N°. 125 1916 Zaterdag 21 October, 103de jaargang. Bij dit do, behoort een Bijvoegsel LISTfilBUTIEItT. liOESCHE O* uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen, Prfe per kwartaal, in Goes f 1,—, bulten Goes, franco f 1,25. AfzonderlQke nommere 5 cent, unending van advertentiën op Maandag! Woensdag en VRIJDA.G vddi ia uien. Telefoonnummer 83 Uitgave vaa de Naami DeprQs der gewone advertentiin ls van 1-5 regels 50 ct,, elke regel meer 10 et B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derxelfde advertentie wordt de prQi slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelQk- en doodsberichten eit de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 1—IQ regels k 1,— berekend, hcwjiaucunert 5 sent. Veanootsehap „G#ea«ke Courant". directeur 3. w. van Barnevela. V. De heer Jac. Wellemau, burgemees ter van Krabbendijke, schrijft ons Wij wenschen nu nog even te wijzen op art. 3 der wetDit artikel bevat de bepaling, dat bet rijk ®/j o en de gemeente 1/i o in de kosten zal hebben te betalen 1 Dit stelsel voert tot aller ellendigste gevolgen, want het heeft medegebracht, dat elke gemeente aan hare grenzen een slagboom heeft ge plaatst Geen enkele gemeente wil voor eene andere betalen, vandaar, dat met angstvalligheid wordt uitgezien naar middelen om dat te voorkomen Maar juist daardoor wordt het gewone leven ontwricht I Ons dunkt, dat daarop niet genoeg de klemtoon is gelegdOn tegenzeggelijk voert ons dit terug tot oude, feodale toestanden, die in dezen tijd niet passen Wij kunnen ons in den gedachten- gang van den minister wel verplaatsen, de gemeente moet eenige belangheb bende zijn, maar wij vragen ons toch af, of de practijk daardoor niet duur- - der zal worden Hoe dit alles zij, het feit ligt er, en wij hebben daarmede rekening te houden En er wordt rekening mede gehouden, want overal zijn commissies in het leven geroepen om dit nadeel zooveel mogelijk te verkleineu. Ook in Goes, of liever in Zuid-Beveland. Op den werkkring dezer commissie wenschen wij allerminst vooruit te ioopen (wij zijn daarbij te nauw be trokken), maar eene gelukkige gedachte hebben wij het gevonden, dat van den beginne af is getracht, alle belangheb bende groepen bij elkander te krijgen, wat ons goede hoop geeft, dat deze zaak in het reine komtEén ding willen wij wel zeggen en wij meenen dat te moeten doen in het belang van het publiek zelfzonder de medewer king van allen kan deze poging niet slagen Wij moeten hierbij iets verder gaan Er wordt gevraagd om Algemeen Kiesrecht, en wij doen aan dezen roep mede, omdat wij aan allen gaarne geven dezelfde rechten, maar wij knoo- peu daaraan ook onverbiddelijk vast dezelfde plichten En vooral in dezen tijd vinden wij het hooguoodig daarop te wijzen I Er zijn er nog zoovelen, die daadwerkelijk toonen weinig gemeenschapsgevoel te bezitten, ja, die door wat geld in het vooruitzicht de gemeenschap in gevaar durven brengen 1 Hoe kan nu iemand, zelfs met den besten wil, voor dezul ken eene bevredigende oplossing vin den Wij willen er maar mede zeggen, critiek zal altijd uitgeoefend worden, alleen zullen wij ons het recht voor behouden te vragen uit welken hoek die komt Buitenland. Do strijd in an buiten Europa. Dc Am-jrlkaanscho rogeerlng, die toch al lact genoeg van den oorlog ondervindt, neemt ten opzichte der strijdende partijen een andero bon ding aan dan de Grieksche dit gedaan heeft. Gat deze dan vechtenden gelegen heid, hnn geschillen op Griekschen grond te beslechten, de Amerikaan sche regeering streeft er naar, de strijden den zoo ver mogelijk van haar gebied verwijderd te honden. Daarom is de actie van den Duit- sohen onderzeeër, de U 53, voor de Amerikaansche kast,voor de regenring te Washington aesr onaangenaam geweest. En waar die onderzeeër zich op zQn recht beilep, vQ&ndolQke oorlogssche pen bulten de territoriale wateren daar aan te vallen waar bQ ze op z(Jn weg aantrof, heeft de Amerikaansche regeering besloten, maatregelen te nemen waardoor iets dergelijks in de toekomst, in de nabijheid der Ameri kaansche kust, onmogelijk zou ge maakt worden. ZQ heeft das de Engelsche regee ring verzocht, de Engelsche kruisers niet meer langs de Amerikaansche kust te doen patroullleeren ln de stille hoop, dat, door het wegnemen van de oorzaken ook de ernstige gevolgen ln de toekomst achterwege zullen blijven. Dit patroullleeren van Engelsche schepen voor Amerikaansche havens heeft de regeering te Washington reeds lang als een hiuderlQke eon- tröle op de ln- en uitvarende koop vaardijschepen geveeld en daardoor als eon opzettelijke belemmering van den Amerikaanschen handel. Amerika de grootste neutrale staat, is tevens de machtigste der onzijdige mogendheden, en waar de Engelsche autoriteiten voor de Grlekeehe protes ten de schouders ophaalden, daar worden da Amerikaansche eischen steeds met bjzundero zorg onderzocht en zoo mogelijk tot hun inwilliging besloten. Ook thans heeft de Engelsche regee ring weer aan de eischen ge volg ge geven en is het patruUleeren langs de Amerikaansche kust gestaakt. Op een vraag in het Hoogerhuis gedaan, heeft minister Grey medege deeld, dat de En-elsohe schepen hun wettige rechten volgens het volken recht niet te halten zQa gegaan. Evenwel waren roods sedert langen tjjd Amerikaansche protesten tegen het optreden van Engelsche kruisers op de Amerikaansche kust ingekomen. Zoo was reeds in September 1914 een draadloos telegram van het Engelsche oorlogsschip Suffolk* met verzoek om voorraden en nieuwsbladen opgevangen, waarvan de Amerikaansche regeering geen herhallDg duldde, wilde zQ bet ge beurde niet beschouwen als het ge bruik maken van Amerikaans Jh ge bied als basis voor bevoorrading en Inlichtingen omtrent bewegingen van schepen door middel van de bladen. Ook nadien heeft de Amerikaansche regeering meermalen te verstaan ge geven, dat bet rondzwerven van En gelsche kruisorB in de nabijbeid van Amerikaansche havens als een on- vriendschappelQke handeling zou wor den beschouwd, die de Amerikaan sche regeering zon noodzaken, ln den een of anderen vorm op te treden. De Amerikaansche regeering achtte het patroullleeren van vijandelijke kruisers langs do Amerikaanscie kust, dicht b{| de territoriale wateren, niet overeen te brengen met het optreden, dat van de oorlogsschepen eener be vriende mogendheid in t(jd van oorlog mocht worden verwacht. De voort durende bedreiging van zulk optreden voor de vrQheld van den Amerikaan- Bchen handel beschouwde zQ als hin derlijk en ouhoffsluk jegens de Ver 66nigdo Staten. Op een vraag, door de Engelsche regeerlng gesteld op grond waarvan operaties van oorlogvoerenden, die wettig waren ln het eene deel van de volle zee, ln een ander deel voor on wettig werden gehouden, antwoordde de regeering van de Ver. Staten, dat de Ecgalsche schepen met werden beschuldigd van het overschrijden van hnn strikt wettige bevoegdheid vol gens het volkenrecht, doch dat de klachten der Amerikaansche regeering waren gegrond op de prikkeling, die de voortdurende aanwezigheid van oorlogsschepen van oorlogvoerenden ln de dichte nabijheid van havens der Vereenigda Staten uitteraard in een onzijdig land veroorzaakte. Waarschijnlijk zijn de Amerikaan- sehe eischen aan Engeland ditmaal in wat scherper vorm gesteld geweest. Minister Grey toch deelde mede, dat, hoewel de Engelsche regeering volhield, dat zij volgens het strikte volkenrecht bevoegd was om vrQelQk overal buiten de territoriale wateren te opereeren, zij aan het verlangen der Amerikaansche regeering, om haar schapen terug te trekken, voldaan heeft De Amerikaantche regeering heeft inmiddels van haar zijde krachtige maatregelen genomen om te voorno men, dat Amerlkaansch gebied door een aer strijdende partijen voor onge- ooiloofde handelingen misbruikt xou worden. ZQ heeft een marine-officier met het toezicht op het draadlooze station van de ,New York Herald" belast om to verhinderen, dat sobepen op see door middel van dit station worden inge licht over de actie der dutkbooten. Alle andere draadlooze stations te New Yark en aan de kust zQn gesloten. Om zich de vechtenden nog verder van het lijf te kunnen houden, heelt de Amerikaansche minister van bui- tenlaadzche zaken, Lansing, het voor nemen, da breedte der Amerikaansche territoriale watoren belangrijk uit te breiden. Deze bedraagt thans voor alle landen drie mijl, doeh de minister acht deze afstand, met bet oog op den verhoog den schootsafstand van kust- en ma- rlnegeschut, veel te gering en heeft daarom het plan, voor da Vereenlgde Staten een territoriale grens van veer tig m()l uit de kust vast te stellen. Dit optreden van de regeering van een onsQdigen staat om de vechtenden zoo ver mogelQk van haar grondgebied verwijderd te houden, belooft voor Amerika gunstiger resultaten dan het Grieksche systeem, de strijdenden op eigen grondgebied gelegenheid te geven, bnn geschillen te beslechten. Griekenland iB na de eerste schrede op het hellende vlak steeds verder ln den afgrond der zelfvernietiging ge stort. Nog heeft de wettige Grieksche regeering zich niet, aan handen en voeten gebonden, aan de geallieerden overgegeven, nog tracht zQ zich in een schijn van zelfstandigheid te hul len, die evenwel zoo doorzichtig ls, dat niomand zich er meer door be driegen laat. Over den toestand in dit ongeluk kige land, dat onder de liefkozingen van zQn natuurlijke beschermera* doodgedrukt iz, spreken we weer in een volgend artikel. In den laatiten tQd is menigmaal de vraag op den voorgrond getreden, wat voor een kleinen staat, die aan zijn marine niet veel ten koste kan leggen, beter is: het aanbouwen van weinig groote schepen ot van meer dere goedkoopere onderzeebooten. Een antwoord daarop kan wellicht een telegram uit Berlijn vau Woensdag j.l. geven, waarin vermeld wordt, dat de commandant van de ,U 35* de orde „pour le mérite" beeft gekregen voor de resultaten in den oorlog met deze onderzeeboot behaald. Uit een overzicht van de verrich tingen vac dezen onderzeeër blijkt, dat hij 126 schepen met een inhoud van 270000 ton in den grond heeft geboord, waaronder de Franscbe kruiser „Rlgel" en de Engelsche krui ser „Primula". Voorts bracht deze duikboot de halpkrulsors .Gallia", „Provence" en „Minneapolis* tot zin ken, benevens verscheidene vijande lijke transportschepen met bestem- miag naar Saloniki. Waar de waarde van een marine schip bepaald wordt naar de mate van schade, welke bet den vijand kan toebrengen, ls wel het beste pleidooi voor den aanbouw van onderzeeërs de mededeeling, dat de ,U 35", die zeventien geveehten doorstaan heeft, in den tijd van zijn optreden den vijand een schade van niet minder dan 450 millioen mark beeft berokkend. Van geen der Europeesehe oorlogs- terrrinen vallen ditmaal bQzonderhe den van eenige boteekenls te ver melden. Biuneniaud. Een verzoek. „Naar wQ hoorden, aldus De Nieuwe Crt'\ moet mevrouw Aletta Jacobs gisteren voor den aanvang van het debat over de Grondwetsherziening, tot den Voorzitter der Tweede Kamer het verzoek hebben gericht haar te vergunnen de meening van baar geestverwanten inzake het vrouwen- kiearechtin de vergadering der Kamer uiteen te zetten I" Het antwoord van den heer Goeman Borgeslus vermeldt het blad niet. Hat zal vermoedelijk wel afwijzend zijn geweest. Verbod van uitvoer van zaden. Het Stbl. no 477, bevat een Kon. besluit van den l7den dezer, waarbQ de uitvoer van radijs-, sla-, komkom mer-, cichorei- en andijvlezaad wordt verboden van den dag der afkondiging van dit besluit. De Kroon behoudt zich voor, dit- verbod tQdelijk op te heffen ot in bQzondere gevallen daar van ontheffing te doen. Art. 192 van de Grondwet. Het hoofdbestuur van de Maatschap- pQ tot nut van 't algemeen heeft zich met een adres gewend tot de Tn rede Kamer, waarin het verklaart in hoofd zaak met groote instemming te hebben kennis genomen van de voorstellen van de zoogenaamde Besredlglngi- commisile. De in verband met deze plannen voorgestelde wijziging van art. 192 der Grondwet laat echter plaatz voor twijfel, of de bedoelingen der Bevredlglngscommlssle, zooals deze ln haar wetzvoorstellen en memo ries van toelichting zijn neergelegd, ln het ontworpen Grondwetsartikel wel voldoende tot haar recht komen, met name of daardoor zekerheid ver kregen wordt. le. dat overeenkomstig art. 16 ven het ontwerp v&d wat tot wQzlging en aanvulling van de wet tot regeling van het lager onderwijs, 1, Onderwijs ln elke gemeente voldoend lager onderwijs zal worden gegeven in een genoegzaam aantal scholen, welke voor alle kinderen zonder onderscheid van godsdienstige gezindheid toegan- kelQk zijn. 2e. dat naar de woorden van paragraaf 1 der Memorie van toelich ting, behoorende bQ genoemd wets ontwerp (algemeene beschouwingen) het bQzonder algemean vormend lager onderwijs, dat, naar denzolfdeo maatstaf als het overeenkomstig open baar onderwQs, voor geldelijke voor ziening in aanmerking zal komen, aan even hooge eischen van dengdelQkheid zal voldoen alt aan het openbaar on derwQs worden gesteld. Adr. verzoekt, het voorgestelde art. 192 der GroDdwet slechts aan te ne men na zoodanige wijziging, dat daarin is vastgelegd, le. dat overal in den lande van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwQs zal worden gegeven, met altzonderingen door de wet te regelen, met dien verstande, dat in die gemeenten, waar znlk een uitzonderingsgeval zal be staan, van overheidswege aan allen, die dat wenschen, gelegenheid zal werden gegeven tot hot ontvangen van voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwQs 2e. dat het bQzonder algemeen vormend lager onderwQs, dat, naar denzelfden maatstaf als het overeen komstig openbaar onderwQs, voor geldslQke voorziening in aanmerking zal komen, aan even hooge eischen van dengdelQkheid zal moeten voldoen als aan het openbaar onderwQs wor den gesteld. Vrijnelling van dienst voor hulp bij den landbouw. De opperbevelhebber heeft de vol gende order gegeven Teneinde tegemoet te komen aan de bezwaren, welke in sommige doe len van ons land bQ den landbouw ondervonden word n, bepaal ik, dat aan militairen, die langer dan 8 V» maand onder de wapenen zQn, tot een aantal van 5% der presente sterkte, door de compagnies- en over eenkomstige commandanten, mits de belangen van den dienst en de veilig heid daardoor niet worden geschaad, geheels of gedeeltelQke vrQstelling van den dienst (uitgezonderd van waeht- en grecsdiensten) kan worden verleend om uiterlijk tot einde No vember, mits binnen een kring van één uur gaans van de kwartieren hulp te verleenen aan de landbouwers, mits de overtuiging bestaat, dat de hiertoe verelschte werkkrachten door die landbouwers niet zelfs niet nlt de geïnterneerde militairen zQn te verkrQgen, terwQl het voor dezen arbeid aan de militairen te betalen loon niet minder mag bedragen, dan het loon, dat ter plaatse voor den verrichten arbeid aan de arbeiders in den regel wordt betaald. Vorenbedoelde hulpverleening mag alzoo geenszins strekken tot bena- deeling van de arbeiders, die in da nabQheld woonachtig zQn. Het verdiende loon mag door de militairen worden behonden. ZQ, die van de vrQstelling van dienst gebruik maken, genieten tQdens den dnur daarvan geen periodieke verlovendientengevolge verzuimde verlofabeurten worden niet iogehaald. Staas-nieuws. zondagssluiting apotheken. Zondag 22 October zal de apotheek van don heer La Porte voor bet pu bliek zQn opengesteld. Bevolking. le helft October 1916. Ie gekomen Joh. Zuldweg, bakkersknecht, nlt Kapelle, Lange Kerkstraat 27 j F. MaQs, Dir. BQksdagnormaalsehooI, uit KattendQke, Oostslngel 256; Ca. G. Rentmeester, apot -assistente, uit Apel doorn, Groote Markt 66; C. A. Limo- nard, kellner, uit VlisBlngen, Groote Markt 3B. A. van Geyn. asslst.-Poit., uit Amsterdam, WQngaardstr. 54; P. M. Maglelse, hoedenmaker, uit Kloe- tinge, Naaste pad 78; L. Steutel, chauffeur, uit Hoek, Klokstraat 155 J. A. Janse, koopman, uit Middelhar- nis, Kleine Kerkstr. 262Chr. Slnke, zonder beroep, uit Kloetinge, Klok straat 163L. L. van Hoorn, timmer mansknecht, uit Hilversum, Bocht van Gulnés 113. Vertrokken H. Langeveld, kantoorbediende, naar Axel; M. van Sidderen Maas, letterzetter, naar Alphen a.d. BQn P. van Sabben, leeraar Wiskunde, naar Leeuwarden H. J. de Jeu, telegrafist, naar Botterdam. Doopsgezinde Gemeente. Zondag 22 October, 10 u. v.m., ds. Slemelink. Jubileum mevrouw coblingh vorderman. Het ls wel een ontchoogeling voor de bejaarde artiste geweest, In Goes Woensdagavond een betrekkelQk leego zaal te vinden. Nog was zQ In den roes van de grootscho huldiging van den vorigen avond, toen voor een stampvolle schoawburgzaal en een opgetogen publiek telkens weer nieuwe bloem stukken werden aangedragen en de voorzitter van het eere-comlté haar, onder daverend applaus, de toezegging van een huidoblQk deed, dat geest driftige bewonderaars de kunstena- ressa bij haar afscheid wilden aan bieden. VQfendertig jaren lang heeft me vrouw CoelinghV order man het veel- elschende Hollaiideche publiek van baar kunst doen genieten, en nu, bQ haar vertrek naar Indië, bQ het af scheid van haar land en haar werk kring, maakt de kunBtsnaresse, met een voor haar bewerkt blQspel een tour- née, om het geld, dat zQ voor haar toekomstplannen noodig heeft, door eigen kunst-uiting bQeen te kunnen brengen. En daarom was het zoo jammer, dat Goes alt nummer twee op het pro> gramma stond, dat onmiddelQk na het optreden ln Den Haag, waar de artizte bekend en geliefd is, een tweede op treden in Goes moest volgen, waar weinigen zich mevrouw Coelingh Vordermr.n herinneren en nog weini- ger zich voor haar afieheidstournée schenen te Interesseeren. Geen volle zaal lachte hier de actrice tegen, geen bloemen stonden gereed, om op het juiste moment door Qverige dienaren naar het tooneel gedragen te worden. Maar de toehoorders, die Woensdag avond naar de „Print van Oranje" waren gekomen, hebben zich toch wel een uiterst tevreden en dankbaar publiek getoond. Zelden heeft ln onze schouwburg zaal, als wQ aan de kolfxaal van „De Prins" dien weidscbon naam nog eens mogen toekennen een zoo hartelQk applaus weerklonken, zelden hebben we bier ter ztede het publiek zoo zien meeleven in het gebeuren op het tooneel. En dat is zeer zeker te danken ge- weestaan het bekoorlQke spel van mevr. CoeliDgbVorderman, die ln „De Nicht* volop gelegenheid kreeg, haar talent als actrice te doen waardeeren en bewonderen. Het stuk zelf, naar oen oud gegeven van Roderlch Benedix door den heer G. Inventor voor deze actrice bewerkt, kan niet bogen op groote knnztwaarde. Het ls een blQspel ln den waren zin des woorös, waarbij het publiek telkens weer geniet van de koddige verwikkelingen, de goedkoope tooneol- trucjns, als het verwisselen van brie ven en ten slotte van het operette achtige slot, het samentreffen van een geheele verliefde familie ln hetzelfde tuinhuisje op hetzelfde afgesproken avond-uur. Maar het stuk is een juweeltje voor de scheidende kunstenareese, omdat zQ er volop gelegenheid in krQgt, haar groote talenten op duidelQke wQze te doen uitkomen. ZQ typeert alleraardigst de oude vertiouwde nicht, de goedige oude dame, wie van alle zQden geheimen worden toevertrouwd, die overal raad moet verschaffen en ten slotte de bewerkster wordt van het geluk van

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1916 | | pagina 1