N°. 27 1917.
Zaterdag 3 Maart.
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
WEELDE.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
6 FF.UILLEON
60ESCH
Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesehe Conrant". Directeur G. W. van Babnkvbld.
Uitgave deier Courant geschiedt Maandag-, Woenadag- en Vrijdagavond
ultgeaonderd op feestdagen.
PrJ» per kwartaal, in Goet f 1,—bulten Gooi, franco 1,25.
Afzonderlijke noumera 5 cent.
inaendlsK vac advertentlën op Maandag'. Woensdag
en VRUDAG vóór 13 uren.
Oe prijs der gewone advertentlSn ia van 1-5 regoliSO ct., elke regel meer 10 ct
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derxelfde advertentie wordt
de prijs slecht» tweemaal berekend:
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels A 1,— berekend
SewSssuMttieri S eent.
Men schrijft ons
Daar is menigeen voor wien, in den
nood dezer bittere tijden, dit zoetklin
kend woord tot een steen des aanstoots
is geworden, menigeen, die zich althans
meent te moeten ergeren aan de
weeldevan anderen.
Laat ons niet voorbarig oordeelen.
Ik vraag u, heeft niet elk onzer,
ondanks de strengste voornemens, zijn
onbewaakte oogeublikkeu, waarin hij
het zonnige wezen terugroept in zijn
armen Trouwens, de weelde laat zich
niet blijvend verjagen. Speelsch als
een zonnestraal sluipt ze weer binnen
door een reet van de luiken, waarmee
al te sombere eenvoud haar heeft
trachten buiten te sluiten. O, zij weet
het wel, zij weet het best, dat ons
menscbenhart haar evenmin kan missen
als de wereld haar kinderstemmen, dat
we telkens weer ons best doen om
althans iets van haar deelachtig te
worden. Weet ge wat baar fout is f
Dat ze geen eigen karakter heeft, dat
ze zich voegt naar ieders luimen en
zich laat verbasteren. Komt ze in
slechte handen, dan groeit zij onrust
barend, wordt met den dag veeleischen
der en maakt op haar beurt haar
meester tot slaaf. Weelde moet klein
worden gehouden, heel klein
Mijn eerste notie van weelde gaat
terug tot den tijd, toen mijn levens
lustige moeder de overvloedige asters
uit onzen tuin tot guirlanden samen
bond om er haar kleine dochters mee
te versieren. Schonk onze mooie,
bloeiende tuin ons een voorrecht boven
velen, daar buiten, langs de ruischende
korenvelden, in de met glanzende
boterbloemen bezaaide weide, konden
we onze weelde met duizenden deelen.
O, men behoeft niel rijk te zijn om
zich nu en dan in den zonneschijn
van weelde te baden.
Men behoeft slechts zijn dagelijksche
behoeften te beperken en een open
oog en een dankbaar hart te bezitten
voor hetgeen men genieten kan, daaren
boven vaak zonder geld Ik her
inner mij een kleine vertelling, die ik
ergens (ik weet heusch niet meer waar)
heb gelezen en die ik nooit heb kun
nen vergeten.
Een jong echtpaar, uit liefde ge
trouwd, had den levensstrijd we! wat
overmoedig aangebonden. Bovenal hield
de vermeerdering vaD zijn bekrompen
ambtenaars-salaris geen gelijken tred
met den aanwas van het gezin. De
behoeften aan kleederen, aan schoeisel,
de kanzen op kleine ongesteldheden en
tegenspoeden vermeerderden met den
dag. De ouders weerden zich dapper
ze hielden het hoofd omhoog, ze stre
den naast elkander. Maar ongemerkt
verschrompelde hun hart. Zorg kreeg
de eereplaats aan den disch en kruidde
meermalen de spijzen met bitterheid.
Tijd voor de noodige ontspanning,
voor wederkeerig liefdebetoon scheen er
nimmer meer te kunnen worden ge
vonden. De liefde sloop stillekens
naar een hoekje, en de punten van
haar pijltjes werden stomp.
Op zekeren levenwekkenden voor
jaarsdag loopt de gedrukte echtgenoot
de bloemenmarkt voorbij. Een geur
stijgt tot hem op van viooltjes, versch
geplukt, tot tuiltjes gehouden, met
groene blaadjes er tusschen. si/odeur
d'uue simple violette".lezer, gij
wéét hetOpeens doorstroomt den in
zorg beknelde het lentegevoel van
voorheen, 't Is of er een ijskoist
smelt, de tranen stijgen hem in de
oogen. Hij tast in den zak een
eenig kwartje ligt daar op meerdere te
wachten.
Hij grijpt het, koopt viooltjes, ademt
hun zoeten geur met één volzaligen
teug en ijlt naar zijn woning. Wie zal
hij er vinden O, niet de bleeke vrouw
met scherp gelijnde trekken, de inge
vallen inondhoeken.de vermoeide oogen.
Die wil hij niet zien heden niet
Hij zal haar omtooveren met een zwij
genden groet van zijn lente-kinderen,
omtooveren in het bloeiende beeld van
jeugd en levenslust, dat bij hem weder
om is levend geworden. Immers, ook
hij is niet meer dezelfde. Straalt niet
zijn oog, is niet zijn stap licht en
veerkrachtiger f Hij ijlt de trap op
naar de bovenwoning.
/Annie, lieveling, ziehierZe zijn
voor jou Arme, arme viooltjes
Losgerukt uit de omgeving van de
hooge, reine voorjaarslucht, ver van het
toeziend oog van den blauwen lente
hemel zijn ze niet in staat ook hier
hun wonder te verrichten, ten tweeden
maal. Ze kunnen het ijs niet ontdooien,
het hart niet tot tranen bewegen.
z/Ru, wat ben je dwaas geweest
klinkt 't verwijtend van haar lippen.
//Bloemen passen immers bij ons niet
meer Jantje heeft zijn schoentjes zoo
bitter noodigwanneer zal ik ze ein
delijk kunuen koopen Schaam je
Hij kromp ineen. Was hij dwaas
geweest f
Misschien en toch Had ze
't met hem kunnen deelen dat ééne
oogenblik van lenteweelde dan had het
hun beiden nieuwe levenskracht ge
schonken, dan was het een bad der
verfrissching geweest, nimmer te duur
betaald
Weelde, kleine onmisbare weelde,
help ons geopend houden de toegangen
tot ons hart
Aldus //Heliotrope" in //de Haagsche
Post".
öuiteti land.
De strijd in en buiten Europa.
Andermaal heeft de Oaitsche Rijks
kanselier in den Rijksdag een groote
rede gebonden.
Natuurlijk sto.id deze in hetteeken
van atrQd en overwl.unicg. De inwil
liging der nieuwe oorloglcredieten,
aldus de heer Von Bethman Hollweg,
verkondigde de geheelo wereld one
onherroepelijk beiluit te strijden tot de
vijanden tot den vrede bereid zijn.
Over den vrede sprekende betoogde
de Rijkskanselier, dat hty met betrek
king tot de vredesvoorwaarden slechts
zeggen kan, dat de oorlog Dnltschland
een vrede moet geven, die de toekomst
en de vr]e ontwikkeling van het volk
waarborgt. Dat Is slechts het oorlogs
doel.
Evenals wat betreft de oorlogsdoel
einden, aldns de Rijkskanselier, worden
ook met betrekking tot de ontwikke
ling van onzen binnenlandschen poli
tieleen toestand de meeningen heeri
en weer geslingerd. De nlenwe tfld
met een vernieuwd volk is er reeds.
De geweldige oorlog heeft hem ge
schapen. Maar het gaat er om een
jniste politieken en staatkundigen
vorm te vinden, die bij dit volk past.
WH hebben geweldige geestelijke,
economische en sociale plichten na
den oorlog op te lossen, wat wi) slechts
knnnen wanneer de concentratie van
al onze kracht in vredeitgd voort-
werkt en voor deze kracht wegen
worden geschapen waardoor zij vrij
en blijmoedig kan voortwerken, wat
de geheele Innerlijke kracht van den
Staat eischt.
De tflden, aldns da Rijkskanselier,
zijn overwonnen wzarln regeeringen
kabinets-politlek konden voeren en de
vrijheids-hervormingen min of meer
cosmopoUtlsch waren. Thans heeft de
nationaie gedachte het geheele volk
aangegrepen en het als een ondeelbare
eenheid samengesmeed. Doeltreffender
dan ln de instellingen, welke op een
hechten monarchalen bodem rnsten,
kan de macht niet worden uitgeoefend.
De Rijkskanselier besprak vervol
gens het antwoord der geallieerden
op de Dultscbe vredesvoorstellen.
Hnn antwoord, zeide hfl, was grover
en vermeteler dan een menich bij
ons en in de onzijdige landen bad
kannen denken, en de aitwerking er
van is, dat wli eensgezinder en stand
vastiger z(jn dan ooit te voren. Op
orze tegenstander» valt de vreeselüke
schuld van het verdere bloedvergieten
terug.
Sprekende over de afsluiting der
zee wees de Rijkskanselier er op, dat
op de nota, Inzake de verscherpte
dnikbootactie, van onzijdige staten
antwoorden met voorbehoud van ver
zet en protest inkwamen. Wjj mis
kennen, aldus Von Bethmann Hollweg,
allerminst de groots moeilijkheden
waarin de onzijdige scheepvaart is
geraakt en trachten ze te verzachten,
maar wij weten ook, dat al deze moei
lijkheden ten slotte toch slechtB door
Eogelands onbeschaamde zeetyrannie
zijn veroorzaakt. Deze onderwerping
van den gebeelen niet-Engelschen
handel wlllea en zullen wij breken.
Ik ben er zeker van, dat eenmaal het
tijdstip komt, waarop de onzijdigen
zelf ons voor onze standvastigheid
zullen danken, want de vrijheid ter
zee, waarvoor w{| ürUdan, komt Im
mers Gok hnn ten goede.
De Rijkskanselier sprak vervolgens
over de verhouding tot Amerika en
verklaarde, dat president Wilson na
de ontvangst van de Duiteche nota
van 31 Januari de betrekkingen bot
weg afbrak, zonder nader verklaren
de mededeelisg. De Amerikaaniche
gezant bepaalde zich er toe, den mi
nister van Bnitenlandsche Zaken
mondeling het afbreken der betrek
kingen mede te deelen en om de
passen te vragen. Deze vorm van
afbreken is wel zonder precedent in
de geschiedenis. De Rijkskanselier
verklaarde vervolgens voor nadere
gegevens op de Reutar-telegrammen
te zijn aangewezen. JBfl besprak
daarna de AtnsriSaansche politiek
en herinnerde er aan hoe op 27
Augustas 1913, gedurende het Mexl-
eaansche geschil, Wilson verklaarde,
ten opzichte der onzfldigheid de besta
door het volkenrecht voorgeschreven
handelwijze te volgen, wanneer hij de
levering van wapens en oorlogsmate
riaal aan belde elkaar bestrijdende
partijen verbood.
Een jaar later, ln 1914, werd deze
handelwijze blijkbaar niet meer als
goed bscaouwd en leverde Amerika
zeer veel oorlogsmateriaal aan de
Entente, terwgl men waakte voor het
recht van den Amerlkaansohen burger
om ongehinderd naar de landen der
Entente te reizen. Men protesteerde
wet tegen Eogelands maatregelen,
maar men schikte zich erin. Daardoor
doet thans het verwijt van gebrek
aan eerbied wonderlQk aan.
Da Rijkskanselier las vervolgens
het slot van de Dnltsche nota van
1 Mei 1916 voor en betoogde, dat na
Amerika geen pogingen had aange
wend, Engeland tot Intrekken van
onrechtmatige maatregelen te bewe
gen, Dnltschland het recht had, de
vroeger gedane concessies inzake de
dnikbootactie terug te nemen. Kon
het voor Iemand een verrassing zijn,
aldns Von Bethmsnn Hollweg, dat wij
od 31 Januari de vrijheid der zee als
uiet hersteld beschouwden en daaruit
onze conclusies trokken. Wtj strijden
om ons leven tegen den v{jand, die
van den aanvang af het erkende
volkenrecht met voeted heeft getreden.
Ik zou het begrijpen, wanneer Amerika
met den wensch om de wereld den
vrede terug te geven, maatregelen
had getroffen om alle oorlogvoerenden
te dwingen tot een einde van het
bloedvergieten, maar Ik kan er geen
eere- en levenskwestie voor het
Amerikaanache volk Ln zien, slechts
eenzijdig tegen ons met het volken
recht te schermen.
Daar de Amerikanen zich schikten
naar de Engelsche eischen, konden
de Engeischen derhalve hnn doel
zonder het aanwenden van geweld
bereiken. Maar wat zou gebeurd zQn,
als de Amerikanen aan een onbelem
merd passagiers- en goederenverkeer
met Bremeu en Hamburg dezelfde
waarde hadden gehecht als aan dat
met Liverpool en Londen Zeer goed
zien w(j ln, dat Amerika'» maatregelen
er tou voeren om de pogingen,
Duitschiand alt te hongeren, aan te
moedigen en het bloedvergieten te
vermenigvuldigen. Wij betreurende
break met het Amerlkaansche volk.
Nadat echter onze eerlijke wil tot
den vrede slechts den oorlogshoon
van den tegenstander ontmoette, be
staat er voor ons geen .terug" meer,
maar alleen een .voorwaarts".
De Rijkskanselier stelde vervolgens
in het licht, dat te voorzien was, dat
Engeland het voreeherpt gebruik van
het dulkbootwapen als de grootste
misdaad der wereldgeschiedenis zon
voorstellen. Wie heeft Engeland do
politieke macht ter zee toegekend?
Ieder tegenstander, die zich niet naar
de Britsche gewoonte wil voegen om
recht en moraal al naar de rekbare
politieke, economische of militaire
behoeften nit te breiden of te ver
kleinen, wordt als een verrader der
menschheld gebrandmerkt en tot de
Hunnen of zeeroovers gerangschikt.
Von Bethman Hollweg haalde ver
volgens een verdediging van de dnik
bootactie aan, vóór den oorlog door
een Engelsche marine-autoriteit, Sir
Percy Scott, uitgesproken. De huidige
dulkoootenoorlog is thans een antwoord
op de honger-blokkade.
De Rijkskanselier herinnerde daarna
aan de bernchte Engelsche concen
tratie-kampen tijdens den Boerenoorlog
en noemde het een zeldzame Ironie
van de geschiedenis, dat jnist Lloyd
George te zijner tijd in het Engelscue
Lagerhuis constateerde, dat 15 k 16000
onschuldige vrouwen en kinderen het
offer van deze Engelsche wreedheid
zjn geworden. Wat Engeland toen
maals ln het klein uithaalde, wilde
het in den hnldigen krflg tegenover
Dnltschland in hot groot toepassen.
Inmiddels hebben de na reeds be
reikte resnltaten van den duikboot-
oorlog onze verwachtingen ver over
troffen. Dat enkele schepen aan hot
gevaar ontkomeD, verandert aan den
nltelag niolB. Dien znllen wij eensdeels
door schepen in den grond te boren,
anderzijds door de stremming van de
onzijdige scheepvaart weten te be-
reiken.
Ons volk heelt een harden winter
doorgemaakt, maar zijn heldenmoed
en de geest der vaderlandsliefde, die
zich zoo onbuigzaam heeft getoond,
heeft het Engelsche nithongeringBplan
te schande gemaakt.
Da Rijkskanselier getnigde ten slotte
van de ongebroken kracht van leger
eu vloot.
Verschillende sprekers betuigden
vervolgens hnu ingenomenheid met
deze rede. De nadrnk werd er daarbB
opgelegd, dat men geen mtnunt langer
moet vechten dan voor DnitBchlands
bostaan noodig is.
Het torpedeeren der Nederlandsche
aan zou opofferen. Adieu, kom mfl
eens af en toe opzoeken, en vertel mij
hoe het afgeloopen is en dsn" dit
laatste werd door de reeds sluitende
deur heengeroepen .groet Miss
Barbar voor mi), want zij is een eer
lijke vrouw."
II.
De gele Afgod.
Diep ln gedachten liep Alan Vernon
de trappen af, voorbBgestormd door
een haastig heer, die den grooten
uitgever, wiens bel weer onophoude
lijk gehoord werd, spreken moest.
Aan de deur werd Alan opgewacht
door den uiterst beleefden chauffeur,
die de deur van den ujagcifiquen anto
voor hem openhield. Hierin was een
electrlsch lampje, bij welks licht Alan
het doenment las, dat de heer Jackson
hem gegeven had.
Toevallig werden zS voor het Man
sion House eeu kwartier opgehouden,
zoodat hij tfjd vond het wel niet
geheel door te lezen, maar er toch
zooveel van te begrijpen, dat toen de
anto voor het kolossale granieten
gebouw stil stond, zijn bruine oogen
wijd waren opengegaan. Alan steeg
uit en stoud een oogenblik bssluitelooz
wat te doen. Zijn eerste gedachte was,
een tram te nemen en naar zijn kamer
te gaan, of naar zjn club waarvan
Sir Robert geen lid wasmaar hfl
was gesn lafaard, dns volvoerde hj
dat plan niet. (Wordt vervolgd).
naar het Engelsch
VAN
H. RIDER HAGGARD.
,Ik zei, dat lk een kwartier tot je
dienBt was en je bent hier nog slechts
vier minuten geweest. Kom Alan
Vernon, vertel mij, je vaders beste
vriend, nu eens hoe je er toe gekomen
bent om te henlen met die vermomde
schurken."
Er lag zooveel ernst in die vraag,
dat Alan de ruwe manier, waarop zij
gesteld werd, over het hoofd zag.
.Wel, het is niet nieuw," antwoordde
hij, „ik had oen plan tot bewerking
van do woestfln; eenige jaren geleden
ben lk er een tijdje geweest en maakte
toen een paar ruwe schetsen. Daarna
werd lk genoodzaakt den dienst te
verlaten en vestigde me toen opïarley,
dat na vadert dood mfln eigendom
was geworden. Het landgoed brengt
niet veel op, juist voldoende om de
onkosten er van te dekken. Ik ont
moette Champers Haswell, die daar
vlak bfl woont. Hfl ls nog ln de verte
aan mB geparenteerd, daar mfln moe
der een Champers was. Toevallig
vertelde ik hem van mijn Ideeën. HU
zag er dadelijk ieti ln, introduceerde
mB bB Ayiward en het eind van de
geschiedenis was, dat zU mjj voor
stelden om compagnon te worden, met
een klein aandeel ln de zaken, want
ik was. juist degeen, dien zij noodig
hadden*
„Juist degeen, dien zij noodig
hadden," herhaalde de uitgever. .Ja
wel, de laatste der Vernons, een genle-
offifler van goeden holze, een mooie
reclame, en iemand, dien het niet aan
kundigheden ontbreekt. Ja, je zBt juist
degeen, dien zB noodig hebben. En je
nam het aan
.Ja. Ik was ten einde raad, had
niets te doen, ik wil wat fortnin
maken, Var leys is ruim vijfhonderd
jaar in onze familie geweest, lk vind
het vreeseijk, als ik het huis zal
moeten verkoopen. Ook ook
en hij hield op.
„Heb je wel eens Barbara Champers
ontmoet?" vroeg de heer Jackson
Inconsequent. .Ik eens. BBzonder lief
meisje en mooi ook. Maar je kent
haar natuurlBk, want haar oom ls
haar voogd en hun landgoed ls niet
ver van Yarleys, zooals je reeds seide.
Zl) ls van jon dns ook nog familie."
Majoor Veruon schrok even bfl het
hoorsn van haar naam, hjj kleurde
licht.
,Ja, lk heb haar ontmoet," ant
woordde hB, .en ze ls ook familie."
,Ze zal naderhand een richeherltlère
zyn, meen ik," ging de heer Jackson
voort, „tenzQ die oude Haswell zl
haar geld opmaakt. Ik geloof, dat
Ayiward dat wel weet; tenminste
toen ik haar zag, fladderde h(j om
haar heen."
Vernon's ontsteltenis was nu duide-
lfik zichtbaar.
.Zeer natuurlBk, dat je je in die
zaak hebt gestoken, onder al deze
omstandigheden, bedoel ik zei
Jackion, .maar als ja mBn raad aan
neemt, loop er dan uit, zoo hard je
kunt."
.Waarom
.Omdat, jU, Alan Vernon, evenmin
als lk, je naam door het slijk gefleurd
wilt zien." HU scharrelde ln een lade
van zBn bureau en haalde een getypt
doenment voor den dag. .Hier, neem
dat mee en bestudeer het op je gemak,"
seide hB, .het is een schets van de
flnancleele loopbaan van de heeren
Ayiward en Champers-Haswell, ook
van de maatBChappB»n door hen op
gericht en waarmee ze in connectie
•tonden en wat er met al degenen is
gebeurd, die bB hen geld Inlegden.
Gisteren heeft Iemand het voor mB
uitgewerkt en lk trek er partij van.
JU denkt, dat die Sahara quaestle
bestaan kan en dat is misschien ook
wel mogelfik, wat het technisch ge
deelte betreft, maar tUdens jouw leven
zal er nooit gevaren worden op die
zee, waarvoor zij van het Brltache
pnbliek zoovele mtllioenen willen
vragen. Kflk eens hier. We hebben
nog maar drie minuten, dns ik zal je
precies zeggen, waar het op neerkomt.
Het is Tnrksch grondgebied, niet
waar, en nn al het andere daargo
laten, ligt de quiDtessens daarin, een
mandaat v*n oen Sultan te bezitten
.Ja, Sir Robert Ayiward en Haswell
hebben het in Coustantinopel ver
kregen. Ik heb het doenment gezien."
,Ah zoo, en beu je goed bekend
met de handteekening van den Saltan
Ik weet, dat toen zU er verleden herfst
waren, de vorst zeer ziek was
,U bedoelt zelde majoor Vernon
opkljkeud.
„Ik bedoel, dat ik die zekerheid
niet erg vertrouw. Meer zeg lk niet,
want er is een wet op laster in dit
land. Maar de Judge heeft eenige
informatie-bronnen. Het kan gebeuren,
dat er niet dadelUk veel protest ge
maakt zal worden, want geld stopt
veel, maar vroeger of later zal het
toch uitkomen, en misschien wel een
Internationaal geharrewar en zeker
veel schandaal geven. En wat het
schema zelf betreft, het ls veel te hoog
berekend ten voordeele van de pro
motors, van wien, Alan, onthondt dat
goed, jU er een zult zijn. Zieioo, de
tHd is om. Misschien volg je mijn
raad op, misschien niet. Hoe het ook
zU, het is een raad van een man van
de wereld, en van esn hnisvriend van
je familie. Het reclame-artikel en de
prospectns plaats ik niet ln de Jndge.
al wou je me er dnisend pond voor
geven, die je vriend Aylwzrd er zeker