N°. 147 1916
Dinsdag 12 December
103d" jaargang.
r»,r h i g hotlt van Dr^mman
OESCH
It uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prl« per kwartaal, In Goat f 1,—buiten Goes, iianr.o f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent,
mending ran adverteatien op Maandag, Woensdag
en VRIJDA.G vóór IS uren.
Telefoonnummer 82 Uitgave vaa de Naanal Vesnnotstkap Gsssska Coaraat".
De prQs der gewone advertoutiên is ran 1-5 regeliöO ct., elke regel meer lOtt
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
da prijs slechts tvstmasl berekend.
Geboorte-, üuweigk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbands
dankbetuigingen worden ran 1—10 regels k f bsraktnd
Bewijsnummers san:.
Birestear W. jak Basnevbl.,-.
BIJVOEGSEL
jNabetrachting- van den
Gemeenteraad.
Dank zij het bij de rechlsche raads-
ledeu sterk ontwikkeld gevoel voor
recht en billijkheid, waar het de sub-
sidieering van bijzondere scholen betreft,
dank zij een regeling van werkzaamhe
den door den voorzitter, waarbij de
reclames van den H. O. nog vóór de
afbandeling der overige punten van de
agenda moesten besproken worden, zijn
journalisten en publiek, na een einde-
looze besloten zitting, ongeveer twee
uren, later naar huis gegaan dan zij
zich oorspronkelijk bij deze raadszitting
hadden voorgesteld.
Voor de toehoorders daardoor een
allervervelendste vergadering.
Er was tamelijk veel publiek en wat
wij reeds meermalen hebben opgemerkt
geschiedde ook thans weer hoe meer
publiek, hoe grooter aandrang tot het
houden van gevoelvolle redevoeringen
bij verschillende raadsleden.
Dat begon al bij het voorstel van
B. en W. tot het voorloopig nog niet
subsidieeren van de R.K. bewaarscholen.
De heer Brants kon zicb zooiets
eenvoudig niet indenken.
Het gebeele land was thans op
onderwijsgebied één van zin en gevuelen,
de Tweede Kamer nam met bijna
algemeene stemmen de fiuaucieele gelijk
stelling van openbaar- en bijzonder
onderwijs aan en alom werd een nooit
gekende geest van liefde en verdraag
zaamheid gevonden.
Behalve in Goes.
Daar is, volgens deze ouderwijs-spe-
cialiteit, het hoekje vaderlaudschen
grond, waar de sloot droog loopt, of,
om in de terminologie vau den heer
Dekker te blijven waar de raadsleden
nog op het dooie liberale standpunt
staan en zeggen wij geven niets
Ja, het is wel treurig, dat wij
hier in een achterland leven, een
boerenkleistreek, waarin het triomphan-
kelijk bazuingeschal der voldane onder
wijs- pacificisten nog slechts zeer zwak
is doorgedrongen.
Een onwil, te onbegrijpelijker in
Goes, waar de heer Brants nog wel
zoo'n klein sommetje genoemd had,
een bedragje, eigenlijk bespottelijk om
te vermelden, een snbsidietje, dat
eigenlijk geen subsidietje was, maar
alleen als een bewijsje van goed ge-
-iudheid kon aangemerkt worden.
Een sommetje vanhonderd
gulden.
Honderd guldeutjes slechts, een
aalmoes in de hand van den penning-
meister van de R.K. Bewaarschool, een
druppeltje in de zee van uigaven, waar
voor deze inrichting zich ieder jaar
weer geplaatst ziet.
Wel zou deze honderd gulden, wan
neer men ook tegenover andere be
waarscholen de billijkheid wilde be
trachten, met drie vermenigvuldigd
moeten worden, wel zon binnen korten
tijd kunnen blijken, dat de subsidie,
wilde de school er eenigen steuu aan
hebben, noodzakelijk moest worden
verhoogd, maar de eerste stap op den
weg, dien door den jongslen wethou
der zeer terecht een onzekere werd
genoemd, was een heel gemakkelijke
en de heer Brants, als een echte vo
gelaar, trachtte met zoet gefluit de
raadsleden in zijn wijdgeopend subsi
die netje te vangen.
De linkerzijde was evenwel op haar
hoede.
Zelfs een voorstel-Van Dissel, om in
beginsel te besluiten al dan niet sub
sidie te geven, dat de heeren van
rechts opnieuw gelegenheid gaf, voor
de derde maal het woord te voeren,
vond aan de linkerzijde weinig of geen
instemming.
Het resultaat van 's heeren Dekkers
verontwaardiging en 's heeren Brants
droefenis over zooveel onrecht en
kortzichtigheid, was dan ook slechts
een onbesliste stemming, waarbij de
heer Van Dissel zich aan de rechter
zijde schaarde.
In een volgende vergadering zal deze,
vooral voor het publiek weinig interes
sante, subsidie-kwestie dus andermaal
aan de orde komen.
De rest van de agenda behalve
wat in besloten zitting werd besproken
was vrij vlug afgehandeld eu leverde
weinig interessante debatten op.
Een enkele maal vochten de heeren
Van der Leeuw en de steeds weer
mterrumpeerende heer Dekker om de
gunst, het woord te mogen voeren,
waarna de overwinnaar er ten behoeve
Va,U. Z1J" tegenstander dadelijk weer
ridderlijk afstand van deed.
Dat waren kleine spiegelgevechten,
die vooral op de publieke tribune een
dankbaar onthaal vonden.
Een der voornaamste, in allen gevalle
een demi het leven van de burgerij diepst
ingrijpende voorstellen van B en W
de verordening op het besparen van'
gashchl, vond slechts zeer weinig tegen-
W as het, omdat hier de zweep van
den minister werd gevoeld, of hadden
B. en W. ditmaal een zoo'n knap
stuk werk geleverd, dat zelfs de meest
veel-eiscliende raadsleden geen enkel
zwak plekje vonden, waar zij met
succes het scherpe wapen der critiek
op kouder richten
Na een enkele opmerking, een zwakke
poging om voor eenige categoriën per
sonen wat meerdere verlichting
ditmaal in de dubbele beteekenis van
het woord te verkrijgen, werd de
verordening, die thans 12 December in
werking zal treden, zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd.
Slechts voor scheersalous en apothe-
maakt'8 gUnslige uitzuhdering ge-
De heer Dekker waagde het daarbij,
ten apotheker, dank zij diens distribu
tie van drop en zoethout, met een
winkelier te vergelijken.
Er was gelukkig geen apotheker,
noch onder de raadsleden, noch op de
publieke tribune.
Ware dit wel het geval geweest,
we zouden voor handtastelijkheden in
onze raadszaal ernstig bevreesd geweest
zij IJ 6
Want nimmer hebben we iemand in
edelir ontwaardiging zien uitbarsten
als eeu apotheker, wiens receptertafel
eens door eeu oningewijde argeloos
met den naam van „toonbank" werd
bestempeld.
De rondvraag gaf aanleiding tot een
uitvoerige uiteenzetting door den heer
kransen van de Putte.
Zijn geschiedenis was kort maar
treurig, het verhaal van een groep
vogels van zeer diverse pluimage, die
zich vereenigd hadden om te regelen
en te organiseeren, ten bate van het
algemeen, die vele moeilijkheden over
wonnen hadden, doch aan het eind van
hun verdienstelijk streven slechts on
wil en afkeuriug van hun zelfopotlë-
renden arbeid vonden.
Zooals in de geschiedenis der mensch-
held reeds zoo tallooze malen is voor-
gekomen.
De heer Brants deed een denkbeeld
tot nog meerdere gasbesparing aan de
hand, de heer Donner meende daardoor
gerechtigd te zijn tot uitbreiding van
het aantal stedelijke lantarens en de hee
ren Dekker en Plazier kibbelden over de
geheimzinnigheide en de al dan niet goede
Werking der voorloopige distributie-
regeling.
Den burgemeester is bij de nieuwe
gas verordening het recht toegekend,
voor sommige bijeenkomsten toestem
ming lot het later branden der lichten
te verleenen.
Eensdeels jammer.
Want niemand zou het betreuren,
als bij raadsvergaderingen als deze,
voortaan om half elf 's avonds de bode
met een langen stok een voor een de
lichtjes uitdraaide en de burgemeester,
ais hoofd der stedelijke politie, decre
teerde, dat het nog langer bijeenblijven
van heeren raadsleden, met het oog
op de besparing van gaslicht, niet
J anger kon worden toegestaan.
binnenland.
De Koningin Regentes."
(Officieel). Het ministerie van bal-
tenlandsche zaken heeft van Hr. Mb.
gezant te Berlijn bericht ontvangen,
dat hst stoomschip „Koningin Regen
tes' door de Dnitsche regoering is
vrflgolaten.
De Caledonia
Wolff seint nit Berlfln, dat de
Dnitsche zeeBtrijdkrachten bj een
nitval van 'de Vlaamsche kuit nlt
naar de Hoofden o.a., het Nederland-
sone stoomschip .Caledonia", met
katoen onderweg naar Engeland,
hebben aangehouden en naar een
haven opgobracht.
Kolenschaarschte.
De minister van LN. en H. heeft,
naar hit .Hbld." meldt, aan de ln-
Bpeetenrs der aroeids inspecties mach
tiging verleend om, waar zulks ge-
wonseht wordt, de rusttijden van
jeugdige arbeiders, arbeidsters en
vrouwen, wegens de steeukolen-
schaarichte, te verkorten.
De verplichte middagsehaft van 1
h 1 Vi nar, mag tot een half nar wor
den teruggebracht, terwijl deze schaft
niet button de werkplaatsen behoeft
te worden doorgebracht.
Voor de maanden December en
Jannarl mag de werktijd niet vroeger
aanvangen dan te 7.30 morgens, en
in Febrnari niet vroeger dan 7 uur v.m.
Achtereen mag niet langer dan
nar wordon gearbeid, en in een etmaal
geen grooter aantal nren, dan tot
heden placht te geschieden.
Deze regeling is slechts tot 1 Maart
1917 geldig.
V
Naar de .Tel.' meldt, worden de
onderhandelingen met Engeland, over
de levering van grootere hoeveelheden
kolen, met veel kans op succes voort
gezet. Verwacht mag worden, dat
binnenkort een groo'er aantal schepen
voor don aanvoer van kolen zal wor
den aap geweien.
Beperkt spoorwegverkeer.
De nlenwe beperkte dienstregeling
der Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen zal op 8 Jannarl
worden ingevoerd.
Bunkerkolen.
Volgens een te Rotterdam ontvaugen
bericht wordt het bonkeren in Noord-
Amertka moeilijk. Tengevolge van
werkstakingen, enx. is do prjjs ven do
bunksrkool daar reads tot f 25 per ton
gestegen. En hier te lande wordt voor
de thuisreis uit Noord-Amerika niet
gebunkerd.
Kunstmest.
De KanetmeateommlSBie maakt be
kend
dat eeD aanvang zal worden ge
maakt met de tweede distributie der
bestelde superfosfaat, teu behoeve van
de bemesting voor den oogst 1916/17
en wel tot een hoeveelheid van 30 pet
van iedere door haar goedgekeurde
aanvrage
dat het in het belang van eon vlug
verloop dezer distributie uoodlg ts, dat
de provinciën Noordholland, Zuid-
holland, Zeeland en Groningen In de
eerste plaats moeten afnemen vóór
halt Januari as., terwijl de overige
provinciën vervroegde levering mogen
vragen, doeh eveneens vóór een be
paalden datum de volle 30 pet. moeten
afgenomen hebben (vermoedelijk 28
Februari a.sj
dat de pr{s door bestellers voor
deze ter beschikking komende hoe
veelheid te betalen, blijft vastgesteld
voor superfosfaat 17 pet. op f9,70 per
100 K.G., bruto voor netto, in zakken,
af fabrieksterrein fstnwloon voor
rekening der ontvangers);
dat dexe prijs slechts verhoogd mag
worden door werkeljjk betaalde ver
voerkosten, daar alle provislën en ver
hoogingen in dezen prQs z(jn be
grepen
dat de monsterneming zal geschie
den door de commissie aan de fabriek
bjj aflevering, terwijl de aldus geno
men monsters zullen worden onder
zocht door het RQkslandbouwproefsta
tion te Maastricht
dat de uitkomst van de analyse van
het monster eener pari$ bindend zal
zijn ten aanzien van het gehalte van
de daaruit aan de bestellers af te
leveren hoeveelheden
dat de commissie door middel van
een briefkaart aan lederen besteller
kennis zal geven van de beschikbaar
stelling der voor hem bastemde hoe
veelheid.
De Geerlruida en de Elzina Helena.
Wolff seint nit Hamburg, dat het
Vlsf iD °P"°t>are zitting
Terzake va nli8praafc hoaft (?<-daa
urónri 2 d,n °P 5 JuU lp dee
?.r°Dd gaboorden Nedorlandschen
het hóf «I "hG,'er'rnl<U* verklaarde
het hof zich onbevoegd. De drie
van d gozaghohbende schepelingen
van de .Geertrnlda" hebben zich
daTan'. voor«aB°me.-i vijandelijke
daden tegen een Duttsch corlogs-chip
moe.en verantwoorden, voor een
vrij sprak.Wllhe1"». öien beS
d8 'ërnletiglng van het
naar Goolo op weg zijnde Nede.land-
sehe stoomschip .Elzina Beleua'
besliste het prSzenhof, dat het onmo'
gelijk was geweest, het Bchip op ta
lnrvD5tD' W®, Zioh vijandelijk* oor
logsschepen in de nabgheld bevonden.
Het SchUde-vraagstuk.
Door het Kamerlid den heer Van
Leeuwen zijn in zake een verklaring
van de Belgische Regeering ln verband
met de oplossing van het Schelde-
ajD da R0geerlng de
gestold'0 schriftelijke vragen
heir r d?umen6dMllDfr inlat den
oo m Bnysmans in Het Volk
van 29 November 1916, dat de Neder-
landsche Regeering de verklaring
heeft ontvangen van de Beigiscne
Regeering,dat deze Regeerlag viJaj.dtg
ls aan elke oplossing van bet Schelde
lirrt' Z0Q berusten op
bied VSD Holland!el1 grondge-
2 Zoo ja, ls de Minister dan bereid,
briefwisseling ge™rde
De minister van Bnitenlandsehe
ZTï1 ]J'is'210 Dlet ln da bewoording
toch in den geest jnlat.
®al£lBoha Minister van Buiten
mini ieD haaft nI- met instem
ming vau zijn medeleden der Rogee-
ring, aan den gezant der Nederlanden
0 z®° e'»ndpuut ter zake
schriftelijk te doen kennen, verklaren
de, dat Zfln Excellentie, met den
wenich, dat de betrekkingen tnsschen
België en Nederland b(j voortiinriug
het kenmerk van vertrouwen en vriend
schap zouden blijven dragen, niet
aarzelde te herhalen, dat de Belgische
irlfi'r'U|?,'an afkeurde alle
«ïHlft dla aaB,astiDK v»n de Inte-
gritelt van het Nederlandsch grond-
gebied moch£ booogoo.
Tevens werd door tusschenkomst
van den gezant de Nodorlandsche
regeering gemachtigd van de afgelegde
maken ,gewea'o!lt gebruik to
2. Met het bovenstaande is tevens
de tweede vraag beantwoord.
Chili aanvoer.
De Noordooster bericht, dat thans
voor 75 pet. van de voor 1917 boBtelde
hoeveelheid Chili salpeter schepen zijn
verzonden. Voor afhaling van de rest
wordt mot de Ëngelsche regoerlng
aHnog onderhandeld.
Mogelijk zal het met Januari gedaan
zijn mot den handel in zoogenasmden
.vrijen" ammooiak. In opdracht van
den minister zal de Kunetinesteom
missie trachten tot overeenstemming
te komen met de Nederl. gasfabrieken
omtrent het afstaan van den gernaak-
ten ammoniak. Slagen die onderhande
lingen ntet, dan heeft de minister zich
reeds bereid verklaard,allen ammoniak
volgens do Dlstrtbutlowet ln beslag
te nemen en via de Knnstmestcom
missie ter beschikking van den land-
bouw te stellen.
Uitvoer van peren.
b-pv ldlnl"er van L. N. en H. heeft
met ingang van 11 dezer znllen
geen consenten tot nttvoer van tafel
peren meer worden uitgereikt, met
uitzondering van dte partijen tafel
peren, die bij de afkondiging dezer
beschikking van sene geldige veilings
verklaring, ten bewijze dut z\j voor
het buitenland geveild zjn, siin voor
zien.
Na 15 dezer zullen ln het geheel
geen consenten voor den uitvoer van
peren meer worden uitgereikt.
Uitvoer van verduurzaamde groenten.
De minister van L. N. en H. heeft
bepaald
aan exporteurs van verduurzaamde
groenten, ingeschreven bj de Rijks
commissie van Toezicht op de Veree-
niging Groenten Centrale kunnen door
genoemde Rijkscommissie nilvoercon-
sniiten worden afgegeven voor bepaal
de partfe® gezouten, gedroogde of op
op andere wjjzo verduurzaamde groen
ten, waarvan da uitvoer in versehen
toestand niet verkonden is.
Peulvruchten.
De Feulvrnehtenvereenlging brengt
het navolgende onder de aandacht
van de belanghebbenden
Onder toezicht van de rijkscom
missie van toezicht op de Peul
vruchten vereenlglng wordt aan de
Penlvrcchtenvereeniglng opgedragen
door tusschonkomst van de leden der
Vsrseniging van handelaren in peul
vruchten voor rskintng van hot rt)k
de voor de distributie benoodlgde
groene erwten en bruine boonen aan
te koopen.
Deze aankoop it onderhevig aan
verschillende voorwaarden, welke door
de rjkscommisalo van toezicht op de
Peulvruohtenvoreoniging zijn goed
gekeurd.
Voor Inlichtingen wende men zleh-
tot den secretaris der Peulvruehten-
vereeniglng, Glashaven 6, Rotterdam
Beschikbaarstelling van levensmiddelen.
Ingediend is een wetsontwerp om
op do landbouwbegroting 1917 den
volgenden post te brengenaandeel
van het rijk in de kosten van ge
meente beaturen, voortvloeiende nitde
beschikbaarstelling van levensmidde
len tegen verminderde pr{sen, bene
vens kosten, welke van regoerings-
wego worden gemaakt en snbsidiën,
welke worden toegekend ter uitvoering
van maatregelen, genomen fn verband
met do distributienet 1916 en met de
levensmiddelen voorziening in het
algemeen, voor zoover die kosten of
snbsidiën niet alt eenig ander artikel
der hegrootlng worden bestreden
f 80 <300 000.
In de Memorie van Toelichting wijst
de minister er ten slotte op, dat de
minister van financiën slechts zeer
noode in de credletaanvraga heeft
toegestemd er o. a. op wijzende, dat
de kosten der Dlatrlbutlewet ln één
jaar, volgsna de bovenstaando raming,
vier vfjfden olachen van de opbrengst
der dezen zomer gevoteerde verdedi-
glngsbelastlng over een tijdperk van
drie jaren.
Alt de verschillende eerder genoem
de factoren tengevolge hebben, dat de
inkoopprijzen van de thans reeds
gekocht wordsnde distributie artikelen
nog stijgen of dat artikelen, dte thans
door de export beschikbaar komen,
moeten worden aangekocht, dan wei
dat de in hot bnltenland ta bedingen
prijzen de kosten der dlstrlbntie niet
meer als tot dnsverre (b(j sommige
artikelen) kunnen hebben, zal ln ver
band met de mededeeling van den
minister van financiën ernstig over
wogen dienen te worden het stelsel
der Dlatrlbutlewet 1916 te verlaten.
Ds minister heeft zich verplicht ge
voeld deze mededeellng omtrent het
wellicht noodzakeigk worden van het
verlaten vau het stelsel dsrDlstribu-
tiewet bier te deen, doeh voegt hier
aan oogeubUkkel(jk toe, dat het nood
zakelijk ls, dat hij zich ln verband
met de voortdurende wisselende eco
nomische invloeden daaromtrent alle
vrflheld voorbehoudtwel wil hij ver
klaren, dat h0 niet hg voorbaat de
zwaarte der fioancleele offers als hst
overhoerschende element erkent.
Laadbouw, Veeteelt ea
Visscherij.
Het groentendrogen,
de industrie der toekomst.
WU ontvingen een rijk geïllustreerde
brochure van do „Vereoniglng van
Groenten- en Vruchtendrogors". Het
doel van de uitgave dezer brochure
is do onjuiste opvatting, die nog bij
verschillende personen voorzit, weg
te nemen en het doen vAn een der
eerste stappen om door samenwerking
invloed te kunnen uitoefenen op het
lot der grosntendrogerijen, die ook na
den oorlog een groots rol kunnen
spelen voor de wlvaart van Neder
land, het tuinbouwland bij uitnemend
heid. Verder wordt or o.a. gewezen
op de voordeelen vao het drogen voor
Nederland, op de ontwikkeling van
