N°. 25 1917
104de jaargang.
DE GELE AFGOD
Zes schepen getorpedeerd
FEUILLETON
Uitgave deter Courant geschiedt Maandag-, Woansd&g- en 1rljdaga»ond
uitgoxonderd op feestdagen.
Pr|« per kwartaal, In Goat 1,bulten Goes, franco jr 1,25.
Afaonderlijie nommert 5 oem,
-leendlng ran advertentlSn op Maendag, woen«du
en VRIJDAG vóór 19 ure».
mmm.
De pr(ji der goa/one advertentiëü ia van 1-5 rogols5C et., elke regel meer lOet
directe opgaaf van driemaal plaatsing deraelfde advertentie word»
de pr(l» «lechtt tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijk- en doodsberichten en de daarop betrekking bobbende
dsnkh-tuigingen worden van 110 regel» 1/1, *sr«.»-i n<t
8ew|anuan»ri S «se».
Telefoonnummer 22.
Uitgave van de Naaml. VennootBohap „Goesebe Courant".
Directeur G. W. van Baenevbld.
Onder jBinnenland in dit nummer
vindt men een uitvoerig bericht van
het door een Duitsche duikboot tor-
pedeeren van zes Nederlandsche
stoomschepen.
Het moge waar zijn, zooais het
Duitsche gezantschap en een officieel
Wolffi-bericht uit Berlijn zich haastten
te melden, dat deze schepen op 22
Februari slechts betrekkelijke veiligheid
bij uitvaren was toegezegd, dit alles
neemt niet weg, dat het in den grond
boren dezer neutrale schepen, waarvan
de kostbare ladingen voor Nederland
van zeer groote waarde zijn, niet alleen
een uit volkenrechtelijk oogpunt vol
komen onwettige daad is, doch boven
dien van absolute onverschilligheid
tegenover de gevoelens van onze regee-
ring en ons volk getuigt.
Fr is van Duitsche zijde in den
laatsten tijd zoo menigmaal den nadruk
op gelegd, dat men zich uit goede
nabuurschap beijverde, onze belangen
bij alle te nemen oorlogsmaatregelen
zoo krachtig mogelijk te ontzien.
Welnu, hier had men thans het
bewijs kunnen leveren, dat deze be
weringen geen nietsbeteekenende phra-
sen zijn.
Hier gold het, terwille van een be-
vrienden staat, een kleine concessie te
doen, toe te staan, dat liet graan, dat
ons volk zoo dringend noodig heeft
ongehinderd uit een Engelsche haven
waarin men toch wist dat onze schepen
zich niet vrijwillig ophielden naar
Nederland zou kunnen overgebracht
worden.
Daar reeds vroeger, doch te laat om
er van te kunnen profiteeren, deze
Nederlandsche schepen een veilige over
tocht, was gewaarborgd, mag worden
aaugeuomen, dat de duikbootcommau-
danten van uitzonderingsmaatregelen
voor deze vaartuigen wanneer zij
althans ernstig gemeend waren op
de hoogte zijn geweest.
Desniettegenstaande torpedeert de
eerste de beste Duitsche zeeofficier onze
graanschepen bij eerste ontmoeting,
zonder zich er van te vergewissen of
het gelijktijdig uitvaren van deze vaar
tuigen ook thans op een geruststellende
verklaring van ziju regeering heeft
kunnen berusten.
Al had het bericht, dat deze schepen
een betrekkelijk veilige uitvaart was
toegevoegd hem niet bereikt, het feit,
dat het hier ongewapende Nederland
sche schepen gold, waarvan bekend was,
dat zij slechtfe op een vei klaring van
Duitsche zijde wachtten om ongehinderd
te kunnen vertrekken, maakt torpe
deering zonder onderzoek tot een op
zettelijk onvriendschappelijke daad, die
men blijkbaar meent zich tegenover
het kleine Nederland vrijelijk te kunnen
veroorloven.
Natuurlijk zal minister Loudon weer
protesteeren, doch daarmede hebben de
3
naar het Engelsch
VAN
H. RIDER HAGGARD
DOOR
Mevr. STORM VAN LEEUWEN—
Klere de Reds.
reederijen hun kostbare schepen en het
Nederlandsche volk de zoo dringeud
noodige voedingsstoffen niet terug.
Tenzij de Duitsche regeering tcout,
dat het behoud der vriendschappelijke
betrekkingen haar een offer in schepen
waard is, gelijkstaand aan de thans
vernielde Nedetlandsche tonnen maat.
Maar dan nog blijft het verlies van
onze kostbare lading en van het ver-
trouweu, dat wij tot nu toe aan de
betuigingen van Duitsche vriendschap
meenden te mogen hechten.
buitenland
En flauw glimlachje verscheen op
Sir Roberts gelaat
„Werkeiyk, wil hfl dat niet vroeg
hy. ,Ik bewonder x(jn bescheidenheid.
Als Ik In zijn plaats geweest wat, had
ik meer gevraagd, want de styi Is
werkeiyk wel wat opgeschroefd. Wel,
we zullen er niet meer over praten,
geef den kerel wat hy vraagt. Maar
Jeffreys, je kwam mU toch xekerniet
storen alleen, voor deze nletighoid
.Neen zeker niet, Sir Robert Er
is iets belangrykers. De Dally Judge
weigert niet alleen, welk artikel ook,
te plaatsen, maar zelfs onze adver-
tentiBn, en verklaart dat het van plan
lt onzen prospectus scherp ,te ori'l-
■eeren.
„Zoo!" zeld 'e chef naeenoogen-
blik gedacht sbbeu, „dat is een
De strijd in en bniten Europa.
De gebeurteuisien beginnen lang
zamerhand te bewijzen, dat wy gord
gezien bobben toon wy betoogden,
dat Duitscbland» machtigste wapen
tegenover zijn voornaamsten vijand
de duikboot s
Het mogo waar zyn, dat van dit
wapen tegenover neutrale stalen een
orgeiyk mlsbrntfc wordt gemaakt,
ontkerd kan niet worden, dat het ook
daardoor teconover don vjard steeds
meer doeltreffend blijkt.
Eq dit ligt voor de hand wanneer
men bedankt, dat Engeland een eilan
denrijk is, dat voor den toovoer van
voedingsmiddelen en grondstoffen
geheel op de scheepvaart Is aange
wezen.
Die scheepvaart ook in tjd van
ooglog inttct te laten heeft da aan
bouw van de grootste oorlogsvloot
ter wereld beoogd.
Maar te weinig ls daarby rekening
gehouden met ds duikboot, het ver-
tohrikkaiyke nieuwe wapsn, dat op
het gebied van verwoeiten en ver
nietigen van vijandelijk eigendom en
measohenlovens en dat beoogt ia
den oorlog iedere strQdmacht zyn
gelflke nog niet beeft gevonden.
Do Engelsche vloot ls do sterkste
ter wereld en altijd in staat geweest,
de handelsvaartuigen afdoende tegen
lederen aanval van huiten te bescher
men
Maar zy vermag niet de vijandelijke
duikbooten van de zeeën te weren, de
niets ontziende torpsdolanceerders,
die. ongezien en ongehinderd, iedere
blokkade verbreken en den v§and
aantasten zonder dat hem tyd en
gelegenheid tot tegenweer wordt go-
laten.
Het ia DnltschUnd In dit stadium
van don krjg mot het gebruik van
dit wapen bittere ernst.
De waarschuwing aan de neutralen
gegeven, was geenszins in te zwarte
kleuren geschilderd Onze eigen reeds-
rijen hebben het dezer dagen moeten
ondervinden, dat de oude rechten ter
zee hebben afgedaan en er slechts
één onverdedigbaar recht is overgo-
gebleven dat van den sterkste.
In dit stadium van den kryg gaat
het voor Dullschland er op of er onder
en daarvoor hebben blijkbaar alle
overwegingen van monschlievenden
aard moeten wyken.
Het ia gebleken, dat Engeland slechts
in zyn scheepvaart la te treffen, welnu,
de Duitsche duikbootcommandanten
zullen er voor zorg dragen, dat z"óoveel
ernstige zaak, want mfet vertrouwt op
da Judge, zelfs al heeft deze 't by het
verkeeidi eind. Biedt hen dus de
advertentie voor de drie dubbele som
aan".
.Dat is reeds gedaan, sir, maar ze
blijven weigeren".
Sir Robert liep naar dien hoek van
de kamer, waar het gele voorwerp
gehurkt zat op zyu voetstuk, en be-
schouwde het een wyie, zooals men
wel eens een ding bekQkt, terwyi men
ondertusseheu vervuld is van iets
anders. Toch zetteen het hem een
denkbeeld te versohaffen, want hfl keek
over rbn schouder en zei:
„Dat is het eenlge! Jeffrey, als
majoor Vernon komt, doe hem dan
mfjn groeten en vraag hem of hy zoo
vriendeiyk wil zyn even by mj te
komen
De klerk boog en verdween even
geruischloos als hy was gekomen.
„Laat eens kijken", sprak Sir Robert
zacht in zichzelf. .Die oude Jackson,
de uitgever van do Judge, was een
dikke vriend van Veraons vader, de
gestorven Sir William Vernon G. I. B.
Ikgeloof, ,dat hy, jarei geleden op
het punt stond te huwen met diens
zuster, die echter plotseling stierf of
iets dergeljks. Dus li de majoor de
eonlge, d e misschien letB van hem
gedaan krOgt. Het ergste is echter,
mogeiyk Engelsche koopvaarders in
den grond geboord worden on dat de
neutralen, den ernst van den toestand
Inziende, geen Engelsche havens op
hun oceaanvaarten meer zullen aan
doen.
Engeland moet, endaeks hot vast
houden en in eigen gebruik nemen
van Deutrale vaartuigen, gebrek aan
cchespsinim'e krygen, het most geheel
van de buitenwereld wivior, afge
sneden, het Engelsche volk moet den
honger kennen, dia het Duitsche door
do Engelsche maatregelen rsede enkele
jaren gevoe d heeft.
Daarvoor dient de duikbootoorlog
en ds jongste rede van den Sngelschen
premlor Lloyd George in hot Lager
huis ls een bswjjs, dat. ondanks alle
ontkenningen, welke den laatsten tyd
gepubliceerd zyn, Engeland het tekort
aan laadruimte reedB deerlijk begint
te gevoelen.
Lloyi George heeft er ln hot Lager
huls op gewezen, dat één mlllloen ton
der Brltacbe scheepvaart aao Frankrflk
en een ander aanzioDlSk aantal san
Rusland en Italië is afgestaan.
De duikbooten-bedreiging, zelde de
premier, kan mot di astlrehe maatrege
len worden bestreden, doch de krach
tige en msedoogeclooze maatregelen,
die noodzakeiyk zyn om het vraagstuk
op te lossen zullen het land groote
offsrs oploggenr
Lloyi George erkende, dat het eind
succes voor de zaak der geallieerden
afhangt van da oplossing der moeiiyk-
heden met de tonnonmaat. Na alle
vermindering is slechts ongeveer de
helft der Engelsche touueumaat voor
de gewone behoeften beschikbaar.
Do regeering, aldus de premier, ls
vol hoop, middelen te vinden om
doeltreffend de duikbooten tebestryden,
doch zjj zou zich schuldig maken aan
een misdadige dwaasheid, indien zy
haar politiek zou baseeren op een
rustig afwachten tot zy in staat is,
deto hoop te verwezeiyken. Een groot
deel der tonnecmaat, erkiTude Lloyd
George, ia tot zinken gebracht en
verwacht wordt, dat nog een groot
deel zal zinken voor het gevaar zal
zyn overwonneo
Vervolgens beval da eerste minister
aan, den invoer van timmerhout te
verminderen, die van papier op de
helft te brengen, die van bepsalde
vrnchten, mineraalwateren, buiten-
landeehe thee.eacao en koffie, benevens
van zeer vele fabrleksartikelen en
grondstoffan voor bleriabricage, te
verbieden.
Wat de levensmiddelen-productie
voor het binnenland betreft, wees
Lloyd George op de noodzakelijkheid
om de landbouwers te dwingen, dit
jaar zoo te verbouwen, dat onder
voeding vermeden wordt.
Zoo hoopt de regeering jaariyks
900 000 ton scheepsrutmto uit te sparen
en zooals Lloyd George opmerkte
weerstand te kannen bieden aan het
ergste wat de vyand zou kunnen doen.
Van Duitsche zijde zal men b{j het
lezen van deze redevoering van den
Ecgelscben premier tevreden s{n.
Er blijkt onweerlegbaar uit, dat ook
Engeland den economlschen oorlog
met den dag meer aan eigen ffjjvo
begint te gevoelen.
Binnen land.
dat ik dat jonge mensch niet erg ver
trouw. We hebben hem eeD aandeel
in de zaak gegeven, omdat by een
gewezen genie-officier is en het land
kent en omdat dat Sahara-schema
eeu idee van hem ls en om verschil
lende redenen een heel goed idee ook.
Maar hy geeft nu teekenen van uit
den band te wlileu springen, wil te veel
weten, gaat er een geweten op na
houden, cn zoo voorts. Alsof promo
tors van speculatieve maatschappyen
daar tyd voor hadden I Ha, daar ls hij'.
Sir Robert ging weer aan zyn lesse
naar zitten en verzamelde zyne be
rekeningen op een half velletje post
papier. Op dat oogenblik weerklonk
ln de andere kantoren een heldere,
harteiyke stem, die iats tegen de
klerken daar zelde. Daarna hoorde
men een Hinken, stevigen voetstap, de
deur werd geopend en majoor Alan
Vernon trad binnen.
Hy was nog een jonge man van
twee of drie en dertig jaar, en hem
ontbrak dat uiterst robuate en rood
achtige ln zyne verschynlng, wat zoo
dikwyls voorkomt by Engelsche jon
gelui van zyn stand en leeftjd. Een
hevige aanval van zwart-water-koorts,
dia hy tjjdans zyn dieusttyd in West-
Afrlka had opgedaan, en die menigeen
met een zwakkers constitutie dan hy
het leven gekost zou hebben, had by
Zes schepen getorpedeerd.
(Officieel) Toen do onbeperkte
dulkbootoorlog werd afgekondigd,
heeft de Nederlandsche regeering niet
alleen haar bereida openbaar gemaakt
protest daartegen doen booren, maar
er tevens by da Duitsche regeering
op aangedrongen, dat zou worden
zorg gedragen, dat geen op dat
oogenblik van of naar Neder larsdscbe
havens onderweg zynde Bchepen van
den nieuwen maatregel het slachtoffer
zouden worden. De Duitsche regeeriDg
verklaarde zich bereid, aan dat ver
langen te tegemoet te komen onder
toevoeging evenwel, dat bet haar
onmogeiyk was absolute veiligheid te
waarborgen.
Van de te Falmouth liggende Ne
derlandsche schepen waren de ,Ja-
catra", de .Menado", de „Bandoeng",
de „Noorderdyk", de „Zaandyk", de
„Eemdyk", de „Eemland* en de
„Gaasterland" ln staat gebruik te
maken van de gelegenheid, die hun
van Duitsche zyde werd geboden om
op 22 Februari do haven te verlaten.
Zij moesten zich daartoe, te zamen
biyvende, westwaarts uit het onveilige
gebird verwpdoron en verder bullen
dit gebied blyvende hun weg vervol
gen. Biykens het bericht van Hr. Ms.
gezant te Londen z(in de schepen den
22 Februari te zamen vertrokken,
doch moest de .Menado* met machine-
schade de reis reeds spoedig opgeven
en gesleept naar een Engelsche haven
terugkecren. Een nader telegram van
den gezant meldt thans, dat ds zes
overgebleven schepen des namiddags
te zamen door een duikboot zyu ge
torpedeerd, zonder dat de scheeps
papieren werden nagezien.
De laatste ontvangen berichten
honden ln, dat de „Eemland', „Ban
doeng* en „Zaandyk* nog drijvende
zyn, dat twee hoDderd leden der
bemanningen te Penzacn zyn geland
en dat men aanneemt, dat ook de rest
der bemanningen veilig is.
V
Naar het Nederl. correspondentie-
bureau meldt, stelt het Dnltsche ge
zantschap, om verkeerde indrukken te
voorkomen, het volgende vast. De
termyn voor NederlaLdiche schepen
om uit Engelsche havens te varen, die
op -5 Februari was afgeloopen, werd
tot 9 Februari verlengd. Toen deze
termyn door de Nederlandsche Behepen
niet gebruikt kon worden, werd hun
voor veilig vertrek een tydstlp niet
later dan middernacht van 10—11
Februari gegeven.
Toen ook dezen termyn niet kon
worden gebruikt werd den reeders
bekend gemaakt, dat de schepen op
22 Februari betrekkeiyk veilig, op
17 Maart volstrekt veilig konden ui
varen. Eerst op laatst genoemden
datum konden alle duikbooten de
desbetreffende instructies met volle
zekerheid hebben ontvangen
Op 3 Februari werden den reeders
bekend gemaakt, dat het nieuwe
vrS gegeven gebied ln de Noordzee
na 3 dagen betrekkeiyk veilig was,
maar dat volstrekte zekerheid tegen
aanvallen zonder waarschuwing eerst
hem slechts den blos van het gelaat
doen verdwynen en het bleek getint,
wat bet interessanter maakte, dan
vóór dien tijd.
Er was werkoiyk iets ln zyn voor
komen, dat aantrok, een zekere
charme. Het was een eeriyk en goed
gezicht, met een cenigszlns verwon
derden blik, dat van iemand, die illusies
maakt en idealen heeft, die de waar
heid zoekt en niet vinden kan. Zijn
charme lag voornameiyk in zyn pret-
tlgen lach en in zyn openhartige
ronde, bruine oogen, die diep in hunne
kassen lagen, een gevolg waarichyu-
ïyk van de zware ziekte. Hy was wel
byna zes voet lang, maar heel mager
en had breedo schouders en was
overigens goed geproportioneerd
Dit was de ulteriyke verschynlng
van Alan Vernon Hy was vorstaude-
ïyk zeer gosd ontwikkeld en kundig
genoeg ln menig opzicht; ook zeer
oprecht en vriendeiyk, maar vrU lang
zaam in het ontdekken van iets slechts
en nog langzamer in het gelooven er
aan, zelfs al bleek het zoo klaar als
de dag. Dit was een zwakheid, die
zeer ver by hem ging, wat ook wel
bleek nlt zyn tegenwoordigheid op
het kantoor van deze eminente en
schitterende financiers, de heeren
Aylward Champers-Haswell. Hy zag
er heden eenigszlns bezorgd uit, net
op ongeveer 5 Maart zon bestaar.
Nader wordt gemeldt, dat allo op
varenden van de getorpedeerde Ne-
deilandscbe schepen in veiligheid zyn.
Lloyds seint, dat ook de „Menado"
getorpedeerd ls, doch behouden in de
haven van Falmouth ls binnengekomen.
Do „Eemland" en de „Zaandyk" zgn
wellicht nog dryvende.
Wolff seint ofHcleel nit Beriyn, dat
van Duitsche zyde om aan de Ned.
regeering 20 ladingen graan ta laten
toekomen, by uitzondering toegestaan
werd, nog na 5 Februari nit Falmouth
te mogen uitvaren. Voor middernacht
van 10/11 Februari konden de schepen
veilig alt varen. Da Nederlandsche
reederyen konden hieraanniet voldoen,
waarna hun werd medegedeeld, dat
de schepen óf den 17en Maart vol
strekt veilig óf den 22en Februari
betrekkeiyk veilig konden uitvaren
Nadat bekend was, dat verschillende
schepen op 22 Februari wilden uit
varen, werd den reeders nog mede
gedeeld, dat nog geen volstrekte
veiligheid kon worden gewaarborgd.
Acht schepen hebben daarna toch het
risico van de vaart op zich genomen.
De N. R. Ct wijst er op, dat het
bericht, volgens hetwelk de schepen
nog tot middernacht 10/11 Februari
konden vertrekken, eerst den belang
hebbenden bekend werd ln den na
middag van den lOen, toen dus van
uitvaren geen sprake meer kon zyn.
Da Duitsche legatie deelt nog mede,
dat zy slechts onderstellenderwys van
een Duitsche dnlkboot heeft gesproken.
Naar het Ned.Correspondentiebnreau
meedeelt, was het bericht van de
torpedeering Vrydag laat reeds deer
den minister van buitenlandeche zaken
ontvangen, doch heeft da minister
toen nog niets gepubliceerd, omdat
van het lot van de opvarenden nog
niets bekend was en dus noodelooze
ongerustheid gewekt zou kunnen
worden.
Opening Jaarbeurs
Zaterdag heeft te Utrecht de plech
tige opening van do Eerste Neder
landsche Jaarbeurs plaats gehad.
Mr. dr. W. A. van Zyst, wethouder
van Utrecht, heette de officleele per
sonen en genoodigden welkom, en
huldigde de lichamen, die deze groot-
scbe Instelling tot stand brachten.
Spreker dankte de Koningin en de
autoriteiten, die moreelen steun ver
leenden en hen, die door deelneming
aan het waarborgfonds de volvoering
van het plan financieel mogeiykheb-
begemaakt. Niet slechts wat het
getal aangaat, doch ook wat betreft
bet gehalte en ds verscheidenheid der
deelnemende industrieën is er reden
tot tevredenheid. Met dank werd van
de subsidies der gemeente Utrecht en
het Ryk melding gemaakt. Het aantal
aangevraagd i legltimati 'kaarten heeft
de 60.000 reeds overschreden.
Mr. J P. Fockema Andrea, burge
meester van Utrecht, hield daarna oen
rede, waarin hy alle aanwezigen en
als een visch op het droge, of liever
als een visch, die de kwali eit van het
water gaat verdenken, den reuk en
den smaak.
Jeff-eys zelde me, dat u my wildet
spreken Sir Robert", zelde hjjj met zyn
zware, aangename stem, den baronet
eenigszlns angstig aanziend.
„Ja, beste Vernon, ik wilde je
vragen of je zoo vriendeiyk zoudt
willen zyn iets voor me te doen, wat
elgeniyk niet ln je richting ligt. Die
oude Jackion, de uitgever van de
Judge is oen vriend van je, is 't niet
„Hy w»s oen vriend van myn vader,
en vroeger kende ik hem ook wel
eenigszlns."
„O, maar dat ia meer dan genoeg.
Je hebt zeker eens gehoord, dat hy
een dwaze, oude kerel Is, en hy heeft
niet op met onze Sahara maatschappy.
Iemand heeft hem er tegen opgehitst,
hy weigert advertenties te ontvangen,
dreigt met critieken etc. Nu zal de
tegenstand van Judge of welke andere
courant ook ons wel niet dooden en
wanneer het noodig mocht zyn,
kunnen wy nog wel stryden, maar het
is toch beter een overeenkomst te
sluiten met zyn vyanden, wanneer dit
mogeiyk is. In 't kort wilt u naar
hem toegaan en hem zyn fout onder
het oog brengen?"
(Wordt vervolgd).