N°. 95 1916 Zaterdag 12 Augustus 103de jaargang. Bij dit qo. behoort een Bijvoegsel» Gsastslijke overlading. 26 FEUILLETON W ALTEE. O* uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woemdag- an YrljdagavoDd uitgezonderd op feestdagen, Prji par kwartaal, in Goee f I,—bnitan Goes, franco 1,25. Afzonderiyke nommerz 5 coot. 'naondJae ran tjdveztenfclün op Maandag, "Woeiisdaa en VKIJDA.G 13 u*®it. Xeleloor-num:*»? 88. OHgave ni d» Nasml Veanootetkap „Gewstóa Comraat". De prfi» der gewone advertentiéni» van 1-5 regels 50 et., olka regel meer 10 et BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derselfde advertentie werd» de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, iitjweigir- en doodsberichten en de daarop betrekking hebband* dankbetuigingen worden van 1—IC fegoU i f t,-— ."ïrekend 'Saw^sjitusfflers 5 wit. ï>ito»i,»ar G W. *a:i Baknkvbi.p. De scholen hebben vacantie en een groot deel van de leerlingen, die in de gelukkige omstandigheid verkeeren, dat hunne ouders het kunnen betalen, zijn naar buiten getrokken, naar de zee of naar de bosschen, oin daar het evenwicht tusschen geest en lichaam wat te herstellen. Velen hebben dit, helaas, hoog noodig, want de geestelijke overlading dreigt voor hun lichamelijk welzijn gevaarlijk te worden. Een bewiis van de groote uitbreiding, welke de overdrijving van de pogingen tot geest es-ontwikkeling bij onze jeugd reeds heeft beieikt, ligt wel in het algemeen verbreide gezegde, dat in den zomer ons volk in twee helften is te vcrdeelen, waarvan de eene helft wordt geëxamineerd door de andere helft. Het examineeren wordt zoo lang zamerhand tot een manie en daardoor krijgt het onderwijs een geheel verkeerd doel. De opvoedkundigen zijn het er allen over eens, dat de zich telkens herhalende examens verhinderen den nadruk te leggen op ontwikkeling en opvoeding, op vorming cn oefening van geest, maar de onderwijzers integen deel dwingen hun aandacht te bepalen tot drillen en tot hei inpompen, al is het maar voor korten tijd, van een groote dosis feiten-kennis. [u niet mindere mate dan de onder wijzer komen de geneeskundige en hygiënist in aanraking met deze totaal verkeerde richting van ons onderwijs. De zinspreuk, die aangeeft, dat slechts in een gezond lichaam een gezonde geest kan wonen, moge dikwijls wordeu misbruikt, zij bevat desniettemin toch een ernstige waarheid. Die eisch is niet meer op te volgen in den tegen- woordigeu tijd. De examen-mauie laat niet met zich spotten alles moet aan haar ten offer worden gebracht en in de eerste plaats valt als slachtoffer het gezond lichaam, in den val den gezonden geest met zich voerend. lleeds in de prille jeugd wordt van het kind meer geëischt dan het zich inspannen gedurende deu schooltijd. Op zichzelf vergt reeds het schoolgaan alleen ruimschoots zooveel van het teere kind als bestaanbaar is met een goede gezondheid. Dringend noodig is het, dat buiten de schooluren de geest van het kind zich kunne ontspannen, dat het lichaam vrije beweging in de frissche lucht geniete. Maar het is niet altijd uitvoerbaar. Hel kind moet huiswerk maken, moet ook buiten den schooltijd werkzaam Historische Komsn door M C. VAN DEN ENDE. (Nadruk verboden). Wel beloofde zfln toeBtand onder den meer gematigden Requcsans wat rooskleuriger to worden, maar toon volgde wear 't ongelukkige beleg. Gedurende dat tijdperk had zijn Leven veel onaangenaams. Het voortdurend getwist tuaschen Sancio d'Avlla met Juloa de Romere en vooral Mondragon tegen Beauvala baarde hem veel zorg en ongenoegen. De beslechting dier geschillen was zjn werk. Hoerschzncht of verschil van opinie of wantrouwen speelden dan vaak een groote rol. Op den middag werd Mondragon door de Bsianspoort binnengelaten. Hij zag er zeer verstoord uit, en die kwade Inim werd er niet beter op, toen hij vernam, dat de eerwaarde heer hem niet dan binnen een half nnr gehoor verlaenen kon. „Is zijn eerwaarde dan afwozig?" vrceg bij den page, die hem 't bericht bracht. „Neen, heer!' antwoordde deze, „maar zijn ongesteldheid is van dien aard, dat hfl zich ia acht moet nemen. Hij neemt nn de streng voorgeachre- zijn voor de school, omdat daal' steeds het examenspook rondzweeft, dat van geen mededoogen weet en dat het minste verzuim straft. Ten koste van werkelijke ontwikke ling, ten koste van blijvende gezond heid en van voldoenden lichaamsgroei, wordt het hoofd gebogen voor dien dwingeland. Met den leeftijd van het kind ueeml de kracht van den examen- dwang toe, in siejds klimmende mate. Steeds kleiner wordt de hoeveelheid vrije tijd, steeds grooter de hoeveelheid gevraagde hersenarbeid, steeds ernstiger het gevaar voor het ontstaan van voor goed geknakte gezondheid naar lichaam en ziel. Hij, die aan het drijven een einde zou weten te maken, zou grooten dank verdienen. De tijden zijn daarvoor gunstig het psychologisch moment voor een wijzi ging in de richting van ons onderwijs is aangebroken. Kr orgauiseeren zich reeds tegenstanders van dezen examen overvloed. Reeds hangt in enkele plaatsen de toelating tot de Iloogere Burgerscholen niet meer uitsluitend af van het afleggen van een examen, maar wordt den leerlingen van de lagere scholen een getuigschrift verschaft, dat toegang geeft tot de burgerschool. Enkele gemeentebesturen hebben reeds dergelijke bepalingen gemaakt voor ouder hun beheer staande inrichtingen. Dit is reeds een begin, dat goede hoop geeft voor verdere maatregelen in dien geest. Zoolang nog examens bestaan en geheel missen kunnen we ze niet zou het zeer wenschelijk zijn in dit opzicht eeue totale afschaffing van elke voorwaardelijke toelating. Veel beter is het, dergelijke zwakke candidaten geheel af te wijzen. Zij in de eerste plaats hebben voor hunne gezondheid rust eu uitspauuiug noodig, eu juist voor hen wordt daarvoor een bijzon der groote inspanning in de plaats gesteld, welke niet zal nalaten zich op de gezondheid te wreken. Buitenland. Qa strijd in en bulten Europa. Bt.j alles, wat er in dazen oorlog is verloren gegaan aan materieels en idloele bezittingen der menschheid, behoort ook de eerbied en het blinde vertrouwen in de onfeilbaarheid der hooggeleerde heeren en diepe denkers. Niet alleen heeft men al deze pronk* juwaolon der wetenschap in neutrale landen aan dc zonderlingste betoogla- gen zien deelnemen, en in de oorlog voerende rjjken bespeurd, dat hnn meerdere ontwikkeling niet in staat was hen te beschermen tegen de be gripsverwarring, waarvan do groote menigte de dupe was, maar ook zijn hnn theorieën, die in alle kalmte des ven rust „Verzoek hem, m(j over een be- langrijke aangelegenheid een oogen- blik te willen hooren. De eoodige rnst kan hg immers daaroa toch ge nieten En na gedane werk is die zoeter I* voegde hj er lachend aan too. „Vergeef mi), heer, maar volgens 't stellige bevel mag ik hem in geen geval storen, voor wat of voor wlen ook „Dan znllen we ertn moeten berm- ten zei do hopman ten laatste, toen by inzag, dat beloften noch bedrei gingen den knaap tot ongehoorzaam heid aan z(|n meester brachten. Met da armen gekruist liep hij on geduldig hoen en weer. Het wachten viel hem lang, w01 hg er niet aan gewoon was, doch vooral, omdat hy een spoodelschende zaak af te han delen had. „Elndeljk l" znchtte hij, toen hjj toegelaten werd, en evenwel was nog niet eens ten volle het halve nnr verstreken. Met rinkelende sporen trad hy de werkkamer van don bisschop blnnon, on kort voor hom genaderd zjjnde, boog hfi de knie. In deze deemoe dige houding wachtte de trotsche Spanjaard dan zogen van hem, waarna hij opstond. Do bisschop zag er ljdend nlt. Z{n j bleek gelaat, met ingevallen wangen, i lieten geen twijfel over, aan de ver gevorderde periode zijner ziekte. gemoeds, voor den oorlog ft ver den oorlog waran ontworpen, gebleken nlot deugdelijk te z5n. De praktijk heeft zich dan ock nies het minst gestoord aan dezo antorltaire wfjsheid en onbevreesd voor al de verbolgen heid der professoren en deskundigen, heeft zij de heele papierenwlnkel onderste boven gegooid en bewezen, dat wat niet kon, wèl kan. Inderdaad men hesft ons van be voogde zjde zooveel voorgahonden, dat „onvermjdelflk' was, zooveel data genoemd, waarop do oorlog „moest" eindigen, zooveel redoosn waarom een lange oorlogsdnn'- onmogeljk was, dat het publiek zelfs bet Ingeroeste geloof aan „wat gedrukt stond' prijs heeft gegeven. En al» dan zich dnsr- bfl vemchjjaselen voordoen, waarvan zelfs nanwkenrlgo vorschers het „hoe" en „waarom" niet kunnen nagaan, wat is dan natuurlijker dan dr.tmeer eenvoudige geesten verward raken ln den chaos dor opeenvolgende gebeurte nissen en zich afvragen of do oorlog ous werkelijk verarmt of hetmensch- dom in stoffelijk opzicht verrijkt. Een dior verwarring stichtende om standigheden is, dat de pars en voor aanstaande mannen in de oorlogvoe rende landen, zeer optimistisch zijn, terwijl in neutrale laEdei', waar toch groote oorlogswinsten worden ge maakt, een doffe, gedrnkto stemming bestaat. Ia dan hat oorlogvoeren zoo'n voor- deoliga zaak c-n ziet het e? voor de neutralen zoo bedenkelijk nit? Het schijnt ons toe van niet, wanneer wij lazen, dat Engeland 60, Frankrijk 44, Rnsland 44, Ilalië 11, Dnitschland eu Oostenrijk te zamon. 60 milliard of in totaal 219 milliard kronen aan den oorlog hebban besteed. Turk?» an Bnlgarlle meegerekend komt men op 225 milliard. Ten einde ona eenlgszins een voor stelling te kntmen maken van alt bedrag, geven wij de volgende ver gelijking. Het nit tabellen berekende cijfer van da gond- en zilverprodnetie van de wereld sinds da ontdekking van Amerika tot 1912 bedrargt 29 mil liard. Be prodnetie aan edele metalen van 1913 tot 1915 gestold op 2.1 milliard, badraagt dua de totale pro dnetie sinds Colnmbns' vermaarde ontdekking rond 156 milliard kronen. Als men nn eenvondig maar aan neemt, dat de prodnetie van edele metalen vóór 1492 een darde deel bedroeg van de prodnetie er na (een «chatting, zonder eenig verder gege ven, doch eerder te hoog dan te laag), dan blijkt dus,dat da gohoele productie aan gond en zilver «isds da vroegste tijden nog niet voldoende is om deze twee jasr va moderne oorlogvoering te bekostigen. Mot dergelijke oljfers voor oogen is voor optimisme geen plaats. Zeker niet voor do belligarenten, maar ook niet voor da neutralen. De oorlog verslindt In zijn hnidig stadinm van ongekends verwoesting en vernietiging moer dan ooit en dat Steunend op zijn staf. kreunde hg zacht van pijn, als hg door de zaal sukkelde. Een paar kloosterbroeders, die hem als schrijver bgstonden, keken hem tersluiks met meewarige blitkenaan, als begrepen zit, dat binnenkort zijn staf hem door don dood ontvallen zon. En aan hem zonden ze eon horder verliezen, die ze oprecht konden be- woenea. Z(j huiverden bg de ged chte, wel- ken gestrengen heer zjj in diens plsats konden krijgen. Toen de hopman voor hem versoheen, schreven zg Sverig voort in alle stilte. Een oogen- blik hoorde man niets dan 't eentonig gekras op 't perkament. „Ge hebt ons willen spreken, heer Mondragon vroeg de bisschop, hem vriendelijk tooknikkend. „Ja, eerwaardel' zei deze, „en ik durfde met het oog op nv wankele gezondheid toch niet nltstellon, daar 't anders to laat isl* „Laat hooren I' „Eerwaarde vader, d*ar moet een spion hier ter stede zjn, die, naar ik vernam nit betrouwbare bron, zelfs het klooster der Zwarte Znstors in vrouwengewaad heeft weten binnen te dringen. Van zijn persoon wensch ik mij met uw hulp te verzekeren!' „Wat kunnen wÖ daarvoor doen Wij kunnen uw bewering maar niet zoo voetstoots aannemen ook, daar wU van dergeljke ongeregeldheden on- middeligk onderricht zonden zQn I" in alle landen de prijzen dar eirste levensbehoeften, grondstoffen en ar- tfkelen tot fabelachtige hoogte zijn gestegen, voorspelt weinig goeds voor de toekomst. Want immers niet een stijging der prijzen brengt aanstonds een crisis mee, dooh jnlst een scherpe on plotselinge prijsdaling werpt de verhoudingen In 't oeoonomlsch loven omver. In vorband met de moeilijke levens voorwaarden zijn overal de loon en belangrijk verhoogd en heel bet lever,, op den gBwtjzigden standaard inge richt, beweegt zich langs nieuwe banen. Wanneor over eenigen tijd de ovsrbljjvenöon terngkeeren van de slagvolden, om in de handelswereld hunne plaatsen weder in to nemen, dan wordt de verhouding tot doD werkgever oen gansch andere. Cononrrentio met het buitenland is enkel mogelijk tegen verlaagde prjzen en deze s®n onvermijdelijk, zoodra het vorband tnsscheu productie en consumptie is horatcld, d.w z. zoodra de distributie, thans op allerlei manie ren onderbroken, weer op geregelde wflse kar: plaats vinden. Dit alleB kor, toestanden in het loven roepen, dia gernimen tijd het ceeeuomisch leven ontwrichten en hot Is goed dat men in neutrale landen daarop wijst, want veel wat thans als een gnnstig teeken wordt aangemerkt, zal straks blijken enkel schijn te zijn geweest. Onder de belangrijkste gebenrtenlj- ssn op het oorlogttoooeel behoort het enr.ces der Italianen aan den Isorzo. Het offensief van geseraal Cadorna rleht zich tegen het geheels gevechts gebied van den beneden Isonzo, waar van Mcnfalcone en Görz de voornaam ste punten zijn. Nadat do Italianen zich hadden meester gemaakt van do twee gewichtigste strategische stollin gen de Monte Sabotino en de Monte San Michelo, waarvan de een van het Noordon, da ander van het Zuiden de stad Görz bestrgkt, was het lot hier- van spoedig beslist. Na hevige straat gevechten is do stad door do Italianen bezat on da eerste stap gezot in de richting vaa het door hen zoo zeer gawensehte Triëst. De kortste weg daarheen toeh loopt over Görz, zoodat olke vooruitgang hier van groote beteekenls is. Hot is echter te ver wachten dat de achter het Isonzodal gelegen terreinen door de Ooatenr Jkors geducht znllen zijn versterkt. Van Oostenryksche zgde wordt dan ook met vertrouwen van do nieuwe ge- vechtslinie gesproken. Zooals gewoon lijk wordt het door dan verliezer voorgesteld alsof het bqna een ver betering is. Groot is de vreugde, vooral onder de irredeni'sten in Italië. Do Russen hebben ook weer een voordeel te bookan.Ton Zuiden vaa de DnjeBter zijn do legers der contralen teruggetrokken over do ljn Nizniow- Tysmenica-Ottynia. De stad Tysmeni- ca ia door do Russen bezet. 2(j trek- antwoordde do bisschop. Jnist op dit oogenblik kwam do pago binnen, en fluisterde zij a heer iets in 'toor. „Goed, laat binnen i" zei hg au tarwgi da knaap zich. verwijderde, vervolgde hy tegen Mondragon: „Nn zullen wti het nienws nlt de eerste hand hooren!' Het was pater BernacduB, de biecht vader der vrome zusters, die binnen geleid werd. H5 kwam voor den blsscöoppaiyken stoel, ten einde verslag v»n 't voor gevallene te geven. Heel kort en stipt vertelde hg do geichledenls, waarna hg werd weggezonden. Over de ontvangst kon hg tevreden zgn. De bisschop prees ham, om den raad, dien hg aan de overste had ge geven en hem werd opgedragen haar te zeggen, dat Z0 geheel vrj van schuld bevondeD werd, daar de overste niet in strgd met de kloosterregels handelde, omdat zij niet kon weten, dat eon man onder het vronwenkleed school. „En waar knnnen wU n nn mede van dienst z0n, heer hopman vroeg de bisschop, zich tot Mondragon wendend. „Met uw hulp kan ik hem gevangen nemen, bisschop', zei deze. „Maar de vogel is gevlogen, en wp weten lmmors niet, waar hij te vinden is. In ieder geval zal naar zijn ver- blijf naarstig onderzoek worden ge daan, en zullen wij trachten hem ln handen te krggenl' ken dus in N.W. lichting openstasn nn voor Stanlslau. De bedreiging van Lamberg wordt hierdoor grooter. Het ffont-ief der centrales in de Karpsthen heeft klsarbiykeiyk niet genoeg effect gemaakt op de Rnssen, om hen te verhinderen in de richting Kowel hnn aanvallen voort te zetten, terwgi zQ ook aau dan Stoehod en Sereth ln het offensief zlin. Op het Wsstfront zgn geen bijzon derheden voorgevallen. Nog altyd wordt in Thlsumout gevochten, dat nn waar in handen der Dnitschers sehgnt te z0n. S erspreid Oorlog-s-lNieuws, Verbeurd verklaring. Volgens een offioicele kennisgeving uit Lagos in West-Afrika \an 8 Mei, zullen allo eigendommen vaa Duitsehe firma's daar ter plaatse, omvattende hulzen, pakhuizen, winkels, opslag plaatsen, goederen, werven, kaaien, handelsmerken enz., den 28en October te Londen worden geveild. In de kennisgeving heet het: De firma's hebben aan alle hoofdplaatsen zeer uitgebreide zaken gedreven, vele sedert 25 jaar, de Hamhnrgsehe firma G. L. Galser sedert 60 jaar,als scheeps agenten, importeni's, exporteurs en commlssionnairs. De nederzettingen zijn buitengewoon gnnstig om saken te doen en niet door andere te ver vangen. De verwoesting van de stad Péronne. Verscheidene bladen melden over de verwoesting van Péronne door de Fransohen Péronne staat in lichte laaie, aan 't branden geraakt door de Franstho artillerie. Geheele wjken zgn aan een zekeren ondergang prjjn gegeven, zoo ook de kathedraal van den Heiligen Johannes. Of de twee met hontsngwerk versierde huizen nlt het einde der 15e eeuw de verwoesting te boven znllen komen, mag betwijfeld worden. Ais geheel verloren moeten reeds nn bibliotheek en mnseum be schouwd worden, die belde boven ln hot onde ctadhnls zijn ondergebracht. Het groote musenm bevat behalve bekende werken van Salvator Rosa een belangryke verzameling Engelsche en Frarsche prenten en noemens waardige jeugdwerken van Fransche negentiende eenwsche meesters. Vier of vUf zware raakschoten heb ben deze schilderijen geheel vernietigd; slechts verschroeide rafels hangen aan de muren. De eenige verzameling Gallische matten, die een voortreffoigk goografuch beeld van Frankrijk ten tgde van zgn verovering door Cesar bood, verder Fransche fayences en opgegraven voorwerpen nlt den tgd der Germaansche volksverhuizing vor men nog slechtB een onkenbaren puin hoop. Nooreohe haringvlsacherij. Noorsche haringvisschers, die aan do IJslaudsche vlsichcrg deelnemen, hadden zich moeten verbinden, hnn „Dat onderzoek is reeds overbodig, oerwaarde. Hij ia mat zgn lief in de Sint Pieterstraat, bg meester Herman In het Wittebroodskind. Mochten zij vandaar roeds een veiliger schuilplaats gezocht hebben, dan zal Herman de bakker ons die noemen. Hg heeft trouwens toch huiszoeking te wachten, daar zpn voorraad teer kost klaarblijkelijk verborgen gehou den wordt!" „Kom den goeden meester Horman niet aan den lijve, heerl' „Maar zeg mU, eerwaarde bisschop, moot tk hem dan vrijlaten, als hij zgn vriend niet wU verraden „Breng hom tot ons, hopman, en wg vertrouwendat hg gemakkelijk tot bekentenis te brongen zal zgn!" Hiermede was 't gesprek geëindigd, dat den bisschop vermoeide en on aangenaam stemde. Hopman Mondragon spoedde zich voort door de Glstpoort, liet eenige voetknechten ontbieden en ging zelf mee, om getnigo te zgn van 'tin- rekenen van don spion. Toen ze by meester Herman binnen gelaten werden, verzamelde zich voor diens huis een volksmenigte, nieuws gierig naar wat er voorviel. Een kapitein, die met eon aflossing voor de wacht aan de Veorsche poort voor- bytrok, dreef ze echter niteen, want samanseholing waB verboden. Meester Herman zag kalm toe. Hy had zoolef» verwacht. Wordi vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1916 | | pagina 1