I
M
i
I
I
I
de Oppervruchten,
ADVERTENTIEN.
Oprechte Winsnmer
- - Zalf - -
Openbare Verpachting
Donderdag den 14 September a.s.
al de Bouw- en Weilanden,
Zee- en Binnendijken c.a.,
Ondergronden en Visscherijen
Bij Inschrijving te koop
een Huishoudster,
I Hl de aanvaarding van de treinen
hield vervolgens Minister Boaboom een
rede, waarin Z.Exc. namens de He-
geering sprekende toeh gevoelde, dat
hij namens het gansche volk sprak.
Vervolgens nam Prins Hendrik het
woord en sprak alB volgt
AIb blijk van waardeering, voor wat
eenigen onder de hier aanwezigen
voor de tot standkoming van de am-
bnlance-treinen gedaan hebben, wil ik
hnn het krnis van verdienste van het
Nederlandsche Roodo Krnis uitreiken.
Het zonde mogeigk knnnen x\]n, dat
hnn arbeid voor het Hoode Krnis van
groote beteekenls wordt.
Z. K. H. reikte vervolgens het krnis
van verdienste aan verschillende
heeren nit.
Stadsnieuws.
Reorganisatie van het Centraal
Bdread dit het Nederlandsch
Landboowoomité.
(Vergadering ln Zeeland ter behan
deling der concept-statuten.)
Gietermiddag had ln .de Prins van
Oranje" te Goes, onder voorzitterschap
van den heer C. G. J. A. van Gendereu
Stort, secretaris van het Nederl.
Landbonwoomlté, een vergadering
plaats ter bespreking van de concept
statnten ln verband met een voorge
nomen reorganisatie van het Centraal
Bnrean nit het Nederlandsch Land
bonwoomlté.
Hiertoe waren ultgenoodlgd alle
landbonworganisatles ln Zeeland, die
tot nu toe hare aankoopen van
bedrijfsbenoodlgdheden deden door
bemiddeling van de Coöp. Vereenlging
Het Centraal Bnrean, verder alle
provinciale en geweitelfike landbouw
vereenigingen, maatsohappQen en boe
renbonden en do atdeelingen daarvan,
en tevens alle plaatselijke landbouw
vereenigingen en andere landbonw
organisatles, die zich met den aankoop
voor gemeenschappelijke rekening van
knnstmeststoften en voederartlkelen
bezig honden.
Vele afgevaardigden vnlden de
groote vergaderzaal toen de voorzitter
de bijeenkomst opende en allereerst
een woord van welkom toeriep aan
den heer I. G. J. Kakebeeke, inspec
teur van den Landbonw, als vertegen
woordiger van den directeur-generaal.
In een uitvoerige rede herinnerde
de voorzitter er vervolgens aan hoe
ln 1899 handelaren in kalizonten zich
vereenlgden ln een trn-t.
Z(j schakelden eenvondig het on
derzoek der B. Landb. Proefstations
nit en spoedig bleek de noodzakel(k-
heid, hiertegen maatregelen van ver
weer te treffen.
De eerste stoot om tot dit verweer
te komen, gaf de Coöp. Bond. Er
werd een commissie benoemd, die
feltelflk eene atdeeling was van het
Nederlandsch Landbonwcomité. Zij
pakte de zaken Hink aan en het gevolg
was, dat spoedig door dit centraal
bnrean reeds vr|j groote lnkoopen
gedaan konden worden.
De hoor Jacobs, ter vergadering
aanwezig, heeft vanaf de stichting ln
deze commissie zitting gehad en haar
belangen behartigd.
Maar de meststoffen, welke men
aankooht, moesten ook worden be
taald en de commissieleden moesten
daardoor vrfl groote risico's dragen.
Soms moesten vijf leden zelfs voor
anderhalve ton gouds borg blijven.
Toen kwam het in 1901 tot oprich
ting van de coöp. Ver. .Het Centraal
Bnrean" en het ls te bstrenren, dat
meo niet onmiddellijk is overgegaan
daarvan een lichaam van en voor den
Landbonw te maken.
Het bestuur werd opgedragen aan
een elftal leden, nit Iedere provincie
één.
Het Centraal Bnrean nit het Ned.
Landbonw Comité hebft in hooge mate
in het voordeel van den Landbonw
gewerkt. Zelfs bedroeg de omzet
van dit bnrean ten vorigen j are reeds
f 18000 000 en zijn 800 Vereenigingen
er bQ aangesloten. Spoedig na de
oprichting werden evenwel stemmen
gehoord, die er op wezen, dat de or
ganisatie zelf niet dengde.
Een onderzoek door verschillende
commissies had geen reinltaat. In de
provincies waarnit geen commissies
waren benoemd, bleef het wantrouwen
bestaan.
Later kwam een commissie tot stand
die zon trachten, een reorganisatie tot
stand te brengen.
Z|j maakte concept-statuten, welke
evenwel niet de Koninklijke goedkeu
ring konden erlangen omdat men op
het Departement van Jnstltle eertijds
van meening was, dat daarin geen
handelsbepalingen mochten voor
komen.
Na deze mislukking ln 1906—1907
is men ln 1912 opnlenw te rade ge
gaan om te trachten tot 09n doelma
tige reorganisatie te geraken.
De commissie bestond thans nit
leden, dia bniten het Ned. Landb. Com.
en het Centraal Bnrean stonden.
Toon deze commissie met haar voor
stellen gereed was, heeft zg da concept
statnten met het N. L. C. en het C. B.
behandeld,
Da concept-statuten welke thans aan
vergadering voorgelegd waren, zjn
het resultaat van de volkomen over
eenstemming tnsschen de commissie
e? de besturen van belde lichamen.
De commissie heeft gemeend den
rachtsvorm te moeten kiezen van de
wet van 1856, omdat men te doen had
met de reorganisatie van een bestaand
llchasm. Van de 800 aangesloten ver
eenigingen zQn toch nog geen 100 op
coöp- grondslag gee jnstltneard en men
moet jnlat trachten al deze vereeni
gingen voor het Centraal Bnrean te
behouden.
Wanneer later bljkt, dat nog wij
ziging noodlg is, kan men toch nog
altgd tot reorganisatie overgaan.
In enkele landbouwbladen is gezegd,
dat het de heeren nit Den Haag er
om te doen was deze concept statnten
in de provinciën er door te drijven.
Het tegendeel is waar. Deze ver
gadering toch bewijst jnist, dat men
er prijs op stelt Ieders meening aan
te hooren.
Wanneer deze concept statuten in
alle provincies besproken zijn, worden
nit iedere provincie drie afgevaardig
den benoemd, die in Utrecht bij elkaar
znilen komen en de verschillende
meeningen ln een vorm znilen bren
gen, waardoor men iets zal krjjgen,
waarmee men zich algemeen zal
knnnen vereeclgen.
Ia de provincie Groningen wilde de
coüperator Wetterdjjk, dat elke aan-
koopvereeniglog, die lid werd van het
C. B., vrij bleef in de keuze van haar
rechtsvorm. HQ achtte het wensohelijk,
dat de afgevaardigden nit elke Pro
vincie een zelfstandigen Bond zonden
vormen en de elf bonden te samen
een federatie.
Zoo zon de federatieve vereenlging
.Het Centraal Bnrean* ontstaan.
Hiertegen bestaan evenwel ernstige
bezwaren. In deze tijden, nn samen
werking zoo nnttlg is, zon er onge
twijfeld scheuring door onstaan.
Behartiging van de belangen van
den geheelen Nederlandschen Land
bonw eisoht samenwerking van allen.
Wanneer nn de rechtsvorm wordt
gekozen, welke ln deze concept-statn
ten is neergelegd, komt iedereen ln
de gelegenheid, zich aan te sluiten.
Er is dan ook een overgangsbepa
ling gemaakt waardoor aansluiting
mogelijk is van die vereenigingen,
welke geen rechtsvorm bezitten maar
dezen binnen een bepaalden t|jd moe
ten kiezen.
Welke waarborgen moet nn het
C. B. tegenover afnemers en leveran
ciers hebben?
De commissie heeft gemeend de
aansprakelijkheid gelijken tred te
moeten doen houden met de afname.
Het bestaande C. B. heeft een be
langrijk reservefonds, dat straks op
een eventueel nlenwe vereenlging
wordt overgedragen. Maar het fonds
is bjeen gebracht door de Vereenigin
gen, welke jaren lang van het 0. B.
hnn landbonwbenoodlgdheden betrok
ken, terwijl de jongste afaeemsters
nog weinig of niets bedroegen.
Ook hier moest dns een overgangs
bepaling met gunstige voorwaarden
gemaakt worden voor die vereenigin
gen, welke vóór de crisis reeds waren
aangesloten.
Daar bij deze conoept-statnten de
eerst bslanghebbenden de volle zeg
gingsmacht hebben, knnnen ze met
recht democratisch worden genoemd.
Hierop ls wel eens ten onrechte kritiek
nltgeoefend en ook ls er aanmerking
op gemaakt, dat het Landb. comité
een te groote rol in deze statnten
speelt.
Spreker herinnerde er aan hoe
samenwerking op het oogenblik nood
zakelijk is en teitelgk alleen in Lim-
bnrg in voldoende mate wordt aan
getroffen. Het C. B. kan voor geheel
Nederland de gezochte szmenwerking
brengen. Het Ned. Landb. comité
dringt zich niet op. Het ia als 't ware
de vader van het C. B, doch men is
volkomen vrfl wanneer men het
wenscht nit te schakelen. Thans kan
bereikt worden, dat orde in den
chaos wordt geschapen en een goede
centrale leiding tot een machtige
organisatie kan voeren (applaus).
De gelegenheid voor algemeens
beschouwingen over de ooncept sta
tnten werd vervolgens geboden.
De heer P. Lindenbergh ultWemel-
dlnge bracht hnlde aan het Nederl.
Landb. comité, dat dit deze zaak ter
hand hesft genomen.
3amenwerkibg over het geheele
land ls dringend noodzakelijk.
Iedere provincie heeft haar eigen
karakter en daarom zal ook Zeeland
over deze concept statnten anders oor-
deelen dan vele andere provincies.
Deze statnten vragen hier en daar
kleine verbeteringen doch over het
algemeen zal men er zich wel mee
knnnen vereenigen. Iedereen zal ten
slotte wat water ln z|jn w|jn moeten
doen. De rechtsvorm is evenwel de
hoofdzaak en dan vraagt men zich
in Zeeland af waarom men nn niet
dadelijk tracht te komen tot een
coöp. vereenlging volgens de wet
van 1876. Een gebouw aan de bui
tenzijde te veranderen ls steeds ge
makkelijk, niet eohter een verandering
van fnndamenten. Deze moeten van
den aanvang af goed zijn en daarom
ls het noodig, dat van nn at aan de
rechtsvorm van 1876 wordt govo'gd.
Tevens is men van meenlng, dat
zoodoende terecht het Ned. Landb.
comité wordt buitengesloten.
Slechts z|j, die ce zaken drQven
moeten se ook beheeren.
De aanmerkingen welke thans wor
den gemaakt sluiten evenwel een
nadere bespreking in geenen deele uit.
Een afgevaardigde voor Walcheren
deelde mede, dat de coöp. aankoops
ver. Walcheren eveneens de voorkenr
geeft aan den reohtBvorm van 1876.
De heer V. Blom van Haamstede
wilde de wjziglngen door de pract|jk
doen nltwQzen.
De Voorzitter heiinnorde er aan,
dat ia Utrecht alle opmerkingen uit
voerig besproken znilen worden.
Eerst daarna worden de conoept-
statnten vastgesteld.
De heer Banktn gaf eveneens dé
voorkenr aan den rechtsvorm van
1876, doch wees er op, dat in
geval hiertoe overgegaan zon worden
de 8C0 afnemende vereenigingen tot
een honderdtal zonden teruggebracht
worden, welke coöp. zouden worden
aangesloten. Waarschijnlijk zonden
ook de Boerenbonden dan niet willen
medewerken. Gaat men dns door op
geheel ccöp. grondslag, dan krijgt men
niet een groot centraal lichaam voor
geheel Nederland, doch een onbetee-
kenende organisatie.
De heer De Kuijter de Wildt wees
er op, dat ln het Weekblad voor den
Chrlstelijken Boerenbond jnist een plei
dooi voor een rechtsvorm op den
grondBlag van 1876 wordt gehouden
De heer Jacobi vreesde, dat er een
misverstand bestaat. De Boerenbonden
willen zich, naar .spreker geloofde,
thans wel aansluiten.
Waarom is thans de rechtsvorm van
1855 gekozen
Alle leden van het C. B. zijn toch
groote voorstanders van coöperatie en
men stnnrt daarop steeds aan b|j het
vormen van afdeelingen.
Het beBtuur van het C. B. is er
van overtnigd, dat da coöp. vorm
voor den Landbonw de goede is.
Maar van alle landbouwvereenigingen
z|jn helaas nog maar weinigen op
coöp. grondslag georganiseerd. BU
het opmaken der concept-statuten
moest dns wol den rechtsvorm van
1855 gevolgd worden, wilde men tal
van vereenigingen niet als nntteloozen
ballast over boord gooien. De commis
sie koos dns den vorm van de groote
meerderheid der afnemende vereeni
gingen.
Zoo werd voldaan aan de opdracht
het C. B. in een anderen vorm te
gieten, maar tevens het bestaande te
behonden.
Er kan dan ook niets tegen zQn,
het Idee van coöperatie, waarvoor
allen iets voelen, tijdelijk terzijde te
stellen.
De heer, Njjkamp, directeur van het
C. B. merkte op, dat het denkbeeld
Westerdijk groote bezwaren had,
Wanneer het C. B. een coöp. ver. wordt,
znilen vele Ver.weigeren toe te treden,
daar z(j de groote aansprakel{|kheid
tegenover het geheele land voor hars
leden niet dnrven aanvaarden.
In het orgaan ven den Chr. Boeren
bond heeft pater Van den Elzen wer
kelijk den rechtsvorm van 1876 ver
dedigd, doch b|j de vergadering te
Tilburg zelde deze niet den coöp. vorm
voor de Prov. afd. gewild te hebben.
De Voorzitter merkte op, dat dan ook
gebleken was, dat pater Van den
Elzen nltslnitend tegen de inmenging
van het Ned. Landb. Landb. comité
was. In vorige organen van den Chr.
Boerenbond wordt dan ook steeds den
rechtsvorm van 1855 verdedigd.
Wanneer men van voren at aan
moest beginnen, zon de rechtsvorm
van 1876 gekozen knnnen worden,
thans is dit onmogelijk,
De heer Lindenbergh wees er op,
dat alle Zeeuwen de zaak nog niet
zoo doordacht zullen hebben. Men
had zich de vereoniging van boven af
coöperatief gedacht en daarbij een
splitsing In Prov. afd. en dese weer
ln onderafdaelingen, alles in wettigen
vorm vei bonden.
De Voorzitter herinnerde er aan, dat
de afd. na de wet van 1855 opgericht,
rechtspersoonlQkheid missen en deze
zonden moeten aanvragen. Als het C.B.
rechtporsoonigkheid hesft, hebben de
afd. die nog niet, dus de statnten op
den grondslag van de wet van 1876
zonden deze afdeelingen niet be
strijken.
BO deze concept-statuten heeft men
in de pract{jk met een coöp. lichaam
te maken, ln de theorie niet. De be
doeling ls slechts geweest alle klippen
te ontzeilen.
De heer Koopman deelde mede, dat
de afd. Zletikzee ook voor een grond
slag volgens de wet van 1876 was.
Spreker kreeg in dien geest een im
peratief mandaat mee, maar voelt na
het gehoorde zeer veel voor het stand
punt, van de bestuurstafel geuit.
De bedoeling van Zeeland ls een
vondig, het Ned. Landb. oomlté bniten
te sluiten. Het N. L. C. heeft niet veel
gedaan, maar het C. B. heelt schitte
rend gewerkt.
De voorzitter was eveneenB van
meening, dat men het nltslnitend op
het N. L. C. gemunt had. Voornameiyk
art. 46, waarbfl gelden aan het N L.C.
worden afgedragen, zal in Utrecht
geen genade knnnen vinden.
De heer Jacobs drong er op aan,
dat ieder eerlijk voor zjjn beweeg
redenen zon nltkomen.
De commissie achtte de inmenging
van het L. N. C. noodzakelijk, daar
het C. B. niet van dit lichaam mag
gescheiden worden.
Om voldoende crediet te kannen
krijgen, heeft het C. B. zich in den
beginne telkens weer van den naam
van het officieuze N. L. C. moeten
bedienen. Achttien jaar lang heeft
men thans reeds onder dezelfde vlag
gevaren. Die vlag staat op het huls
van het C. B. om handelscrediet te
knnnen krijgen.
Thans kan men als een lichaam, dat
voor millloenen crediet geniet, onmo
gelijk van naam veranderen.
Dat het Ned. Landb. Comité in de
nlenwe organisatie te grooten invloed
zal krijgen is niet te vreezen. Het is
jnist noodig niet alleen over land
bouwers, maar ook over handelaren
en juristen te besohikkeu en het
N. L. C. kan deze verschaffen.
Do heer Zwagerman was van mea
ning, dat verschillende bezwaren on
dervangen kannen worden en men in
de commissie vertrouwen moet stellen.
Maar het C. B. doet in Zeeland geen
zaken en dit moot na de reorganisatie
veranderen.
De heer Koopman onderstreepte dit.
Ook h|j vroeg thans meerdere mede
werking.
De heer Lindenbergh wees er op, dat
de aanwezigheid van 4 Walchersche
afgevaardigden bewijst, dat men in
Zeeland er ook nog wel anders over
denkt. Na alle fonien ziet men thans
ln Zeeland een gelegenheid om tot
gunstige samenwerking te komen.
De voorzitter sprak de verwachting
nit, dat Zeeland thans niet achter zal
big ven.
De heer Koning informeerde of het
lichaam, waarvan h|j directeur is, ook
afoemar kan z|jn.
De Voorzitter antwoordde, dat dit'
zniver een kwestie van nitvoering
betreft eu vanzelf terecht komt.
De op de vergadering vertegen
woordigde landbonworganisatles be
sloten daarna in beginsel mee te gaan
met de vorming van een groot Cen
traal Bnrean.
Verkiezing van een voorloopig be
staar der Prov. afd. was nog niet
mogelijk, daar de leden van het C. B.
nog niet bekend zijn.
Bg de aanwijzing van afgevaardig
den naar de te honden alg. verg. voor
de vaststelling der statnten drong de
heer Koopman er op aan, bg het
zoeken naar de geschikte personen
niet in eigen kring te bigvan maar
personen nit geheel Zeeland te nemen
en ook den Boerenbond te gedenken.
De heer Walter Kakebeeke stolde
vervolgens voor te kiezen de heeren
C. Blom van Haamstede, voorzitter
der A. H. V., P. S. van Jole, voor
zitter van den Boerenbond en P.
Lindenbergh, als vertegenwoordiger
der Z. L. M.
Een afgevaardigde nit Walcheren
zon liever een lid van het H. B. der
Z. L. M. gekozen zien.
De heer Banken bestreed de wen-
schelijkheid hiervan. De heer Lin
denbergh is de man voor den coöp.
aankoop. H|j bewees dit door z|jn
actie voor een coöp. snperfosfaatfabrlek.
De heer W. Kakebeeke deelde als
esnig aanwezig lid van het Dag.
bestnur der Z. L. M. mee, dat hij zich
volkomen met de kenze van den heer
Lindenbergh kan vereenigen. Deze is
de man, die voor coöp. voorziening
in kunstmeststoffen op de bres gestaan
heeft en zal zeker steeds met het Dag.
bestuur der Z. L. M. voeling honden.
De heer Koopman ging ook met
deze kenze accoord, voornamelijk nn
gebleken is, dat de heer Lindenbergh
den rechtsvorm der wot van 1855
voorstaat.
Alle gekozenen verklaarden vervol-
genB de benoeming te aanvaarden.
De heer 1. O. J. Kakebeeke zegde
ten slotte dank voor de vriendelijke
woorden tot hem b|j den aanvang der
vergadering gericht. Spreker heeft
zich in de dlBcnssies niet gemengd,
omdat de directie van den Landbonw
zich daarbuiten moet houden. Reor
ganisatie is Iets wat ln eigen boezem
behandeld moet worden. Maar de
directie van den Landbonw stelt wel
zeer veel belang ln deze kwestie,
waarvan «J het groote nnt terdege
inziet.
Spreker hoopte dan ook, dat het
resnltaat van de besprekingen een
krachtig C. B. zal worden. Dat zal
zonder twijfel ook de beste belooning
zgn voor de heeren, dis aan de zaak
hnn t|jd en hnn krachten vrgwllllg
hebben gegeven.
Da Voorzitter zegde don heer Kake
beeke voor diens welwillende woorden
dank en sloot vervolgens de bgeen-
komst met een opwekking propa
ganda te maken voor gezamenljjken
aankoop, ten einde een krachtige
samenwerking van landbouwvereeni
gingen te knnnen verkrijgen.
412e Staatsloterij 3e kl.
Trekking van Woensdag 23 Ang. 3e 1.
f25000: 16289
f2000 8168
f1000: 3083
f 400 6977 12654 15582
f 200: 2274 5505 8566
f 100: 8215 1351120214
f 45: 4955 5304 5312 6381 7306
14716 14729 14737 15291 17474
17484 18774
Trekking van Donderdag 24 Ang. 4e 1.
f10003882 10952
f 45: 1904 6376 7228 7246 7286
14742 18781
Getrouwd
G. SCHOUWENBURG,
wednr. van T. van de Wkrkb,
en
D. VAN DE WERKE,
die tevens dank zeggen voor de be
toonde belangstelling.
Ierseke, 24 Ang. 1916.
Zoo de Heere wil en zij leeft, hoopt
onze geliefde Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder
MAATJE VAN WEELE, wed. C.deVos,
aanstaanden Donderdag 31 Angnstus
1916 haar 80sten Geboortedag te
herdenken.
Hare dankbare Kinderen,
Behuwd- en Kleinkinderen.
'sH. Abtekerke, Augustus 1916.
Tot onze diepe droefheid over
leed beden te Arnhem onze innig
geliefde echtgenoote en moeder,
Mevrouw
LEUNTJE NIJSSEN—Gebnse,
in den onderdom van 38 jaren.
A. NIJSSEN.
H. A. S. NIJSSEN.
J. M. NIJSSEN.
A. H. NIJSSEN.
Rotterdam, 24 Angnstns 1916.
(Prinses Jnlianalaan).
Tot mgne dieps droefheid over
leed heden te Arnhem mijne Innig
geliefde dochter, Mevrouw
LEUNTJE NIJSSEN-Geense,
ln den onderdom van 38 jaren.
Mej. Wed, P. v. d. BLIEK—
Tihueruan.
Kloetinge, 24 Angnstns 1916.
Hiermede betnigen wg onzen harte-
l|jkon dank voor de blijken van
belangstelling bg het overigden onzer
geliefde Moeder, Behuwd- en Groot
moeder ELI8ABETH VONK, geboren
Goedhart, ondervonden.
Familie VONK.
Goes, Ang. 1916.
vinnen, steenpnisten, zweren,
negenoogen, zoo groot, of zij
genezen ln 3 a 4 dagen vol
komen door de
van den fabrikant J. C. DE
VRIES te Wlnsnm-Obergum
(Gr.)
Open beenon, zwerende
borsten, danwbaard- en ring
worm, brand- en andere
wonden worden er radicaal
door genezen.
Attesten ter iuzige.
De zali kost slechts 50 cent
per busje en ls verkrijgbaar
b(j vele Apoth., alle goede
Drogisten en verder ln iedere
plaats.
Drogisten en v erder ln iedere B|
plaats.
Te Goes bjj de fa. GEBRS. I
MULDER. WÊ
voor de jaren 19171923,
OP
nam. 2 ure, ln het café van de wed.
J. van der Hage te Elleuioutedyk van
in Ellewontsdyk en Driewegen, be-
hoerende aan het WATERSCHAP
ELLEWOUTSDIJK een en ander
in 32 perceelen.
Ondertrouwd
EDUARD KOHSCHULTE
en
CATO VERWER.
Zlerlkzee,
Goes,
Ang. 1916.
aankomende het Bnrgerigk Armbe
stuur van Kloetinge, wassende ln den
boomgaard de .Blauwe Trappen'.
Inlichtingen te bekomen en Inschrij
vingsbiljetten in te leveren véör of
op 4 September 1916, b|j den eerst
ondergeteekende.
A. VAN LIERE, Voorzitter.
L. VAN LIERE, Secretaris.
Terstond gevraagd
liefst tnsschen de 40 en 50 jaren, in
klein gezin wasch buitenshuis. Hoog
loon.
Adres onder letter E- boekhande
laar A. 0. DE MOOIJ, Zlerlkzee.