N#. 104 1916
Zaterdag 2 September
103de jaargang.
Bij dit uo, behoort een
Bijvoegsel,
De gemeente-begrooting
voor 1917.
FEUILLETON
W A
EE.
Oc uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen,
per kwartaal, In Goes f t,—dalton Goes, franco J" 1,25.
Afzonderlijke nommert 5 cent.
asGiiiJlag van advertenUSe op Maandag:, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 area.
De prB» der gewone advertentiên is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et.
8| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeifde advertentie word»
de pry» slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, nuwsljjk- en doodsberichten ec de daarop beirekking hebbende
daakbetalglngen worden van 1—10 regelt k f 1, - barskend
BawtHtuaUBWi ts-
'felefoounniiMser SS.
Uitgave van d® Was») Yeaicotacisap „Uasseke Coaiaat", Siseetaer 0. W. van Babnkvkuï.
lil de Dinsdagavond in onze ge
meente gehouden raadsvergadering heeft
de burgemeester machtiging gevraagd
om de Koninklijke bewilliging te ver
zoeken tot verhooging van het maximum
van den Iloofdelijken Omslag lot
f (50.000.
Dat het niet in de bedoeling ligt,
de belasting reeds dadelijk tot dit be
drag op te voeren, is uit de toelichting
ten duidelijkste gebleken.
Trouwens, bij het aanbieden der
begrooting was reeds medegedeeld, dat
de H. O. voor het komende jaar op
een bedrag van f 55000 is geraamd.
Maar juist dit wederom verhoogen
van het maximum wijst er op, dat het
gemeentebestuur niet de volstrekte
zekerheid heeft, dat ditmaal een bedrag
van f 55000 aau belasting-gelden voor
het komende crisisjaar voldoende zal zijn.
Een heffing van f 55000 is voor
onze gemeente zeer zeker niet gering te
noemen en wijst er wel op, dat buiten
gewone uitgaven in deze tijden nood
zakelijk zijn.
In het gemeente-verslag over 1915
vinden wij vanaf het jaar 1877 het
bedrag van heffing der H. O. jaarlijks
weergeven.
In 18/7 was dit -f27000, het steeg
in 1879 tot f 29000, doch daalde later
weer om in 1890 het laagste punt,
n.l. f 24000 te bereiken.
In 1905 vinden wij een heffing ge
noteerd van f27000. In de daarop
volgende jaren stijgt het bedrag snel
en thans, elf jaren later, wordt een
meer dan tweemaal zoo nooge belasting
heffing in het vooruitzicht gesteld.
De abnormale omstandigheden heb
ben ongetwijfeld op de zeer sterke
stijging van onze plaatselijke belasting
in de laatste jaren haar invloed doen
gevoelen. O.a. zijn door de moeilijke
levensvoorwaarden voor vele categoriën
gemeente-ambtenaren, bij iedere vol
gende begrootiug salarisposten met niet
onaanzienlijke bedragen geleidelijk ver
hoogd geworden.
Dat onze gemeente er dit jaar met
hare financiën, in vergelijking met een
vorig jaar gunstig voorstaat, zal nie
mand na kennisneming der cijfers dur
ven beweren.
Inderdaad, het aanvragen van een
maximum-heffing tot f 60.000 kan bij
de belangrijke komende uitgaven wel
eens blijken een noodzakelijk kwaad te
zijn geweest.
Oogenschijnlijk vertoonen de cijfers
van de begrooting 1917 weinig ver
schil met die, welke het vorige jaar
genoteerd konden worden.
35
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDE.
(Nadruk verboden).
En door de grootspraak van Franso
was 't contrast nog sterker. Zjj be
gonnen wat te spotten met de twee
dapperen, en toen deze bleven zwijgen
en zich bevreesd terugtrokken, worden
zo beschimpt. Parvez begon achter
docht te voeden en wilde een mantel
van de kleinBte wat terugslaan.
„Weg, of ik doorsteek je 1" klonk
't hem toe en de stem was nijdig,
doch niet die van een man.
Ook schoten giftige blikken alt een
paar donkere oogen als vuurstralen
hem tegen.
Verschrikt trad hij terng en fluis
terde Maltuso toeDe schijn bedriegt
hier, kameraad, daar sit een tijger
onder."
Don Lopez dacht, dat, om verdere
brutaliteit en moeilijkheid te voor
komen, het niet kwaad kon, den
Spanjolen eens te laten hooren,waarom
zijn volgelingen zwegen. Die ver
klaring zon alle argwaan den kop in
Toen een bedrag in ontvangsten en
uitgaven van f]62721.39', nu een
van f 181488.57.
Maar waar ten vorige jare met een
voordeelig saldo van f 4096.22 werd
begonnen, is thans een nadeelig saldo
van f 146.72 geboekt.
üe broodvoorziening in onze gemeente
vraagt op de begrooting voor 1917 een
bedrag van f 850, de kermisgelden,
gewoonlijk op f 1200f 1500 geraamd,
komen onder de inkomsten cck thans
niet meer voor.
Aan te veel ontvangen Rijksbijdrage
zal over 1917 een bedrag van f1228.33
moeten terugbetaald worden, tegenover
f 235.4-2 over het jaar 1916.
Bedenken wij daarbij, dat op de
begrooting 1917 op aanneming van
een nader in den raad I e brengen voor
stel tot verbetering der onderwijers-
salarissen is gerekend, een salarisver
betering, welke de gemeente op plm.
f 3950 per jaar boven de thans voor
lie! onderwijzend personeel uitgetrokken
bedragen komt te staan, dan is er
weinig reden, ons meer te verwonderen,
dat de heffing van den H. O - - in 1915
f 40000 en dit jaar f 45000,
voor 1917 op niet minder dan f 55000
is geraamd.
En waar een maximum van f 60000
nog sterkere belastingheffing mogelijk
maakt, daar is het, gezien de in de
laatste jaren enorm stijgende gemeente
uitgaven, niet onmogelijk, dat het thans
geraamde bedrag van f 55000 door
onvoorziene crisis uitgaven nog belang
rijk zal worden overschreden.
Buitenland
Da afrijd in en bulten Europa.
Niet alleen voor de Btrjjdenden, ook
voor hen, die achterblijven, niet het
minst voor de bevolking der door dea
vjjand bezette landstreken, brengt de
oorlog z(ja verschrikkingen.
Want ook buiten het eigenlijke
gevechtsterrein wordt van dag tot dag
gevoeld, dat de wetten van msiiache-
Hjkheid zgn opgeheven, dat het recht
van den sterkste het hoogste recht is
en dat de afgrijselijkheden van den
oorlog in veler harten ieder sprankje
van menscheiyk medegevoel gedoofd
hebben.
Door verschillende regeeringen van
oorlogvoerende landen s{jn telkens
weer offleleelebakendmaklngen gedaan
van gruwelen en in het algemeen
van overtredingen van het volken
recht door de vijandelijke partij be
dreven.
Zoo hebben voornamelijk da bewo
ners van neutrale staten, tot wlen
men zich van belde zjjden in de al
lereerste plaats richtte, langzamerhand
een verzameling communique's ver
kregen, waarin beide partgen elkander
wederkeerig van de ergerlijkste in
breuken op het volkenrecht beschul
digen.
Op twee der in den laatsten t(jd
verschenen bekendmakingen, willen
drukken.
,Heb ik u niet gelast, Franeo, dat
ge niet spreken mocht, en toch hoor
ik je gezwets. Nog eens en ik rtfgje
aau mfla dsgen 1" riep hij gebiedend.
„K5k, hoe de ouderen weten te
gehoorzamen vervolgde hU ea ze
gingen bedaard de poort uit en de
brug over, die achter hen opgehaald
werd.
Ook de poort wilden de soldeniers
sluiten, toen zij getrappel van paarden
vernamen.
Naar elke poort werden eenige
mannen gezonden met do besliste be
velen, niemand door te laten, onder
welk voorwendsel ook, daar er een
spion binnengeslopen was, die vast
zou trachten weg te komen. Met
zekerheid werd er bijgevoegd, dat hij
een aanslag op 't laven van Beau vols
had ondernomen.
De bode veroorzaakte aan de Noord
poort schrik en ontsteltenis, naar te
begrijpen is. ZIJ konden wel nagaan,
dat zoo juist de spion was doorge
laten, dat h(j door zijn brutaal op
treden hen ia don waaa gebracht had,
dat ze met een heusch Spaansch
officier te doen hadden, waarom zij
hem mat zQa gevolg heel respeetueus
behandeld hadden.
Hun woede over deze streek was
oneindig. Eenigen meenden, dat voor
Maltuso morgen weinig goeds te wach
ten stond. Hij bleef evenwel goads-
we even de aandacht vestigen, daarbij
evenwel vooropstellende, dat zjj, be-
stemd ota op neutrale staten indruk
te maken en slechts van één zijde
toegelicht, waarschijnlijk niet van
eenige overdrfjvicg zullen zijn vr5 te
pleiten.
Maar een kern van waarheid kan
wel als vaststaand.» in deze comma-
nlqué's worden aangenomen.
Het eerste waarop wf) thans de
aandacht willen vestigen, is-eea offici
eels nota van de Fransche regeering,
betrekking hebbende op hst optreden
van de Dultsche militaire overheid in
de weken voor Paaehen in RJssel,
Rc-ubaix en Ton-eoing, out in drie
aezette fabriekssteden van N.crd-
Fr. nkrjjk.
In eert aanplakbiljet var. den mili
tairen commandant van Rijssel was,
volgens de nota, in deze steden ver
klaard, dat het door de houding van
Engeland steeds mcellfker werd, voor
do voeding van de bevolking van het
bezette gebied te zorgen. Waar een
poging om vrijwilligers voor veld
arbeid te krijgen mislukte, zonden de
bewooera op bevel naar do dorpen
vèr achter hot front worden gebracht
om daar voor landarbeid te worden
gebruikt.
Ondanks scherpe protesten van den
burgemeester van RJssel en den bis-
schop, werden vervolgenB onverhoeds
jonge meisjes en mannen van eiken
leeftijd door Dultsche militairen op
straat aangehouden en weggevoerd.
Daar, volgens de nota, de Duitiehers
zleh aan de voedselvoorziening van
de bezette streken weinig gelegen
lieten liggen, wss de bevolking van
Rljsael er van overtuigd, dat niet da
offielaele opgegeven redenen do oor
zaak van deten maatregel waren.
Een paar dagen later werd huls aan
huis eau biljet bezorgd waarin werd
medegedeeld, dat bewoners, be
halve da ouden van dagen, de kinderen
beneden 14 jaar en de moeders daar
van, zich geroad moesten hoad n om
binnen anderhalf uur te vertrekken.
Ia het holle van dan nacht werden
deze biljetten rondgebracht en te drie
uur in den morgen werden de straten
afgezet en voor ieder huis een soldaat
met gevelde bajonet geplaatst, terwijl
een officier met nen paar manschappen
de hulzen binnen ging.
Daar werden de mannen en meisjes
aangewezen, die in groepjes naar het
station werden geleld, zonder dat
iemand wist waarheen zij gingen.
Volgens do nota Is een aantal van
hen voor landarbeid in het Noordelijk
ste deel van Frankrijk gebruikt, van de
meeaten, wier verwanten In smart
achterbleven, werd tot nu toe niets
meer vernomen.
De nota laat daarbij niet onduidelijk
uitkomen, dat, waar de Dultsche legers
bij hun inval in Frankrijk de weor-
looze bevolking meermalen gebruikten
om zichzelf achter haar bfj gevechten
met Franachen te dfkkan, de wegge
voerden een zeer onzekere toekomst
tegemoet zgn gegaan.
Tot nu toe heeft, volgsns da Fran
sche nota, de Dultsche regeering ge
weigerd, aan gedelegeerden van nen.
moeds, De zegelring toonende, ïelhij
met overtuiging:
„Men blijft mij van mijn wambuis.
Deze ring is echt. Op vertoon hiervan
was gehoorzamen mijn plteht. Er Is
niet aan te zien, hoe do schurk er
aan kwam I*
Daarover waren allen 't volkomen
eens, maar niet onitront hetgeen hen
nu te doen stond.
„Moesten ze achtervolgen? Was do
luitenant maar terug I Die zal tenslotte
zware verantwoording hebben 1"
„Sn waarom? Wat kan men mij
ten laste legeen vroeg hij, want
juist kwam hij aansluipen. De heele
historie werd hem van stukje tot
beetje haarfijn meegedeeld. Toen sloot
men op zijn bevel do poort en ver
zamelden de manschappen zleh In de
wacht bij 't vuur om hun luitenant.
„Kijk eens hier," zei hij toen, „mijn
flinke Maltuso heeft zich op loffelijke
wijze van sfjn taak gekweten. Bjj
gelegenheid zal ik hem voor bevorde
ring voordragen. Ware het niet, dat
ik m(j op hem kou verlaten, ik sou
me niet heel even verwijderd hebben
voor een zaak van gewicht!"
De soldeniers gaven elkaar knip
oogjes. De sluwe luitenant deed echter,
alsof hfj niets daarvan bemerkte en
vervolgde
„Treuriger is het voor onzen goeden
aanvoerder, die bijna door verre ad
viel en zfjn zegelring door die sehel-
trals landen ice te staan een onderzoek
In da drie betrokken steden in te
stollen.
Ziedaar een ernstige beschuldiging
van overtreding van het volkenrecht
van noodsloos ruw optreden tegen een
wearlooze bevolking, waarop van Dnlt-
tehe zjde een besliste ontkenning zal
moeten volgen, willen do bowonor»
van do weinige nog neutrale Euro-
peeseho staten niet de gedachte aan
een ergerlijke en envergreflflke han
deling van Doltscbe legerautorlteiten
met zleh big ven meedragen.
Een tweede misstand waarop de
aandacht van allen, die nogmer sche-
lijk gevoel in dezen verschrikkeigken
krijg hebben overgehouden, gevestigd
wordt, is de behandeling der Dultsche
krijgsgevangenen in Rusland.
De Norddeutsche Algsmeine Zeitung
publiceert hierover eenige bijzonder
heden, dia de stoutste fantasie over
treffen.
Dat de KcBsische gevangenissen
berucht zfin, is van ouds bekend, doch
dat in den tegenwoordigen ijd nog
een behandeling van krijgsgevangenen
kan voorkomen als thans openbaar
gemaakt wordt, verdient de r-andacht
van alle weldenkenden en bet protest
van ieder, dia zich in deze barbaar-
sche tijden nog op zfla innerlijke be
schaving durft beroepen.
Over deze behandeling van Dultsche
gevangenen in Rusland esn volgende
maal.
Veldmaarschalk Von Hindenburg is
erverv&nging v^nVon Falkenhayn tot
chef van dsn gensralen staf van het
Dultsche leger benoemd.
Hg is na zijn gelukkige actie op
het Oostelijk gevechtsterrein langza
merhand een volksheld geworden en
waar, vooral na de oorlogsverklaring
van Roemenië, een daad noodzakelijk
was, dis tegelijkertijd de éénheid van
legerleiding eu het vertrouwen in do
toekomst bfl da groote massa van het
volk zou brengen, is Hindenburg»
bevordering tot bevelhebber van allo
te velde staande legers zeker een
verstandig besluit te nosmen.
Ludendorf, de chef van Hindenburg»
staf, is tegelijkertijd tot eerste gene-
raal-kwarllermeester benoemd.
De bekende Von Fslkenhayo, be
rucht uit da Zabern-geichiodenis, de
voorstander van een verovering van
de Fransche kanaalkast, wat door den
togeaatand b(j den IJzer niet ia ver
vulling kon komen, de opvolger van
den eveneens van het krjgatooneel
verdwenen Von Moltke, heeft thans
voor den generaal-veld maarschalk
moeten plaats maken.
Na da eerste scharmutseliogeu tus-
schen Roemenen en Oostenrijkers blijkt
meer en meer, dat de troepen van de
Monarchie zich tegenover de Roe-
meensche legers voorloopig tot het
defensief zullen bepalen.
Stellingen waarvan de verdediging
moeilijkheden met zieh brengt, worden
geleidelijk ontruimd, zoo o a. de hoog
vlakte van Haromszek In den Z.W.
hoek van Zevenburgen. Dit brengt
men ontroofd, moet zijn. Hfj eu zfjn
mannen hebben altijd moeten lijden,
altijd vernederingen moeten onder
gaan dooi Mondragon en zfln tende
Als hfi dten ring in handen krijgt,
hesft hij h«er Beauvols geheel en ai
in zijn macht. Hij mag hem niet heb
ben. Ik zal hem onzen heer Beauvols
stil teruggeven. Do poort is hier niet
open geweest. Wij, ik bedoel onzen
aanvoerder, komt alzoo niet in moei
lijkheden, wijl hier niets bijzonders
voorviel. Begrepen, man nan
„Jawel, luitenant 1" klonk 't een-
parlg.
„Geen haan, die er dan naar kraalt,
want de spion en zijn handlanger
zullen 't niet komen navertellen, hoe
ze wegkwamen! Jelui kunnen voor
deze minder prettige stoornis een
extra kan ledigen voor mijn verant
woording 1" zet hij en vroolijk ge
luimd voldeden ze met den meesten
dienstijver aan dit commando.
De laltenant haalde verruimd adem.
Had hS aan 't geval geen mouw
weten te passen, voor hem zou de zon
niet dikwijls meer opgegaan ztjD.
Da mannen van de poort,vacht
hadden hem doorzien, Trouwens, zfl
mochten hem gerust iu de kaart kijken,
als Mondragon er maar buiten bleef.
Van hun stilzwijgen kon hij zleh ge
noegzaam verzekerd houden, al voelde
hfj wel, dat hg een weinig van zijn
prestige moest laten vallen.
tevens hot voordeel, dat de Oosten
rijkers, die op hot oogenblik in getal
sterkte de minste schgnen te zijn, hun
frontlinie aanmerkelijk kannen be
korten.
Ook Kronstadt (Brasso), dat wfl reeds
In ons vorig overzicht noemden, is
thans met do omringende vlakte door
de Oostenrijkers ontruimd.
Van de overige gevechtsterreinen
geen berichten van beteekenis.
Bigkena een telegram uit Konstan-
tlnopel, he, ft de Turksche ministerraad
besloten, aan Roemenië den oorlog te
verklaren.
Van Bulgsrijo's houding zgn nog
geen nadere bgsonderhedeu bekend
geworden.
Roemenië sehgnt evenwel reeds tot
den oorlog met da Bulgasrsehen buur
staat besloten.
Binnenland.
Goedkoop brood.
Do minister van landbouw enz. heeft
de volgende eireulaire tot de burge
meesters gericht
Onder toezending van afschrift van
mijn beschikking van 28 dezer, heb
ik de eer u mede te doelen, dat da
rogge van den nieuwen oogst door
de regeering aan de gemeente zat
worden geleverd voor f 9,10 per H.L,
van 70 K.G. en, behoudens het hierna
volgende aan de bakkers moet worden
geleverd voor f 6,90 per H.L. van 70
K.G. Het verschil van f 9.10 en f 6,30
t.w. f 2,80 wordt ingevolge het be
paalde bg art. 3 der Dlstribntiewet
voor 9/jo gedragen door het rijk, ter-
w{|l '/jo uit de gemeentekas most
worden bijgepast.
De burgemeesters kunnen derhalve
de rogge aan ds bakkers blijven ver
strekken tegen den prgs van t 6,30
per H L., vermeerderd met de nood-
zakeigke kosten van bewaren, ver
voeren, indrogen enz. Hetbedrag.dat
hiervoor in rekening zal worden
gebracht, zal door de Provinciale
Broodcommissie in overleg met u
worden vastgesteld.
Hot is mijn bedoeling, dat tn het
vervolg in allo gemeenten zoowel
goedkoop roggebrood als goedkoop
brulnbrood verkrijgbaar zal kunnen
worden gesteld. De vsrkrijgb&arstel-
liag van goedkoop roggebrood zal in
afwijking van de regeling, welke voor
den ageloopen oogst gegolden heeft,
ln het vervolg moeten geschieden op
dezelfde voorwaarden ala aan hot
betrekken van goedkoop bruin brood
zjjE verbonden. Het roggebrood zal
in het vervolg dus uitsluitend op
broodkaarten verstrekt moeten worden.
In afwachting van een nadere re
geling van deie aangelegenheid, in
gevolge art. 8 van de Dlstribntiewet,
wordt door mij op grond van dat
artikel voorloopig het volgende be
paald.
Voor zoover ln uw gemeente een
eontróle-regeling is ingevoerd op het
verkrijgbaar atelien van goedkoop
brulnbrood, z»l deze cok toepasseigt
moeten worden verklaard op de
roggebrood voorziening, waarbg de vol-
Maltuso eu Parvaz begrepen wel,
dat de luitenant meer strafschuldig
aan 't feit was, dan z?. Zijn handig
heid moesten ze bewonderen. Weder
strekten ze han leden, na een teug
uit de kan genomen te hebben, bg
't vuur uit.
Weder waren zo ingedommeld, doch
nu sliepen ze vast door tot aan den
morgen. En bun kameraden, die duch
tig dronken en raasden, hielden die
twee niet uit dan slaap.
In Middelburg doden de zonder
lingste praatjes de ronde. Iets der
gebeurtenissen was wel uitgelekt, het
rechte kwam niemand ter oore. Doch
spoedig namen de gissingen een einde.
De luitenant kon gerust ziju niemand
klikte nit de school.
De vluchtelingen waren buiten
Middelburg, docti nog niet in veilig
heid. Als zg zieh aan esn onvoor
zichtigheid schuldig maakten, zon men
ze nog spoedig ingerekend kunnen
hebben. Zoo gemakkelijk zou dat wel
niet gegaan zjn, indien Walter en
Frans alleen geweest waren, doch de
aanwezigheid van de twee vrouwen
leverde groot bezwaar op. Alleen door
de spanning waren ze dood-op.
En de dag had al zooveel storm
achtigs gebracht, dat hun krachten
uitgeput waren. Van hun zwak gestel
was al te veel gevergd.
Wordt virvolgd
