N°. 110 1916
Zaterdag 16 September 103de jaargang.
WALTER,
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel,
4i FEUILLETON
9* uitgave dozer Courant geschiedt Maandag Woensdag- en VrjjdagaTond
uitgezonderd op feestdagen.
PrJ» per kwartaal, In Goes f 1,batten Goes, franco f 1,25.
Afiondorlljke nommers 5 sent,
unending vee advertencies op Maandag, Woensdag
en VTUJDA.Ö vóór 13 uien,
Oe prfls der gewone advortentiën is van 1-5 regeisSO ct., elke regei meer 10 et.
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derielfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelgk- en doodsberichten on de daarop betrekking hebbend»
dankbetuigingen worden van 2—10 regels 1 1,berekend
iiewSsaaatmer» 5 «ent.
relefoonnunsaser 88.
Uitgave vac da Naamt Yaaaootsshap .Gseeehe Coaraat". öirectear G. W. tam Babnïvïljs.
Zij, die zich mat I October
op dit blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis-
Buitenland,
De strijd In en bulten Europa.
Wordt geen minnelijke schikking
verkregen, geen beslissends overwin
ning behaald, dan zal de oorlog nood
wendig door uitputting van één of
beide strijdende groepen moeten ein
digen.
Deze uitputting zal zich kenmerken
door gebrek aan menschecmaterlaal,
aan wapenen en munitie en aan alles,
wat noodig is om in de allereerste
levensbehoeften van de verschillende
volkeren te voorzien.
Voornamelijk het menschen materi
aal is beperkt. De ruim twee jaren
oorlog, welke thans achter ons liggen,
hebben reeds milllocnen slachtoffers
geeischt.Iederen dag dat de strijd langer
duurt, vallen dulzende jonge mannen,
welk te kort slechts uit steeds kleiner
wordende reserves kan worden aan
gevuld,
Waar Iedere oogst de voorraad
levensmiddelen telken jare vernieuwt,
waar de metaalvoorraad, noodig voor
de munitiefabricage, nog niet hoeft
ontbroken an het matorlaal van de
verbruikte projectielen weer voor de
schepping van nieuwe kan dienst doen,
daar is het duldelQk, dat een tekort
ln den strijd zich allereerst zal doen
gevoelen in den voorraad menschen-
materiaal, waarbij ée hoeveelheid,
welke dagelijks vernietigd wordt, in
zeer ongunstige verhouding staat lot
het quantum, dat door leeftijd en
lichamelijke geschiktheid als nieuwe
gevechtskrachten kan worden aange
worven.
Er komt dus al» teekon van gelel-
delflke uitputting allereerst gebrek, aan
strijdbare mannen.
Dat dit inderdaad Ingezien wordt,
bewijst wol het feit, dat men ln Frank
rijk fn Engeland groote waarde toe
kende aan hot Duitsche offensief voor
Verdun, waarbj, in den stormloop op
de vestingmuren, tienduizenden Duit
schers la weinige dagen den dood
vonden.
Dat werd een rechtstreeksche uitput
ting van Duitschlands krachten ge
noemd. De voorraad mecschenmate
rlaal versmolt voor do muren der
Fransohe vesting en niet zonder ge
noegdoening vroegen de militaire
medewerkers van de bladen der ge
allieerden zich af, of de reserves in
het binnenland nog wel gerulman t{d
voldoende zouden zijn om dergelijke
zware verliezen op behoorlijk wijze
aan te vullen.
Van Duitsche zijde is de verspilling
voor Verdnn van het kostbaarste wat
de oorlog kan vragen, betrekkelijk
spoedig ingezien en de stormloopen
Historische Boman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
,Hoe vroeg hij, nog niet over
tuigd, .was dan jonkvrouw Julia niet
in 't geheim uw...!"
,Ik beu immers een laaggeborene,
heer, en zoek m(J een vrouw tot de
kringen, waar ik thuis behoor 1' ant
woordde Walter ernstig.
„Vergeef me deze en alle beleodi-
glngcn, die ik u aandeed, en lk bid
u, eerbiedig m(|n geheim, zooals heer
Noland mij dat reeds beloofde. Ik deed
u groot onrecht aan, en dat spijt me
nu 1 Laat ons voortaan vrienden zfjn I"
Dirk meende, wat hij zei, oprecht.
Hartelijk drukten z(j elkaar de band
der verzoening.
„Bravol" riep Boland, „zoo mag ik
't zien. Laat ons hierop drinken en
vroolijk zjn, en hopen, dat de tijd
alles ten beste schikken mag, ook
voor mijn zus, die geen verdriet ver
dient I"
In de vroolpste stemming brachten
de drie vrienden den morgen door.
op de vestingwerken, waarby het
verlies van een regiment meer of
minder niet geteld werd, behooren
vrijwel tot het verleden.
In het algemeen zal het land met de
dunste bevolking, dus bet land waarin
naar verhouding het geboortecijfer
over een reeks van jaren het laagste
was, hot eerst in do rijen -< ij tier sol
daten het te kort aan menschenmate-
rlaal gevoelen.
Geen wonder dus, dat men nu reeds
in Frankrijk naar middelen omziet
om de plaatsen der gevallenen door
andoren te doen innemeD, zonder de
weerkracht van het leger te verzwak
ken of den geregelden gang van zaken
ln het binnenland te verstoren door
lichamelijk minder bruikbare indivi
duen ot voor de staatshuishouding
onmisbare krachten Eaar het front te
zouden.
Voor den strijd te velde zyn aller
eerst lichainr-ljjk sterke mannen noo
dig en waar daarnaast slechts eenige
discipline verlangt wordt, welke lederen
staatsburger is bij te brengen, is het
geen wonder, dat men ln Frankrijk,
ter afwerlog van het dreigend tokort
aan menscheomaterlaal, het oog ves
tigt op personen, waaraan in gewone
omstandigheden als minderwaardige
Individuen geen bijzondere aandacht
wordt geschonken.
Waarom, vraagt de Temps, zouden
w8, ter verkrijging van meer men-
schenmaterlaal, uitsluitend het oog
vestigen op do vroeger van dienst
vrijgestelden en afgekcurden Het
blad wil nieuwe strijders werven uit
de sgn. „groupes speelaux" in de
Algierschecn Marokkaanscbn kampen,
„stevige, flinke, gezonde kerels, die
uitstekend geschikt zouden zijn om
Fransohe loopgravon te verdedigen
en Duitsche te nemen."
Deze lieden hebben allen een von
nis gehad en werden als zoodanig
niet waardig gekeurd, de wapens te
dragen.
De Tempt merkt evenwel op, dat
in deze wijze van de zaak te brkjken
een overblijfsel van vcoroordeelen ligt,
welke ln de huidige omstandigheden
nsuweiyks meer waarde hebben.
Waarom zou, waar iedereen belas
ting moet betalen, de onwaardigheid
een bepaalde categorie vrijstellen van
de bloedbelasting
De Tempt wil bedoelde manschap
pen bjeenbrengen in afzonderlijke
gevechtseenheden. Daar niet allen
geheel bedorven zjn zou de oorlog
menig hunner een welkome gelegen
heid bieden zich door hun gedrag
tegenover den vijand te rehablllteeren.
Waarom zouden de militaire auto
riielten doof biy ven voor de verzoeken
van die menschen om in de gelegen
heid gesteld te worden om goed te
maken, wat zjj tegen de maatschappij
misdreven, vraagt de Tempt.
Uit militair oogpunt, meent het blad,
zouden zjj het vaderland frlssche en
vallede troepen verschaffen.
Op dit laatste komt het natuurlijk
aan.
Het leger hesft mannen noodig en
waar het aantal, dat dagelQks verloren
gaat niet evenredig Is aan het aantal,
dat dagelijks voor den militairen dienst
Toen ging heer Dirk heen, en
Roland, wiens arm reeds bjjoa geheel
genezen was, bezocht zyn manschap
pen.
Walter genoot eenige uren een vor-
kwlkkenden slaap.
V.
Jonkvrouw Julia.
Op den middag van dlenzelfdea
dag maakten Zwarte Wanda en haar
gast Galeintje zich tot een wandeling
gereed.
Wel was het weder niet heel aan
genaam, noch lokte heden de natuur
naar bulten, maar de binnenkamer
werd voor de beide vrouwen te eng
Een onbestemde angst overmeesterde
haar, alsof zjj een voorgevoel hadden
van komeod onheil.
Wat beweging zou afleiding aan de
gedachten geven.
ZU sloegen een mantel om, een kap
over 't hoofd en gingen, tegen koude
wel beschut, door de still9, donkere
laantjes der Manteling.
Da kale, bladerlooze takken der
hoornen en struiken en 't geluld der
dorre takjes, die braken onder den
llchtsn druk barer voeten, alles gaf
haar zoo'n beeld van vergankelijkheid
en dood, dat ijj zoo mogeljjk nog
droeviger gestemd werden.
Wanda gevoelde zich drorf te moede.
Z\) vreesde voor Walter, waarover zjj
geschikt wordt, komt er langzaam
maar zeker een tekort, dat noodwen
dig moet worden aangevuld.
Voor die aanvulling zijn ln de
allereerste plaats mannon modig, die
lichamelijk voor den militairen dienst
geschikt z(jn en in het vaderland ge
mist kannon worden.
Wordt dit bedacht, ;!an is het zeer
logisch, dat de aandacht al spoedig op
de bevolking van Alglorsehe en Ma-
rokkaansohe strafkampen ls gevallen.
Nood breekt wet en hetzelfde staats
lichaam, dat in vredestijd een wet
maakte waarbij deze personen onwaar
dig werden verklaard, de wapenen te
dragen, kan thans eau besluit ln het
leven roepen, waarbij hun de ver
plichting werdt opgelegd,hun lichaams
kracht ten bate van het vaderland
aan te wendeD.
Nog op één eigenaardigheid willen
w8 hierbij d® aandacht vestigen en
wel op deze, dat uit hat bovenstaande
bljjkt hoe de scheidingslijn tassohen
goed en slecht in verschillende
tijdperken, naar gelang van de
levensomstandigheden, willekeurig
wordt getrokken.
Wat wij iu hot eeno tijdperk als een
misdaad brandmerken, zullen wjj ln
andere omstandigheden, weinige jaren
later, als eon moreele verplichting
kunnen toejuichen.
Immers, geeft het niet een interes
sante k(jk op de meuschelQke moraal
waaneer een groot dagblad den raad
geelt, mannen, door wier handen
bloed vergoten werd en die daarom,
aan de algemeene verachting prijs
gegeven,niet waardig gekeurd werden
de wapenen te dragen, thans naar het
front te zenden, opdat zjj zich door
het neerschieten van een zoo groot
mogelijk aantal hunner modernenschen
In do oogen van hun landgenooten
als volkomen verdienstelijke staats
burgers kunnen rchauiliteeren
Het is een chaos in Griekenland,
vooral nu steodB w oer nieuwe elschen
der entente zyn ingewilligd, het ml-
nistsrlo ZaïmiB zijn ontslag heeft aan
geboden en de bevolking, evenals de
troepen, in verschillende partijen met
tegenovergestelde iRzichton verdeeld
zjjn.
Meldden w{ kort geleden, dat het
garnizoen van Salonikl zich vrijwil
lig door don Franschen generaal
Sarrail had laten interceeren, ter
wijl wjj dit ichrijvon komt een
oflicieol telegram uit Bcrljju binnen
met da mededeellng, dat een deel der
Grioksche troepen zich onder bescher
ming van de Duitsche militaire over
heid gesteld heeft.
Do commandant van het vierde
Grleksehe legercorps, dat In Seres,
Drama en Kawalla van Athene was
afgesneden, verzocht, ter voorkoming
van neutrallteitsschending, aan het
Duitsche opperbevel, het vierde Grlek
sehe legercorps naar Duitschland over
te brengen. Dit legercorps zal in
Duitschland blijven tot Griekenland
door de geallieerden ontruimd is.
Op hoi Macedonische front zjjn de
troepen thans in voile actie. Ten W.
en Zvan het Tachinosmeer z?n de
Engelschcn opgerukt en zyn by Orljak
zich moeder betoonde, zjj beweende
haar geluk, dat zy in haar jengd ge-
kond had. De gloeiende haat, dien ze
heer Dumont toedroeg, maakte haar
zonderling stil. Z( zon op wraak.
Ook Galeintje was in zichzelf ge
keerd.
B|J 't ontbijt, heel laat in den morgen,
had zij van Waltor, die hier z{jn kinder
jaren sleet, hooren vertellen, werden
de gebeurtenissen der laatste dagen
nog eens aan een rustige beschouwing
onderworpen. En 't voorwerp van
beider vereering smeedde een hechten
band tnsschen de twee vrouwen. Maar
zy was minder gewoon aan de eom-
bere eenzaamheid der bossohen bjj
naargeestig winterweer. Het eentonig
geklots der golven aan de andere zgde
der duinen verhoogde nog den diepen
indruk van verlatenheid.
In 't stille vrouwenklooster der
Zwarte Zusters wist zjj zich ook alleen,
maar toch te midden van levende
zielen.
„Galeintje 1" zei Wanda, toen ze
een kleine open plek genaderd waren,
„hier zal ik een oogenblik moeten
toeven. Eenige kruiden, die genees
kracht bezitten en open wonden snel
sluiten, kan ik niet voorbijgaan. Wie
weet, mijn kind, hoe spoedig lk ze
noodig zal hebben. Volg het zijpad
rechts,- het voart u naar dat hooge
duin, waar lk u straks vind. Het
en Neochorl de Stroema overgetrokken
in de richting van Seres en Orfani.
Tevens ageeren de geallieerden bij
Majada, W. van het Doiranmeer en
aan het 8ervlsche front ten W. van
het Ostrowomeer. Hier achy een do
geallieerden belangr(ka terreinwinst
te kunnen boeken.
De Bussen hebben zich van den
zgo. Kapulberg meester gemaakt.
Steeds meer naderen zfl hier de
Hongaarsehe grens.
Op hst Westelijk front zijn de Fran
schen ln Bouch.'ivesnes binnengedron
gen, waardoor zij Péronne niet langer
uit het W. maar ook uit het N. be
dreigen.
Het Fransohe bericht zegt, dat do
aanval plaats had in eeu lijn, gaande
van het bosch van Anderlu tot Clery
aan de Somme.De vooruitgang bedioeg
op een front van ongeveer 6 K.M.
lengte, van 500 tot 120O meter diepte,
ln de richting van den weg ran
Béthune naar Péronne. Nadat de
voorste DuitBche stellingen in een
stormaanval waren genomen, werd
de Fransche linie over bet geheele
frsnt voorultgebracht, het verst in het
centium, waar Bouchavesnes werd
genomen. Ten N. daarvan werd de
Zuidelijke zoom van Banoourt bereikt
en ten Z. werd do hoogte 76 ten W.
van Feuilleaucourt, door deFrsneebe
troepen bezet.Deze vooruitgang vormt,
naar het Fransohe bericht uiteenzet,
een krachtige bedreiging van Combles
ln het N. en Mont Saint Quentin ln
het Z.. twee krachtige punten van de
Duitsche Unie, waarvan het bezit voor
de Fransehen van groote waarde zou
zijn, vooral omdat Mont St. Quentin
een bedreiging vormt van de stellin
gen van Péronne.
Binnenland.
Dfambi.
De N. R. Cl. schrijft
Kolonel F. J. Kroesen, van de In
fanterie, ls belast met de leiding van
de operaties in Djsmbl.
We mogen daaruit de gevolgtrek
king maken, dat de Indischs regee
ring meent te doen te hebban met een
verzet, dat een stelselmatig opereeren
vereischt om het te beteugelen en dat
daarbij eenheid in de leiding uiteraard
noodzakeiyk ls. De aanwijzing van een
oflicler van hoogen rang als leider
w(jst er ook op, dat er niet voor
ternggedeinsd zal worden, desnoods
nog meer troepen beschikbaar
te stellen. We behoeven er dan
ook niet. aan te twijfelen of dit ln
deze tijden zoo ongelegen komend
verzet ln Djambi zal wel spoedig ge-
tnnlkt zijn. Wordt de handhaving van
rust en orde dan weer voorlooplg toe
vertrouwd aan de militaire macht in
plaats van aan niet altijd erg bruik
bare gewapende politie, dan zou er
toch Iets goeds uit dit verzet geboren
zijn.
De keuze van den leider der opera
ties In Djambi ls zeer gelukkig. Kolo
nel F. J. Kroesen ls een van de jongste
kolonels van bet Indische leger, maar
zoker wel een van de bekwaamste.
Reeds als jong officier heeft hij op
prachtig vergezicht over de wijds zee
en 't sehoono Walcheren zal u den
tyd meer korten, dan wanneer ge op
mij hier moest wachten
Het meisje gat aan dien raad gaarne
gehoor. Mat een vriendelijk woord
verwijderde zQ zich ln de aangewezen
richting.
Weldra was het slingerend en atQ
gend boschpad ten einde geloopen en
zag z\j zich aan den voet van het
hoogduin, dat zij moedig beklom.
We! viel dat zwaar. Vaak gleed ze
met het mulle zand meer terug dan
dat ze vooruit kwam. Doch evenals
de mier, die tot zeven en zestig kesr
een aardklnitje trschtte te beklimmon
en eindelijk haar pogingen door on
vermoeide volharding met succes be
kroond zag, bereikte ook Galeintje
na veel moeite den top.
En hier zocht ze wat op adem te
komsD. Z(j staarde in de onbegrensde
ruimte en gevoelde zich zoo nietig en
klein te midden der grootsche schep
ping. Haar lippen prevelden een gebed.
Zonder recht te weten waarom, begon
ze te schreien. De eindelooze zee en
't gekabbel der golfjes maakte haar
weemoedig.
Zy keerde zich om naar de land
zijde. Heel ln de verte ontwaarde
zij de slanke torenipitsen en reus
achtige steengevaarten van Veoro,
Arnemulden, Middelburg en Vllsein-
Atjeh bjj het korps marechaussee ge
wichtige diensten te volde bewezen,
waarvoor hfl eervol werd vermeld.
Later heeft hfj de Hoogere Krijgsschool
gevolgd en na met veel succes vol
brachte studiën werd hij als kapitein
hij den generalen stal geplaatst. Hy
is nog pas kort ia Indlë terug, daar
h(j omstroeks Juni 1915 van verlof Is
teruggekeerd. Tydens zyn verlof was
hy een viertal jaren werkzaam aan
het departement van koloniën.
Kolonel Kroesen is een algemeen
geacht hoofdofficier, hetgeen zeker de
samenwerking tnsschen hoog en laag
zal ten goede komen. Van hem la ook
niet een te ruw optreden te verwachten.
Voor zoover wy weten Is hj tevoren
nooit in Djambi geweest.
H&rer Majestelts flottieljevaartuig
„Kostel" (bewapend met 2 kanonnen
van 10.5 c.M., 4 kanonnen van 3 7 en
een machinegeweer) en twee gewa
pende sloepen zyn mede ter beschik
king gesteld van kolonel Kroesen.
Uit Soerabaja seint men:
De resident van Djambi is ternggs-
keerd, Moeara Tebo ls van vyandon
gezuiverd. De toestand te Moeara
Boengo is gunstig. Te Bangko zyn de
pasar en gouvemementc-lnstelUngen
verbrand.
De rebellen hebben veel dooden.
Onze troepen leden geen verliezen.
Er zyn nog een compagnie infanterie
en een sectie genietroepen naar Djambi
gezonden,
Maximumprijzen.
De minister van landbouw enz. heeft
met ingang van 15 dezer,
1. den prys van tarwebloem (ge
build, inlandseh, uitsluitend één soort)
gesteld op f20,75 per 1O0 kilogram;
2. den prijs van tarwemeel (on ge
build) op 118,90 per 100 kilogram
3. de onder 1 en 2 vastgestelde
prjzen zyn netto, contant, af fabriek
of molen voor bakkers en dorgeiyke
verbruikersaan tuischenpersonen
moet op verzoek eene reductie worden
toegekend, als is aangegeven in circu
laire van 23 Maart 1915
4. den maximumprys voor brood,
vastgesteld per kilogram contant, af
gehaald van bakkery of winkel voor
a. gebuild tarwe-waterbrood op 24 i/i
cent
b. gobnild tarwe-waterbrood ge
bakken onder rabbinaal toezicht op
25 Vi cent, (de pry zen vaD do andere
soorten gebuild tarwebrood naar even
redigheid)
e. ongebulld tarwebrood (bruin-
brood) op 22 cent.
Ned. Bond van Gemeente-ambtenaren.
Na afloop van de te Amsterdam
gehouden jaarlflksche vergadering,
heeft de Ned. Bond van Gemeente
ambtenaren sen propaganda-bysen-
komst gehouden, waarin de heer J.
N. Elenbaas het wordt heeft gevoerd
overde bekwaamheidsaisehen van
den gemeenteambtenaar de heer H.
J. van Eggelon overden rechtstoe
stand van den gemeenteambtenaar en
de heer H. Th. Klein over de bezol
diging. Een resolntle werd aangenomen.
Botleken bedreigd.
Het lid van de Tweede Kamer, de
gen, met omliggende dorpen en
kasteelen.
Is het wonder, dat zy Walter zag
met haar geestesoog, dat zy do plaats
zocht, waar zy zooveel gelukkige
jaren ln zorgelooze jeugd doorbracht
Wel vond zo 't klooster en de groote
kerk, die aan de heilige Brlgltta was
gewyd, maar den molen haars vaders
in den omtrek daarvan, kon ze achter
't geboomte niet duidelijk waarnemen.
Vol aandacht turend nu, bemerkte
zy niet, dat zy niet alleen was.
Verborgen achter een zandheuveltje
zat op korten afstand van haar pein
zend neder een treurende maagd in
effen zwart gekleed, ryk met kostbaar
bont omzoomd. Zy moest, afgaande
op haar smaakvol tellet, tot de aristo
cratie behooren.
En al ware zy in armoedig gewaad
gehuld, de graclouse houding, het
fljnbesneden gelaat, de blanke handjes,
alles zou by dec eersten oogopslag
verraden, dat zy gewoon was in de
hoogere kringen der maatschappij te
verkeeren. Galeintje had de jonk
vrouw niet gezien.
Alleen met haar gedachten, wilt ze
misschien zelf niet, hoe de naam van
haar bruidegom hoorbaar over de
lippen kwam.
Plotseling schrikte ze hevig. Vóór
haar stond ten graoieuse vorschynlng.
Wordt vervolgdj.
