N°. 20 1917
Donderdag 15 Februari
104de jaargang.
Donkere tijden.
iiOESCIIK
COLBANT.
Telefoonnnmmer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goesche Courant". Directeur G. W. van Barnevzld.
Uitgave deler Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prfs per kwartaal, in Gons 1,buiten Goes, franco f 1,25.
Afxonderljjka nommers 5 cent.
Ttusandlng v«u advertentlön op Maandag;, Woensdag
en VRIJDAG vóór ia uien.
De prjs der gewone advertentién Is van 1-5 regels 60 et., elke regel meer 10 et
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derielfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoljk- en doodsberlohton en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels t 1,— berekend
Gew|snummers cent.
Hel zijn donkere tijden voor alle
neutralen, en daarom ook voor ons.
De voorziening van voedsel en brand
stollen gaat met steeds grooter moei
lijkheden gepaard, de binnenlandsche
voorraden worden steeds kleiner en het
noodzakelijk gevolg daarvan is, dat
wat ieder onzer van die voorraden in
een bepaald tijdsverloop mag gebruiken
van steeds geringer gewicht en afme
ting wordt.
En in alle onderdeelen des lands
heeft men zich op billijke en practisclie
wijze aan het distribueeren gezet van
den voor allen nog beschikbaren voor
raad, om door een degelijk controle
stelsel er voor te waken, dat niemand
te weinig, maar vooral, dat niemand te
veel zal krijgen.
Gemeentelijke distributiebnreaux zijn,
om een afgezaagden term te gebruiken,
als paddenstoelen uit deu grond ver
rezen en iedere gemeente organiseert,
distribueert en controleert thans, naar een
eigen uitgevonden systeem, dat in vele
plaatsen zeer goed voldoet, in andere
zeer veel te wenschen over laat.
Nu is critiek leveren altijd gemak
kelijker dan het werk zelf uitvoeren,
en wie bedenkt, welk een uitge
breide administratie en voortdurende
controle er noodig is om ieder het
zijne te geven, zonder hem boven
anderen te bevoorrechten en zonder
hem tegenover weer anderen te kort te
doen, zat begrijpen, dat de directeur
van een gemeentelijk distributiebureau
nu juist niet in een bijzonder benij
denswaardige positie verkeert.
Iedere nieuwe verdeeliugs- en con
trole-dienst zal in den aanvang met
groote en dikwijls onvoorziene moei
lijkheden hebben te kampen, die lang
zamerhand, wanneer het systeem wat
langer in gebruik is, beter overzien en
daardoor wel uit den weg geruimd
kunnen worden.
Inmiddels blijft het plicht van iede-
ren toeschouwer, de gemaakte fouten
niet alleen in het licht te stellen, doch
daarnaast aan te geven op welke wijze
deze z. i. het best verholpen kunnen
worden opdat door aller medewerking
een goede en duurzame regeling wordt
verkregen.
Wat de voedselvoorziening betreft,
gaan wij langzamerhand meer en meer
den weg der rantsoeneering op en het
is te begrijpen, dat dit allereerst
het geval moet zijn met de voedings
middelen van dagelijksch gebruik, dus
zulke waarnaar de vraag het grootst
is en waarvan een tekort zich het
sterkste in het normale dagelijksch
leven zal doen gevoelen.
Waar wij thans reeds gedwongen
zijn, van onzen bakker, na afscheuring
der broodkaart, een wit- of bruinbroodje
99 FEUILLETON.
WALTER.
Hlatoriichs Roman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
,Wel wat drommel, zfjt g8 het,
Frans I" riep de bruidegom bltj-ver-
raet uit. En hij drnkte hem hartelijk
de band, alsof'tzjn vriend was. „Zeg
me eeni, waar ge hebt uitgehangen,
al dien tijd 1" vervolgde hij, want na
den uittocht der Spanjaarden had hfl
hem weer naar Louis Boysot terug-
gezonnen, daar hjj zich aan den krjjgs-
dlentt onttrok.
,Ik vocht in Holland, heer 1 Ik ge.
voelde weinig lnst, om terng te keeren
naar Vliiiingen, en mS weer onder
de bescherming van heer Charles
Boysot te stellen, ofschoon die goed
voor m8 was. Maar ik ben jong.
Het avontuurljke leven trekt m8 aan,
en ik zon graag wat meer van de
wereld zien I" zei Frans.
,Dat treft, mijn vriend", zei Walter,
nadat hp met zfin bruid eenlge woor
den gewisseld had op fluisterenden
toon, .dat treft. Als ge lost hebt,
knot ge mfl nog eenlgen t(jd dienen,
terwjl een sohoone gelegenheid zich
aan n voordoet, wat van de wereld
van ongekend kleine afmetingen te
accepteeren, zal dezer dagen een begin
gemaakt worden met het slechts in
beperkten voorraad afleveren van erwten,
boonen enz., voorzoover deze tenminste
in de winkels verkrijgbaar zullen zijn.
liet is een bekend feit, dat geen
nadere verklaring behoeft, dat een
Goesche huismoeder, die mooi ge
kleurde bonboekjes van het gemeentelijk
distributiebureau gekregen heeft, aan
die boekjes minder waarde gaat hech
ten naar mate het haar langzamerhand
duidelijker wordt, dat voor de daarin
vervatte bons de daarop vermelde
artikelen in de meeste winkels niet te
verkrijgen zijn.
Die huismoeders laat het dan ook
vrij koud of in een gemeente-publicatie al
dan niet vermeld wordt, dat de win
kelier niet meer dan zooveel K.G. van
dit of dat voedingsmiddel per zeker
tijdstip en per inwoner mag afleveren.
Inmiddels schijnt een dergelijke
rantsoeneeriugs-publicatie er komt
er o.a. een in dit nummer onzer cou
rant voor er toch op te wijzen,
dat voor de gemeentelijke bons te een
of anderen tijd eenige artikelen, zij
het dan ook in zeer beperkte hoeveel
heid, verkrijgbaar gesteld zullen worden.
De directie van het Rijksdistributiekan
toor heeft het voornemen te kennen
gegeven, wekelijks mededeeling te doen
van de hoeveelheid aangevraagde en
toegewezen regeeriugsgoederen en juist
dezer dagen een overzicht gegeven van
de hoeveelheden van verschillende levens
middelen, welke door de gemeenten
werden aangevraagd en tevens van de
quantums, welke in antwoord daarop
van wege het kantoor werden ver
zonden
IJe directie deelt daarbij mede, dat
nu allerwege zoo geklaagd wordt over
de onvoldoende voorraden, die in de
winkels aanwezig zijn, de door haar
vermelde getallen zeker wel belang
stelling zuilen vinden.
Inderdaad is het te verwachten, dat
deze getallen met belangstelling wor-
deD gelezen, waar tegenover staat, dat
de belangstelling bij zeer velen nog
grooter zal zijn voor de onopgeloste
vraag of men in zijn eigen gemeente
daarvan iets ontvangen heeft en zoo
ja,waarom dan zoovele winkelierseen ver
zameling bons in alle tinten van het
zonnespectrum weigeren aan te nemen,
met de opmerking, dat de goederen
daarop verkrijgbaar nog niet geleverd
kunnen worden.
Inmiddels zullen we moed houden.
Het Rijksdistributiekantoor geeft zulke
gunstige cijfers van reeds afgeleverde
voorraden, dat we in de stille hoop
leven, dat ook onze gemeente den een
of anderen dag met een flinke hoeveel
heid levensmiddelen verblijd zal worden.
Dit wat de levensmiddelen betreft.
Wat het gebrek aan brandstoffen
te zien, want Ik moet binnenkort op
reis
.Aangenomen, heer 1 Ik blQf b(j n
en volg n gaarne, al was 't naar de
Mooren 1"
.Daar gaat de reis niet heen, Frans,
maar wel naar Italië, waar Ik handels-
connecties hoop aan te kncopenl'
.Een kolfje naar mijn hand, heer!"
,Ja, hé? Maar verwacht niet een
reis vol avonturen. Die znllen we
zooveel mogelSt vermeden, aangezien
mijn ocbtgenoote mij verlangt te ver
gezellen!"
.Toch lacht de toeht m(j toe, heer.
Ik ben tot nw dienst 1*
Frans trad daarna bescheiden terng
en mengde zich onder de feestvierende
jongelieden.
Maar door hem was het b$ die ge
legenheid, dat Walter een naam kreeg.
Frans had hem bezongen en hem ge
vleid en hemelboog boven de gewone
stervelingen verheven.
Volgens hem zon de naam van den
heldhaftlgen aanvoerder Zondervan
op aller lippen zweven, de vijanden
doen sidderen, en bekend z(jn tot aan
de verste strsnden.
NatnnrltJk nam Walter die bom-
bastica voor wat ze was. Alleen de
complimenten aan 'c adres zQner
schoone, geliefde vrouw beschouwde
hij als zesr toepasselijk. Want Frans
was handig en hoffelijk. Galeintje,
die zoo'n held aan haar voeten zag,
overtrof haar ridder nog verre in al
aangaat, hebben wij in de strenge
vorst-dagen, die gelukkig achter ons
liggen, in de allereerste plaats het j
gebrek aan kolen voor warmte gevoeld. I
Wij hebben dit vroeger reeds uitvoerig
besproken en willen thans slechts de
hoop uiten, dat de inwoners onzer
gemeente geen tweed, maal voor liet
feit komen te staan, dat er in dagen
van felle kou, ondanks geld en goede
woorden, voor velen geen brandstof
meer te koopen is.
Kou lijden is een pijn lijden, die
in arme huisgezinnen, waar geen genees
middel in stevige voeding en warme
kleeding gevonden kan worden, dubbel
schrijnend is.
Gelukkig heeft met het invallen van
den dooi het kolen vraagstuk voor
huisbrand aan beteekenis verloren,
waar tegenover een ander euvel thans
sterker op den voorgrond getreden is,
nml. de gasbezuiniging door beper
king van steenkolenvoorraden voor
gasfabricage.
Bepalen wij ons ook bier weer tot
de toestanden in onze gemeente, dan
constateeren wij, dat de Raad, in ge
volge de ministerieele aansporing, een
nieuwe gasverordening in het leven
geroepen beeft, waarvan de bedoeling
is tot bezuiniging van gasverbruik te
komen door de prijzen aan een stijgend
tarief met zeer sterke progressie te
onderwerpen.
Of deze regeling, waar zij eerst den
8en Februari door den Raad werd
goedgekeurd en reeds terugwerkende
kracht heeft vanaf 1 Februari 'jl. ook
billijk is te noemen meenen wij te
moeten betwijfelen
liet moge waar zijn, dat er reeds
een gasbezuinigiug voorgeschreven
en we kunnen ons ook volkomen het
bezwaar van den gasdirecteur begrijpen,
waar hij spreekt van buitengewoon
moeilijke berekeningen voor hetkantoor-
personeel der gemeente-gasfabriek, dit
alles neemt niet weg, dat het laten
ingaan van de nieuwe regeling op 1
Februari j.l. onbillijk is. Meer dan een
week hebben de Goesche inwoners
argeloos hun gaslamp gebrand en op
de vroeger zoo aangeprezen gaskachel
hun eten gekookt zonder te weten, dat
dit gasgebruik hun wellicht op een
prijs van meer dan één gulden voor
iederen Ms. te staan zou komen.
De sprong van 39 ct. op f 1,06'/s
voor een M3 onder en boven het
normale gebruik in 1916, lijkt ons
een beetje groot.
Trouwens, wij hebben meer bezwaren
tegen deze nieuwe gemeentelijke ver
ordening en zetten ze reeds uitvoerig
in ons vorig nummer uiteen.
Ons allereerste bezwaar is, dat van
de tien inwoners er negen zijn, die de
nieuwe voorschriften, zooals zij thans
gepubliceerd zijn, niet begrijpen en dat
de tiende leemten en gebreken ontdekt,
wat edel wa».
Maar .Zondervan'noemden de gat
ten hem In navolging van den trou-
badoar en h$ accepteerde dien naam.
Voortaan stond h(j bekend als Walter
Zondervan. Vaak ziet men, dat een
huwelijk uit een hnwelflk tot stand
komt. Dat gebenrde hier ook.
Op de brniloft maakte Frans kennis
met een allerliefste blondine, Marie
geheeten, waarmee hp lachte en
Bchertste en danste.
ZU beviel hem zoo best, dat hj
haar dnrfde voorstellen, direct met
hem te vlochten.
Dat vond ze wel wat kras.
,En waarheen dan vroeg ze hem.
Al was 't naar 't einde der wereld
iel hl).
.Ik zon je danken Frans. Maar dat
is gekheid, hé, want heer Walter wilde
je volgen naar de Mooren. En opeens
zon je hem voor mi) in den steek
laten 1"
,Oeh ja, dat is waar ook!" zei
Frans, wat verlegen, dat ze hem aan
zijn belofte herinneren moest. .Maar
wie zon zQn hoofd niet verliezen, als
zoo'n schoon meisje1*
.Hond maar stil, Frans. Nn ga je
mij de schnld gGven. Dat staat je niet
fraai!"
Frans sloeg zich voor 't hoofd om
zjn domheid en Marie schonk hem
weer vergiffenis op vriendelijke wtlze.
Kortom, zü deden als twee, die door
een pijltje nit Amor's koker getroffen
die niet alleen de oorzaak kunnen zijn
dat de bezuiniging, welke men wenscht,
in niet voldoende mate wordt verkre
gen, maar ook, dat de eene gasverbrni-
ker, door een toevallige grootte van
zijn verbruik in 1916, tegenover een
ander in een zeer bevoorrechte positie
komt.
Wij zetten dit reeds in een vorig
nummer uiteen en willen daarop thans
niet verder ingaan.
Slechts een onmiddellijk gevolg van
deze gasbezuiniging willen wij tenslotte
een oogenblik onder (1e oogen zien,
n.l. de winkel- en straatverlichting.
Wanneer wij de laatste avonden door
de stille straten van ons oude stadje
dwalen, krijgen wij onwillekeurig de
gedachte, dat het Goes uit de middel
eeuwen er ongeveer bij avond zoo
moet uitgezien hebben als bet Goes in
Februari 1917.
Van uit de spaarzaam verlichte, hier
eu daar reeds gesloten winkels dringt
het zwakke oranje of gele schijnsel
van een petroleumlampje, waarmede
de winkelier vergeefs getracht heeft,
zijn etalagekasten een zweempje van
aantrekkelijkheid te geven.
Hier en daar, op bijzonder gevaar
lijke straathoeken, op hoeken, zouden
we haast zeggen, waar een oningewijde
in den stratendoolhof bij avond een
ongeluk zou moeten krijgen, brandt
een eenzame lantaren. De rest van
de stad heeft eenige gelijkenis met
Parijs wanneer er een Zeppelin gesig
naleerd is.
In verband met dezen toestand heeft
de burgemeester in ons vorig nummer
een heel eigenaardige bekendmaking
laten opnemen. Z.Ed. A. deed daarin
het denkbeeld aan de hand om 's avonds
in 't donker, ter vermijding van bot
singen, rechts te houden.
We zouden dit, nu we toch het
rijwielreglemeut voor voetgangers in
toepassing brengen, nog willen uitbrei
den door beleefd te verzoeken bij het
passeeren van straathoeken te bellen
of anders bij het hooren van naderende
voetstappen een signaal met zak-lantaren
of gloeiende sigaar te geven.
Reeds thans is het gewoonte gewor
den, in donkere zijstraatjes elkaar een
dringende waarschuwing tot rechts
houden toe te roepen.
De goed ingewijde met plaatselijke
toestanden geeft daarbij dan, ter voor
koming van ongelukken, een korte op
somming van de stoepen en kelder
luiken, waarmee bij het passeeren
terdege rekening dient gehouden te
worden.
Inderdaad moet de vaart tusschen
Duitsche en Engelsche mijnenvelden
in de Noordzee voor schepen minder
gevaarlijk zijn dan voor voetgangers
een tocht bij avond door nauwe Goe
sche zijstraatjes langs stoephekken en
afsluitpaaltjes.
waren. De stille Frans was door haar
aanwezigheid en misschien ook wel
eenigszlns door de werking der fljne
wjnen goed op weg om eon vroolyke
Frans te worden.
Gedurende de dagen, die met de
toebereidselen voor de groote reis
heengingen, vonden de beide ver
liefden nog menigmaal een ongezochte
gelegenheid om elkaar te ontmoeten,
de kennismaking voort te zetten en
een herdersuurtje te genieten.
Hadden Walter en zijn jonge vrouw
het in dien t(jd met eigen hartsaan
gelegenheden niet zoo druk gehad,
dat ze blind warem voor wat in hun
omgeving voorviel, zeker zouden ze
opgemerkt hebben, dat die twee een
hun welbekend liedje nazongen.
Alle noodige schikkingen waren
elndelfjk getroffen. Frans wist niet
recht, hoe hl) 't had. HU was bl(j, dat
hj zoo'n mooie buitenlandsche reis
voor den boeg had en toch wilde hij
weer liever op Sursum Corda bijven
ook.
Evenwel keerde alles zich ten slotte
ten beste. Met zijn gemoedsrust vond
hl) tegelijk zijn reislust en onder
nemingsgeest en energie terug.
Zeer positief verklaarde Marie hem,
toen ze evenals vele anderen een af-
scheidsvisite aan heer Walter en zf)n
vrouw kwam brengen en terloops nog
even Frans alleen ontmoette, dat se
verheugd zon zijn wanneer ze hem
gezond en wel terug zag, dat ze be-
Lang zal het dan ook niet meer
duren of de goede oude vaderlaudsche
gewoonte van véér den tijd der straat
verlichting komt weer in zwang en de
av'ondwandelaars wagen zich niet zonder
lantaren meer op aan merkelijke» afstand
van bun woningen.
Dat een groot deel der Goesche
mannelijke eu vrouwelijke jeugd de
omstandigheid, dat 'net 's avonds op
straten en wallen pikdonker is, met
vreugde begroet, behoeft geen betoog.
Maar dit zou ons tot een bespreking
voeren, die buiten bet terrein van deze
algemeene beschouwingen moet blijven.
Binnenland.
Bet voedselvraagituk te Delft.
Te Delft werd in den beginne het
voedselvrangstnk alleen door den
burgemeester mot minister Posthnma
behandeld.
In begin Mol 1916 werd hot aantal
verstrekte levensmiddelen evenwel zoo
omvangrijk, dat de burgemeester een
tweetal heeren, thans directeuren van
het Dlstrlbutiebnreau aldaar, verzocht
zich met de leiding van het distri
butiebedrijf te belasten en tevens een
commissie van toezicht geconstitueerd,
waarvan hfl voorzitter was en waarin
naast raadsleden vertegenwoordigers
van den middeostand zaten.
Toen in Augustus 1916 de levens-
middeienvoorzienlng van den burge
meester overgebracht werd naar don
raad of het college van B. en W.,
heelt de burgemeester dit college
geadviseerd tot nader order de be
staande regeling te handhaven. Nadat
het Kon. Besluit en de min. beschik
king ter uitvoering der Dlstrlbutiewet
verschenen waren, werd een nieuwe
regeling door Ged. Staten afgekeurd,
zoodat een andere werd ontworpen en
intusschen die van Mei 1916 nog altijd
dienst doet.
Het levenamiddelenburoau is Inge
richt als bedrijf met eigen opslag
plaatsen en eigen personeel. De goe
deren van het R. C. Adm. kantoor
worden aan den burgemeester geadres
seerd, in de pakhuizen opgeslagen en
later gedistribueerd. Het Distributie-
bureau levert aan de erkende gros
siers tegen detailprjzen, doeh resti
tueert den grossiers de winstmarge
tusschen grossiers- en detailprijzen
gelegen, evenwel slechts over dat
gedeelte dat zj) inderdaad aan weder-
verkoopers hebben geleverd.
In 't algemeen heeft het bureau er
voor te zorgen, dat wat de winkeliers
aan Regeerlngsgoederen ontvangen,
ook inderdaad aan de inwoners In
gelijke mate ten goede komt.
Door de ingezetenen worden h 5 ct.
per stuk voor hen met een inko
men beneden f 1000 gratis boekjes
verstrekt (kruideniers-, groenten- en
slagersboekjes).
Op den omslag worden leveranciers,
koopers, de grootte van diens gezin
en de maand van uitreiking genoteerd.
Tweemaal por week geelt de leveran-
nieuwd was, welke donkere schoone
hg als zijn vrouw meebrengen zon.
Frans begreep, dat het zQn tgd was
zich te declareeren en had genoeg
verstaan om er gerust op te lijn, dat
hij geen .blauwtje" zou loopen. Daar
om vond hij het onnoodig omwegen
te maken.
.Donkere oogen zullen geen vat op
mj hebben, Marle, sedert de blauwe
kijkers eener schoone blondine m{
betooverden. Maar gij, Marie, zolt ge
nog wel eens aan m\j denken Be
looft ge me dat?" vroeg hij. En 't
bevestigend antwoord gaf ze hem aan
zQn oor, want hij trok haar zacht
naar zich toe en sloot haar innig ln
zijn armen.
,Ik heb je dat niet te beloven,
Frans, ik zal je, al won ik het, niet
nit mgn gedachten kunnen zetten 1'
lispelde zfj vnurrood, .maar jij zal
zooveel moois zien in vreemde landen
en de vrouwen moeten er schoon z$n 1*
.Dat wil ik gelooven en dat zal ik
zien, lieve, maar dat neemt niet weg,
dat ik nooit iemand anders dan m$n
Marietje zal beminnen 1"
En in zoete omstrengeling vereenig-
den hnn lippen zich, waarmede ze
uiting gaven aan hun gevoel en hun
lietdeverbond bezegelden.
Slot volgt
