N°. 138 1916
Dinsdag 21 November
103d" jaargang.
WALTER.
Over twee Duitsche
maatregelen.
FEUILLETON
Binnenland.
9a uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feostdagen.
Prfs per kwartaal, In Goes f 1,bolter Goes, franco f 1,25.
Afzonderlijke nommers 5 cent.
-unending van advartentlaa ap Maandag, Woansdkg
en VHU9AG vóór IS uron.
De pr{a der gewone advortontiën Is van 1-S regels 60 ot., elke regel meer 10 e
B| directe opgaaf ran driemaal plaatsing dorselfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgk- en doodeborlvhten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regoia k f 1,— berekend
BswSr natmers 5 sant.
ïeleloonuiimnsfir 28,
Uitgave van de Naatssi VoiBootssisp „Geeszk* Courant". Directeur G W. vak Barn«V21u.
Het opbrengen van het s.s. „Ko
ningin Regentes" naar Zeebrugge heeft
hier te lande de gemoederen zeer ver
ontrust. Da vaart op Engeland was
door de mijnvelden en losdrijvende
mijnen reeds zoo gevaarlijk geworden,
dat de geregelde diensten vaak onge
regeld waren en het aantal reizen
sterk was ingekrompen.
Tot voor korten tijd had deze dienst
van de zijde van Duitschland weinig
tegenwerking ondervonden. Daarin is
echter verandering gekomen en de
„Koningin Regentes" is nu weer de
dupe geworden van deze nieuwe tak-
tiek. Waar het eerste vermoeden was,
dat het schip na onderzoek te Zee-
brugge en na het af halen van dat deel
der passagiers, dat van vijandelijke
nationaliteit was, weer ou worden
vrijgelaten, blijkt nu, dat het schip
naar Ostende is gebracht. Of het de
bedoeling is het schip verbeurd te
verklaren, is onbekend, echter ver
klaarde de bemanning, die hier te lande
is aangekomen, dat de Hollandsche
vlag nog van het schip woei. Dat
de Duitsche overheid het recht heeft
een schip ter onderzoek mee te nemen
naar Zeebrugge, betwist niefriaud, ook
niet om de door haar als contrabande
beschouwde lading in beslag te nemen.
Echter kan de oorzaak van het talmen
gelegen zijn jui.d in den aard dier
lading. Deze bestond uit leege tonnen,
welke bedoeld zijn als drijfmiddel bij
eventueele mijnexplosies. Nu worden
ledige vaten door de Duitsche marine
als contrabande beschouwd en zal dit
twijfelgeval waarschijnlijk naar hooger
ressort zijn verwezen.
Wij gelooven dan ook niet, dat er
reden is geweest voor de hoogloopende
verontwaardiging van vele bladen over
een handeling, die, zoolang de beslis
sing niet bekend is, volkomen in den
haak is.
Wanneer wij ons even druk wilden
maken over elke aanhouding en inbe
slagneming van een onzer schepen door
de Ëngelsche regcering, dan zouden de
meeste Nederlanders aan voortdurende
congestie lijden. Wij zijn er echter van
die zijde zoo aan gewend, dat we met dat
gevaar vertrouwd zijn geraakt. We zien
bijv. in London Gazette in één nummer
de namen gemeld van 12- Nederland-
sche schepen, waarvan de lading of
een deel daarvan in Engeland is aan
gehouden en verbeurd verklaard.
Te Londen van de //Gelria", „Goeu-
toer", A/Jan Pieterszoon Coen", „Kan-
gean", //Maasdijk", „Noordam", „Noor-
derdijk'', „Soestdijk", Sominelsdijk",
/Sumatra" en „Zuiderdijk',. En te
Falmouth van de //Vesta".
Wanneer wij hierbij bedenken, dat
64
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN END®.
(Nadruk verboden).
Onverstoorbaar kalm ging zevcort
met kittelen, zich vermeiend in zjn
IJden. Esn sarrend lachje dreinde ham
tegen. Af en toe zag Dumont rood
v»d inspanning, als hjj wrong on trok
en duwde en rukte, om zich los te
werken. Vergeefs, ajju banden gaven
niets toe.
Als Wanda even ophield, was dat
alleen, doordat haar hand moe was
en verdere diensten weigerde. Hom
braoht die korte rustpoos echter zeer
weinig verlichting of ontspanning,
want de plek, waar 't veertje telkena
en telkens hom aanraakte, bleef jeuken.
Plotseling werd Dumont stil. Hg
zon trachten de ellendige heks niet
langer mat zfln gekerm genoegen te
verschaffen. Als een Spartaan wilde
hj zwBgend de grootste smart dragen.
Wanda begreep dat niet. Zy zag
hem voor zich met gesloten oogen,
de tanden vast op elkaar geklemd,
't schuim op de lippen. Ze moecdo,
dat hfl ging sterven.
Toen hield zo op. Zoo wss 't geen
de Ëngelsche contrabande-verklaringen
op geen enkel recht zijn gegrond, dan
op dat van den overmachtige ter zee
en uit die schepen voor millioenen aan
koopwaar en levensmiddelen worden
gehaald, kan men zich voorstellen,
welk een schade daardoor wordt geleden
en hoe gemakkelijk het is voor den
grooten huurman om zijn kelders en
provisiekamers te vullen.
Zooals boven gezegd, wijkt het ge
val inet de Koningin Regentes" tot
dusverre van vroegere aauhoudingen
niet verder af, dan dat zij niet onmid
dellijk is vrijgelaten en de beslissing
dus nog hangende is.
Mocht het schip werkelijk worden
verbeurd verklaard, dan pas zou er
voor hooggaande verontwaardiging aan
leiding zijn en een duidelijke verklaring
moeten worden geëischt, waaruit het
recht van een dergelijke beslissing zou
blijken. Tot dat oogeublik is het ver
standiger zijn oordeel op te schorten.
Een andere quaestie, die ons teu
zeerste belang inboezemt, is die van
bet wegvoeren van Belgische arbeiders
naar Duitschland, om daar te werkte
worden gesteld. Er wordt aan dien
maatregel wel den schijn van welwil
lendheid gegeven tegenover de Belgische
bevolking, die in haar eigen land geen
werk kan vinden en daardoor armlastig
zou worden, maar wanneer we zien,
hoe dat juist samenvalt met den alge-
meenen burgerdienstplichl in Duitsch
land, komt bij ons hel vermoeden op,
dat het eene aan het andere niet ge
heel vreemd is.
Wanneer werkelijk in België geen
arbeidsgelegenheid beslaat, vouden we
de overwegingen, die tot dezen maat-
legel hebben geleid, wel kunnen be
grijpen, nu in Duitschland iedereen
gedwongen wordt voor den slaat te
arbeiden.
Er is echter een groote maar.... bij.
De Duitsche regeering maakt zich
hierdoor, ni. ten tweeden male aan
woordbreuk schuldig tegenover de
Belgische bevolking.
VVas de eerste maal sprake van een
verklaring, die 75 jaren geleden was
opgesteld en die door den rijkskanse
lier tot een „vodje papier" werd ge
maakt, ditmaal is de verklaring van
zoo jongen datum, dat wij ons die allen
nog herinneren.
Het was de Hollandsche consul-
generaal te Antwerpen, de heer Van
den Bergli, die een oproep publiceerde
in October 1911, nadat hij met den
keizerlijken gouverneur van Antwerpen
een onderhoud had gehad. Hij deelde
mede
„dat hem door genoemde autoriteit
de meest geruststellende verklaring
werd gegeven, te weten, dat Zijne
Excellentie zich geheel zal houden
aardigheid. Even Bloeg Dnmont do
cogen op. Woeste, felle haat flikkerde
baar tegen.
„Wei, lieveling', zei ze, „lach je
nog om mijn wapen
Hg gaf geen antwoord. Dat prik
kelde haar. Zij hoorde hem liever
janken, dan dat hg haar verachting
toonde.
En zij begon hem nn nog oen graadje
erger to kwellen. Over hem 'neen
getogen, richtte za 't veertje voort
durend op zgn neusgaten. Die mar
teling was niet mt te honden.
Wel braoht herhaald snaivn en
Diezen eenige verzachting, dochWanda
wist van gean eindigen. Hg zon
Bchraenwen. 't Gekriebel was dan ook
bg da sterkste zelfheheerschiug niet
te dragen.
Dnmont brulde weer laid en spuwde
haar in 't gezicht. ZB lette daarop
niet, maar was meer voldaan, nn h{j
raasde en tierde.
Deze wreeds kwelpartg had nog
geen nar geduard, en toen vertoonden
sick bg den martelaar reads teekenen
van razorng. Was Wanda geen monster
geweest, dan had ze misschien in zgn
rollende oogen een waarBchnwing
kurnen lezen.
Za wist echter van geen ophoaden.
Onverwachts werd ze daartoe gedwon
gen. Nossa trok haar van hem weg
en zei
„Maak er oen eind aani 'tls na
genoeg 1 Waarom dat valiche gedoe
aan de Haagsche Conventie, zoodat
de belangen beider partijen worden
gediend door bij verdrag bepaalde
voorwaarden, volgens welke de pri
vaateigendommen, de persoonlijke
vrijheid en de eer van vrouwen en
meisjes ten volle worden gewaar
borgd.
De Duitsche autoriteiten „denkeu
er niet aan", ordelievende jonge
lieden, die niet tot het leger behooren,
of burgerwachten krijgsgevangen te
maken, op te eischen of uaar Duitsch
land te vervoeren.
Het is de oprechte weusch der
Duitsche autoriteiten, dat de bevol
king van Antwerpen en omliggende
plaatsen aan hen haar vertrouwen
zal scheuken", enz.
Wanneer we nu bedenken, dat op
bovenstaande verklaring cu bevorderd
door den „zachten drang" vele duizen
den uitgewekenen naar Jlelgie zijn
teruggekeerd, dau komt het onaange
name gevoel over ons, dat ook de
Nederlandsche regiering, zij het dau
buiten hare bedoeling, heeft medege
werkt, om de Belgische bevolking tot
dupe te maken van de veranderlijke
inzichten der Duitsche overheid.
De verklaringen van verschillende
Nederlandsche overheidspersonen heb
ben er zeer zeker toe bijgedragen om
vele twijfelaars te overtuigen, dat langer
hier blijven niet gewenscht werd en
dat van de andere zijde der grens hun
geen gevaar voor vrijheid o, eer be
dreigde.
Het komt ons nu voor, dat de Ned.
regeering hier zedelijk verantwoordelijk
is voor het houden van beloften, die
zij, vertrouwende op de loyaliteit der
Duitsche regeeriug, an de hier ver
blijvende Belgen heeft gedaan.
Wij zien daarom met belangstelling
de interpellatie tegemoet, die door het
Kamerlid Duys zal worden gehouden
over deze pijnlijke geschiedenis.
Buitenland
De strijd In en bulten Europa.
De Fransche pers houdt zich belang
stellend bazig met den In DuitBchland
aaDgekondlgden vaderlandschen hulp
dienst. Verschillende bladen dringen
bg voorbaat op tegaDmaatregelen aan.
De Ttmps schrijft verwgteud dat men
in Fraukrgk wel voel praat over de
samentresking van alle krachten en
commissies heeft benoemd om dit
onderwerp te bestndeeren, doch dat
het nimmer tot uitvoering is gekomen,
terwgi men in Duttaehland ondertus-
Bchen ln stilte alles hoeft voorbereid
en aanstonds den rechtea man heeft
gevonden om ook tot de uitvoering
over te gaan. Verschillende bladen
sohrgven ln geigken geest.
De betcekenis van den Duitschen
maatregel wordt nlteenl-jopend door
de Franache pers beoordeeld Ie het
Petit Journal schrgft de oud minister
nog langer Ik heb hem bg de scher
mutseling aan de Langovlelepoort
voor zgu leven geteokend, zoodat het
schoone geslacht hem wel ontloopen
zal voortaan, vol afschnw. Dat was
voor iemand als bU zware straf geno-g
Maar zoo wil ik 'tniet hebben. Kga,
hg is gek 1 Ben je nu niet voldaan?'
.Neen, ga weg, bemoeit js mot jon
zaken t" beet ie hem ngdtg toe.
„Ik wil 'tDlet meer hebben, zeg ik
je. Mijn bosehwachters hooren 't ge
brul. Én wat nog 't ergste is, Walter
komt. Hg mag van dergelijke ou
memchelgke wreedheden geen getuige
ztn, óf we zBn ham voor altycikwyt.
Ge kent hem ook 1'
„Walter? O, maar dan zal deze
zwBgen, hg zal slapen. Wees gerust I"
De houtvester ging daarop heen en
Wanda nam een fleschje van de tafel,
schudde dat wat heen en weer, hield
het tegen 't licht en keerde naar 't bed
terng.
Krampachtig trok Dnmont ineen,
alsof hg do slang vreesde.
Zg naderde langzaam, hem aaDky-
kend met vorschende blikken.
Ook zg zag, dat hg deed all een
krankzinnige en het verheugde haar
hem zoo voor zich te zien.
„Kent ge nu do kracht van dat
veertje, mijn beste? Weet ge nn de
beteekeniB van nw verraad? In één
nur doe ik u mgn ïgdnn van jaren
gevoelen. En dan hebt ge het voor
recht er dadeiyk uit verlost te worden,
van buitenlandBChe zaken Plchon
Hot Duitsche plan geeft geiyk aan dat
deel der Fra&schsn, dat zich niet ver
genoegt met hersenschimmen, dat
al ichts rekening houdt mot do werke-
ïykheid, niet gelooft aan de te vaak
voorspelde Duitsche uitputting, doch
nuchter erkent dat de oorlog zich
steeds meer uitbreidt en steeds lege
wikkelder wordt, oa van meeDiog Is
dat Duitschland zich nimmer zal
overgeven wanneer het niet mot de
wapens wordt verslagen. Renaudel,
da socialistische leider, waarschuwt ln
de Humanité dat Duitschland zich
ontzagigk Inspant. Voor da geallieer
den, sehryft hg, is het uur aangebroken
van de uiterste besluiten en van den
helderen blik.
Daarentegen zUa bladen als de Matin
on de Lanhrne van oordeel, dat men
ln het Duitsche plan de erkenning
heeft te zieu, dat het Duitschland aan
soldaten ontbreekt en dat do ineen
storting van het Duitsche Ryk zeker
is. De senator Humbert waarschuwt
zelts in het Journal tegen navolging
van het Duitsche voorbeeld. Ze zou
kuunen lelden tot een nog grootere
verlamming van de individneelo werk
zaamheid, gelijk «y tijdens den oorlog
zich ln Frankrgk reeds doet gevoelen.
Hoe men er echter ook over moge
oordeelen, het is zeker dat in alle
landeu de gahoele energie der volken
wordt samengetrokken op het eene
pnut, oorlogvoeren. Dat alle krachten
moeten worden geconcentreerd op dat
eene punt en de burgerlijke bevolking
op deze wyze niet aan de vrgheld
beperkende maatrogelen kan ontko
men. De oorlog, dis menschen ma.- kt
tot verscheurende dieren naar buiten,
vereenigt hen als broeders in com
munistische Staatsinrichting.
Ook in Frankrgk wenscht me-iover
te gaan tot spaarzaamheid van de
levensmiddelen.
Het Journal dei Débate vindt daar
in aanleiding te waarschuwen voor
een organisatie van veel vertoon en
welDig zaaks.
Algemeen wordt het plan ais een
zeor ernstige zaak beschouwd. Frank
rgk zal zgn twee vleesehlooze dagen
krygen en met de verlichting zal nog
meer zuinigheid betracht moeten
worden dan tot dusverre geschiedde.
Natuurlijk heersoht daarover bg de
iadustrleelon zekere ontevi edonheid
daarentegen vindt het besluit om
do café's en restaurants nog vroeger
te slatten, dat tot dusverre bepaald
was, algemeen bijval.
Worden da maatregelen ingovoerd,
dan zullen de straten om zes uur
donker, de cabarets om half tien ge
sloten zyn.
Zoo ontmoeten we overal dezelfde
vorschynselen, die, hoe droavlg op
zich zelf, ten slotte de vredesideeén
misschien meer zullen bevorderen dan
de militaire actie.
Over deze laatste valt weinig nieuws
te vermelden.
Op het Westsiyk front geen voor
uitgang van etn van belde zgden.
Op het Oosceiyk front stilstand. In
Zevenburgen gaart de Roameniërs nog
want vandaag wordt nw doodvonnis
gateckend en voltrokken, terwyi my
dat genoegen waarschijnlijk niet te
beurt valt.
„Als men ongelukkig is en lang
blijft loven, is dat niet minder straf 1'
zei ze, on ze maakte zich gereed hem
nit het fleschje wat in do keel te
gioten.
Staroogend volgde Dumont loerend
elke harer bewegingen.
Was hg bang voor eao herhaling
der pgniging? Kromp hy daarom
zoo inooc
ZB dacht het, maar ze vergiste zich.
Evenals een kat of oen verscheurend
dier, dat in 't nauw is gebracht door
zgn belager en in 't uiterst gevaar
bereid ia tot alles, niets ontziend of
berekenend, zoo maakte hg zich tot
den sprong gereed om zgn vgandin
aan te vliegen. Voor hem bestonden
geen knellende banden moor, alle
belemmeringen waren voor hem weg.
Met de kracht van den krankzinnige,
die yzeren ketenen verbreekt als een
draaa, vernielde hy de beletselen zilnrr
bewogingen, trok haar met ontembare
woestheid tot zich en smakte haar,
dol gedreind, in een hoek dor kamer.
Toen vloog hy haar met bloedende
wonden na cn wierp zich op haar als
een tjger.
Wanda kreeg geen tgd, om hulp te
roepen. Niet alleen hielden schrik en
ontsteltenis haar tong als verlamd,
maar ook de vaste hand van den ba
terug.
In de vlakte van Monastir maakten
de Geallieerden, ondanks de over-
strooming, die de bewegingen der
troepen aanmerkeiyk hinderde, vor
deringen in de richting van Monastir
en bereikten de bultenwyken van
Kanlna.
E:n telegram, dat one hedenmorgen
bereikte uit Berlyn, doet vermoeden,
dat de Duitsch-Baïgaarsche troepen
zijn ternggeweken. De Inhoud is
echter onduideiyk, zoodat wjj nadere
berichten daarover afwaohten.
De volgende later ingekomen tele
grammen verduidelijken de bedoeling
Berlijn. Nadat het den vyand wal
gelakt, op hoogte 1212 ten N.O. van
Cegel vorderingen te maken, hebben
de Duitsche en Bulgaarsche troepen
een stelling tan Noorden van Monastir
ingenomen. Monastir is hiermee prgi-
gegeven.
Parijs. Hst Balkan-leger is gister
ochtend Monastir binnengetrokken.
Uit Washington wordt geseind:
Het wegvoeren van menschen nit
België blijft bier groote belangstelling
wakken. In ambteiyke kringen ziet
men met spanning de uitwerking van
het vertoog der regeering van de
Vereenlgde Staten by Duitschland
tegemoet. Officieren achten het mo-
geigk, dat de maatregel de eerste
stap is tot de ontrnimtDg van België.
Zy wgzen er op, dat het wegvoeren
van bnrgers gebrulkeiyk is in een
land, dat op 't punt Is om ontruimd
te worden, daar het een maatregel li
om te voorkomen, dat het wegtrek
kende leger wordt bestookt.
De Nieuwe IAvthurgcr Koerier meldt
het volgende:
In de afgeloopen week hebben de
Dultecheis in Belgisch Limburg laten
bekend maken, dat de werklieden,
welke naar Duitschland wilden gaan
werken, daarvoor konden teekenen.
Zy moesten zich dan bg de eerste
oproeping aanmelden. De werklieden
in de kolenmgnen hebben eenparig
geweigerd. Toen hebben de Dnltiohers
aangezegd, dat de mBnen zouden
worden gesloten en dat de mynwerken
naar Duitschland zouden worden ge
voerd.
Aardappelen.
De minister van landbouw enz. heeft
den maximum lnkoopprys, ingevolge
art. 3 der Distributiewet 1916, voor
Eigenheimers, Groninger Kronen,
Roode Stars van zand- en vaengrond
eu daarmede geiyk te stellen soorten
aardappelen, met ingang van 11 dezer,
vastgesteld op f3 71 per H.L, of f636
per wagon van 10,000 K.G.
De verkoopprBs, welke aan de ge.
meenten in overweging wordt gege
ven voor zoover betreft den verkoop
aan grossiers, bepaald op f2,50 per
HL en voor zoover betreft den ver.
zetene betette haar te spreken. Diep
drnkte hg zijn nagels in haar hals.
En al beet ze, doodsbenauwd, hem
tot bloedens, dat hielp niets. Hy
scheen 't niet eens te bemerken.
Slechts weinige minuten kon ze dat
volhonden en de ruwe kracht van
Dumont bleof onverflauwd, scheen
onaitputta'.yk.
Toen nam ze van onder haar kleed
met snelle bewoging een daar ver
borgen gehouden vlijmscherpe dolk
cn bracht hem een diepe wonde toe.
Dnmont liet haar los en betastte
zgn zgde. Hg kwam even tot bezln-
nlDg, doch het bloed en do stekende
pBrt en de icbelle stem van Wanda,
die hom toeriep„Go sterft toch in
myn armen, lieveling, dat had je niet
gedroomd, hé zweepten hem op tot
uiterste rasernj. Dreigend zwaaide hg
't haar ontrukte wapen over 't hoofd
en voor de oogen.
Een Baeiyka gil, vermengd met een
waanzinnig gelach klonk akelig door
't vertrek. Toen de houtvester met
Walter en een boschwachter kwamen
binnenstormen, om te zien, wat bier
gebeurde, kwamen ze reeds te laat,
om ongelukken te voorkomen. Het
gevecht op de twee vreeselüke, ge
havende lichamen, die elkaar nog om-
ttrengeld hielden, en de verwrongen
gelaatstrekken was zoo akelig, dat de
houtvester er een deken over heen
wierp.
(Wordt vervolgd.)