Binnenland. Art. 192. De motie, door den partijraad der S. D. A. F. eenstemming, met altzon dering van oenlge weinige onthoudln- gea aangenomen, lnidt als volgt: De Partijraad, overwegende dat het Regeerlngs- voorstel tot wijziging van art. 192 der grondwet het middel kan zün. °m te komen tot oene verhouding tnsschen het openbaar en het bizonder lager onderwijs ln den geest der Groninger Sehoolmotie, en das in zijn algemeene strekking dient te worden aanvaard dat echter dat voorstel wèl de flnan- cieele gelijkstelling der bizondere school met de openbare, onder den waarborg van vrijheid van richting bevat; doch de waarborg van mate- rieele gelijkwaardigheid daarin niet uitdrukkelijk is opgenomen verwacht, dat de soc.-dem. Kamer- fraktle zal medewerken, om dezen waarborg in het artikel opgenomen te krijgen en geeft het P.B. in overweging, omtrent do voorstallen der Bevredi gingscommissie tot uitwerking van het nieuwe grondwetsartikel, getoetst aan de verschillende eischen der Groninger Sehoolmotie, tijdig een Uitspraak der Partij tl" te lokken. V Het bericht over de stemming in de Vereenfging van Hoofden van Scholen in Nederland over de wjjzlglrg van art. 192 van de Grondwet is naar de N. R. Ct. meldt, niet geheel juist. Er kwam namelijk niet In uit, dat de stemming liep O'-er de floancieele gelijkstelling van het openbaar en het bijzonder onderwijs. De voorstemmers gaven daarmee nog niet te kennen, dat zij het voorgestelde Grondwets artikel wenschen te aanvaarden. Bij het uitschreven van de stemming heeft het hoofdbestuur te kennen gegeven, dat het voornemens was, hoe de stem ming ook msoht uitvallen, er op asn te dringen, dat de 4de alinea, waarin voorgeschreven wordt, dat overal in het rijk van overheidswege de gelegen heid gegeven wordt tot het ontvangen van voldoend openbaar onderwijs, hersteld worde in den ouden vorm Er wordt overal in het rijk van over heidswege voldoend openbaar lager onderwijs gegeven. Distributie van suiker. In een Maandag te Utrecht gehou den vergadering, uitgeschreven door den Nederlandsehen Suikerbond en den Nederl. Grossiersbond, werd met algemeene stemmen besloten den minister van L. N. en H. telegrafisch het volgende request toe te zenden: Do drukbezochte vergadering van grossierB ln suiker, enz van oordeel, dat de distrlbntie niet goed ls gere geld, verzoekt Uw Excellentie maat regelen te nemen, dat daarin veran dering kome, en wel: I. door benoeming van meer gros siers ln het snikerdlstrlbutie-kantoor, Bulkerbureau en bureau vau advies; 2 door, wat de prijzen betreft, de regeling van het vorige jaar weer in het leven te roepen 3. door zorg te dragen, dat aan de belangen der grossiers in zooverre worde tegemoet gekomen, dat de dagstaten in weekstaten worden ver anderd en niet aan de commissionairs, maar direct aan het distribntiekantoor kannen worden gezonden; 4. dat suiker kan worden afgeleverd zonder tusschenkomst van burgemees ters. Ten slotte verzoeken z8 Uw Excellentie een commissie te ont van gen om dit request toe te lichten. Vrouwenkiesrecht. Namens het hoofdbestuur van den Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht is in een adres aan de Tweede Kamer met den meesten aandrang verzocht, in de voorstellen tot Grond wetsherziening, zoodanige wijzigingen ts brengen, dat bet kiesrecht aan de vrouwen op gelijken vost als aan de mannen ln da Grondwet worde tos- gekend. Uitbreiding van den Landstorm. lo. Behoudens het bepaalde onder 2o. behooron van 1 November 1916 af ook tot den landstorm voor zoover zij alsdan niet reeds daartoe behooren de personen, bedoeld in art. 1 der genoemde wet van 31 Juli 1915, die zijn geboren in 1888. 2o. Degenen der onder lo. bedoelde personen, die vrij willigen dienst bij de zeemacht, bij het leger hier te lande, btj de gouvernementsmarine in Ne- derland-Indië of bij de koloniale troe pen hebben vervuld eu op 1 Novem ber 1916 niet zijn gevestigd binnen het R®k, in het Duitsche Kijk of in het KoDinkrfik België, komen eerst tot den landstorm te behooren op den dag, volgende op dien, waarop z(j zich aldaar mochten vestigen. 3o. BS da inschrijving voor dsn landstorm van ds onder lo. en 2o. bedoelde personen kan worden afge weken van de bepalingen van het Landstorm beB.uit, voor zoover dit door den minister van oorlog wordt bepaald. Winteraardappelen. OfficieelWanneer in gewone om standigheden (in vredestijd) de oogst van aardappelen, geschikt om te wor den gegeten, niot groot is, dan is dl slechts ten deele een bezwaar, omda ln dat geval, door aanvoer nit het buitenland in het tekort hier te lande ls ts voorzien. Nu ons land rondom is ingesloten door oorlogvoerenden, kan die aan voer niet plaats hebben en zijn w(j op onzen eigen voorraad aangewezen. En hiermede dient rekening te wor den gehouden, nu de oogst van est- aardappelen dit jaar zeer te wenschen overlaat. Zooals niet onbekend ls, onder scheidt men twee hoofdsoorten van aardappelen en wel: die, welke ver bouwd zfju op kleigronden en die, welke verbouwd zijn op zand- eu veengronden. Over het algemeen kunnen de aardappelen van den klei grond, Bravo's, Blauwen, Bonte Blau wen, Erisia's, de Wets en Industrie het langst bewaard worden en zjjn zj midden Juni nog goed. Zsndaardappelen (als Eigenheimers, Groninger kronen en Rooda Stars) z8n minder hondbaar, waarom het als van zelf spreekt, dat deze laatste soorten dus nu het eerst moeten worden gegeten, ook door hen, die in normale jaren andere aardappelen gebruikten. Indien het publiek zich in het ko mende voorjaar (als de meeste zand- aardappelen ongeschikt voor de con sumptie z(jn geworden) voel moeite en last wil besparen, dan moet het zich er ln schikken om thans eerst die aardappelen te eten, die de ro- geerlng als eetaardappelen beschik baar stelt. Deze aardappelen knnnen tot Febru ari as. voor winterprovisie worden opgeslagen, en zij, die gewoon zijn hun voorraad voor den winter op te doen, zullen goed doen, thans ook tot Februari a s. van de beschikbaar gestelde zandaardappelen hun provisie op te Blaan. Daarna worden de klei aardappelen in consumptie gebracht en kan men voor de rest van den t8d dan daarvan inslaan. In verband hiermede heeft de re geering het noodig geoordeeld een verbod uit te vaardigen om bovenge noemde kleiaardappblen van de eene plaats naar de andere te vervoeron en zullen verzoeken (die reeds menig vuldig inkomen) om van de winter provisie elders bestelde aardappelen te mogen ontvangen, steeds worden afgewezen, zoolaDg dit vervoerverbod niet is opgeheven. Wanneer het publiek medewerkt, zal alles zön vrij normaal verloop hebben. Werkt het bij de aardappel voorziening evenwel niet mede, dan zal het einde zijn last dragon, maar dan zal er ook geen enkele raden zijn om klachten te laten hooren. Verlenging van dienst. Er zijn wetsontwerpen ingediend tot hot langer in dienst houden van lngelijfden b(j de militie eu dienst plichtigen bij de landweer en tot ver lenging van deu dienstplicht bjj den landstorm. Fruit naar Duitschland. Da Nederlandsche Vereeniging van Exporteurs heeft de heeren Ebben te Tlel en Van Berlichem te Rotterdam afgevaardigd naar Berlijn om daar, bijgestaan door den heer Von Sacher, secretaris van de Nederlandsche Ka mer van Koophandel te Dusseldorf, bepalingen te treffen voor dan invoer van fruit vanwege de Vereeniging in Duitschland. Staten-Generaal. Tweede Kamer, De Kamer behandelde gisteren eenige aanvullingsbegrootingeu van Binnen- landscbe Zaken, waarbij voornamelijk de kosten voor vluchtoorden eenige discussie uitlokte. Langdurige werd van gedachten ge wisseld over de vraag of een gebouw, dat als school en bewaarplaats voor decoratieve kunst ingericht wordt met f 36.000 te duur betaald is. De algemeene beschouwingen over grondwetslierziening zijn vervolgeus door den heer Van Tdsinga (C.H.) in geluid, die de memorie van antwoord van den minister van Binnenlandsche zaken scherp becritiseerde. Spreker bleef zich verzetten tegen de onafwendbaar gebleken noodzakelijkheid om de uit breiding van het kiesrecht van de verst mogelijke strekking te doen zijn. Deze afgevaardigde kant zich boven dien sterk tegen vrouwenkiesrecht, daar hij meent, dat de vrouw een hoogere zedelijke roeping heeft dan afgevaar digden voor de St. Gen. te kiezen. Wel is hij voorstander van de verkies baarheid der vrouw. Geheel uitschakelen uit de politiek wil hij de vrouwen niet. De heer Van Idsinga is voorstander van eea vrouwen raad, door vrouwen gekozen, met de Koningin als voorzitster, in welken raad alle vrouwenkwesties behandeld kunnen worden. De raad zal daarbij het recht van initiatief in de wetgeving hebben doordat hij wetsvoorstellen aan de volksvertegenwoordiging mag zenden en die door vrouwen in de Kamer kan laten verdedigen. Mevrouw Aletta Jacobs,die de Kamer zitting bijwoonde, zal van de nienwe gezichtspunten, die deze afgevaardigde aangaf, zeker met belangstelling kennis genomen hebben. Hij kantte zich tegen evenredige vertegenwoordiging, daar zij het partij wezen nog sterker op den voorgrond zal brengen. De heer Van Idsinga wil evenwel het voorgestelde art. 192 aanvaarden, wan neer in (1e addilioneele artikelen een regeling wordt getroffen, welke de rechterzijde voldoende waarborgen voor goede uitvoering biedt. S t ads-nieu w s. Geslaagd. De heer Th. E. M. Mudde alhier behaalde te Amsterdam de acte vr®e en orde oefeningen. Optreden Mevrouw CoblinghVouderman. In verband met het optreden heden avond hier ter stede van mevrouw Coellngh—Vordermau op haar af- seheidstournéc door onB land, ls het ons een genoegen te kannen mode doelen, dat de jubilaresse gisteravond by haar optreden in ,Ds Nicht" te 'a Gravenhage op buitengewone w8ze gehuldigd is. Het Hbl. schrijft aan het slot van zijn tooneelverslag .NatuurlCk was het eind goed, al goed. Ze .kregen mekaar*. Dat var- heugde ons voor nicht, voor de jubi laresse, wier naam hier boven Btaat en die zich, naar men weet, na een waar!8k wel besteed tooneelleven in Indië gaat vestigen. Z(j was de heldin van d=n avond. Zelden zagen en hoorden ws dank baarder publiek. Het leetde Innig moe, te innig haast. Telkens misten we van wat er achter het voetlicht gezegd werd door de nltbnndige b® valsbetui- gingen daarvöör. We doelden er op hot was oen publiek met weinig too- neelervaring. Na de vertooning ls de bejaarde en nog zoo fnttig irtsscho artieste gehul digd. Bk) ontstentenis van den heer Crena de Jongh sprak de heer R. J. Happel haar toe, terwijl er bloemstuk na bloemstuk opgedragen werd. Be deesd en vergenoegd heeft zjj toege luisterd. Eo toen de spreker haar verzekerd had, dat later de namen van do deelnemers aan het huldeblijk haar zullen geworden en de vertrek kende een .souvenir" aangeboden had, heeft mevrouw Coeliogh zelf ontroerd haar innigen dank uitgesproken. Daar na heeft hst handgeklap opnieuw gedaverd, zooals hot bij haar opkomen en eenige malen na eon geslaagd verdw8nen b(j open doek had gedaan. Dat ze die hulde verdient, ia gisteren gebleken, 't Moge gezegdmevrouw Coellngh ls op ons tooneel en voor namelijk bij de .Rotterdammers" een tweede glaniflgftur. Dat pleit voor haar zelfkennis en haar geweten van ge boren actrice. Levendig en fleurig, schalksch en vol fijne zetten was haar spel. Zooals z8 een zinnetje als,nou merk ik pas, dat mjjn oogen slecht beginnen te worden* langs haar nens weg zegt 1 En dan het spel van haar kleine handen, gestaag die rake en scherpe Intonatie, dat schilderachtig en malschnatnurl®ke als van een Bles figuur menig jongere kan daarvan leeren*. WS herinneren er aan, dat op alle rangen in de ,1'rlns van Oranje* nog plaatsen verkrSgbaar zijn. Laat ds ontgoocheling over het ver schil tnssehon Dinsdagavond ln Den Haag en Woensdagavond in Goes voor de gevierde kunstenaresto niet te groot zjjn. Ontvreemd. Alhier is in den nacht van Zaterdag op Zondag by den heer S. op den Ouden Singel oen schaap uit de welde ontvreemd. Door den heer S. Is by de politie aangifte gedaan, die een ondersoek instelt. Provincie-iiieu ws. Wlsaenkorke. Zondagnacht it aan den djjk van dan Vlletapolder een mfln aangespoeld. Deze mgn is door de militaire wacht Maandagmiddag tot zinken gebracht door ze lek te schieten. Gelukkig is z8 niet ontploft. Krabbendljke. Maandagavond hield de afd. „Krabbendijko" van den V. D. B. een openbare vergadering. Do opkomst was talryk, eea twintigtal vrouwen waren mede onder het gehoor. Als spreker trad op Mr. J- A. Fokker uit Leiden, die uitvoerig de geichie- den la van het kiesrecht besprak en een lans brak voor algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen. Met aandacht werd deze rede ge volgd. Daarna trad mevrouw Geil! Marcus voor den katheder en droeg gevoelvol voor ,Het nieuwe licht, dat komen zal", hetwelk niet minder in den smaak viel b8 de toehoorders (essen). Daarna werd met algemeene stemmen do volgende motie aange nomen ,De openbare vergadering, georga niseerd door do afd. .Krabbendyke" van den V. D. B., gehouden op Maan dag 16 October 1916, spreekt de wen- schelUkheid uit, dat het resultaat der thans ondernomen Grondwetsherzie ning moge zyn, dat het algemeen kiesrecht voor mannen en vronwea in de grondwet worde vastgelegd." Heden werd op last van don burgemeester do broodkaart van E. 8. ingetrokken, nadat twee koer was geconstateerd, dat het regeeringshrood als varken Bvoer werd gebruikt. Donderdag 2 Nov. a s. zal voor de Reder8kerskamer .Nieuw Leven" optreden de heer Henri Dekking, letterkundige te Rotterdam. HU zal voordragen .Faillissement van Bjoiw- ■on". Biennis het vorige jaar, toen hy .Cyrano de Beigerac" voordroeg, belooit het een avond te worden van hoog kunstgenot. Wolfaartsdijk, Thans is ook het derde Blactitoffor van het vergiftlgisgs- drama, de heer Pot, overleden. Oudelands. Door den Commissaris der Koningin zjjn tot lid van het college van zetters alhier benoemd de h6eren M. Meeuwse en J. v. d. Poel. lerseke. Na een onderbreking van 8 jaar 1» hier Maandagavond weer een landbouwwlctercureus begonnen met 14 leerlingen. Onderwyzera zyn de heeren W. van Koeveringen te Wemeldlnga en J. Oom alhier. Gebrek aan deelneming was oorzaak, dat er na den winter van 1908/9 niet zulke cursussen konden gehouden worden. Waarde. Beroepen is by de Ned. Herv. kerk (toez.) do heer P. Wyn- gaarden, hnlppr. te Berginthelmer- veld (OverSsel). JLandbouw, Veeteelt en Visscherij. Oesters. In de maand September 1916 zijn van uit Zeeland verzonden naar onder staande landen Nederland 221000 oesters Engeland 60000 België 1.106000 Totaal 1.441000 oesters. In dezelfde maand van het vorig jaar bedroeg dezs hoeveelheid 2.207000 oesters. Gemengd Meuws. Hcllandiche schoener verongelukt. De stoomtreiler .Anna Joslna" 1JM. 169 heeft Maandagavond te IJmuiden aangebracht de Zes opvarenden van den Hollandschen Bchoener .Pacific", dia thuis behoorde te Groningen, ka piteln A. Goumare, uit Stad aan 't Haringvliet, van de reedery Mnllerte Dordrecht. De schoener was Vr8dag j.l. mot een lading anthraciet van WeBt-Hartlepool naar Chrlstlania ver trokken en werd Zaterdag door een geweldigen storm overvallen, die aan hield tot Maandag. Toen waren de zeilen aan flarden geslagen, en door de hevige golven, die over het schip sloegen en ln de plek en in de ruimen waren doorgedrongen, was het ichip in zinkenden toestand geraakt Maan dagmiddag werd de noodtoestand van het schip, waarvan ook do acho.ipi- boot onklaar was, opgemerkt door de bemann ng van den IJmuider stoom treiter, alt met eigan ecoapsboot de in nood verkeerende bemanning van bet wrak geslagen zeilschip haalde en na goede verzorging te IJmuiden aanbracht. Deraillsment. Maandagavond om streeks half acht heeft aan het station to 's Hertogenbotch een déraillement plaats gehad. Een goederentrein, ko mende uit de richting Nijmegen, ont spoorde tengevolge van verkeerden wissenstand. 12 wagens liepen op en over elkander, enkelen ervan versplin terden reheel. Eenige schapen en biggen werden gedood ol gewond. Door het derailement werden 4 lij nen versperd. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor. De materieels schade is zser groot. ,Hcvige onlusten te Rotterdam Stal u gerust lezer, sehryft hetHbl.", ze z6n niet werkelijk voorgevallaD, die onlusten, dat oproer, die muiterj maar ln Stockholm gelooft mon het vast, op gezag van .Sveuska Dagbladet" van 12 deier. WO ont vangen een uitknipsel uit een ander Zweadech blad, waarin het bericht overgenomen ls. Onder den titel, die hierboven staat, vindeu wij daar onder hoofdjes, wel geschikt om de aandacht der lezers te trekken.Ar tillerie moeat gebruikt worden tegen de oproerige militairen", en „Ver- schrlkkeiyke ontploffingen, groote ver liezen aan dooden en gewonden*. Dan volgt: .Volgens e9n hier aangekomen par ticuliere mededeeling van goed onder richte sjjdo, waarvan .Sveuska Dag bladet* ln staat gesteld is kennis te nemen, heeft een hevige ontmoeting tussehen militairen eu politie plaats gehad te Rotterdam. .In een van de stadsscholen, in de zoogenaamde Kuyperechool (zoo ge noemd naar den minister van staat Knyper), lagen twee compagnieën Ingekwartierd. Zondag 2 Oetober had den sommigen van deze soldaten meer aleoholiseben drank gebruikt dan zy konden verdragen en gedroegen zich zeer rumoerig in de straten. De stedrlCke politie was ten Blotte ge noodzaakt den troep in bet huis van voorloopige bewaring te brengen, dat in de buurt van de gelegenheidska- zerne gelegen ls. De kameraden van de gearresteerden waren zeer ver stoord over dit optreden van de politie en morden hevig. .Den volgenden morgen was de ontevredenheid zoo hoog gestegen, dat een volledige muiterij nitbrsk. De manschappen joegen hun officieren weg, trokken naar het huis van be waring, waar z8, na een korten tegen stand van de politie, den toegang forceerden en de gevangenen bevrijd den. Daarna trokken zy terug naar de school, en daer verschansten »y zich .Iotucsehen had burgemeester Zim merman getelegrafeerd om vertrouw bare troepen nlt Den Haag, die echter eerst aankwamen, toen alles afgeloo- pen was. De heele politiemacht was aan het begin van de straat bijeen gebracht en ook de in Rotterdam liggende mariniers waren ontboden. .Daar het na verscheidene geweer- vnursalvo's onmogeiyk was gebleken de muiters op die wjze te doen bok ken, besloot men de school met lichte artillerie te beschieten. Een stuk werd aangeveerd en het bombardement begon. Hy esrito schot ging het doel voorby en trof een naburige bier brouwers, midden in den voorraad koolznurcyllnders. Deze ontploften en richtten een vreeaaiyke verwoesting aan. Do brouwer® werd geheel ver nield en ook de omliggende gebouwen leden zware schade. Maar dit was niets tegen wat gebeurde na een beter gericht schot, daar de ammunitie- voorraad in de middenste verdieping van de school in de lucht vloog. In ds heele buurt vlogen de vensterrniten in stukken, van de school waren slechts ruïnes over en de weinige in leven ge bleven soldaten vonden het nn maar beter te capitnleeren. .Aan beide zjden waren de ver liezen aan dooden en gewonden zeer aanzienlijk. .Tier politieagenten waren gedood en tien zwaar gewond. De marinetroe pen schijnen zich bulten schot te heb ben gehouden. Wat de verliezen der mnlters aangaat, het was niet mogeiyk die precies op te geven, maar het is duidelijk, dat zy na de hevige be schieting en de twee ontploffingen, zeer aanzleniyk moeten zyn. ,Do ontroering over het schandaal is groot. De gemeenteraad heeft be slaten alle brieven uit de stad te censureeren en heeft eeu verbod nitgevaardigd de ln pnln liggende straten, waar de stryd gestreden is, te photografeeren. .Onze zegsman heeft het bericht gesonden ln een brief, die over Lelden werd gestnnrd." En nu te denken, dat als w8 zeg gen, dat van dit bericht niet één woord waar is, de Zweden waarschSn- lijk zullen denken, dat wy dat maar zeggen om de zaak geheim te houden. Hoe zou zoo'n bericht ln de wereld komen Een rare chineesch. Maandag avond maakte de landweerman G. v. d. L. nit Groningen in het eafé van P. V. in de Panl Krngerstraat te Rot terdam kennis met een Chineesch zeeman, vau een schip liggende in de Petroleumhaven. Later op den avond siju z8 samen weggegaan. Ten 11 uur werd daarna door politie en burgers, die op het hnlpgeroep van den Chi neesch kwamen aanloopen, do land weerman ernstig gewond gevonden by het stoomgemaal in de Pretorialaan. Naar het ziekenhuis vervoerd, bleek b8 een messteek ln den buik en een in de band te hebben bekomen en zijn toestand levensgevaarlijk te »8n. Da ChineeB werd gearresteerd, doch ont kende, ofschoon de landweerman zegt dat hy hem de stek-n beeft toege bracht. Ook het mes is op den Chinees bevonden. Avonturen van een Rus. Te Rot terdam is aangekomen een Russische soldaat, die ln Zeeuwich Vlaanderen over de grens kwam. Deze Rus ontvluchtte reeds eerder, toen hy als krftgsgevangene in Dnitsch- laud in eee kamp was ondergebracht. Dutfds in ons la'd aangekomen, scheepte by zich in op de „Batavier II", om r.aar Engeland over te steken. Toen na de „Bzta'ier II" naar Zee- brngge werd opgebracht, bevond hB zich trn tweeden male in krijgsge vangenschap. Met drie andere Russische krjjgs- gevanen werd by ditmaal te Brngge ln een cachot opgesloten. Een raampje in dit cachot word door hen openge broken en met een kameraad gelukte het hem zich daardoor ln vrBheld te stellen. De belde andere opgesloten Bnssen waren (e zwaar van postuur en konden zich onmogeiyk door hét openbroken raampje werken De beide ontvluchten spoedden zich naar de Hollandsche grens in Zeenweeh Vlaanderen. Een hunner, de nn aangekomene, kwam er over, zUn kameraad kwam met den elektrl- schen draad in aanraking en werd gedood. Jeugdige avonturier. Men meldt uit Schoonhoven Verlokt door het bekende avontuur lijke oorlogsverhaal van deu Rotter- damschen padvinder, heeft do 14-jarige H. G. alhier zich uit de voeten ge maakt, moet het doel over de grenzen te komen. De politie ls van een en ander op de hoogte gesteld, zoodat de oorlogsdaden van het jonge mensch wel aan deze zijde van de grens zullen eindigen. Gebrek aan haver. De Gorsel- icbe paardentram, die wegens gebrek aan haver Woensdag j.l. moest staken, hreft -weer met beperkten dienst gereden. Vermist. De 29 jarige juffrouw J. te Groningen, die in den namiddag

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1916 | | pagina 2