N°. 17 1917
Donderdag 8 Februari
104
WALTER.
Amerika en Duitschiand.
FEUILLETON
de
GOESCHE
Uitgave dezer Courant geiohledt Maandag-, Woensdag an Vrijdagavond
ultgexonderd op feestdagen.
Prfi par kwartaal, In Goes f 1,—, bulten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 eent.
tmaendlng van advertenUdn op Maandna-, Woensdag
au VRIJDAG vöói IS uren.
Oe prg« dar gawoae advertensiftn li van 1-6 regale 6(1 ot., alko regal oioor 10 t
lij directs opgaaf rail driemaal plaatsing darzolfde advartantic wordt
de prijs slaakte tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoljk- en doodsberickten en de daarop betrekking he> «nd
d»nkbetaigingen worden van I—10 regels l 5.— berekend
Bewfsuusamarg 1
Telefoonnnmmer 22.
Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goeaehe Conrant". Directeur G. W. van Barnkvkld.
De wereldoorlog is vol verrassingen,
die voor de onzijdige staten bovenal
onaangename zijn.
Op het oogenblik, dat alle neutra
len vol verwachting den blik naar het
Westen wendden, naar den machtigen
overzeeschen Statenbond vanwaar men
een dringenden oproep tot bijlegging
der geschillen verwachtte, op dat
zelfde oogenblik doet, als antwoord op
den Duitscben riicksichtslosen duik
bootoorlog, de Amerikaansche president
in den Senaat de mededeeling, dat het
hoogstwaarschijnlijk niet mogelijk zal
zijn, Amerika nog langer builen den
wereldkrijg te houden.
Voor de neutralen, die bij een staken
van den Europeeschen vernietigings-
krijg het grootste belang hebben, is dit
van zeer groote beteekenis.
Amerika's ingrijpen is te betreuren,
omdat de weinige staten, die nog niet
door de vlammen van den alles ver
woestenden wereldbrand zijn aangetast,
thans hun sterksten medestander, hun
woordvoerder bij internationale geschil
len, hun krachtigsten bondgenoot waar
het er op aan kwam hun belangen te
verdedigen, moeten missen.
Deze oorlog heeft geleerd, dat het
recht van den sterkste nog altijd het
hoogste recht is.
Wie sterk en machtig is, wordt
ontzien, wie zwak en klein is, verdedigt
tevergeefs zijn belangen.
En omdat de Vereenigde Staten een
neutrale mogendheid zijn, waarmede
terdege rekening dient gehouden te
worden, was de regeering te Washington
als 't ware van-zelfsprekend de woord
voerder van allen, wier belangen door
de strijd voerende partijen zoo menigmaal
over het hoofd gezien worden.
Als neutralen mogen wij ons dus
niet verheugen over Amerika's ingrijpen
aan een bepaalde zijde.
Het getal der onzijdigen wordt daar
door nog kleiner, den vlammen van den
wereldbrand wordt opnieuw voedsel
toegeworpen, de gelegenheid om te
zijner tijd een ernstig woord van waar
schuwing te doen hooren, doet zich
minder voor naarmate de staten, die
buiten den strijd blijven, militair en
economisch van geringer beteekenis zijn.
Laat ons thans even nagaan hoe het
tot het huidige conflict is gekomen.
Beschouwen w° wereldstrijd vol
komen objectief, zontier ons verder te
verdiepen in het zeer moeilijke en op
het oogenblik nog onvolkomen te
beoordeelen vraagstuk, wie de schuld
van dit machtige treurspel draagt, dan
is er slechts te constateeren, dat in
Augustus 1914 twee combinaties van
mogendheden, waarin Engeland te
eener, Duitschiand le anderer zijde de
97
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
In omen tgd zonden velen nog van
hem een lesje in verdraagzaamheid
noodig hebben.
Vrede op aarde zal er nimmer zijn
Er moeten tyrannen en zachtmoedlgen,
eerlijken en bedriegers, kraehtlgen
en zwakken, rjken en armen, aan
zienlijken en geringen, wijzen en
dwazen, samen leven.
Botsingen blfivon niet nlt, want de
verdraagzaamheid Is te gering en
zonder dat geen harmonie.
Ook ln kleinen kring kan men dat
waarnemen. Er li geen hnii zonder
krnls.
Zon er ergens één huisgezin bestaan,
waar tnsschen man en vronw of
tnsschen ouders en kroost steeds vol
komen eensgezindheid beerseht?
Natnurljk nietZooveel hoofden
zooveel zinnen 1 Zonder verdraagzaam
heid geen vrede, zelf bij gunstige
levensomstandigheden niet.
Zelfs is er geen denkend mensch,
dat altijd vrede met zichzelf heeft.
voornaamste plaats inneemt, in oorlog
geraakt zijn.
Duitschiand was ongetwijfeld de
machtigste te land, Engeland de alleen-
heerscher ter zee.
Door het combineeren van strijd
krachten slaagden de geallieerden er
ten slotte in, de Dnitsche en Oosten-
rijksche legerscharen in West en Oost
het tot hiertoe en niet verder toe te
roepen.
Daarbij had Engeland, met de sterkste
oorlogsvloot ter wereld, het voordeel
de Duitsche kust volkomen te kunnen
blokkeeren en de onzijdigen, wat den
toevoer van overzee betreft, zoodanig
op rantsoen te stellen, dat het gegron
de hoop kon koesteren, zijn vooruaam-
sten vijand door onthouding van levens
middelen op beduidende wijze te ver
zwakken.
Wanneer een blokkade doeltreffend
blijkt en op behoorlijke wijze wordt
afgekondigd, moeten de onzijdigen daar
noodgedwongen in berusten.
Amerika heeft dit gedaan. Het heeft
eenvoudig zijn belangrijke» handel op
Duitschiand stop gezet en zich nadien
beijverd, aan de nog wel bereikbare
staten zooveel le meer van zijn groote
voorraden te kunnen kwijtraken.
En aangezien de nog wel bereikbare
staten die der geallieerden waren, zijn
er tijdens den oorlog schepen vol wa
pens, munitie en voedingsstoffen naar
Engeland en Frankrijk gegaan, welke
daar dankbaar werden ingehaald.
Protesten van de Duitsche regeering
bleven onverhoord. De Amerikaansche
regeering wees op haar goed recht
met iederen niet geblokkeerden
staat den handel te mogen voeren, welke
haar goeddacht en bet uigde er slechts haar
spijt over, dat de Duitsche havens door
Engelands maatregelen ter zee onbe
reikbaar waren.
Van Duitsche zijde heeft men daarna
blijkbaar ingezien, dat het eenige mid
del om aan dien toestand een einde te
maken was het Engelsche voorbeeld te
volgen en omgekeerd de Fransche en
Engelsche haveus voor geblokkeerd te
verklaren.
Maar omdat Engelands vloot mach
tig genoeg was, een gewone blokkade
te verhinderen, besloot de Duitsche re
geering tot een tot nu toe niet gekende,
te weten een duikbootblokkade over te
gaan.
Dit had het groote voordeel, dat
Engeland, dat als eilandenrijk geheel op
de scheepvaart is aangewezen, op zijn
zwakste plek, namelijk in zijn handels
vloot, kon worden aangetast.
Het vrijbuiterswerk der duikbooten
had haar bruikbaarheid reeds afdoende
bewezen. Menig Engelsch handelsvaar
tuig was reeds tot zinken gebracht en
de Engelsche scheepsruimte, getuige
het beslagleggen op de tonnenmaat van
neutrale vaartuigen, begon reeds be-
Hoofd en hart verschillen in willen.
In elk weldenkend mensch leeft de
overtuiging, dat verstand en gevoel
menigmaal geheel in str(jd zgn met
elkander.
Daarom is volmaakt gelnk op aarde
niet te vinden, nooit te vinden ge
weest.
Doch niet in dien absolnten sin ge
nomen, dan kon van Walter en Ga-
leintje gezegd wordenxQ waren
gelukkig.
Eenige jaren x$n verloopen na 't
beleg van Mlddelbnrg. De gevolgen
van den Spaanschen tijd doen xich
niet meer gelden. De goede burgers
spreken ervan als over een benauwden
droom.
Alom heerscht leven en beweging.
Handel en scheepvaart brachten de
stad xelfs tot grooter welvaart dan te
voren.
Walter had het harnas aan den
kapstok gehangen, xoodra hj dat met
eere kon.
Het krijgsmansleven stond hem
tegen, het was hem te rnw, en hg
kreeg lust in eigen haard. Huiselijk
genot daar stelde hg zleh veel van
voor. En waarom xou hg ook langer
dralen om dien wenseh te vervullen
Hij was door xjjn vader rgkeigk met
aardsche goederen begiftigd en had
in Galeintje, die hem xeker met hart
en xlel toegedaan was, een even
trouwe als sahoone brnld gevonden.
denkelijk kleiner te worden.
Dus kondigde Duitschiand zijuerzijds
een blokkade aan, het stelde gevaarlijke
zeegebieden rondom devijandelijke rijken
vast en omdat bij duikbooten van op
brengen geen sprake kan zijn, werd afge
kondigd, dat alle vaartuigen, binnen het
als gevaarlijk aangegeven gebied aange
troffen, vernietigd zoude) worden.
Dat dergelijke maatregelen in Ame
rika weinig in den smaak vielen laat
zich begrijpen.
Reeds was de handel op Duitschiand
stop gezet, thans dreigde ook de voor-
deelige handel op Engeland spaak te
loopen.
De Amerikaansche president wenschte
zich dan ook niet bij de nieuwe maat
regelen neer te leggen. Hij wilde Duitsch-
lands blokkade niet erkennen en be
twiste eenige mogendheid het recht,
zijn schepen, waar die zich dan ook
mochten bevinden, te vernietigen.
President Wilson dreigde met af
breken der diplomatieke betrekkingen,
wanneer Duitschiand zijn maatregelen
doorzette en de Duitsche regeering
zwichtte daar ten slotte voor.
Maar de omstandigheden veranderen
en daarmede de denkbeelden.
We kunneu moeilijk nagaan, wat
thans de reden is, dat Duitschiand
besloten heeft door te zetten wat het
verleden jaar nog niet noodig achtte,
maar het is duidelijk, dat de Duitsche
regeering thans meer waarde aan een
zoo krachtig mogelijke blokkade dan
aan de Amerikaansche vriendschap
hecht.
Zij heeft waarschijnlijk aan den lijve
gevoeld hoe doeltreffend het ter ver
zwakking van een land is, het geheel
van den voedsel toevoer van buiten af
te snijden en acht zich thans in staat
haar vijanden met de.zeVdc wapenen tp
bestrijden.
Dus handhaaft zij haar blokkade,
die in dit geval een vernietiging van
alle in vijandelijk verklaard zeegebied
aangetroffen schepen beteekent, spreekt
de hoop uit, dat de neutralen zich in de
ze blokkademaatregelen zullen schikken
zooals zij dit in de Engelsche deden,
maar neemt zich tevens voor, haar
eigen weg te gaan, zelfs al mocht de
rij barer vijanden door thans nog on
zijdige staten vergroot worden.
Weest consequent en houdt thans
ook rekening met de gevaren-lijnen
die wij over de zeeën getrokken hebben,
zegt de Duitsche regeering.
Maar de Amerikaansche president,
die juist al zijn best deed om Amerika
als vrederechter in het Europeesche
geschil te doen optreden, herinnert zich,
dat hij reeds vroeger de gelofte deed,
te zullen ingrijpen als Duitschiand
bepaalde maatregelen ter zee nam en
dat hij thans, ter kenschetsing van den
ernst van zijn streven, niet anders kan
doen dan den stok achter de deur
Niet minder dan h(j verlangde xg
met hem ln den echt verbonden te
worden.
Het spreekt van self, dat van de
xijdo van Meester Maarten de Mnlder
in dit opzicht meer aanmoediging dan
tegenkanting kwam, al sag hg ook
met leedwezen zijn geliefde dochter,
die voor hem too flink de eenvoudige
huishouding bestaarde, de ouderlijke
woning voor altgd verlaten
In Walter zag hg een ideaal
schoonzoon, waarvan hg wist, dat hl)
nlt edelen bloede gesproten was en
wie ziet z(jn kind niet met welgevallen
een goed huwelijk doen
En dit huwelijk beloofde een zser
goed te zijn, want Walter was ver
standig en stoer gebonwd, terwiil h'J
beschikte over een vrij groot ver
mogen, xoodat zijn vronw niet alleen
vri) van broodzorgen zon zijn, maar
zich eenige weelde, niet behoefde te
ontzeggen.
Galeintje zon ln haar stand ln krin
gen verkeeren, waar zij vroeger buiten
stond, tegen opzag. Dat zij met wat
schaamte haar nederige afkomst zon
trachten te vergeten, daarvoor kende
hij haar te goed.
Maarten was overtnigd, dat hg haar
zoowel alz Walter onrecht aandeed,
met zooiots te veronderstellen. Hij
wist, dat ze hem zonden bigven eeren
als hnn vader.
Was hij niet weinig verheugd met
het gelnk van zjjn dochter, toch
vandaan halen, dien hij daar ten aan-
schouwe van geheel Europa, ter tuch
tiging van Duitschiand, reeds ten vori-
gen jare had neergezet.
Blijkbaar vreest de Dnitsche regee
ring de Amerikaansche maatregelen
niet.
Zij gaat van het standpunt uit, dat
de Duitsche handelsschepen in Ameri
kaansche havens het voornaamste is,
wat thans voor haar verloren kan gaan.
Duitschlands overzeehandel kan niet
meer bedreigd worden, want hij ligt
stil. Een Amerikaanse!] leger in Europa
verwachten de centralen blijkbaar niet
en wanneer zij met Amerika in open
lijk conflict zijn gekomen, zou het vrij
gemakkelijk vallen, eventueele troepen
transporten op den Oceaan tot zinken
te brengen Daarbij komt voor Duitsch
iand het voordeel, dat het thans de
Amerikaansche handelsschepen ter zee
niet meer angstvallig heeft te ontzien
en dus een krachtiger gebruik van zijn
duikbooten kan maken dan ooit te
voren.
Voor Amerika brengt een openlijke
strijd met Duitschiand, gelet op het
bovenstaande, weinig voordeel.
De overzeehandel zal bij een krach-
tige duikbootenactie van Duitsche zijde
zeer bezwaarlijk worden, en binnen-
landsche onlusten zijn, met de vele
millioenen Duitschers in Amerika, in
de naaste toekomst ongetwijfeld te
verwachten.
Acht men in Duitschiand dezen toe
stand het logische gevolg vau Wilson's
partijdige houding, in neutrale staten
betreurt men den nieuwen toestand
slechts als een voor kleine 'onzijdige
mogendheden zeer ongewenschte.
De grootste der neutralen heeft partij
gekozen, de kleineren, die achter bleven,
zullen meer en meer in verdrukking
komen, hun protest wordt zwakker
naarmate hun aantal vermindert.
Thans heeft president Wilson een
oproep tot alle neutrale staten gericht,
een Amerikaansch protest tegen de
Duitsche duikbootactie te steunen.
Maar hij bedenkt niet hoe wij er
nog eenigszins anders voorstaan dan
de Vereenigde Staten, die aan de over
zijde van den oceaan vrijwel buiten
schot zijn.
Hij bedenkt niet hoe wij bij een
willekeurig optreden naar ééne zijde
in de noodzakelijkheid kunnen komen,
onze onversterkte Oostgrens met een
klein, zij het dapper, leger tegen over
machtige vijandelijke troepen te ver
dedigen, hoe wij voor de voorziening
van onze levensmiddelen en grondstof
fen volkomen afhankelijk zijn van de
welwillendheid van beide strijdende
partijen, terwijl Amerika alles produ
ceert, wat het voor eigen gebruik noo
dig heeft.
Nederland neemt tegenover den
wereldoorlog een geheel ander stand-
meende hg, dat Walter nlt zgn hand
een schat ontving van minstens even
hooge waarde, want hij kende zgn
Galeintje zoo goed. Maar hoofdzaak
was en bleef, dat wederzfldsche liefde
tnsschen die twee jongelieden bestond.
Daarvan hadden belden doorslaande
bewijzen geleverd. Deze wetenschap
deed hem goed, want al hadden ze
alle schatten der wereld en de liefde
niet, er zon geen zegen in 't hnweigk
zgn.
Bgke menschen blijven evenmin van
zorgen verschoond als arme drommels.
Alleen de liefde la in ati'at, die zorgen
bemoedig te dragen. Juist in moei-
ïgke dagen komt de liefde tot haar
volle recht.
Zij is verdraagzaam, beoordeelt ge
breken met zachtheid, lenigt de smart.
Galeintje zon haar man liefhebben,
Maarten ging er gernst op. En zy
zon in Walter een krachtig beschermer
vinden. Maarten had in hem gezien
iemand, met 'n helder hoofd. Aan
vankelijk vond hl) echter, dat de jonge
man een onvergeeflijk domme zet
deed, door het bedanken voor het
hontveateraehap in de Manteling, welke
betrekking behalve zelfstandig ook
zeer winstgevend was.
Doch hoe hg ook redeneerde, Walter
dreef zgn zin met groote onverzette-
ïgkheld door. Hl) verkocht zgn eigen
dom, de woning, aan den heer van
der Hooge, in wiens handen ook het
slot kwam, dat kort daarop gesloopt
punt in dan Amerika.
En daarom zal het de groote vraag
zijn of onze regeering bereid is, de
Amerikaansche protesten openlijk te
steunen.
Dank zij de houding onzer regeering,
die tegenover Duitschiand en Engeland
haar neutraal standpunt onverzwakt
wist te handhaven, beijveren beide
groepen van strijdvoerenden zich, de
internationale moeilijkheden voor ons
land zoo dragelijk mogelijk te doen zijn
hoewel door het onverantwoordelijk op
treden van vreemde zeeofficieren me
nigmaal onze rechten ergerlijk miskend
worden.
Niet openlijk partij te kiezen, geen
protesten te steunen van naties, die
niet meer geheel onpartijdig zijn, doch
op de bres te staan voor de belangen
van onze scheepvaart, van handel en
industrie en op gepaste wijze te pro
testeeren tegen eiken maatregel, die ons
tegenover een onzijdige mogendheid niet
billijk voorkom!, dat is de taak, die
onze regeering tot nu toe met groote
ijver en bekwaamheid vervuld heeft en
die zij ongetwijfeld zal blijven vervullen
om Nederland onverzwakt en onge
schonden uit de vlammen van den
wereldbrand te voorschijn te doen treden
Binnenland.
Een onderhoud met den nieuwen
Engelichen gezant.
De nieuwe Engelsche gezant Sir
Walter Townley heeft een van de
medewerkers van Hel Fad. een onder
houd toegestaan. Naar Z. E. meedeelde,
speet het hem, dat door sommige
bladen verkeerde besehonwingen aan
zgn benoeming waren vastgeknoopt,
omdat hierdoor ongetwijfeld een ver-
keerde indruk ln Nederland betreffende
zijn persoon en de redenen, welke tot
zijn nominatie aanleiding gaven, moe
ten zgn geschapen.
,Ik kan u verzekeren, zeideSir
Walter, dat by do BrltBche Regee
ring niet de minste bedoeling voorzit
haar gedragslijn ten opzichte van de
neutrale Nederlandsche Regeeriug aan
eenigerlei verandering te onderwerpen.
Geen enkele instructie van dien aard
Is mU door onzan Minister van Bulten-
landsche Zaken medegegeven. Integen
deel wenscht men in Engeland ten
zeerste de relaties van goede ver
standhouding en vriendschap, die
Engeland steeds met Nederland heeft
onderhonden, te bestendigen, en ook
Z. M. Koning George legde, bU de
afscheidsandlëntie, die hg mg ver
leende, op de instandhouding van deze
goede betrekkingen grooten nadruk".
Van Duitschland's verscherpten
onderzeebootoorlog zullen niet de
geallieerden, doch de neutralen den
meesten overlast ondervinden. Voor de
scheepvaart der geallieerden blijft de
toestand onveranderd, slechts met dit
verschil, dat een inkrimping van het
neutrale scheepvaartverkeer ook voor
de geallieerden nadeelen zal opleveren*
werd en vestigde zich te Middelburg
als koopman. Later moest Maarten
erkennen, dat Walter niet lomp had
gehandeld.
Deze verklaarde absoluut geen lust
te hebben in het ambt van houtvester,
maar zich gaarne in den groothandel
te begeven.
Bovendien hadden de gebeurtenissen
hom een onoverwinneljjken afkeer
van de Manteling Ingeboezemd cd hg
verkoos die niet zgn heels leven te
doorkruisen, noch was h(j genegen
do houtvesterBwoning te betrekken,
waarin de geest van Nossa zweefde.
Ais hg aan dien man dacht, huiverde
hg onwillekeurig. Niemand wist, waar
hg gestorven of gevlogen was, of hg
leefde of niet. Nimmer is zgn Igk ge.
vonden. Misschien was dat zgn straf
voor zgn euveldaden, dat niemand de
plek kan wgzen, waar hg begraven
ligt, dat hg dakloos moest omzwerven
tot aan zgn dood als een balling als
een vogelvrg-verklaarde, als een wild
dier, dat lichtschuw is en 's nachts
op roof uitgaat.
Walter kocht aan de haven oen
flink huis, dat door den vroegeren
eigenaar, die tevenB bouwmeester er
van wasSursum Gorda gedoopt weid.
In die woning was het, dat da jong
getrouwden ltefde-hoogtg zonden vie
ren. Het ameublement was Bmaakvol
gekozen en gerangschikt en maakte
op da bezoekers een gezelligen Indruk.
(Wordt vervolgd).