N°. 22 1917.
Dinsdag 20 Februari.
104de jaargang.
DISTKIBUTIE-WET.
loo FEUILLETON.
WALTER,
fiOESC
Telefoonnummer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesehe Courant". Directeur G. W. van Baenkvsld.
Uitgave deter Courant geschiedt Haandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op leestdageu.
Pr?» par kwartaal, In Goor f I,—, halten Goot, franco X 1,25.
Afzonderlijke nommrrz 5 cent.
Iasaniilng van advertenilön op Haaudaar. Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 ures.
DeprSa der gewone advertentiënis van 1-5 regels 50 et., elke regel meer lOet
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelfk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van I—10 regels fe 1,— berekend
BswgsnasnaMtrs 5 ««ut.
No. XII.
Een nieuw zaaipfan.
De heer -Jae. Welleman, hoofd
bestuurslid der Z, L. M., schrijft ons:
En een vorig artikel hebben wij doen
uitkomen, hoe de Minister jjicb had
gedacht de cultuur van zoogenaamde
h an del sge wassen te beperken.
Zooals onze lezers weten, kwam het
stelsel hierop neder, dat zou mogen
worden uitgezaaid een gemiddelde van
hetgeen in de jaren 'Ld, '14- en '15
was verbouwd. Wij gaven toen te
kennen, dat dit zaaiverbod bij de land
bouwers nogal was medegevallen. Wij
hoorden dan ook niet van vele klachten.
Nu is gebleken, dat daarmede de kou
nog niet van de lucht is! Wij staan
thans voor eene nieuwe verrassing en
daarmede voor eene nieuwe zaairegeling
De Minister heeft weder een paar be
sluiten afgekondigd op dit terrein.
(Elders in dit blad vindt men deze
volledig weder.)
Wij zouden deze kunnen splitsen
in tweëeu
1. Beperking van het reeds toe
gestane.
Dit komt hierop neder, dat van
geel- of bruin mosterdzaad, karwijzaad,
blauwmaanzaad, spinaziezaad en zaai-
uien nu slechts 70 raag worden
geteeld van de oppervlakte, welke op
de ,/zaaibriefjes^ is toegestaau. Voor
suikerbieten is dat cijfer iets hooger en
gaat tot 80 (Vlas mag evenveel
worden uitgezaaid als waarvoor thans
permissie is verkregen
2 Uitbreiding der beperking tot
gewassen, welke tot dusverre vrij waren
Voor deze omgeving noemen wij daarvan
cichorei en wijnpeen.
Welke gevolgen zal een en ander
hebben Volledig kan men deze thans
niet overzien, omdat wij niet weten,
welke vruchten op het vrijgekomen land
zullen worden geteeld
Zal het Tarwe zijn De heer Linden-
bergh van Wemeldinge hoopt het en
wijst den weg aan, hoe dit mogelijk is
(Zie jongste nummer „Zeeuwsch-Land-
bouwblad".) Ook de Minister zelf deed
in die richting eene stem hooren.
En wat zou dan kunnen worden be
reikt? Volgens bet eerst aangegeven plan
zouden dit jaar ongeveer 00000 H.A.
met suikerbieten zijn beteeld. De Minis
ter brengt dit terug op 80 °/o, wint
hierbij dus 12000 H.A.
Voegen wij daaraan toe de beperking
tot 70 van de zoogenaamde fijne
zaden, en de inkrimping van cichorei
en peen, dan zullen zij nog wel aan den
hoogen kant blijveD, als wij dit cijfer
verdubbelen en brengen op 24000 H.A.
Tegen eene gemiddelde opbrengst
berekend, zou dit ons kunnen geven
72 millioen K.G. tarwe of 72000 ton
broodkoren.
Verschrikkelijke cijfers en wij kunnen
ons voorstellen, dat de stedeliug daar
mede in zijn zak zal gaan loopen en
dat zelfs in sigarenwinkels daarmede
zal worden gegeurd
Men moet dezen maatregel echter
niet overschatten
Volgens het tegenwoordig aange
nomen stelsel kan uit 72 millioen K.G.
tarwe 108 millioen K.G. brood worden
gebakken. (Bakkers zeggen, dat dit
cijfer te hoog is.)
Houden wij ons vast aan de 4 ons
per dag, zonderen wij kinderen beneden
het jaar uit, schatten wij derhalve
onze bevolking op 6 millioen (hel zal
meer zijn), dan eet het Nederlandsche
volk per dag 2 millioen vier honderd
duizend K.G. brood op
Door dezen maatregel zou dus onze
voorraad brood met 45 dagen kunnen
worden verlengd!
Natuurlijk moet hierbij een en ander
in mindering worden gebracht.
Wij krijgen minder suiker en een
massa minder voedsel voor liet vee
bietenloof, pulp, inelassa, zoodat van
het mogelijke resultaat nog al wat af
moe.t.
Hierbij komt nog, dat wij lang niet
de zekerheid hebben, dat al het vrij
gekomen land met tarwe zal worden
gezaaid. Wij zouden zelfs de helft
daarvan niet durven garandeeren.
Volgens onze meening zullen er
erwten, bruine boonen en haver op
worden geteeld en slechts tarwe, als
nu reeds bekend wordt gemaakt, dat die
cultuur loonend zal zijn! Wil dus de
Minister slagen in zijn pogen, dan
moet dezer dagen bekend worden gemaakt
tegen welken prijs de tarwe zal worden
gevorderd
Ondertusschen grijpt deze maatregel
opnieuw diep in
Wij zouden bij name landbouwers
kunnen noemen, die gewacht hebben
met het aanschaffen van zaaizaad, tot
dat zij hun ,/zaaibriefje" in handen
hadden en nu duur uien- en peenzaad
hebben gekocht,voor honderden guldeus
Toch leggen wij ons bij den Regee-
ringsmaatregel neder, want wat het
zwaarste is, moet ook het zwaarste wegen.
Evenwel zouden wij de hoop wel
willen uitspreken, dat de raadgevers
van den den Minister ietwat meer
rekeniug hielden met de prac'ijk
He door hen gewilde maatregelen
zouden daardoor in uitwerking winnen
Buitenland
De strijd in en buiten Europa.
Tan derda mala bereidt men zich
thans aan heide zijden cp bet groote
voorjaarsoffensief voor en zooals de
Britsche generaal Hafg dezer dagen
verzekerde, zal thans op het Westfront
door de geallieerden een schitterende
overwinning behaald worden.
Of aan dergelijke verzekeringen
veel waarde ls te heehtan zullen we
maar niet verder nagaan. Ook In het
voorjaar van 1915 en In dat vaa 1916
ls vrSwel hetzelfde verkondigd.
Inmiddels wordt door kleine plaat
selijke gevechten reeds de kracht
van don tegenstander hier en daar
onderzocht.
Op tal van plaatsen van het Wes-
teljk front worden met behu p der
artillerie. Boms over vrjj groote front-
breedte, aanvallen ndstnomen, die
in dan algemeesen toestand evenwel
niet noemenswaard verandering bren
gen.
Tusschen Olee ou Marae hebben de
Franschen weer eon aanval gedaan
waarbU zij tot de tweede Daitsche
liaie doordrongen, terwijl de Eogel-
schen een saccesvollen saaval ten
N.O. van Gnendeeonrt ondernamen.
Daarentegen maakten Dulteehe tele
grammen weer melding van goedge
slaagde infamerlegovechten In Cham
pagne, waar vier Fr.snsche liaies over
2600 M* breedte en 800 M. diepte
genomen zijn.
Het bljjven toch alle plaatselijke
schermutselingen zonder eonige wer
kelijke betoekacls.
Io d® eigenaardige verhouding
tusschen Dultsehland en Amerika ls
nog geen verandering gekomen.
Volgons een telegram uit New-York
aan de Daily Telegraph hoopt president
Wilson, dat door 's eeu of ander for
tuintje de.oorlog nog kan uitblijven.
De regeering zal de Amerlkaansehe
koopvaarders niet vac gesehut voor
zien voor de president daarvoor
machtiging van hit congres heeft
gekregen.
Volgens hetzelfde telegram zou
Duitschland, als de hoop op de goede
uitkomsten van den duikbootoorlog
niet verwezenlijkt wordt, binnen en
kele weken genoigd-ojo, opnieuw te
onderhandelen.
Uit welke bron het blad deze hoop
pnt is niet bekend. Of zQ echter wel
zeer gegrond mag heeten durven wij,
met het oog op de stellige Dnltsche
verzekeringen aangaande het vast
besloten doorzetten van den duikboot-
oorlog, ernstig betwijfelen.
Tot eenige nadere beschouwing
geeft de toestand van het ocgenbilk
oca gean aanleiding.
Binnen land.
Afrekening met de bakkers.
Da minister van L. N. eu H. heeft
den burgemeesters medegedeeld, dat
de afrekening met de bakkers op den
volgenden grondslag moet plaats
hebben.
Voor het meel, dat de bakkers
blijkens de opname in nalnra minder
in voorraad bobben dan zij overeen
komstig de administratie moesten
hebban, moet door han worden
betaald de voor de gemeente vastge
stelde pr(js.
De hakkers, die meer In voorraad
hadden dan er volgons da administratie
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
Met heer Walter scheepte h(j zloh
in, geheel tevreden en gerustgesteld.
Haar laatste woord klonk hem telkens
io de ooren: ,W»ar uw schat is, daar
zal uw hart zijn Dat gaf Marletje
hem mee op «tjn reis.
Niet alt{jd voorspoedig was de tocht.
Met storm hadden ze menigmaal te
kampen en langer dan ze gedacht
hadden en voornemens waren duurde
het eer ze het anker op de plaats van
bestemming uitwierpen. Walter had
bfj al 't bewonderenswaardige, dat ze
sagen een dobbel genot. Alles was
voor hem ook nieuw eu interessant.
Maar hij vond het bovendien heer
lijk, dat hjj zijn Galeintje, het een
voudlgo meisje, dat nooit verder dau
Walcheren geweest was, zoo kinderlijk
opgetogen zag. Verrukt over't natuur
schoon leunde ze op zijn arm en be-
sehouwde in vromen eerbied God's
wondere schepping. Soms klemde ze
zich aan haar man vast, bevreesd als
een kind, dat hij haar verlaten zou.
En ze kon weenen, zonder te weten
waarom, als zg de enorme rotsgevaar
ten zag en de diep blauwe moren met
murmelende beekjes te midden van
den wellgsten plantengroei in 't liefe
lijke dal aan den voet van die reuzen-
gevaarten, wier toppen zich wit om
kranst, majestueus ten hemel ver
hieven. Ook de prachtige, kunstige
bouwwerken van mecschenhanden
boeiden haar oog.
Het was Walter In Italië alsof h{j
er meer geweest was. Dat kwam wel
door de levendige beschrijving ervan
door Nossa en Wanda vroeger. Want
die vertelden hem er vaak en veel
van. H{ had er nu gemak van. Hg
had sedert lang den wensch gekoesterd
dat land eens te zien en nu gevolg
kunnen geven aan zjju plan. Maar
eenmaal teruggekeerd was hij te vreien.
Met groot genosgen kon hij dan zitten
lnlsteren naar de verhalen van zjjn
kind-vrouwtje, die nooit uitverteld
geraakte en bljk gaf goede opmer
kingsgave te bezitten, terwjl ie zoo'n
elgenaardlgan verhaaltrant had en 't
waargenomene zoo smakelijk wist op
te dissohen, dat haar klein auditorium
een en al oor was.
Evenwel waren de jonggehuwden
weer biy, dat ze op Sursum Corda
terug waren. Ze vonden Walcheren,
't prlëel van Zeeland, al was 't ook
minder grootach en indrukwekkend,
toch 't liefste plekje op aarde, een
tuin, die veel bekoorlijks voor hen
bezat.
Hier leefden hun bloedverwanten eu
woonden ze te midden van vrienden
en bekenden, waardoor zij zich dubbel
gehecht gevoelden aan die schoon o
plek gronds. Na de lange reis deed
het hun goed al die bekende geziehten
te zieo. Wat had Maarten veel te
vertellen. Er wareo er vertrokken en
vreemden hadden hun plaats inge
nomen.
Ook de dood had zijn zeis gezwaaid,
maar tevens waren jonge levens ont
waakt. En tn die wjzlglngeu ln hun
omgeving door geboorten, huwelijken
en sterfgevallen stelden ze van zalf
veel belang. De poorters hadden
tegenwoordig den mond vol over het
tweede huwelijk van heer Jacob Sootte,
den aanzienlijken edelman, die als
hopman zoo'n werkzaam aandeel had
genomen ln de belegering der stad
Walter hoorde mat verwondering, dat
hU kort na 't overgaan der stad met
eeu schoon, maar arm burgermeisje,
waarop hij dol-verliefd was, trouwde,
doch dat hQ haar na een kort geluk
bij de geboorte van zijn zoon Simon
door den dood verloor.
Even voor Walter's terugkeer op
Sursum Corda hertrouwde hij met de
trotsche jonkvrouwe Natalie van
Thoor, waardoor hj alom weer in
aanzien steeg, maar misschien minder
waar geluk deelachtig werd.
In 1591 en 1597 was hl), reeds op
leeftijd zijnde, burgemeester vzn Mid
delburg.
z'jn moest, moeten hiervoor betalen
het verschil tusschen den vollen
meelprtjs en den door de gemeente
vastgestelden lagen prijs.
Afgerekend moet worden naar eene
berekening van 150 K G. brood nlt
100 K.G. meel.
Uitzaai van Tarwe.
In verband met de mogelijkheid,
dat ten gevolge van de vorst een meer
of minder groot percentage der te
velde staande wintergranen vernietigd
zal zijn,of althans zoodanig beschadigd,
dat tot omploeging moet worden
overgegaan, en zaaizaad van zomer
tarwe slechte in beperkte hoeveelheden
voorhanden ls, brengt de minister van
L. N. ea H. ter algemeena kennis, dat
het, volgens het oordeel van vele
deskundigen, zeer wal mogelijk ls tot
ln het begin der mzand Maart sommige
soorten wintertarwe te zaaien, met
nama de bekende Wllhelmina-tarwe.
De minister geeft den landbouwers ln
overweging hiervan een zoo ruim
mogelijk gebruik te maken.
Voorts wordt aanbevolen het
zaatkoron met ontsmettende middelen
te behandelen, waaromtrent aanwij
zingen zullen worden gegeven door
den Phytopathologisehen Dienst.
Verbouw van gawanen.
De minister van LN. on H. heeft
bepaald
I. Da verbouw van cichorei, Was-
tcrwoldsch Ba/graszaad, radijszaad,
sluitkool en bloemboolzaad, koolrapen
en knollenzaad, peen, koolrapen,
knolleo, kool, spiaazie, snijboonen en
spersieboonen wordt niet toegestaan
dan onder de voorwaarden:
a dat de verbouwer vóór 1 Maart
1917 opgave heeft gedaan aan den
burgemeester der gemeente, waar sljn
bedrijf is gevestigd, van de opper
vlakte der door hem ln het oogstjaar
1917 met een of meer der voornoemde
gewassen te betelen en hem daarvoor
door dien burgemeester een vergun.
nlngBbew{js volgens een door den
minister vast te stellen model Is uit
gereikt
b. dat de oppervlakte, door den
aanvrager mat cichorei te betelen niet
grooter zjj dan het gemiddelde der
oppervlakte, welke ln het bedrijf,
waarover de opgave loopt, in de jaren
1913, 1914 on 1915 met dit gewas ln
het geheel is beteeld
c. dat de oppervlakte, door den
aanvrager ln h9t geheel mot Waster
woldsch Rsygramaad,radijszaad, sluit
kool en bloemkoolzaad, koolrapen en
knoUsrzaad te betelen, niet grottor
zll dan 70 pat van het gemiddelde
der oppervlakten, welke ln het bedrjjf,
waarover de aanvrage loopt, in de
jaren 1913, 1914 en 1915 met deze
gewassen in het geheel zijn beteeld
d. dat de oppervlakte, door den
aanvrager ln zgn bedrijf met peen,
koolrapen, knollen, kool, spinazie,
snijboonen en zpersieboonen te betelen,
voor elk dezer gewassen niet grooter
zij dan het gemiddelde der opper
vlakten, welke in het bedrijf, waarovor
de opgave loopt ln de jaren 1913,
Walter Zondervan was met z(ja
Galeintje gelukkiger, al steeg hg niet
tot die hoogte. Toch was hg niet alleen
een rftk en algemeen geacht burger,
maar oefende b5 vaak invloed uit op
den loop dor zaken. Want behalve
voor koopmansaangelegenheden vond
hfi nog tijd om andere fnnctlei waar
te nemen.
Zoo was hij belast met het opper
toezicht op bet arsenaal. Galeintje was
niet weinig trotzch op haar man en
daar had ze wsl reden voor. Zg giag
meer en meer een huismoedertje ge-
ïgken met da jaren. Het jonge meisjes
achtlge was verdwenen, had plaats
gemaakt voor de meer rgpere schoon
held der vrouw.
Als zl) met haar man en t air Uk
kroost la de koets een rijtoer ging
makon door Walcheren, sloegen de
voorbj gangers met bewondering de
oogen op die frlssohe, mooie ver
schoning. En het viel dlkwyis voor,
dat de fsmtlle Zondervau er eens uit-
ging.
Dan deden se vast de Manteling
aan en toefden eenige uren zeer ge
zellig in de houtvesterzwonlng, die
voor Walter mettertgd haar verschrik
king verloren had. Want ze was ver-
bonwd en net geschilderd, zoodat al
't sombere en naargeestige geweken
was. En binnen de muren was ook
alles leven en vrooigkheid.Daar huisde
een jong paartjeFrans eu Marie.
Door bemiddeling van Walter had
1914 en 1915 mat elk dezer gewassen
zgn beteeld
e. dat het vergunningsbewijs, be
doeld onder a, op eerste vordering
wordt getoond aan de ambtenaren,
vermeld in artikel 19 der Distributle-
wet 1916.
II. Het bepaalde sub I is niet van
toepassing
o. op de teelt van sluitkool- en
bloemkoolzaad, koolrapen en knollen-
zaad, verbouwd door warmoezlers om
te gebruiken voor eigen teelt en op
ds teelt dezer zadeo op die perceelen,
wr.arop bet gewas reeds te velde staat
b op de teelt van peen, koolrapen,
knolion, kool, spinazie, sngboonen en
spersieboonen ln moestuinen voor eigen
gebruik en op laud, dat io de jaren
1915 en 1916 voor tuinbouw ln gebruik
was en deel uitmaakte vaa een zuiver
tuinbouwbedrgf
c. op de teelt van peen, koolrapen,
knollen, kool, spinazie, sngboonen e.n
spersieboonen, welko a'.B tusschen- of
nagewas van bloembollen en vroege
aardappelen of als nagewas na graan
gewassen worden verbouwd.
III. Hat bepaalde sub ld is niet van
toepassing op de teelt van peeo,
koolrapen, knollen, kool, Bpinazio,
sngboonen en spersieboonen op ln den
winter van 1916/1917 gescheurd of in
het voorjaar van 1917 nog te scheuren
grasland, geen klaverland zgude.
IV. De burgemeesters kunnen in
afwgking van vorenstaande bepalingen
tn bgsondere gevallen, na bekomen
machtiging van den minister, vergun-
ningsbewjzen voor de teelt van ln
deze beschikking genoemde gewassen
afgeven.
V. In deze beschikking wordt ver
staan onder
peenalle soorten gele, roode en
ovorigo wortelen van hei geslacht
Daucus
koolrapen en knollen: alle soorten
rapen en knollen
koolalle soorten witte, roode, gele
en savoyekool, bloemkool, boerenkool,
spruitkool, koolrabi;
sng- en Bpersieboonan alle soorten
boonen, waarvan de peul als groeute
ln verschen of verduurzaamden staat
wordt gebruikt
zuiver tuinbouwbedrgthet bedrgf,
waarin ln de jaren 1915—1916 alt
sluitend tuiobouwgewassen ,zgn ge
teeld.
Uitvoer van runderen.
De minister van L., N, an H. brengt
ter kannis van belanghebbenden, dat
ln den loop dezer maand door tus-
echenkomet van de Rundveevereenl-
ging zullen worden uitgevoerd 874
•taks ctamboekrunderen.
De betrokken buitenlandsche com-
misiiën zullen ter zake van den
aankoop dezer dieren hier te lande
gebruik moeten maken van de diensten
van door de Rgkscommissle van Toe
zicht op de Raodveevoreeoiglog aan
te wyzon commissi jnnairs.
Als commlssionnalrs kannen ln aan
merking komen Nederlandsche vee
handelaren, die, ten genooga van
bedoelde Rijkscommissie aauloonen,
Frans deze voordeelige positie ver
kregen, daar do jonge man dat wel
waard was. Zoodra Walter wist, dat
hg aan trouwen dacht, was hg hom
tot voorspraak met goed gevolg.
Frans bleet ham daarvoor heel
dankbaar en zag de familie overgaarne
ten zynent. En zgn vrooigk wUfje
deed wat ln bazr vermogen stond om
de ontvangst zoo aangenaam mogeigk
te maken. Daarom mocht Galeintje
zoo gaarne een tochtje erheen doen
en ook, omdat het haar prettig aan
deed die tweo zoo'n geluk te zien
smaken na langen, weldoorstanon
proeftyd. Op hun terugrit bezochten
ze dau natunriyk ook hun ouden
vader. Als Maarten hen ln de verte
zeg naderen, liet hg zgn drukke
affaire aan zgn knechts over en liep
hen, zoo vlug zgn ssramme beenen
het toelieten,tegemoet. En na harteiyke
begroeting hielden zg dan steeds aan,
dat hg zon mserSden. De oude mulder
bezweek telkenmale voor da verzoe
king eu stapte iu, terwyi hg zuchtte
over de groote drukte, waar bij uitliep,
alsof zgn brood er mee gemoeid was.
Dan laehten allen om den wsrkzumen,
eenvoud!gen g^saard, wiens haren
wit waren als zgn pak en die glim
lachend tusschen zgn kleinkinderen
zat, welke den geliefden grootvader
om strgd meetroonden naar Sursum
Corda.
EINDE.