N° 13 1917
Dinsdag 30 Januari
104
jaargang.
de
DISTRIBUTIE-WET.
93 FEUILLETON.
W A h T E R.
Binnenland.
Uitgave doaer Ooarnnt gescitiodt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prjs per xwartnal In Goes f 1,—, bation Goes, franco f |,25.
Afzonderlijke nommers 5 sent,
utaencUng van advercentlën op Maandag, Woensdag
en VRUOAG vóór 13 uren.
ue prfls der gewone advertentlën ti van 1-5 regel. 50 ot., elke regel meer 10 et
B| directe opgaaf van driemaal plaat.ing deraelfde advertentie wordt
de prijs slecht» tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en dood.beriehten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regelt 1/1,— kerekrnd
Bewütnnmmer. 5 tent.
relefoonnnmater 88,
Uitgava va» a» ï-»an. Vuaaootseka» Gets.be t omraat". Jiireetear 9. W. va* BkSNivgnc.
No. X.
(Bevordering van den verbouw van
voedergewassen).
De heer Jac. Welleman, lid van het
H. B. der Z.-Landb. Mtp. schrijft ons
In ons artikel over „de nieuwe
broodregeling" wezen wij er op, hoe
daardoor aan het Nederlandsche Volk
de eerste beperking werd opgelegd.
Ondertusschen lazen we in de pers,
dat ons nog verdere rautsoeneering te
wachten staat. Voorzeker geen teeke
nen, die wijzen op vooruitgang en
verklaarbaar is het derhalve, dat van
regeeringswege sieeds meer de aandacht
wordt gewijd aan het vraagstuk der
volksvoeding voor het heden eu voor
de naaste toekomst
Dat daarbij in de eerste plaats po
gingen worden aangewend om zooveel
mogelijk volks voedsel op eigen bodem
voort te brengen ligt voor de hand
Dat dus geen vrije cultuur aan de
landbouwers kan worden gelaten, is
in dezen gedachtengang lógisch De
landbouwers zelf zien de noodzakelijk
heid daarvan wel in, .vandaar, dat zoo
weinig gespuUerd wordt, ja, dat in
particuliere gesprekken openlijk wordt
uitgesproken, dat men strenger maat'
regelen in dezen geest had verwacht
Langs allen kant valt dan ook „Ret
zaaiplan" mede, wat, glunderend, aan
den gemeeutebode, die het „vergun
ningsbewijs" terhaud stelt, wordt mede
gedeeld
Nu komt echter een onverwachte
aanvulling op dat al es
De minister van Landbouw heeft
dienaangaande nog eene nadere beschik
king getroffenwelke in de Staatscou
rant wordt aangekondigd en den land
bouwers door de plaatselijke pers onder
de oogen is gebracht.
Wij laten deze Ministerieele be
schikking nog even volgen
De Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel breugt ter
algeraeene kennis, dat het voor
nemen bestaat aan de maatregelen,
genomen ingevolge artikel 7 der
Distributiewet 1916, met betrek
king tot de beperking van den
verbouw van gewassen, die voor
de volksvoeding geen of weinig
waarde hebben, verdere uitbreiding
te geven.
Bepaalden deze maatregelen zich
tot nu toe tot de gewassen: vlas,
suikerbieten, geel en bruin mos
terdzaad, karwijzaad, blauw maan
zaad, spinaziezaad, en zaaiuien,
thans zijn maatregelen in voor
bereiding om ook den verbouw
van cichorei, peen, koolrapen,
knollen, kool, spinazie, snijboonen,
spercieboonen, radijszaad, Weater-
woldsch Raygraszaad, sluitkool- en
Historische Roman
door
M. C. VAN DUN ENDK.
(Nadruk verboden).
,Hé, Walter zegt u?'
Ja, mijn hart zegt me, dat mtfa
oogen mfl niet hebben bedrogenhet
moet Walter geweest zjn, waarmee
ik samen opgroeide 1"
.Onmogelijk, freule! Stel u voor,
hij, de dappere spion in 't kleed van
een dienstknecht, neen, erger, als
maagdenrooverl"
.Als ik dat bedenk, kan hj bet
toch weer niet geweest zijn, heer,
want Walter i. niet In staat tot een
lafheid. En waarom zoa hi) mij ook
willen ichaken Hfl houdt immer»
van mfl als van een zuster en hfl
heeft een bruid, die hij bemint) En
toch, hij was het. Ik ben er zeker
van. Misschien heeft hij mQ willen
redden, hetgeen n beter gelnkte, heer 1
O, wat zon van mQ geworden zijn,
indien de booswichten hnn snood plan
hadden kannen volvoeren Mijn ver
plichting aan a Is groot, heer van
Valckenlsse. Hoe kan ik n naar ver
dienste mijn erkentelijkheid toonen
.Wat dat betreft, ichoone Julia!'
bloetnkoulzaad, koolraap- en knol-
lenzaad te beperken.
Den land- en tuinbouwers wordt
in overweging gegeven bij het
opmaken van hun bouwplan voor
1917 hiermede ernstig rekening
te houden.
Tevens kan worden r, gemerkt,
dat in gevallen, waar V niet
doenlijk is met behulp van de
Distributiewet den verbouw van
speciale gewasseu te beperken,
waarvan de verbouw voor de
volksvoeding van geen belang is
of waarvan belangrijk meer geteeld
wordt dan er in 't land zelf noo-
dig is, de uitvoer zoodauig gere
geld zal worden, dat de teelt van
deze z.g. exportgewassen niet winst
gevender zij dan die van de voe
dingsgewassen.
Uit vorengasnde blijkt, dat de
schroeven nog ietwat sterker zullen
worden aangezet, al zijn wij overtuigd,
dat zulks voor deze streek weinig in
grijpende verandering zal teweeg bren
gen. Toch zullen de landbouwers er
rekening mede moeten houden, want
de Minister raadt hun dat ernstig aan!
Alleen hij doet daarbij eene belofte in
deze woorden
„De teelt van de zoogenaamde export
gewassen zal niet winstgevender zijn dan
die van voedingsgewassen
Door dit Ministerieele woord wordt
eene premie gesteld op den verbouw
van gewasseu, die voor volksvoedsel
kunnen dienen.
Wij hechten aan dat woord groote
waarde, omdat dit bewust moet zijn
uitgesproken! in een vergadering, zelfs
in de Tweede Kamer, kan het een Minis
ter overkomen, dat hij er eens een zin
uitflapt, die bij rustige overweging in
andere woorden zou zijn gesteld, maar
wanneer een dergelijk woord komt in
de „Staatscourant", dan moet worden
aangeuomen, dat een dergelijke uitdruk
king langs alleu kant is gewikt en
gewogen, waardoor deze grooter waarde
krijgt en wij ze dus in vollen omvang
kunnen aannemen.
Ons werd reeds om toelichting ge
vraagd en wij gaven te kennen, „dat-
pi ke landbouwer zijn zaaiplan naar deze
beschikking had in te richten, vertrou
wende op de toezegging van den Minister!"
Jién algemeene klacht werd gehoord
Waarom zoo laat
Kunstmest is aangekocht, moet straks
worden uitgestrooid in verband met het
te verbouwen gewasduur zaaizaad
ligt wellicht op den zolder.
Wij gevoelen deze bezwaren en
achten ze niet gering, maar toch zeg
gen wijNog is het niet te laat, nog
kunnen wijzigingen worden aangebracht,
nog kalt, met wat goeden wil, de
Regeering en daardoor het Nederland-
sche Volk worden gediend
De wereldstrijd vraagt offers, ook
voor ons, laat ons dankbaar wezen, dat
deze niet grooter zijn!
zei Dirk, die baar hand in de z{jne
nam, hetgeen ze ditmaal toeliet, .wat
dat betreft, dat zal a gemakkelijk
vallen. Wil trachten mij een weinig
liefde te schenken, die ik a afsmeek
Wil mij toeitaan, dat ik u af en toe
ten hnlze van heer Adrlaen kom be
zoeken, opdat ge me nader leert
kennen.
Misschien komt tengevolge daarvan
eenmaal rnfln hoogste wensch in ver
valling, en draagt ge iets van os
liefde voor heer Walter op mij over 1"
Weina heer, kom als voorheen. Ik
heb 't a nooit gnweigerd. Vlei a
echter tie; met Iets, dat ik a helaas
nooit kan geven I*
Dat antwoord beviel beer Dirk
slecht. In hem rijpte na een plan,
waarover h] zich eigenlijk ichaamde.
Hij dacht:
Ze wil de mijne beslist niet worden.
Al wat haar overkwam, heeft haar
wèl gunstig voor mjj gestemd, maar
zfl blijft hardnekkig bij haar afwij
zende beichlkking.
Weina, waar ik a geiegd heb, moet
ik b laten volgen.
Wat ik niet krijgen kan, zal ik
nemen. Verkieit ze niet vr(willig
mij tot echtgenoot, lk zal haardwingen.
ZIJ zal niet van hier gaan, voor ze
erkent, de mjne te zijn.
Het zal van haar zelf afhangen, of
haar gevangenschap aangenaam zal
z"n of niet. Voor m|j Is er geen
ander middel. Na is ze toch eenmaal
Buitenland.
De strijd in en buiten Europa.
De regeeringen beslissen, de legers
gehoorzamen.
De millloenen, die zich op de slag
velden ln Oost en West als mollen In
den grond hebben gegraven, zQn de
wlllooza werktuigen van diplomaten
en ministers.
En hun meaning over de vredea
voorstellen, die over en weer worden
opgesteld en gepubliceerd wordt niet
gevraagd.
Z(j hebben slechts te gehoorzamen.
Hoe vartg zij naar eigen bals en
haard, naar een staken van den mas
samoord mogen verlangen, de een
voudige mededeelt» g, dat de regee-
rirg den strijd wen acht voert te
zetten, een kort bevel van den com
mandeerenden generaal, en de milll
oenen betasten opnieuw en stellen hun
leven voor bun vaderland ia de
waagschaal.
Dn koude doet zich dezer dagen op
duchtige wQze in de loopgraven ge
voelen en belemmert het krjgsbedrijf.
Wie een oogenbltk bedenkt, dat bij
de hevige vorst der laatste nachten,
soldaten in de open lucht, aan weer
en wind blootgesteld, den v{and
bespieden, leder oogenblik gereed om
een moordenden aanval te stuiten, zal
begrijpen, welke zwnre offers van deze
mannen gevergd worden.
De helden, de vorige week ln
IJmuiden binnengebracht, mannen,
die zonder protest onmiddellijk op
het eerste bevel ln zee staken en in
de hevige koude ln volle zee hun
kanonnen op de schepen van den
vijand richtten, die mr.nnen hebben
geleden, zooala weinigen van ons zich
kunnen voorstellen."
Zwaar gewond, met verpletterde
ledematen, hebben zij uren lang ttflf
van kou op bet bovendek van een
slrepboot gelegen.
Dat is bet gevaar waaraan leder
zeeman ten allen tij cis weer bloot staat.
En ln de loopgraven, waar de kogels
onophoudelijk over de hoofden der
manschappen fluiten, waar houwitsers
en granaten den grond los woeleD en
de verminkte getroffenen b(j tientallen
tegelijk onder de aarde bedelven, daar
wordt door duizenden van dag tot dag
reikhalzend uitgezien naar den ko
menden vrede, naar bet korte bevel
de vijandelijkheden te staken en de
heerlijke tijding, dat zij vrij z(|n au
naar eigen tehuis mogen terugkeeren.
Da weinige regeertngspersonea be-
elUaet, de vele millloenen soldaten
gehoorzamen.
Zal het ooit anders worden, zal bij
komende conflicten, bij het weifelen
tusschen oorlog en vrede, ook de stem
van het parlement en daardoor van
het volk gehoord worden
Wie de offers moet brengen, moet
toch de beslissing over oorlog of vrede
worden gelaten.
hier, ze zal blijven.
Ieder is de bouwmoester van z|jn
eigen geluk. Julia had er geen
greintje idee van, dat haar gastheer
zulke stoute voornemens had, en dat
haar van z(jn zijde een groot kwaad
boven 't hoofd hing.
De omstandigheden wilden het echter
anders, dan Dirk 't zich in zijn ge
dachtengang had voorgesteld.
Door de komst van heer Adrlaen
viel 't plan als een kaarten huts Ineen
en nam de zaak een geheel anderen
loop.
XIII.
De twee nonnekens.
Toen Julia 'teenigszlns raar begon
te vinden, dat heer Dirk haar In den
loop van den dag, onder voorwendsel
van het maken van toebereidselen tot
afrit naar Middelburg, zoo lang alleen
liet, en zij zich naar de deur begaf,
om de oorzaak daarvan te vernemen,
vond se die gesloten.
Ze werd gewaar, dat ze hier een
gevangene was. Allerlei gedachten,
zelfs de zonderlingste, rezen in haar
ziel op.
Over zjn oneerlijke handelwijze
was zo diep verontwaardigd, maar
bovenal maakte doffe wauhoop zich
van haar meetter.
Ze kwam niet meer heftig ln op
stand. Ze had reeds zooveel geleden
dat ze berustend bfl de pakken neer
zat, zleh nergens meer over verwonf
in de toekomst alent voorkomen te
worden, dat weinige booggeplaatsten,
wellicht door eerzucht gedreven, tot
een actie besluiten, die voor ben
slschts een diplomatiek spel, voor de
millloenen waarover zQ bet gezag
hebben,het offeren ven hun leven ot
het doorstaan van onbesohrJfcHjke
ellende Beteekent.
Wellicht zal een oorlog als deze ln de
toekomst voorkomen kannen worden.
Want hoe langer zoo meer wordt
begrepen, dat Diet een of twee sterke
mogendheden, vertegenwoordigd door
weinige ijverzuehtlgen, de beslissing
over een massa moord mogen dragen
waarvan de geheels wereld de nadoe-
llge gevolgen ondervindt.
Da president dor Vereanlgde Staten
heeft het dezer dagen weer altge
sproken en zga denkbeeld dat trou
wens niet nieuw is heeft ook in
de strijd voerende landen weerklank
gevonden.
Er moet een internationale macht
zij o, soo sterk eu zoo door allen
gevreesd, dat geen mogendheid het
meer zal wagen, zleh tegen baar uit
spraken te verzetten.
En die uitspraken betreffen de
geschillen tusschen de regeeringen
van verschillende naties.
Zooals een rechter, na alle partjen
gehoord te hebbsD, een onpartijdige
beslissing neemt waaraan volgens
wettelijk voorschrift ellen gebonden
zijn, zoo moeten ook de beslissingen
van den hoogsten vrederechter, die,
steunend op het aigemeen volkenrecht,
onpartijdig z$n uitspraak doet, door
allen geëerbiedigd worden.
En wie zied verzetten durft, stuit
op den tegenstand van het machtige
verbond van alle beschaafde naties.
Waar ia de burgerlijke samenleving
de geschilleu niet meer door een
vuistgevecht maar bij rechterljke uit
spraak beslist worden, daar mogen de
regeeringen niet lange het recht van
dot, „lork-te huidigsa, maar moeten
olflfc gaven dor.zelfden wettelQken weg
te willen bewandelen, dien zij hun
volkeren in het dagsltjksch leven
dwingend hebben voorgeschreven.
De berichten van het gevechtster
rein bepalen zich tot eenlge kleinere
gevechten.
In het Westen hebben do Dultschers
bij Heuvel 301 een reeks stellingen
over &en breedte van 16 K M. ver
overd, waarbjj zij 500 gevangenen
maakten.
Een aanval der Dultschers In den
Boven Elias mislukte.
In het Oosten moesten de Rassen
aan de Aa voor Dultsche aanvallen
wijken.
Van het Roemeensche front weinig
nieuws.
Nog Bteeds i|jn de forten vanFun-
deni aan de Sereth niet door de oen-
tralen aangetast.
De ,Juno°.
De correspondent van het IIbid. te
derend. Doch op het hooren van hoef
getrappel en druk praten sprong ze
weer op uit haar moedelooie, neer
slacht ge houding ett begaf ze zleh
voor 't racm.
Ook Bchsen heer Dirk zijn drukke
bezigheden plotseling gestaakt te
hebben en zich harer te herinneren.
Alsof hem onbekend was, dat de deur
gastoten was, wlide h'J gewoon hinnen-
loopen in 't vertrek, waar z|| zleh
bevond. En toen dat niet gelakte, riep
hij haar naam, verzoekende binnen
gelaten te worden.
Het spreekt van zelf, dat Juli zich
daarover verwonderde.
Eindelijk opende een bediende de
dtsur. H? gaf voor, dat hem onbekend
was, dat de dame zleh ln de kamer
bevond, die bijna doorloopend afge
sloten was.
Hser Dirk, die zijn excuus maakte,
was na die verklaring van alle ver
denking vrj.
Hfl noodlgde haar uit, hem naar de
ontvangkamer te willen volgen, waar
heer Adriaen haar wachtte, die haar
kwam afhalen, zoodat hij tot »0r leed
wezen zich verstoken zag van de eer
haar huiswaarts te brengen. Z(J was
niet meer verwonderd dan hij. heer
Adriaen ln persoon hier te treffen.
Evenwel liet Dirk van Valckenlsse
daarvan niet veel blijken.
Het .verwonderde hem zeer, dat heer
Adriaen zoo koel en afgemeten tegen
hem was. De begroeting tusschen
Londen seinde, dat ook de bemanning
van de Juno geland is. Hij vernam,
dat de Juno gezonken is.
De directie van de Koninklijke
Nederl. Stoombootmaatschappij, aan
welke reedertj de Juno behoort, had
van een ongeval, aan dit schip over
komen, nog niets vernomen.
Het schip is met regeerlngsgraan
cp weg van La Plata naar Amsterdam
en op 20 dezer uit St. Vineent ver
trokken. Gewoonlijk wordt acht dagen
berekend voor de reis St. Vincent
Kanaal, zoodat het zeer onwaarschijn
lijk wordt geacht, dat hier de ,Juno'
wordt bedoeld.
Nader meldt men ons
Bij de KoninlUke Nederlandsche
Stoomboot-Maatschappij wordt ver
ondersteld, dat de .Juno* een schip
is van dienselfden naam van de Bristol
Steamschlp Cj.
Aardbeving op Bali.
Officieel. BJ het Departement van
Koloniën is ontvaDgen het volgende
bericht van den gouverneur-generaal
van Nederlandsch Indlë
In de districten Kintamana Bangll
en Soesoek van het zelfbesturend land
schap Bangll zijn 550 dooden en ver
misten, op 2 Chineezen na, allen
Ballneesen,waaronder 3C0 van do dessa
Boeahan. Met uitzondering van 14 zijn
alle huizen ten gevolge van een aard-
schuivlng bedolven. De herstelling der
wegen, zoodat zij voor wagenverkoor
bruikbaar zQn, zal eenlge maanden
voreisehen. De groote dessa Pajangan
in Glianjar is geheel verwoest. BQzon-
derheden ontbreken nog. In Karanga-
sam z|jn dooden en gewonden gemeld,
maar bet aantal is nog onbekend. De
vulkanen op Bali zijn rustig; de oor
zaak vau de aardbeving li onbekend.
Tarwe.
De minister van L., N. en H. heeft
bepaald, dat molenaars, die weniehon
dat hun tarwe ter beschikking zal
worden gesteld om daaruit bloem te
malen, doch die tot dat doel nog geen
overeenkomst met den Staat der
Nederlanden sloten, zich kannen
wenden tot den directeur van het
Rijksbureau voor de distributie van
graan eu meel, met verzoek alz-
nog tot het sluiten van zulk eene
overeenkomst te worden toegelaten.
Het model dier overeenkomst ligt op
het RQksburesu voornoemd ter Inzage
van belanghebbenden.
De „Berkelstroom".
Naar men uit Hamburg seint heeft
het prijBgereoht aldaar verklaard, dat
het Nederlandsche s.s. ,Berkelstroom*
onrechtmatig tot zinken gebracht iz.
De schadevergoedering zal later
vastgesteld worden.
Mosselen.
Men meldt uit Philippine aan de
N. R. Ct.
De Dultschers hebben bekend ge
maakt, dat voortaan alle invoer van
mosselen en andere schelpdieren
uit Nederland naar bet bezette gebied
van België en Noord-Frankrjk ver
boden is. De reeds verzonden mone-
jonkvrouw Julia en heer Adrlaen waz
hartelijk.
,Wel, kind, wat ben lk verheugd
je terug te zien. Wie had zoo Iets
kunaen verwachten riep hij uit.
.Door de ridderlijke tusschenkomst
van heer Dirk van Valckenlsse heeft
alles zich ten beste geschikt, heer. Ik
ben hem zeer erkentelijk daarvoor.
Dank eens aan...!' zei ze, maar ze
kon niet vervolgen, want met norsche
stem sprak heer Adrlaen tot Dirk, die
hem zwijgend en bleek als een op
heeterdaad betrapte zondaar aan
hoorde
.Hoe komt het toch in uw hoofd
op, heer, om dus uw eigen eer en die
van de jonkvrouw in de waagschaal
te stellen Ik kom haar hier niet met
gewapende macht opetschen, terwijl
het arme meitje niet beter weet, of
ze is u dank schuldig. Meent ge, dat
deze zaak geen gerucht maakt? Moet
go u langs sluipwegen van haar
meester maken En wilt ge bovendien
nog dank lnoogsten voor uw .edele*
daad? Ik kan u zwaar doen boeten
voor uw ongehoord m'sdrflf, Ge hebt
u strafschuldig gemaakt wegens
maagdenroof. Maar dat wil ik niet
bewerken, ofschoon ge 't ten volle
verdient, omdst lk de aatileidende
oorzaak, uw liefde voor Julia, als
eerste en de vriendschap met Roland
als tweede verzachtende omstandig
heid wil doen gelden.
(Wordt vervolgd).
