N#. 16 1917
Dinsdag 6 Februari
104de jaargang.
v
D1STBIBUTIE-WET.
96 FEUILLETON
WALTER.
GOESOl
COURANT.
Telefoonnnmmer 22. Uitgave van de Naaml. Vennootschap .Goeiebe Conrant". Directeur G. W. van Barnkvrld.
Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen,
Prfs por kwartaal, in Goes f 1,—buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommora 6 sent.
x&xendtag van advertantlén op Maandag, Woenautag
en VRIJDAG vóór IS area.
De prQs der gewone advortentién is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wcrdt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwel&k- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbend?
dankbetuigingen worden van 1—30 regels 1,— berekend.
BewlmvMaaifs cent.
der alsdan door hem te verrichten
werkzaamheden en zijn normale wijze
van voeding op de boven omschreven
wijze geen voldoende hoeveelheid brood
zou verkrijgen, kan hij door het Ge
meentebestuur in het bezit worden
gesteld van een aanvullingsbroodkaart,
waarvan bij een verlof van vier dagen
of minder één bon voor de uitreiking
wordt afgenomen.
//Onze Jongens" zijn kwiek genoeg
om dat alles te snappen, maar zij zullen
er ook reeds uit hebben begrepen, dat,
wanneer zij //op de pof" gaan, zij hun
huisgenooten in ongelegenheid brengen
Of dat veel invloed zal uitoefenen, be
twijfelen wij, daar wij overtuigd zijn,
dat hier het oude Hollandsche spreek
woord in toepassing zal worden ge
bracht //Spelen-rijden is een slag
waardWij vestigen er dan ook
alleen de aandacht op, omdat dit in
vloed zou kunnen uitoefenen op het
uitreiken van aanvullingskaarten aan
sommige leden van dat gezin
Van aanvullingskaarten gesproken
Meerdere aanvragen daartoe zullen
reeds op de secretaries zijn ingekomen I
Of er reeds zijn afgegeven weten wij
nietIn een vroeger artikel gaven wij
te kennen, dat hiermede niet al te
kwistig moet rond gesprongen. Gaven
toch de Gemeentebesturen aan al die
aanvragen volledig toe, dan zou van
besparing weinig sprake zijn En toch
is dat noodig en elke dag zal dat steeds
meer doen zien Sommigen schijnen
daarvan niet overtuigd. Er ligt nog
zooveel tarwe in het pakhuis van
Meneer er zijn nog zooveel aard
appelen in de gemeente, waarom is het
dan noodig, dat wij op rantsoen worden
gesteld
Hoe klein is de wereld, de horizon
van dezulken
Weten zij niet, dat er andere ge
meenten zijn, groote steden, waar niets
van dat alles is Moet daaraan niet
worden gedacht
Kom, een helder oogenblik, en ieder
begrijpt, dat uiterste zuinigheid gebie
dend noodzakelijk is en dat iedereen
in het belang van ons Land verplicht is
een gedeelte van de offers te dragen,
welke ons zijn opgelegd
buitenland
De strgd in en buiten Europa.
Da groote vraag, die leder thans
bezig houdt le niet hoe Duitsehlands
vjaodea de nieuwe maatregelen ter
zee opnemen, maar hoe do aankondl
glog daarvan in Amerika is ontvangen.
Want men herinnert zich nog maar
al te goed hoe het nog kort geleden
tuiscben dezen grootsten der neutra
le staten en Duitschland tot een
ernstig onflict dreigde te komen,
wanneer Dultschland niet toezegde,
met zijn gevaarlijke duikbooten de
neutralen ter zee voldoende te zullen
ontzien.
Die krachtige houding van Amerika
is dett|jde wel da oorzaak geweest,
dat de duikbootenoorlog 07 meer ge
matigde wijze gevoerd werd.
Nog in April 1916 verklaarde pre
sident Wilson In een nota aan Dultsch
land: .Het is duidelijk, dat van het
standpunt hetwelk de Amsrlkaansehe
regeering van den aanvang af heelt
aaugeuomen niet kan wo. sn afge
weken, nml. dat het gebruik van
duikbooten voor do vernietiging van
dan vUandeltjken handel met neutra
len niet in overeenstemming is met
de beginselen der menscheüjkheld en
In strijd is mat de rechten der neu
tralen en de onschendbaarheid van
non-ocmbattsnten.
De president verklaarde daarbij,
dat wanneer Duitschland den duik-
bootooilog niet op beperkte wjzo
voerde, de diplomatieke betrekkingen
zouden worden afgebroken.
President Wilson verzekerde, niet
te mogen blijven zwjjgen terwijl de
rechten der neutralen gevaar liepen
in den stroom van den oorlog te
worden weggevaagd.
„Wij zijn dit", aldus Wilson, .ver
schuldigd aan onze eigen rechten als
natie, aan oazea plicht als vertegen
woordigers van de rechten der onzfl-
dlgen over do geheele wereld. Met
den meesten ernst en vastberadenheid
heb ik het besluit genomen."
Voor deze bedreiging is Dultschland
ten vorigen jare nog gezwicht. Thans
heeft het besloten te doen, waartoe
het in 1916 den moed miste.
Daarvoor kannen slechts twee oor
zaken bestaan.
Of de Dnitschs regeeriug ziet land
en volk in xoodanlgen v«zwakten
toestand, dat *y besluit vaD haar
krachtigste wapen ter zelfverdediging
gebruik te maken zelfs al komt sicb
een nieuwe vijand bij het reeds be
staande aantal voegen.
Of de verhouding 'uss;-i;..ï DaStjch
land en Amerika Is in de laatste
maanden zoozeer verbeterd,datDuUsch-
land thans de Amerikaansche wraak
niet meer behoeft te vreezezt, wanneer
het maatregelen neemt, welke ten
vorige jare tot een onvermljdelSke
breuk zouden geleid hebben.
Voor het laatste pleiten de uitlatin
gen van den Amerlkaanschen gezant
te Berlijn, die kort geleden op een
feestmaaltijd zou beweerd hebben,
dat de betrekkingen tusschen Was
hington en Berljjn Doolt hartelijker wa
ren dan thans en cok de verklaring
van den rijkskanselier, dat het mili
taire opperbevel hem verzekerd had,
dat thans met gerustheid tot een
krachtige duikbootactie kon overga
gaan worden, waar Duitschland» fron
ten rotsvast staau en de defensieve
kracht ongebroken was.
Mag men evenwel de Amerikaansche
persstemmen gelooven, dan zon een
breuk tusschen Amerika eu Duitsch
land thans onvermgdelfjk zijn.
Br dient daarbij evenwel de aan
dacht op gevestigd dat de Reuter-
diecBt nu juist niet een onpartijdige
kan genoemd worden en het volkomen
begrijpelijk Is, dat ons door zijn be
middeling sleehts dia persuittreksels
uit Bngelseh-Amerikaansche bladen
bereiken, welke aan Duitschland en
zijn bondgenooten volkomen vijandig
zfin-
Op het oogenblik, dat wjj dit schrij
ven, ia rog niet bekend, wat do Ame
rikaan sche regeering van plan ia en
het feit, dat z? niet onmiddellijk de
betrekkingen met Dnitsohlanii afbrak
wijst er wel op, dat in hetgeen Reuter
ons voorlegde de wensch do vader der
gedachte is geweest.
Da mogelijkheid blijft bestaan, dat
Amerika, alvorens in te grijpen, de
gevolgen van den nieuwen oorlogs
toestand wenscht af te wachten en
eerst zal optreden nadat een Amerl-
kaanech schip het slachtoffer van de
.duikbootactie is geworden.
Voor Wilson, de man, die in het
boek der historie zijn naam als vredes-
bemiddelaar zoo gaarne gegrifd zag,
zou het zeker hard z{jn lu dit stadium
vau den Buropeescheu krijg nog het
besluit te moeten nemen, dat Amerika
zich made in den waanzinnigen oorlog
zal storten.
Reeds ontvingen w$ een telegram
uit Londen met vermelding, dat de
Dally Mail uit Washington verneemt,
dat de Duitscho gezant Bernstorff
z$n paspoorten zal ontvangen.
Hoewel die mogelijkheid zeker be
staat, doen w|j voorhands beter de
ollicleele berichten van de regeering
te Washington zelva af te wachten.
Nadat het bovenstaande geschreven
was, ontvingen w(j het volgende
telegram
Uit Washington wordt gemeld, dat
de diplomatieke betrekkingen tusschm
Duitschland en de Vereenigde Staten
zijn afgebroken. Bernstorff heeft zijn
paspoort gekregen en de Amerikaansche
gezant te Berlijn is teruggeroepen.
Of uit deze afbreking der diploma
tieke betrekkingen ook oorlog zal
ontstaan, dlont te worden afgewacht.
Volgens een officieel telegram uit
BerlljD, wordt de Oostelijke grens van
het blokkadegebied om Engeland zoo
danig veranderd, dat de doorvaart
naar het Noorden voor de Neder-
landseho scheepvaart vrl) blijft.
Dit wijst er wel op, dat Dultschland
zQn rüeksichtslosen duikbootoorlog
niet wenscht te voeren zonder met de
belangen der neutralen rekening te
houden en opent da mogelijkheid, dat
ook tusschen Amerika en Dnitschland
alsnog een regeling getroffen wordt,
waarbjj de Amerikaansche scheep
vaart zoodanig wordt ontzien, dat een
afbreken der diplomatieke betrekkin
gen tusschen beide mogendheden niet
noodzakelijk tot een oorlog zal moeten
leiden.
Binnenland.
Kamerverkiezingen.
De Vrijzinnig Democratisehe Party
vereenlgt zich, zonder daarover een
algemeene vergadering te honden,
met het voorstel, de verkiezingen in
1917 bfi enkele candidaatstelling te
laten sfloopen.
Keuringsraden.
Voor de provincie Zeeland is bed
noemd
tot voorzitter van den eersten keu-
ringsraad W. F. Johannes, geponslon-
neerd luitenant-koloneltot zjjn plaats
vervanger A. A. Umland, gopeniion-
neerd luitenant kolonel
tot voorzitter van den tweeden
keuringsraad J. J. E. Francken, ge-
pensionneerd luitenant-koloneltot
zijn plaatsvervanger H. J. Wonnink,
luitenant-kolonel, provinciale adjudant
in Zeeland.
Geen uitvoerverbod van alle
levensmiddelen.
In verhand met geruchten, die ook
reeds hnu weg In de pers vonden,
als zou de uitvoer van margarine zijn
verboden en binnenkort een uitvoer
verbod van alle levensmiddelen zijn
te verwachten, kan met de meeste
stelligheid worden verzekerd, dat het
stopzetten van den uitvoer van mar
garine slechts een tydelflke maat
regel is, in verband met de moeilijk
heden ter zee, en dat een uitvoer
verbod van alle levensmiddelen zou
heteekenen, dat de aanvoer van alle
hulpstoffen, als Bteenkolen euz. zou
worden afgesneden, zoodat aan een
dergelijk uitvoerverbod Diet wordt
gedacht.
Levensmiddelen en brandstoffen.
Het antwoord door den heer Post-
hnma, minister van L. N. en H-, inge
zonden, op vragen van den heer
Santies luidt:
Vraag 1. In het nQpend gebrek aan
aardappelen kan niet, althans niet
afdoende worden voorzien, zoolang de
vorst aanhoudt.
Br wordt echter eenigszins in voor
zien, doordat de Vereeniging van
Exporteurs in veenkoloniale aard
appelen bereid bleek de steden zoo
mogelijk te helpen en daarvoor onder
ling beschikbaar stelde plm. 130
wagons, die zU vervoeren op hun risico.
By voldoende beschikbaarstelling
van banacenwagens zal een greoter
aantal gezonden kunnen worden.
Vraag 2. IJlt deze vraag is al te
lelden, dat in vraag 1 ook bedoeld
worden maatregelen in zake de ver
vanging van aardappelen door rijst.
Te dien aanzien kan worden mede
gedeeld, dat o.a. beschikbaar werden
sestaldvoor Amsterdam 1.000.000
K.G., voor Rotterdam 750 000 K.G.,
voor Den Haag 400 000 K.G., voor
Leiden 100.000 K.G., voor Delft
100000 K G.
De minister is bereid voor andere
gemeenten in verhouding tot de be
volking hetzelfde te doen, indien hem
wordt aangetoond, dat aan rijst werke
lijk behoeite bestaat. Hij is niet voor
nemens de voor dit doel bestemde
rijst, ijj het tijdelijk, belangrijk in
prijs te verlagen.
Vraag 3. De minister heeft sedert
lang maatregelen genomen om de
voorraden bruine hoonen en groene
erwten In behoorlflke mate verkrijg
baar te stellen. Hieronder most echter
niet verstaan worden in ongelimiteerde
hoe veiheden. Hij aeht het bezwaarlijk
en tronwens niet noodzakeiyk om het
No. XI.
De heer Jac. Wellemaii, lid vau het
H. B. der Z. Laudb. Mfcp., schrijft ous
Onder de moeilijkheden, welke zich
voordoen bij de nieuwe broodregeling,
behoort de voorziening voor militairen
Wij hebben daarbij te doen met twee
ërlei, een order van den opperbevel
hebber en eene beschikking van den
minister. Gelukkig zijn deze niet met
elkander in strijd, maar geven zij
dezelfde richting aan, zoodat wij ze als
één kunnen beschouwen
Een verlofganger (wat een mooi woord
vooi! iemand, die voor één of twee dagen
naar huis komt moet in zijn verlof-
dageu brood hebben.
Hoe komt hij er aan P In soldaten
taal zouden wij zeggen Hadt je het
maar In denzelfden trant antwoorden
wij Ja, Kerels, je kunt het hebben,
maar je moet er wat voor doen
In het kort kan dat worden afgeleid
uit het volgende
Aan militairen, welker broodvoor
ziening niet van Rijkswege geschiedt,
zoowel als aan militairen, die in het
genot zijn gesteld van meer dan vier
weken verlof, worden op hun verzoek
op de gewone wijze broodkaarten ver
strekt.
Voor militairen, ingekwartierd met
voeding, wordt op de gewone wijze bij
het Gemeentebestuur een bruinbrood-
kaart aangevraagd door den kwartier
gever.
Aan militairen, wieu verlof voor
minder dan een week is verleend,
worden naar keuze van den verlofganger,
dagbrood-kaarten of aanvullingsbrood
kaarten uitgereikt.
Afgegeven worden zooveel dagbrood
kaarten als blijkens verlofpas of ver-
voerbewijs het aantal verlofdagen be
draagt. De dagbrood-kaarten worden
voorzien van de data, waarop zij res
pectievelijk geldig zullen zijn.
Aanvullingsbroodkaartenkunnen wor
den bekomen voor Bruinbvoodi.
Voor elke twee dagen verlof wordt
een aanvullingsbroodkaart afgegeven,
voor één dag verlof een kaart, waarvan
één bon is afgescheurd.
De dagbroodkaarteu en de aanvul
lingskaarten en de bons worden ge
stempeld met het woord„Militair".
Aan militairen, wien verlof van één
tot vier weken is verleend, worden,
naar keuze van den verlofgangerwitte
brood- of bruinbroodkaarten uitgereikt
voor zooveel volle weken als het verlof,
blijkens verlofpas of vervoerbewijs
duurt. Voor een gedeelte van een week
worden dagbroodkaarten of aanvullings
kaarten uitgegeven. Ook op deze moet
worden gestempeld het woord,,Militair".
Bijaldien de verlofganger naar het
oordeel van het Gemeentebestuur, tijdens
zijn verlof in verband met den aard
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDB.
(Nadruk verboden).
't Praatzieke publiek bemoeide zich
met haar particullereaangelegenheden.
En daar de babbelachtige menseheo
een oordeel durven vellen ook over
hen, wier daden «D niet goed kennen
of veronderstellingen en meeningen
klakkeloos tot feiten verheffen, had
de laster hier ruim veld. Ook dit
móest Julia, veelbesproken als zy werd,
diep beleedlgen. Z8 werd In één adem
genoemd met Walter en Dirk. En men
babbelde over haar alsof ze een dame
van lichte zoden w»s.
De jonkvrouw,waariyk hooggeboren,
en slch van haar reinheid en onschuld
bewust, toonde zich minder pijnlijk
getroffen, dan te verwachten was.
„De stem van het geweten geldt
mij meer dan het oordeel der men
schen", zei Julia schouderophalend.
„Dat placht onze goede bisschop, za
liger gedachtenis, ons vaak tot troost
mee te geven, en ik kan 't in dezen
met gerustheid op m(j toepassen. Ik
gevoel me te midden der menschen
niet meer thuis. Geloof me, beste
Geraldlne, ik denk er ernstig over,
om binnenkort den sluier aan te nemen.
De wereld heeft mij teleurgesteld. Zij
heeft my mfln liefde ontnomen en van
steun beroofd en alle geluk is my
ontzegd. Nergens zal ik myn ge
moedsrust wedervlnden dan achter de
gewjrie, stilte kloostermuren 1*
„Wat gij zegt, lieve Julia, verwon
dert my niet. Ook ik heb dat voor
nemen opgevat, daar de toekomst m$
weinig aanlokkeiyks biedt zonder mjo
Roland!" antwoordde Gera'dine.
„Hebt ge wel bedacht, dat terug
keer tot de wereld na de belofte on-
mogoiyk ls Een ander jonkman zult
ge gelukkig kunnen maken ln den
omgang zal achting en vriendschap
nieuwe liefde in 't leven roepen 1
„Zfit gy 't, die me dat zegt, Julia?
Dat meeat ge niet. Evenals lk huldigt
ge toch de spreuk: „Ware liefde ver
andert niet Als ga mg zoo'n raad
geeft, waarom gaat ge dan niet in op
de voorstellen van jonker Dirk van
Valckenine, die u reeds lang in 't
oogloopend 't hof maakt
„spreken we van hem liever niet,
Geraldlne. Ik kan hem niet liefhebben,
omdat het hart zieh niet dwingen laat.
Eens schonk lk het, en voor een ander
ls er geen meer te schenken
De twee freules praatten lang, be
grepen elkaar tengevolge van dit ge
sprek nog beter dan te voren en
kwamen in beginsel overeen, dat se
samen zich aan de wereld onttrekken
zouden in het klooster te Rfjnabnrg.
Voor Geraldlne viel 't gemakkelijk,
om het aanzoek van heer Adriasn om
haar hand te verzwijgen.
Julia wist alleen, dat hll haar een
onderhoud verzocht, hetwelk ze hem
toestond tydons haar afwezigheid op
dien veelbewogen dag. Zy vroeg daar
niet eens naar, w{l z{j geen flauw
vermoeden van een buweiyksvoorstel
kon hebben. Zelfs Geraldlne had er
niet de gedachte van gekregen, daar
syn houding steeds correct was en hjj
eer een vaderlijken toon aansloeg te
voren, dan dien van een minnaar.
Anders was 't met Julia.
Iedereon wist iets van de schaak
partij en Geraldlne wat meer dan de
groote massa. Z{| toch had heer Dirk
ten huize van heer Adriaen ontmoet
eu had opgemerkt, hoe hy haar vrien
din met zijn blikken als 't ware ver
slond.
Z{ had het verslag van den koetBier
mee aangehoord, toen die zonder de
jonkvrouw terugkeerde.
Zy had een en ander vernomen uit
den mond van Walter en ten slotte
nog nadere berichten van heer Adri
aen en Julia zelf, zonder dat zU er
opzetteiyk naar vroeg, want dat liet
ze kiesheidshalve na, zoodat ze nog
geen verslag gekregen had.
Nieuwsgierig was ze er evenwel
sterk naar. En Julia meende er haar
niet langer onkundig van te mogen
laten, omdat ze zulke goede vriendin
nen waren, die beiden groot leed ln
slch omdroegen en den wensch koes
terden als non beschermd te z$n tegen
de teleurstellingen dezer wereld.
Geheel vrSwilllg vertelde zfl haar
levensgeschiedenis.
Dat deed haar goed.
Is gedeelde vreugd dubbele vreugd,
zQ deed de ervaring op, dat gedeelde
smart halve smart is.
Ook was de verhouding er zoo
mogeiyk nog inniger door gewordsn,
daar half vertrouwen olgenlljk geen
vertrouwen ls en er tot nog toe steeds
zekere reserve in hun Intimiteit werd
bewaard.
Daar de familiebetrekkingen einde
lijk hun zegel hechtten aan hun on-
herroepeiyk besluit, namen ze in den
nazomer den sluier aan en tooide het
gewyde bruidskleed hen, dat ze niet
meer zouden afleggen.
Het was Walter, wien de eer te
beurt viel, de belde jonkvrouwen naar
bun klooster te geleiden, waar ze ln
hoogen ouderdom als nonnekens
stierven.
XV.
Surium Corda.
Ruim negentien eeuwen zingen de
menschen: „Vrede op aarde!"
Vrome wensch I
Zfn we er Iets aan genaderd Is
wereldvrede denkbaar, zoolang de
menschen menschen blQven „Vrede
op aarde'.* Is een engelenzang. De
menschen zingen 'tniet met het hart.
Zy beoorlogen elkander veel ver-
«chrlkkeiyker dan vroeger.
In stede van enkele duizenden
trekken tegenwoordigmlllioenen tegen
elkander op voor belangen, die hen
voor eon groot deel koud laten of
tegenstaan of geheel onbekend
zijn zelfs.
Bediende men zich voorheen van
een strjdbyi en een bnsie, heden
staan dood- en verderfverspreldende
snelvuurkanonnen en bommen en
granaten en kartetsen ter besohlkktng.
Vaak staan groepen van eenzelfde
natie vyandlg tegenover elkaar, door
dat ze 5veren voor verschillende
politieke richtingen, terwijl evenals
vroeger de beiyders eoner godsdienst
met onverdraagzaamheid en vinnig
heid andersdenkenden bestrijden.
In den t{d van Prins Willem I
brachten twee maohtige stroomingen
ontzettende beroering te weeg.
Hoe verre was Vader Willem zyn
tijd vooruit, met z{jn streven naar
geloofsvrijheid voor iedereen.
(Wordt vervolgd).