Cambray, en een rechter
vleugel vanaf dit pnnt tot Arras. Na
deze opstelling kan een hevig offen
sief volgen en een doorbraak gepro
beerd worden in da richting van
Amiens door de beide vlengelgroepen.
Daar de wegenvernieling bij de
Olie niet zoo ernstig is ris die b{j de
Somme, zon de hoofdsïoot te ver
wachten zUn vannlt den vleugel La
Fère—Laon.
Er valt voor deze voorspelling
inderdatd zeer veel te zeggen, als
men bedenkt, dat het onwaarschijnlijk
is, dat Dnitschland in het Westen
troepen wil vrijmaken voor het Ooste
lijk front, dat frontverkorting eer den
over meerder memehenmateriaal be
schikkende Engelschen en Framchen
ten voordeel komt, die daardoor ter
plaatse een grootere reserve dan de
Dnitschers knnnen vormen en dat bet
niet aannemelgk ls, dat de Dnitschers,
die hun stellingen tot en toe met alle
kracht verdedigd hebben, reeds voor
soon bier ln bals*.
Alan lachte hardop, toen hij dit
eigenaardigs, openhartige briefje ge
lezen had. Het verkwikte hem en
vroolflkto bem wat op, want sinds den
vorigen dag was hi) somber genoeg
gestemd. Het was als kwam een ijs
koude luchtstroom koelte en zuiver
heid brengen in een oververhitte, be
nauwde atmosfeer. Hij had gaarne het
briefje willen behouden, maar zich
herinnerend wat Barbara van den
knecht geschreven had, wierp hj het
in bet vnnr en bleet er naar kjjken
tot het geheel verkoold was. Jeekie
kuchte eens om zijn heer opmerkzaam
te maken dat het tijd was zleh te
kleedenAlan keerde zich om en
keek hem gedachteloos aan.
Hjj was het bezien wel waard, die
Jeekte. Stel n voor een zeer groote
en zwaar gebouwde neger, met een
huid zoo zwart als een goed onder
houden laars, wollig haar zoo wit als
sneeuw, een bosje baren eveneens
wit aan zQn kin als baardeen
hand als een ecbaapsbeen, maar met
lange fijne vingers en roze pnntlge
nagels; een resolnnt en ondoordring
baar gelaat, waarin onder een vier
kant voorhoofd, twee buitengewoon
gnitige an welsprekende oogen, welke
elk gevoel weeigaven, dat er in de
hersens daarachter omging dat wil
zeggen, wanneer de bezitter ervan
hen dat toestond. Dat wss JVekie.
„Zal lk nw laarzen uittrekken
de bedreiging van een voorjaars
offensief vrijwillig zouden wijken.
Wie een revolutie ontketent met het
doel, zfln eigen Inzichten als algemeene
volkswil erkend te zien, zal al heel
spoedig bemerken, dat een uit de ver
drukking bevrijd volk plotseling en
onweerstaanbaar een geheel andere
richting kan inslaan danzjjn bevrijders
gehoopt en verwacht hebben.
Dit it ln allen gevalle zeker, dzt
de tegenwoordige Russische regeering
nit Doema-leden voortgekomen, zich
geen oogenblik meester van den toe
stand kan noemen.
Wanneer wij,bedenken boe de Fran-
sehe revolutie een tijdperk van de
grootste onzekerheid, een spel van
hartstochten was, dan trof bet al als
iets heel bijzonders, dat het eindelijk
uit de knellende banden der reactie
verloste Russische-volk zich aanstonds
zonder morren door een nltvoerend
comité van Doemaledsn gewillig liet
voortduwen op den weg, welke men
het ingeslagen wenschte te zien.
0.1., en we hebben er reeds vroeger
op gewezen, is de revolntle in Rnsland
nog niet ten einde, is zij zelfs nog
niet eens goed begonnen.
Het ls niet te verwachten, dat de
nienw gevormde regeering reeds mees
ter van den toestand zon zjjn, integen
deel steeds grootere concessies zal zij
moeten doen tot zjj ten slotte wellicht
als slachtoffer van een opgewonden
volksmenigte de tengels van het
bewind weer aan anderen zal moeten
overlaten.
Twee gevaren van geheel verschil
lende zijden bedreigen, zooals we
reeds vroeger aantoonden, de tegen
woordige regeering.
Te eener zijde staan de voorstan
ders van het oude regime, de Russische
boeren als steunpilaren van de aan
hangers der reactie, die alleen al op
het bericht, dat hun Czaar is gevangen
genomen, manifesteerend langs de
wegen voortrukken, liederen zingend
ter eere van den Czaar, het hoofd van
hnn orthodoxe kerk, die den vrede wil.
Aan de anaere zijde staan de sociaal
democraten. ZQ denken, dat het bon-
derd jaar te laat bevrijde Rusland
reeds dadsljk rijp is voor een sociaal
democratische republiek.
Reeds elschten de socialisten in Sint
Petersbnrg afschaffing van het keizer
schap en een volksstemming over het
al dan niet voortzetten van den oorlog.
Waar do wetgevende vergadering
die zich over de kenze van een
nienw staatshoofd zal uitspreken eerst
na den oorlog zal worden gehonden,
is het de groote vraag of de tegen
woordige regeering dan nog de leiding
ln handen zal hebben.
De tijding, dat de Czaar en de
Czarltza gevangen zijn genomen, zal
da Russische boeren ongetwijfeld tot
grooter krachtsinspanning opzweepen.
Uit Washington komt het bericht,
dat president Wilson het Congres, dat
nu tegen 2 April a.B. in buitengewone
zitting bijeengeroepen ls, zal toe-
msjoor?" zeide hij met ifln aange
naam, zangerig stemgeluid. „Ik denk
dat do gong over negen en een halve
minunt zal gaan." HJ sprak zijn
Engelseh bijzonder goed, hoewel men
kon merken, dat het bestudeerd was.
„Laat hpm gaan en ga er voor m(jn
part naast hangen," antwoordde Alan,
„maar neen, dat vergeet ik ik moot
voortmaken. Jeekie, laat het vnur
uitgaan en maak alle vensters open
ais lk weg ben, want het is hier om
te stikken."
„Ja majoor, lk zal den haard nit-
dooven en nw slaapkamer ventileeren.
Uwe andere schoen als het n belieft,
majoor
„Jeekie," zei Alan, „heb je al ge
hoord, wie bier al zoo logeeren?"
„Ik heb eenige namen opgevangen
toen ik de trap opging. Er zijn drie
heeren b(|, die u nog nooit ontmoet
hebt, maar en plotseling de deftige
boekentaal latende varen, die hij
meestal gebruikt» sis hij in ernst
sprak, voegde hU er aan toe„Jeekie
denken, zil net zulke zwarte nikkers
als de rest, dievengespnis. Er zijn
geen andere witte menschen hier in
huls dan u, Mis Barbara en lk, majoor.
Jeekie daar alles van gehoord in de
keuken. Neen, nu niet, andere keer.
Iedereen vertellen maar alles aan
Jeekie, arme oude Afrikaansehe gek,
en Jeekie kgken en zeggen „och ls
't heusch", msar houdt toch zijn oogen
en zijn ooren open (Wordt vervolgd).