N°. 5 1917
Zaterdag 6 Januari
104de jaargang.
Bij dit no. behoort een]
Bijvoegsel.
MOSSELEN.
85 FEUILLETON
WALTER.
«oesche
courant.
nitgavodeiar Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- an Vrijdagavond
nitgeionderd op (aeitdagen.
Pr Si per kwartaal, In Goes f 1,balten Goal, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommen S cent.
laiaidliig van advertentiSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 oren.
Telefoonnummer 29. Uitgave van da Naaml Veinootsahap .Geeseke Coarant".
De pr Js dar gewone advertentlln li van 1-6 regelt 50 ct., elke regel meer 10 et
B| directe opgaaf van driemaal plaatilng derselfde advertentie wordt
de prjje eleahta tweemaal berekend;
Geboorte-, hnwelfk- en doodiberlehtan en da daarop betrekking hebbende
dankbetnigingen worden van 1—10 regali 1 1,— berekend.
Bewlmonunori I eent.
- Bireetsnr G. W. va* Basnivsm.
Goes staat, als zoovele andere ge
meenten, in het teeken van de mossel.
Geen zilvervloot werd ooit met groo-
ter gejubel binnengehaald dan het
houten vaartuigje van een eenvoudigeu
mosselenschipper, dat door de draai
brug in onze binnenhaven geloodst
wordt.
Een groote schare verkleumde, on-
en minvermogenden, mannen en vrou
wen, maken zich tot zijn ontvangst
gereed, verdringen zich op den hard-
steeneu havenrand en roepen den
schipper een hartelijk welkom toe.
Is het dan wonder, dat de mosselen-
schippers zich heel andere menschen
voelen dan vroeger?
De eenvoudige visscherman, die Goes
als distributie-terrein uitkoos, gleed
nog voor kort met zijn schuitje on
opgemerkt de haven binnen.
Een burger zonder eenige verdienste.
Zijn scheepje was er een als zoovele
andere, zijn bedrijf was niet loonend,
zijn moeite groot om een behoorlijken
prijs voor zijn door weinigen begeerde
lading te krijgen.
Die tijden zijn voorbij.
Een mosselenschipper is een weldoe
ner der meuschheid geworden.
Hij wordt opgewacht en geftheerd
door een breede schare, die uren lang
reikhalzend naar hem uitziet, die kou
en regen trotseert om bij zijn aankomst
de eerste woorden met hem te mogen
wisselen.
En nauwelijks heeft hij zijn scheepje
gemeerd of de blijde boodschap van
zijn komst gaat van slop tot steeg, van
Bocht tot Schotje.
Dan verschijnen uit alle hoeken en
gaten, uit nauwe, slecht geplaveide
kronkelstraatjes, halfgekleede vrouwen
met ongekamde haren en haasten zich
naar de binnenhaven.
Daar worden de handkarren in
rijen geplaatst, voertuigen van zeer
diversen vorm, deugdelijkheid en con
structie, de goed onderhouden honden
kar van den min-vermogende naast den
verveloo^en piependen kruiwagen van
den armsten der armen.
Dan wordt het wachten der ver
kleumde werkeloozen beloond, dan
grijpen hun begeerige handen de
mandjes, die in eindelooze eentonigheid
door schipper en knecht naar den wal
gereikt worden.
En met gelukkige gezichten duwen
vrouwen en mannen den zwaar beladen
wagen haastig weer huiswaarts, als
gold het een goudklomp binnen de
veilige muren van het woonvertrek te
brengen.
Hlitoriichc Boman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
,Hé? Wat zeg je me daar, van
Valckenliie De bruid van Boland?
Had de wildzang eindelijk een ernstig
huwelflksplan in 't hoofd? Wat moet
dat z'n vader genoegen en gernat-
atelling geichonken hebbenriep
heer Adrlaen en hj vervolgde: ,En
nu heerscht daar op 't alot niets dan
ellende en narigheid natuurlijk 1
.Jonkvrouw Geraldine schijnt het
lich zoo aan te trekken, dat ze er
geheel door van streek is en 't bed
moet houden 1
.Dat kan lk m(J indenken,* ant
woordde beer Adrlaen en hii verzonk
ln een somb r, droef gepeins. Ook hf)
had veel geleden, toon zjjn bruid stierf
en na zooveel jaren kon hij zijn ge
liefde nog niet vergeten. Meer dan
een ander kon bjj zloh daarom zui
verder voorstelling maken van den
toestand, waarin Geraldine verkeeren
moeit. Ofschoon ze hem onbekend
wai, gevoelde hj] zloh nu reeds tot
haar aangetrokken en wenschte hfl
gaarne kennis te maken met haar,
De wandelaar, die door de Goesche
straten dwaalt, vangt uit de geopende
deuren der arbeiderswoningen den eigen-
aardigen geur op, die langzaam maar
zeker het geheele stadje met de lucht
eener mosselkokerij doortrekt.
De mosselen zijn een uitkomst, het
koken brengt geld in het laadje, dat
bij de steeds stijgende prijzen der
levensmiddelen in alle arbeidersgezinnen
zoo dringend noodzakelijk is.
Maar wie ziet, koe er in kleine
bedompte binnenkamertjes, waar ter
nauwernood plaats voor het huisgezin
is, gewasschen, gekookt en gepeld moet
worden om een behoorlijk daggeld bij
elkaar te kunnen krijgen
Wie ziet, hoevele zwakke en zieke
lijke stumperds, hoevele bleeke en
klierachtige kinderen, de frissche bui
tenlucht moeten ontberen om in den
stank van gekookte mosselen zich in
te spannen om de grootst mogelijke
hoeveelheid in den kleinst mogelijken
tijd te kunnen afieveien
Wie bedenkt, dat het mosselenkoken
allen tijd, alle aandacht in beslag neemt,
zoodat het huisgezin noodwendig door
verwaarloozing moet lijden, hoe de tot
grooler krachtsinspanning opzwepende
verhalen van buren, die belangrijke
sommen in weinige dagen konden
overleggen, zoo velen tot nachtelijken
arbeid drijft, waarbij het lichaam de
zoo dringend noodige rust wordt ont
houden?
Beroem U niet op Uw verdiensten,
afgetobde mannen en vrouwen, die
aan een dag van zwoegen en haasten
een nacht van ingespannen arbeid
knoopt.
Gij hebt daarvoor betaald met- de
gezondheid van U en de Uwen, gij
hebt Uw woonvertrek tot een stal
gemaakt, Uw huisgezin en Uw lichaam
verwaarloosd.
Eet smakelijk hongerig buitenland,
dat reikhalzend uitziet naar de begeerde
waggons met zindelijke Hollandsche
mosselen.
Gij weet niet waar en hoe Uw maal
tijd bereid werd, gij kent de kook-
plaafsen niet, gij hebt zoo vele koks
niet gezien, die met hun be-rouwrande,
bemodderde vingers de blanke visch
in vuilnis emmers of manden persten.
Heb dank gemeentelijk toezicht van
Goes voor de bereidwilligheid, waarmee
getoestaat, dat de mosselschelpen waarin
de vischresten en ondeugdelijke dieren
te rotten liggen, langs onze buiten
wegen zijn uitgestrooid, sloten bedam-
mend, afvoerbuizen verstoppend, den
geheelen omtrek vergiftigend met den
stank van bedorven visch.
De zegeningen van de mossel zijn
over ons stadje gekomen.
Mogen wij ze niet iu nog hoogere
mate deelachtig worden.
die Boland lich ten trouw kooi.
Met die ziekte xou 't wel schikken,
naar h(| meende. Uit eigen ondervin
ding wist hg dat. Tengevolge van
verdriet en teleurstelling in 't leven
sterft men nietmen wordt er alleen
wijier en ernitlger door. Eén ding
begreep b(j niet: Wairom ging se
niet naar baar tehnis, all 't niet door
ïlekte was, dat se aan de plaats ge
bonden bleef, sooali Dirk beweerde?
Het antwoord van heer Dirk van
Valckenliie bracht hem weer tot na
denken. Volgens zeggen moest de
ongelukkige bruid niet gelooven aan
den dood van Boland, wjl ijn Ijk
nergens gevonden was en bleet zjj
nog steeds een kleine hoop voeden,
dat de geliefde vermlite sloh op een
goeden dag aan haar oogen vertoonen
sou.
Anderen beweerden, dat de pleeg
vader van Walter tot heer Jan en de
beide dames self gezegd had, dat bij
Boland om 't leven bracht alt wraak,
waarop Geraldine van ontsteltenis
ernstig slek geworden moest zijn.
Heer Adrlaen vond het maar 't
beste niet langer te wachten, maar
de koets voor te laten komen en naar
het sterfhuis ts rijden. Onderweg zou
er nog gelegenheid te over sfjn om
te spreken met elkander.
Weldra reden zU dan ook de Noord
poort uit en den Noordweg op. Er
werden weinig woorden gewisseld.
De beide heeren schenen het elk druk
Buitenland.
De strijd in en bniten Europa.
Gelukkig voor ons, kleine nentrale
staten, dat er naast de comblnstle, die
België's zelfstandigheid aanrandde,
een andere groep staat, waarvan het
machtigste rijk juist door de schen
ding van dezen pleinen staat ten
oorlog is getrokken en strijdt voor
het recht en de zelfstandigheid van
kleine mogendheden.
Wie bedenkt in dese dagen niet
de Engelsebe pers beeft er nog kor
telings aan herinnerd hoe de oorlog
wel moest nitbreken toen het machtige
OostenrQk het kleine en afhankelijke
Servië eischen stelde, welke geen staat,
die eenlgen prijs op zijn zelfstandig
heid stelt, kon Inwilligen.
Gelukkig, dat het oorlogsdoel der
geallieerden nog dezer dagen, bj het
antwoord op de Duitsohe vredes-nota,
nogmaals uiteen gezet is. Wij weten
nu, dat ook voor onze reebten als
kleine zelfstandige mogendheid door
de combinatie te eener sgde onbaat
zuchtig wordt gestreden. Wfl weten
nu, dat Engeland, Bnsland, Prankrjk,
Montenegro en alle andere bondge-
nooten druk besig s(u lich voor ons
op te offeren.
Slechts om de ongerepte zelfstan
digheid van kleine staten gaat de
strijd.
De verontwaardiging ln Engeland
over Oostenr(jkscb ultimatum aan
Servië en over Dnitsehlands handel
wijze tegenover België moet dan ook
seer groot geweest z|jn.
Al heeft Duttschland het onrecht
matige van sjn actie tegenover BelglB
erkent, er op wijzende, dat het voor
hem een militaire noodzakelijkheid
was, zfin troepen zoo spoedig mogelijk
langs 'den korsten weg naar Frankrijk
te zenden, de verontwaardiging over
deze misdaad en-too wordt zij uit
een volkenrechtelijk oogpunt ge
noemd ia nog altjd niet ln de
staten der entente tot bedaren ge
komen.
De sterkste onder de strijders voor
de reebten en vrijheden van kleine
naties, die nog dezer dagen verklaar
de het zwaard niet ln de schede te
zullen steken aleer het vaststond, dat
die rechten in de toekomst niet langer
door Dultsehland en sjn bondgenoo-
ten bedreigd zouden worden, heeft
thans, meds namens zijn bondgenoo-
ten, een ultimatum aan bet onzedige
Griekenland gezonden.
Het OostenrUksehe Fremdenbtatt
beeft een vergelijking gemaakt tui-
schen het ultimatum van Oostenrijk
aan Servië en de nota der geallieer
den, welke thans Griekenland bereikt
beeft. Het blad sehrijft, dat Oosten
rijk een reeks elsehen stelde aan
8ervlë welks plannen tegen de mo-
narchia ondubbelzinnig waren geble
ken. De geallieerden treden met
vsel grooter zelfbewustzijn tegen
Griekenland op om bet te vernederen
en zijn onafhankelijkheid te onder
mijnen, terwijl tij Griekenland niets
te hebben met eigen gedachten.
Leefde heer Adrlaen ln den geest
nogmaals de dsgen van 't verleden
door, heer Dirk van Valckenisse liep
s(jn tijd vooruit, trachtte zijn toe
komst te berekenen, sag ziob in den
echt verbonden met JuUa, die hij nu
tegemoet reed.
Het stoffeigk overschot van heer
Jan was aan de koele aarde toever
trouwd. Door velen werd hij beweend.
In 't leven van Jnlla liet hl) een
groote leegte achter.
Haar stil leed, haar geheim verdriet,
dat zQ alleen dragen moest, voslde se
er des te drukkender door.
De zorg voor haar vader gaf haar
altjd afleiding, die haar dwong bovenal
aan hem te denken, aan zichzelf eerst
ln de tweede plaats. En zij moist zelf
toestemmen, dat verandering van om
geving voor haar zenuwen hoogst
noodig was. Bovendien, wat moest ie
hier op 't afgelegen kasteel met een
gezelschapsdame en het dienstper
soneel doen f Daarom was lij heer
Adrlaen dankbaar voor zUn vrlende-
l(ke uttnoodlglng om bj hem haar
intrek te nemen. Volgaarne nam ze
die aan.
Doch eerst zou ze wachten tot
Geraldine, die bulten direct gevaar
verkeerde, wat aangesterkt was.
In de eerste dagen na de ter aarde
bestelling bleven verschillende bloed
verwanten nog op den Domburgb,
anders kannen verwijten, dsn dat het
weigerde zQn neutraliteit te schenden
of zich tot werktuig der entente te
nsaken.
Wat ook België eenmaal aan
Dultsehland weigerde.
De Belgen grepen naar de wapenen
toen het groote Gormaansohe r(k zijn
wil doorzette.
Zal ook het veel geplaagde Grie
kenland dit nog kannen doen?
Gaan wj allereerst eens na, wat
de geallieerden op het oogenblik van
het neutrale Griekenland verlangen.
Het ultimatum begint met de mede-
deeling, dat de vertegenwoordigers
van de .beschermende* mogendheden
van Griekenland allereerst van dezen
staat eischen, dat de Grleksohe troe
pen op het vasteland en in het alge
meen overal buiten den Peloponnesns
ternggebracht zullen worden tot het
aantal mannen, dat voor het hand
haven van de orde volstrekt noodza
kelijk ia.
Alle wapenen en munitie, benevens
alle machinegeweren en artillerie van
het Grleksohe leger sullen naar den
Peloponnesus worden overgebracht,
zoodat alt het transport is afgeloopen
er bulten dit schiereiland geen artil
lerie, machinegeweren of ander mo-
blllsatiematerlaal meer zal z|]n.
Wanneer de Grleksohe regeering In
beginsel de verwijdering van troepen
en materieel heeft goedgekeurd, zal
de tjd van uitvoering dezer maat
regel worden vastgesteld.
De militaire toestand, die daar het
gevolg van zal zQn, zal zoolang voort
duren als de verbonden mogendheden
zullen goedvinden, onder toezicht van
vertegenwoordigers, die daarvoor door
hen aan de Grleksohe autoriteiten
zullen worden toegevoegd.
Alle vergaderingen en bijeenkom
sten van reservisten ten N. van de
landengte van Corinthe worden ver
boden. De burgers mogen geen wa-
peps meer dragen en bet toexiebt der
geallieerden zal op alle onderscheidene
punten worden hersteld.
De gearresteerden moeten onmld-
delljk ln vrOheid worden gesteld. Zij,
die ten onrechte hebben geleden ten
gevolge van de gebeurtenissen van
den eersten en tweeden December,
moeten schadeloos gesteld worden.
De commandant van het eerste
legercorps of een andere generaal, die
verantwoordelijk is voor de orders op
die data, moet worden afgezet.
De Grieksche regeering moet baar
formeele verontschuldiging aanbieden
aan de gesanten van de entente-
mogendheden, on de vlaggen van
Engeland, Frankrjk, Italië en Buzland
moeten ln tegenwoordigheid van den
Griekschen minister van oorlog en van
het geheele garnizoen op een plein in
Athene volgens den elsch worden
begroet.
De Grleksohe regeering wordt er
tevens op geweien, dat militaire nood
zaak bet woord Is ook door Dnitsch-
land tegen België gebruikt de ge
allieerden spoedig aanleiding sou
kunnen geven tot het landen van troe-
p m te Itea om deie met den spoorweg
omdat zooveel te bespreken wat of
omdat zjj Julia wat wilden opbeuren.
Langzamerhand keerden echter
allen naar hnn haardsteden weer, en
vertoefde er niemand meer dan heer
Adrlaen, die niet geheel uit eigen be
weging, maar, vooral ook om aan 't
uitdrukkelijk verzoek van den over
ledene te voldoen, zieh hcele dagen
Interesseerde voor Julia.
In een brief had heer Jan hem ver
zekerd, dat niemand zoo goed de taak
van den vader kon overnemen en een
wakend oog op JuUa kon slaan als
zQn vriend en bloedverwant Adrlaen.
En dese vatte dat op als esn plicht,
terwijl Julia zich aan niemand beter
kon toevertrouwen dan aan hem.
Met Geraldine kon *S 't wonderwel
vinden. Die twee waren trouwe boe
zemvriendinnen geworden. De vele
liefdediensten, gedurende de ziekte
van Geraldine, die geen oplettender
en kundiger pleegzuster dan Julia kon
treffen, braohten daartoe 't bnnne bfl.
Maar bovenal sympathiseerden zij,
omdat ze elkander hun hartsgeheimen
hadden toevertrouwd.
Daardoor konden ie troosten, de
een de ander, gaven hun gesprekken
eenige verlichting van gemoed.
Geraldine aeheen geen heel aange
naam tehuis te hebben. Weinig ver
telde >1 van haar familieomstandig
heden, maar uit dat weinige was
duldelQk merkbaar, dat onder haar
betrekkingen vrede en eensgezindheid
over Lsrissa naar Salontkl te brengen.
De garandeerende mogendheden, die
er voor lullen xorgen, dat gewapende
troepen van de regeering van natio
nale verdediging de nentrale zAne niet
zullen overschrijden, behouden zich
volledige vrijheid van handelen voor,
Indien de houding der regeering of
van den Koning hen nog verder reden
tot klagen zou mogen geven.
De blokkade van de Grieksche kas
ten zal worden volgehouden bet
ulthongeringssyiteem dus totdat
volledige satisfactie op alle bsven aan
gegeven ponten gegeven Is.
Aldni een nltlmatum van de Grie
kenland .beschermende* mogend
heden.
Aldus een directe en onduldbare
aanranding van de zelfstandigheid van
een kleinen uitgeputten staat, door de
groep machtigen, die nog dezer dagen
verklaarden, den oorlog niet te kunnen
beeindlgen,omdat nog geenwaarborgen
genoeg verkregen zijn, dat recht en
zelfstandigheid van kleine mogend
heden in de toekomst niet meer
snllen aangetast worden.
Tan het Westelijk oorlogsterreln
geen nieuws van beteekenls.
In hst Oosten rukken vanaf de
Zevenburgsche grens de legermaehten
der eentralen langs de dalen der tal
rijke zijrivieren op de Sereth aan, de
hoofdlinie van Bralla naar Foscani
onmiddellijk bedreigend.
Op do Sereth-linie, die zeer versterkt
schijnt, rallen Butsen en Boemenlërs
ongetwijfeld een krachtige poging
doen, den opmarsch der eentralen te
stnlten.
Macin en Jilia, ten O. Tan Bralla in
de Dobroedsja, z(n genomen.
De aankomst van Duitiche regi
menten aan het front van Honastlr,
duidt op esn aanstaand offensief der
eentralen tegen het leger der gealll-
esrden in Griekenland, dat naar
schatting 400000 man sterk li.
Sport.
Voetbal.
Wedstrljdprog. Zondag 7 Jan.
Zuidelijke Afdeellng.
Ie Klasse.
MiddelburgMiddelburg—M.V.V.
Den Boseh: WllhelmtnaN.A.C.
VenloV.V.V.—Willem II.
2e Klasse.
Middelburg: Middelburg II—
Velocltas II.
3e Klasse.
VllsiingenVlisslngen III
Zeeland Vooruit.
In het oorspronkelijk programma
voor de maand Jannari voor da eerste
klas lt een w(zlging gebracht. Voor
de verre reis van Maastricht naar
Middelburg, de (eenige reis van
beteekenls, die nog op bet programma
stond, wil men nog proflteeren van
den ongewjjzigden treinenloop. Daar-
verre te zoeken waren.
Er waren dan ook ln Zeeland niet
veel adellijke geslachten, waar in den
loop der tijden zoo groote verdeeld
heid heerschte tnsschen broeders en
zusters en neven en nichten, als bij
de van Schengen'i het geval was.
Dat zat zoo een beetje in 't bloed.
Jonker Arent van Schongen, Mattheus-
zoon, die omitreeks 1500 leefde, had
vier bastaard zonen en geen wettige,
daar hij nooit getrouwd was geweest.
Met deze vier jonkers begon eigen
lijk de luister van 't geslacht te tanen.
Met hevige verbittering stonden ze
vijandig tegenover elkander. Elk
meends op 't erfdeel recht van voor-
kenr te kunnen uitoefenen.
ZJ kregen onder elkander zulke
ernstige geschillen, dat da Burggraaf
van Zeeland er sloh la moest mengen.
Door zjn tusschenkomst werden ijj,
om bloedstorten en verdere onlusten
te vermijden, elk in een bisoudere
herberg ln g{zollng gezet.
Na dien t(jd bleken de stoere na
komelingen allen eanlgnins het ja
gende bloed en de wilde haren hnnner
voorouders gsërid te hebben.
De uitzonderingen bevestigen den
regelGeraldine was zachtaardig,
vrij van opvliegendheid en heersch-
zucht, terwijl haar opgewekt, prettig
humeur eau geselligen indruk maakte
en haar aantrekkelijkheid verhoogde.
(Wordt vervolgA.)
