N°. 145 1916.
Donderdag 7 December
103de jaargang.
7i FEUILLETON
WALTER.
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenidag- en Vrijdagavond
altgexondofd op feestdagen.
Prgi per kwartaal, in Goes f 1,buiten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke uommeri 5 cent,
intending van advertantien op Maandag;, Woei.aüag
en VRIJTBAG vóór IS tiser,
TeleloonnamEser 98. Uitgave van da Kauai Veiiootsikap a0Jwe«ii» Courant".
De prjs der gewone advortantlën ii van 1-5 regeli 50 ot,, elke regel meer 10 et
Bfl directe opgaaf van driemaal plaatsing derselfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berokend.
Geboorte hnweljk- en doodsberichten es da daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 1,— berekend
'i «eet.
Siroeteir 9. W. vau Baenkvkls.
Buitenland.
De strijd In en bulten Europa.
Er komt eenlg llcbt in het oorlogs
doel, althans wat de strijd in het
Oosten betreft.
En de openlijke verklaring van dan
nlenwen Rasslschen minister president
Trepoff, In een rede bi) het openen
van de Doem« gebonden, geeft niet
veel hoop, dat de oorlog binnen af-
zlenbaren tijd een einde zal nemen.
Lang heeft men In Rusland over
het werkelijke doel van het Czarenrjk
gezwegen, thans heeft Trepoff met een
voor de tegenwoordige omstandighe
den verbazenwekkend optimisme, be
toogd wat Rusland wenscht en onder
welke omstandigheden hot eerst aan
een nienw tydpork van vrede zon
knnnou derken.
Wat Rusland wenscht, kan nletandets
dan door da volkomen zelfstandigheids-
vernietiging der centrale mogeodhe
den worden verkregen en het doet
dan ook esnigszins vreemd aan, In een
tijdperk, waarin de itrQd in het Oosten
beolist in het voordeel der centralen
gekeerd is en Roemenië als andera
kleine flater, ondanks de Russische
hulp, onder den voet geloopen dreigt
ta worden, do Russische minister
president in de Dueii]a te hooren ver
klaren, dat er in 1915 door Roeland,
Engeland en Frankrjjk een overeen
komst is gesloten waarbij Conetanti-
nopel en de Dardauelleu aan Rusland
z(jn toegewezen.
Rusland althans komt er dus open-
ljk voor uit, dat het niet strjjdt voor
eenig ideaal, voor de vrijheid van
andere volkeren of in hot belang ven
de Europeesche beschaving, doch uit
sluitend met het doel zich te verrijken
met bat zoo lang begeerde Conatanti-
nopal en de Dardsnellen.
Evenwel, voor de huid van den beer
toegewezen en verdeeld kan worden
moet eerst het dier zelf onschadelijk
zijn gemankt.
Het oogenhllk, dat Trepoff. die
bovendien Dultoch- en Oostenrijkse!)
Polen door de Russische legers wil
bevrijden, voor zjjn mededeel in g heeft
uitgekozen, is niet een v&n de gelnk-
kigste.
De Dardanellen rxpeditle van Rus-
landt bondgecooten is destijds totaal
mislukt, Turkije is nog altijd, in hef
rnstlge bezit van de hoofdstad en de
belangrijke zeestraat en de gehtele
strijd in het Oosten, waar de Russische
legers tevergeefs trachten de Ros-
meensche residentie tegen de van
allo zijden oprukkende legermachten
der centralen te basehermen, staat
allerminst In het teekon der over
winning, die het Bteilen van bniten
gewoon zware cisehen van gebleda-
en machtsuitbreiding billijken.
Da gahe-le in 1915 gesleten over
eenkomst draagt den stempel van een
ooncessle van Engciscbe zfde tegen
over dej bondgenoot, die ten vortgen
jare, door de behaalde resultaten op
het OostelPk oorlogsterrein teleurge
steld, van een neiging tot het sluiten
van een afzonderljken vrede heeft
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk vorboden).
Nossa had hom zwijgend aange
hoord, en antwoordde hem op al zfln
vragen niets, toen de jonge man had
nltgesproken. Alleen keek hfi hem
met zonderling glinsterende oogen
aan, en vroeg eindelflk
„G8 hier?"
Walter steeg af en wandelde naast
«tjn pleegvader voort, die hem 't bosch
invoerde. Het paard, waarop heer
Dumont vroeger reed, volgde zijn
nieuwen meester op de hielen.
.Verwondert u dat, vader? Weet
ge'dan niet, dat het op 't kasteel niet
goed gaat met heer Jan Ik ben door
hem ontboden. Daarom werd mij een
kort verlof toegestaan I*
,Dus ge komt uw betrekking als
houtvester aannemen, in de plaats
van uw pleegvader, die afgezet en
verjaagd werd Misschien helpt ge
dan wel mij over te leveren aan uw
edelen heer of als ge heel edelmoodig
en medelijdend voor mfl zijt, wilt ge
mB voor hem verborgen honden en
doen blijken.
De tegenslagen in het Oosten, het
aannemen in Dultachland van hst
wetsontwerp op den vaderlandschen
hulpdienst, waardoor een organisatie
van burgert tot stand komt, met de
bedoeling do beletselen weg te nemen,
weUe da voar het leger geschikte
mannon van dienstneming weerhouden,
het zjjn gebeurtenissen, waarvan als
minder gewenBChte in da rtlken der
geallieerden wordt kennis genomen.
En zooals het altijd gaat, wordt,
wanneer het wagentje niet langer
over een zandweg r$dt, crltiek op het
beleid van den voorman uitgeoefend.
In Engeland is op het ougenbllk
een krachtige psrij, welke verande
ringen in den zgn. oorlogsraad drin
gend noodzakelijk acht.
Met Lloyd George aan het hoofd,
heeft de party der ontevredenen be
toogd, dat een kleinere oorlogsraad
voor het snel nemen van beslullen,
noodzakelijk is en dat daarom o.a. de
minister-president Atqul'h door Carson
moet worden vervangen.
Lloyd George wenscht een beperk
ten oorlogsraad van vijf ministers met
de bedoeling Asquith en Balfour
daarbij ten val te brengen.
Asquith f eeft zijnerzijds thans een
reorganisatie van den oorlogsraad
voorgesteld, zoodat In allen gevalle
de drie en twintig leden, wr.lke thans
daarin zitting hebben, wel door een
kleiner aantal zullen vervangen wor
den.
Het ls nog niet geheel bekend hoe
een oplossing zal gevonden werden.
Maandag heeft Asquith in bet La
gerhuis medegedeeld, dat de koning
ia een reconetruetis van het Kabinet
heeft toegestemd en hij legde er den
nadruk op, dat deze reconstructie geen
afwijking zal inhonden van do poli
tiek, welke sinds het begin van den
oorlog gevoerd Ib
Volseos de Evening Standard, zal
het oorlogscomiié in den vervolse
slechts beslaan uit LI', yd George,
Bonar Law, Carson en Henderson rn
zon Asquith het recht krijgeD, de
verg&derlogen bi) te wonen en de
beslissingen van hei comité aan het
Kabinet over te brengen.
Hedenmorgen werd ons geseind, dat
Bonar Law een conferentie met den
Koning hteft gehad, dat Atqulth oftt
eicel zjjn ontslag het ft ingediend en
de Koning dit heeft aangenomen.
Da tegenstrijdige berichten uit Grie
kenland noodzaken tot eenlga voor
zichtigheid.
Vermelding verdient voor het oogec-
blik sicchts, dat Lord. Cecil Maandag
in het Lagerhuis erkend hoeft, dat do
toestand in Griekenland buitengewoon
ernstig is en dat den eersten Decem
ber een aanval ls gedaan op een
laodingsafdeeling der geallieerden. Er
«Ba, aldus Cecil, velo slachtoffers. Do
Engelsche regeering, die den Griek
schee koning en zijn regeering daar
voor veraEtwoordr lflk stelt, overweegt,
in overleg mot baar bondgonooten,
maatregelen om eeo grondige oplos
sing van dea onhoudbaren toestand
werpt ge mj] de fcrulmkens toe, die
van uw disch vallen 1*
Daar Walter van 't vootgevallene
hoegenaamd nog niets afwist, daar
heer Jan den boodschapper streng
verboden had, ergens over te spreken
buiten zjjn last, keek h(j Nossa droe
vig aan. Hfj begon te vreezen, dat
z(|n pleegvader in zjjn zinnen gekrenkt
was. In dat vermoeden werd bjj ge-
Bterkt door 't slordig voorkomen van
den man, dien hjj altijd oven correct
zag.
.Twijfelt ge aan mijn verstand?
Dat is even helder als voorheen, al
sou een ander, die In mijn plaats stond,
hot verliezen kunnen, jongen 1* zei do
houtvester, die de gedachten van den
jongeling in diens oogen las.
.Maar wat ge zegt, kan niet waar
zyn, vader", antwoordde Walter een
en al verwondering.
.Toch is het zoo! Volg my. Ik zal
je alles uitleggen. Bind je paard hier
maar aan dien boom vast zoo lang I"
Dit zeggende waren zij dicht bB de
hontvesterswoning gekomen.
Werktuigelijk gehoorzaamde Walter.
Het kwam in dit moment niet in hem
op, om zijn paard op stal te brengen.
Alles kwam hem vreemd en ongelooflijk
voor.
Nossa opende een door graszoden
en mos verborgen luik, dat Walter
nimmer had ontdekt, schoon bB in
deze omgeving was opgegroeid, en
te vorkrBgen.
Uit Parijs wordt inmiddels gemeld
dat, ingevolge een besluit van de
entente-mogendheden, beslag is gelegd
op de Griekscho schepen, die in de
havens der ectacte-lHnden liggen.
Tevergeefs hebben Roemeniërs en
Russen aan de Argus getracht de
legers der centralen tegen te houden.
Schoon aanvankeljsk 3-scccsvol op
tredend, werden de geallieerden later
teruggeworpen, terwjl de steeds voor
waarts rukkende troepen der centralen
ln het N. en N.W. den tegenstand van
Roemeniërs en Russen aan de Argus
nutteloos maakten.
De weg naar Boecharest ligt thans
voor de centralen open.
Slechts ton Z.W. van Boecharest
bieden de Roemeniërs nog tegenstand.
De hevigs aanvallen der Russen in
de Karpathen en de Dobroedsja kun
nen de Rosmeansche hoofdstad niet
meer redden.
Binnenland.
De wegvoering van Belgen naar
üuitsch'and.
Het lid dor Tweede Kamer, de heer
Dntjs, had 21 Nov., betreffende het
wegvoeren van Belgen naar Duitsch-
land, oen viertal vragen Ingezonden,
waarvan de eerste drie naar ophelde
ring vroegen omtrent de juistheid der
wegvoering, de laatste naar de houding
onzer regeering.
De heer Loudon, minister van bai
ter landsche zaken, heeft daarop 4
dezer geantwoord
Het antwoord op de eerste drie
vragen kan in aigemoenen zin beves
tigend luiden.
De juiste toedracht der zaak is als
volgt
Toen de Duitsche overheid In het
bezette deel van België in October
1914 tot de overtuiging was gekomen,
dat het tot herstel van het geregelde
dagelfjksch leven in het bezette gebiod
wenscheHjk was, dat da bjj velo hon
derdduizenden naar het buitenland
gevluchte bevolklrg weder naar haar
haardsteden terugkeerde, werd door
het collego van burgemeester en sche
penen der stad Antwerpen 13 October
1914 een proclamatie verspreid, waarin
was opgenomen esn verklaring van
den Dultschen gouverneur van Ant
werpen, generaal baron von Huene,
en den voorzitter der Intercommunale
Commissie van Aatwerpeu, den heer
Louis Frank, houdende dat or geeo
sprake van was, dat Belgische jonge
mannen naar DnUsobland zouden wor
den vervoerd of tot legerdienst zouden
worden gedwongen.
Tevens werd door de overheid de
medewerking van dei consul generaal
der Nederlanden te Antwerpen inge
roepen om van de goeds bedoelingen
van het Duitsche bestuur aan de ln
Nederland vertoevende Belgische
vluchtelingen te doen blSket, ten einde
hen tot terugkeer nasr hun vaderland
te bewdgen.
In overleg met genoemden gouver
neur, baron von Huene, en den heer
Franck, werd daarop door den consul-
dat toegang verschafte tot een onder-
aardsche gang.
Onbevreesd volgde h(j deu ouden
man, die hier goed bekend eeheen,
want hjj liep snel voort. Lang duurde
de tocht intusschen niet. ZB bereikten
weldra een vrjj groote rnimte, waar
een klein licht een mat schijnsel ver-
•preidde. In dit naargeestig verblijf,
gelogen onder de hontvesterswoning,
die men met een trap hierlangs kon
binnentreden, huisde Nossa.
.Hier ben ik thuis, Walt6r, doch
na mijn gesprek met je, dat wel 't
laatste zal zijn, zul ja me hier to ver
geefs zoeken. Zet je hier neer en
luister goedl"
.Sta mij eerst tos, vader, dat ik
vraag, waarom go mB iu den kelder
moet spreken en niet ln de woonkamer 1
Waarom zoo geheimzinnig
.Omdat ik geen recht meer heb,
dit huls te betreden, omdat ik uit de
gewelven van den Domburgh, waarin
men mij opsloot, wist te ontsnappen,
omdat men op mij loert als op een
verscheurend dier
.Heer Jan, de goedheid zelf, liet
u gevangen zetten? Hfj vervolgt u?
Maar dan moeten er wel ongehoorde
dingen gebeurd zijn, waarvan men n
de schuld geeft 1"
,Die man kwam zjjn plichten nooit
na. Ik heb hem daarop gewezen. Daar
wjj nimmer op goeden voet met
elkaar stonden, veroorzaakte gisteren
generas.1 een bericht opgesteld, ge-
date rd 17 Oatobec 1914, waarvan da
tekst gelijkluidend was met dea door
den heer Duys aangehaalden.
Don 20 October 1914 deelde de
oonsul-generoal aan baron von Haene
officieel mede, dat dit bericht met
toestemming der Nede, landsche regee
ring In Nederland verspreid werd.
Door tussehenkomst van het ministerie
van blnnenlandiehe zaken, hetwelk op
zjjn hourt de bemiddeling inriep van
de commissarissen der Koningin en
de burgemeesters der verschillende
gemeenten, werd daarop het bericht
van den consul-generaal te Antwerpen
ter kennis van de Belgische vluchte
lingen gebracht.
Io antwoord op de vi6rde vraag
kan de ondergeteekende mededeelen,
dat hij naar aanleiding van da bo
venstaande feiten een schriftelijk ver
toog tot de Duitsche regeering heeft
gericht, houdende, dat da Nederland-
sche regeering de wegvoering van de
bevolking van een bezet gebied naar
het land vatt de bezattende macht ln
strBd aeht met de bepalingen en den
geest van het volkenrecht, zooals dit
laat9teljjk uitdrukking heeft gevonden
in de vierde Qaagscho Conventie van
1907, dat zjj evenwel, getrouw aan
de sedert het begin van den oorlog
door haar gevolgde gedragslijn, zich
van bijzondere stappen te dezer zake
onthouden zou hebben, ware het Diet,
dat de boven omschreven feiten een
besliste verantwoordelijkheid op de
Nederlandsche regeering gelegd bad-
den tegenover diegenen onder de thans
weggevoerde Belgen die, aanvankelBk
naar Nederlandsch gebied uitgeweken,
later naar België teruggekeerd waren,
vertrouwende op do waarborgen, o.a.
van niet-wegvoering naar Duitschland,
welke hnn door de hoogste Duitsche
overheid te Antwerpen, met mede
werking der Nederlandsche regeering,
ultdrukfcoigk waren gegeven.
Op dezen grond heeft de Neder-
landsche regeering ten slotte de ver
wachting nltgesproken, dat diegenen
onder da naar Dulwchland wegge
voerde Belgen, welke ln het voormeld
geval mochten verkeeren, zonden
worden teruggezonden naar buu
haardsteden.
Wolff seint uit BerlBn
Iu do Nederlandsche parlementaire
kringen en pers is beweerd, dat het
overbrengen van Belgische arbeiders
naar Duitschland ln tegenspraak is
mot de ofiicleele Duitsche toezeggin
gen, dat de Duitsche autoriteiten op
passende jongelledon niet gevangen
nem.-Q en naar Duitschland zouden
brongen.
Da .Nordd. Allg. Zaltung" ontkent,
dat hier een tegenspraak zou bestaan.
Do toenmalige belofte gold slachtsde
bezorgdheid, dat nlt Nederland terug-
keerende Belgen, Indien lichamelijk
geschikt, in het Duitsche leger kon
den worden ingelflfd of bg lichame
lijke ongeschiktheid naar Duitschland
zouden worden gebracht.
Deze belofte ls volkomen gehouden
thans worden slechts mannon, die
sinds twee jaar werkloos zgn en
mjjn vrBmoedlg optreden een breuk,
die niet te herstellen is. En ik ben
de lfldende party. Evenwel kan ik
niet v&n hier vertrekken, zonder eerst
heer Jan naar mijn hand gezet
en nw belangen naar bebooren behar
tigd te hebban
,MBn belangen?"
,Ja, mSu Jongen. Luister. Ik weet,
dat hij n houtvester wil maken in
mUn plaats. Dat is my niet genoeg.
Ik hei er hem op gewezen, dat een
huweiyk met zijn dochter Julia, jou
in de rechten van wyien Roland zou
stellen. En daar heeft hy geen ooren
naar 1"
.Gelukkig I" zei Walter, .want ik
zou hem anders tot mijn leedwezen
moeten teleurstellen. Ge weet immers
vader, dat ik mijn keuzo reeds gedaan
heb, dat Galeintje mijn vrouw zal
worden? En lk heb nog altBd hoop,
dat Roland onverwacht voor den dag
komt I*
.Dwaze jongeling, die arme deerne
staat uw fortuin in den weg.
Laat uw verstand over het hart
heeiBchen, al» ge ln de wereld wilt
vooruitkomen. Bovendien is Jnlia
schooner dan Galeintje en zS bemint
je, dat weet ikl"
,Ik zeg u, vader, dat ik de arme
muldersdochter meer dan myu leven,
meer dan grootheid en rykdom lief
heb en dat lk geen afstand van haar
doel"
ondersteuning genieten, om sociale
radenen naar Duitschland gebracht.
Tengevolge van de Engelsche blokkade
krygt de Belgische industrie haar
onontbeerlijke grondstoffen niet, met
het gevolg, dat honderdduizenden
werkloos werden, ondersteuning noo-
dig hadden, leegloopers werden, de
generoerden en gedeeltelBk hunne
arbeidsgeschikt held verloren. Verstan
dige Belgen zalf wezen op dit ook de
Belgische industrie iu de toekomst
bedreigende gevaar. Ieder, die zonder
voldoenden grond arbeid in overeen
stemming met zBne bekwaamheden
weigert en openbare ondersteuning
geniet, wordt naar Duitschland go-
bracht. Elke bepaling van het volken-
vecht wordt uitdrukkelijk erkend. Het
vervoer van Belgische arbeiders heeft
op de meest zachte en verBchoonende
wyze plaats, hetgeen in talryke brie
ven, ook van Belgische zBde, wordt
erkend.
Nadere uitbreiding van den landstorm.
Verschenen Is een Kon. besluit be
treffende nadere uitbreiding van den
landstorm.
üaarby is bepaald:
lo. Behoudens het bepaalde onder
2o. behooren van 30 December 1916
af ook tot den landstorm voor
zoover zy alsdan niet reeds daartoe
behooren de personen, bedoeld in
art. 1 der genoemde wet van 31 Juli
1915, die zijn geboren ln 1887 en 1886.
2o. Degenen der onder lo. bedoelde
personen, die vrBwilligen dienst bB de
zeemacht, by het leger hier te lande,
by de gouvernementsmarine in Neder-
landsch-Indlë ot bg de koloniale troe
pen hebben vervuld en op 31 Decem
ber 1916 niet zyn gevestigd binnen
het rflk, in het Duitsche ryk of In het
koninkryk België, komen eerst tot den
landstorm te behooren op den dag,
volgende op dien, waarop zy zich
aldaar mochten vestigen.
3o. By de inachrqvlng voor den
landstorm van de onder lo. en 2o.
bedoelde personen kan worden afge
weken van de bepalingen van het
Landstorm-Beslnit, voor zoover dit
door Onzen Minister van oorlog wordt
bepaald.
Kolenichaarschte en spoorwegen
Naar het N. v. d. D. verneemt, zal
de nieuwe beperking in do dienstre
geling der Bpoorwegen van zeer In-
grjjpenden aard zyn. De Nederland
sche spoorwegdirecties hebben n.l. van
de ter zake bevoegde autoriteiten
opdracht gekregen, een regeling te
ontwerpen, waardoor het mogelJ x zal
zBn den dienst der personentreinen
met ongeveer 25 pet. te verminderen.
De directies der spoor wegmnatscbap-
pBen hebban na een nauwgezette studie
van de tegenwoordige dienstregeling
deze aanmerkeiyke beperking ln het
aantal personentreinen aangebracht,
zoodat men gereed ie de nieuwe rege
ling ln te voeren. Of dit reeds zal
geschieden met 1 Jannari of (later,
valt nog niet met zekerheid mee te
doelen.
Uitstel opkomst militie.
(Officieel.) Voor do opkomst van
Nossa zei daar niets op.
.Eu aan wien zullen de sehoone
bezittingen vervallen na den dood
van heer Jan?"
,lk zou zeggen, aan heer Roland
of in geval h(| er niet is, aan esn
heer Van der Hoogel"
.BB myn patroon, dat zal niet ge
beuren I* schreeuwde de houtvester
met fonkelende oogen. „Nu Roland
dood is, treedt gy in zyn rechten I"
.Maar Roland ls niet dood en ik
kan trouwens geen aanspraken doen
gelden I"
,Hfl ia dood, dat verzeker ik je 1'
.Hoe weet ge dat? Weet ge wel
wat ge daar zegt, vader?"
,0, ja, maar ge moet er n voor-
looplg moe tevreden Bteilen, als ik
niets anders zegl"
Met geweld legde Walter een stem
ln 't hart, die hem wantrouwen tegen
Nossa influisterde en van booze ver
moedens wilde spreken,'tzwy gen op.
Het bevreemdde hem sterk, dat zyn
pleegvader omtrent Roland met be
slistheid sprak, waar ieder ander nog
in twBfel verkeerde.
„Wonderlijk zei de jonge man
zacht als voor zich zelf.
,Dat vond heer Jan ookzei de
houtvester met wreeden lach.
(Wordt vervolgd.)