N°. 82 1916
Donderdag 13 Juli.
103de jaargang.
WALTER.
Aan het adres van
Kiesvereenigingen.
i3 FEUILLETON
GOESCHE
Da uitgave dover Courant gesuhiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prtyt per kwartaal, In Goes f 1,bulten Goes, franco f 1,25.
Afzonderlgke oomtners 5 cent.
Itusendlng van advsrteiitlön op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór lil uren.
Telefoonnummer 33. Uitgave vaa do Nautl.
vooralen hebben.
Zooels men van Engelsche zflde
Dnitschland van den vree geren Rus-
slseh-Japsnscben oorlog beschuldig
de, doet men dit van Dultsohe zgda
thans Engeland.
Da Voetieche Zeitung gelooft toch,
dat Engeland juist om het Russiach-
Jspansehe gevaar te bezweren, destijds
de landen tegen elkaar ln het harnas
gejaagd heeft.
Ook do Franfurter Zeitung is de
meening toegedaan, dat het nlenwe
verdrag voor Engeland allesbehalve
gnnstlg Is te noemen.
De Engeliehen aldus het blad
mogen al met een znarzoeten glim
lach verzekeren, dat dit verdrag de
geheele entente ten goede komt,
Inderdaad doet de overeenkomst on
herstelbare schade aan de Engelsche
politiek ln Oost Azië.
Het blad herinnert daarbij aan de
twee en twintig elschen, welke Japan
anderhalf jaar geleden aan China
stelde en waarvan er enkele niet alleen
het sedert een tiental jaren door
Engeland nagejaagde monopoli zoch
ten te vernietigen, doeh tevens Enge
land zelf zochten te verdringen.
Voortdorend zon Engeland in stilte
daarna Japan tot matiging bewogen
hebben en liet dit schijnbaar ook een
deel van z{n elschen vallen, doch het
werkte ln het geheim stelselmatig aan
han vervulling en liet China niet met
rust, getnlgo het feit, dat bet Japan
was, dat de opstandige Chineeiche
provincies ondersteunde.
De haat in Japan tegen Engeland
aldns de medndcellng ln de Frank-
Jiirter Zeitung nam toe sedert
Engeland Japan begon tegen te wer
ken. Het bleef dan ook geen geheim,
dat Japan met Rnsland tot overeen
stemming wilde geraken ten aanzien
van Mantsjoerge en Mongolië om de
hand vr(j te krijgen voor de vervul
ling van zijn wenschen in het ïangtse-
dal en aan de tegenover Formosa
gelegen Chinees she kast.
Het Dnltsche blad noemt de thans
gesloten overeenkomst dan ook een
rechtstreeksche bedreiging van de
Engelsche belangen ln China. Enge
land zal zjn machtspositie in het Verre
Oosten aan Japan moeten afstaan.
Het Is moeilijk thans reeds over
dergelijke nitingen een oordeel te
vellen, te meer daar de wederzijds
v|jandel{jke bladen natnnrliJk hnn best
znllen doen, alle voorkomende gebeur
tenissen voor hnn tegenstanders zoo
ongnnstlg mogelijk af te schilderen.
Maar we hebben er reeds vroeger
op gewezen, dat Japan in de laatste
jaren steeds meer getoond heeft zijn
grondgebied in Azië ten koste van
andere staten te willen vergrooten.
Na geheel Europa in vnur en vlam
staat en van de groote Westersche
mogendheden das geen krachtige
tusschenkomat is te verwachten, is
voor Japan zeker het tijdstip aange
broken, z|jn slag te slaan.
Hoe meer het blanke ras in het
Westen door onderlinge oorlogen ver
zwakt, hoe meer het Mongoolsche op
den voorgrond treedt. En van een
krachtig op moderne w{jze uitgerust
volk als hot Japansche kan de thans
gevoerde strijd in Europa slechts de
zekerheid brengen, dat do verwezen
lijking van zijn expansleplannen ln
China niet ver meer ls.
RUBland heeft thans een verbond met
Japan gesloten.
Maar Engeland, dat thans genood
zaakt ls, dit verbond toe te juichen,
zal waarschijnlijk de zeer nadeellge
gevolgen daarvan in het verre Oosten,
waar het zeer groote belangen heeft
ln de naaste toekomst moeten con-
stateeren.
Van het oorlogsterreln zijn de be
richten schaars.
Ten Z. van de Somme, van Flanconrt
nit, hebben de Franschen zloh ln het
bezit gesteld van het dorp Biaehes,
tegenover Peronne gelegen.
Door de vermeestering van de
Dnltsche loopgraven tussohen Barleux
en La Maisonnette, loopt nn deFran-
iche linie rechtstreeks van Biaehes
naar Harlenx.
De Duitschera berichten, dat zij de
hoeve La Maisonnette en het dorp
Barlenx heroverden.
De Engelschen hebben geen voort
gang van beteekenis meer gemaakt.
Naar de Dnltsehera melden, hebben
zij het door de EngelBChen veroverde
Bois des Troncs opnieuw beset.
In het Oosten wordt om het bezit
van Kowal heftig gestreden.
In Znld-Gallclë ls Delatyn, zooals
we reeds melddeD, door de Russen
bezet. De Oostenrijksche verbindingen
met Znld-Hongarije en Zevenbergen
zgn daardoor afgesneden.
De Rassen bereikten de lgnStanls-
lan—Nadvorna en trekken thans naar
Korosmezo op.
De volgende telegrammen teekenen
den stand van het krijgsbedrijf.
Parijs. Ten Z. van de Somme
hebben wij onzen voortgang in de
streek van Barlenx voortgezet. Ook
ten W. van de hoogte van Dnmeinll
wonnen w(j terrein. In de Vogezen,
in de streek van Chapelotte zijn Dnlt
sche aanvallen afgeslagen.
Londen. De Dnltschers drongen
het Bols des Troncs binnen. Wij
kregen vasten voet in het boich van
Mametz en wonnen terrein ten O.
van Ovillers en La Bolselle.
St. Peteraburg. Ten Z. van de
moerassen van Pinsk blijven w(j ons
een overtocht over de Stoehod banen.
Op den linker Stoohod-oever wordt
een hardnekkig gevecht geleverd. Ten
Z.W. van het Swentenmeer en ten O.
van Baranowltsji sloegen wij Dnltsche
aanvallen af.
Weenen. Itallaansohe aanvallen op
onze linies ten Z. O. van de Clma
Diecl en ln het gebied van den Monte
Interrotto zijn gestnnt.
Rome. W{j namen een groot ge
deelte van het kleine dal tnsschen de
eerste en tweede Tofanereekz ten N.
W. vr.n Abri, zeomede een sterke
■telling op de eerste Tofanereeks.
Berlijn. De Engelschen deden ver-
geefache aanvallen tusschen Ancre en
Somme. Herhaalde pogingen der En
gelschen om het Bols der Troncs weer
ln handen te krggen mislukten.
Niettegenstaande de provinciale stem
bus pas is gesloten en de groote ver
kiezingen nog ver in het verschiet
liggen, willen we het ditmaal toch
eens weer hebben over de verkiezingen
in het algemeen.
Want ook de afgeloopen weken heb
ben weer geleerd, dat een massa mis
verstand zou zijn vermeden, indien men
ook buiten den verkiezingstijd de groote
vraagstukken van den dag, meer nog
dan tot beden, had behandeld en
toegelicht, indien speciaal de vrijzin
nigen zich ook buiten den verkiezings
tijd wat meer vrijzinnig voelden en wat
meer deden om de liberale beginselen
bekend te maken en te verdedigen.
Zeker, wij geven het toe en weten
het helaas uit ondervinding, dat het
kiezersvolk vaak betreurenswaard on
verschillig is.
Als iemand het kiesrecht niet heeft,
roept hij er om, en hoeHij vindt
het ,/een ongepermitteerd schandaal*,
dat men niet naar zijn meening vraagt
en zijn stem niet gehoord wordt. Maar
als hij kiezer is, gaat hij liever niet
stemmen. Hij heeft geen lust. Soms
voegen de voorgestelde candidaten hem
niet. //Er is geen keus bij", zegt hij
dan, de candidatenlijst oneerbiediglijk
beschouwende als een staalkaart. Dik
wijls is hij totaal onverschillig. Men
kan hem voorpreekeu, dat hij behoort
te gaan stemmen, dat het algemeen
belang de medewerking van allen eischt,
hij stopt zijne ooren dicht en verhardt
zijn hart als de bekende Pharao.
En deze kiezer is tenminste in negen
van de tien gevallen een zich noemend
//liberaal". De anderen komen in den
regel trouw opals hun candidaten
het niet halen, zij hebben tenminste
hun plicht gedaan.
Als wij de Kieswet gaan herzien,
hopen wij van harte, dat tevens de
stemplicht zal worden ingevoerd.
Maar voorloopig bestaat die stem
plicht nog niet en zal het de taak der
kiesvereenigingen zijn om de kiezers
aan het verstand te brengen, dat zij
hun staatsplicht verzaken, wanneer ze
bij stemmingen eenvoudig thuis blijven.
Over het algemeen wordt er door
de kiesvereenigingen veel te weinig
gewerkt. Men leeft gewoonlijk in
zalige rust tot enkele weken, in het
gunstigste geval maanden, voor de ver
kiezing. Dan worden fluks de leden
bijeengetrommeld, candidaten uitge
zocht, strooibiljetten worden rondge
zonden en dan worden de candidaten
aanbevolen, die zonder uitzondering
emiuent zijn, de rechte mannen op dn
rechte plaats en eerlijk, en met be-
dachtzamen spoed of met groote kracht
vooruitstrevend en sieraden zijn van de
volksvertegenwoordiging en dergelijke
meer.
Al die onbenulligheden leest men
telkens weer in de couranten en strooi
biljetten de lezer kent ze al even goed
als de schrijver.
Bij onze tegenpartij maakt men zich
aan dergelijke praktijken veel minder
schuldig. Men stemt daar eenvoudig
de candidaten door een partij-bestuur
gesteld en laat de overigen met al hun
emiuentheid buiten staan.
Wat er dan wèl moet worden gedaan
Wel we moeten eenvoudig van onze
tegenpartijen leeren.
Niet enkele weken voor een verkie
zing alleen, maar winter en zomer door,
houden partijbesturen, besturen van
Kiesvereenigingen, geestelijke voorgan
gers en voormannen der partij hunne
mannen en jongelingen bijeen in te
huizen, vergaderingen, op ontspannings
avonden, lezingen, in zangvereenigingen,
tooueelvereenigingen, clubs, enz. enz.
En altijd door wordt daar in het
oog gehouden, dat de mannen en leer
lingen, burgers en militairen de kiezers
zijn van den komenden zomer. Ze
worden aangenaam bezig gehouden en
tegelijkertijd voedt men hen op in de
politiek, houdt lezingen op populaire
wijze over de staatkundige vragen van
den dag.
Zoo blijft het verband tusschen de
leiders en de partijgenooten bestaan
en als dan de verkiezingen komen,
weten de kiezers precies wat ze te doen
hebben en de bestureu van kiesver
eenigingen kunnen met veel minder
arbeid volstaan dan die der liberale
vereenigingen, die het op den verkie
zingstijd hebben laten aankomen.
Dit is iets, wat wij aan de bestmen
der vrijzinnige kiesvereenigingen ter
overdenking aanbieden. En dit in
overweging te nemen schijnt ons veel
verstandiger dan de bewering, die wij
dezer dagen van een vrijzinnig leider
hoorden „laten zij maar eerst eens
zien, hoe het worden zal, als naar
minder vrijzinnige regels geregeerd
wordt. Dan zullen zij enz.
Het lijkt ons verstandiger het niet
zoo ver te laten komen en nu reeds
onzerzijds alles te doen wat tot het
grootst mogelijke succes bij de eerst
komende verkiezingen kan leiden.
Het besef moet bij de kiezers leven
dig worden, dat wij gevaar loopen,
nogmaals het clericale juk te moeten
torsen, als wij niet in tijds zorgen voor
een geschoold kiezerskorps.
Buitenland.
De etrl|d In en bulten Europa.
Rusland en Japen, de onde vijanden
van een twaalf jaren geleden, hebben,
zooals wtj reeds in bet kort mede
deelden, een verbond gesloten.
Dit stak veBtigt, volgens Japansche
offleisele getnlgenls, tnssehen belde
landen de hartelgkste betrekkingen
an waarborgt aan belde partgen de
beveiliging banner bgzondero belan
gen en de onschsnbaarheld van bet
wederzgdscha gebied.
Door deze overeenkomst zullen alle
mogendheden, die met een van de
contractoerende partjjon door bondge
nootschappen vereenigd zgn,onderltrg
nauwer zgn verbonden en zal Rnsland
nier, deelnemen aan combinaties tegen
Japan en omgekeerd.
Zoo zal b.v. degene, die de territo
riale rechten en bijzondere belangen
van Rnsland ln Mantsjoerge aanrandt,
ook Japan onder z|jn tegenstanders
krijgen.
Volgens het Japansche ministerie
van bnltenlandsche zaken, legt de
nlenwe overeenkomst getuigenis af
van het krachtige beslnit van belde
mogendheden om betrekkingen van
onderling vertrouwen en volmaakte
overeenstemming te onderhonden en
hnn pogingen te vereeulgen tot ver
dediging van hnn wettige rechten en
belangen ln het verre Oosten.
Volgens Rnsslsche diplomatieke ge
tnlgenls, zal Rnsland, door te steanen
op de solidariteit van Japan ln de
kwesties van het verre OoBten, al z|jn
krachten kannen wijden aan de op
lossing van do komende problemen
in het Weston, mot do zekerheid,
dat geen andere mogendheid China
misbruiken zal om haar eerzuchtige
plannon to verwezenlijken.
Vzn Engelsche zgda heeft men zloh
dezer dagen over hst tot stand komen
van dit verdrag bijzonder verheugd
getoond.
De Timet noemt het een nieuwe
waarborg tegen pogingen, gelijk
herhaaldelijk door Dnitschland zijn
gedaan, om tweedracht tnssehen de
belde onderteekenaars te zaaien.
Volgens dit blad zou Dnitschland,
handelend ia de l(|n van de tradi
tioneels politiek om RuBland's werk
zaamheid van Europa naar Azië af te
leiden, iodertfld dit R|jk aangezet
hebben om Japan den oorlog te ver
klaren.
De Engelsche en Fransohe regeerin
gen aldus de Timet begroeten
het verdrag niet alleen als een nieuwe
waarborg voor den vrede ln het Oosten,
doeh als een bevestiging van de be
trekkingen tnssehen alle bondgenooten
ln dat gebied.
De Dnltsche bladen werpen evenwel
een ander lieht op deze overeenkomst.
Volgens de Vostische Zeitung zon
Rusland het verdrag met Japan waar-
Bchgnlgk ten koste van zware offers
gekocht hebben en o. a. de ipoorlgn
Charbln—Wladlwostok hebben afge
staan.
Daarbij w|jit het blad er op, dat,
hoewel men zich van Engelsche z|jde
thans over het nlenwe verdrag zeer
verhengd toont, dit niet anders dan
met eenige ongerustheid daar te lande
kan vernomen z|jn.
In de laatite jaren toch heeft Japan
ln Ooit-Azlë een streven naar altzet
ting aan den dag gelegd, waarvan de
verwezenlijking alleen op kosten van
Engeland kan geschieden. Thans
versterkt Japan nog zgn plaats ln
Oott Azië door een overeenkomst met
Rnsland en zal ongetwijfeld in Enge
land weer de oude vrees boven komen,
dat Rusland en Japan het op Indlë
belangstelling zwijgend had toege
luisterd.
Evenwel kwam heer Dumont zloh
niet van smet znlveren. De vele vij
anden, die h|j had, durfden, nn ze
hun vrees voor hem overwonnen
hadden, stooter tegen hem optreden.
Z|jn weinige vrienden kwamen slechts
flauwtjes voor hem op. Een groot
ramoer was ln de zaal ontstaan.
Toen meester Maarten, ten slotte tot
spreken gedwongen, bem zoo stoat In
z|jn eer aantastte, sprong Dnmont op,
wilde zleh by hem voegen en hem
'tzwggen opleggen.
In dit voornemen werd bS verhin
derd door Walter, die hem ln den
weg trad en zei
„Laat den mnlder nltspreken. Straks
kunt ge u verdedigen, hoer!"
Dumont keek Walter verachtelijk
lachend aan en duwde hem zaohtkens
op zg.
.Knaap,* sprak h|j, „ik verwacht
heel wat flinks van je; als later baard
en knevel eens nltkomen, zal je de
kaas niet van je brood laten eten.
Een weinig bescheidenheid zou je
lntusschen geen kwaad doen. Met m{jn
zaken mag je je niet Inlaten 1* Tegelijk
wilde hg hem voorbggaan. Dooh Wal
ter week niet.
„Ik laat n nog niet door, heer I"
hield h|j vol, wel Iets geprikkeld door
de vleiende complimentjes van Dumont.
„Wel vriendje, stel je toeh niet zoo
bespottelijk aan, je begrgpt toeh wel,
dat lk je dan tot m|jn leedwezen tot
rede zal moeten brengen
„Straks, edele heer!' En Walter
bleef hem hardnekkig den doortocht
belemmeren. Toen trok Dnmont z|jn
degen en zei lachend
.Wel, b|j Sint Joris, koppiger ruiter
zag ik nooit. Hoe vindt je dat nu,
heeren Maar een prikje zal hem wel
handelbaarder maken en ontzag leeren
voor een edelman en bendehoofd I*
Jnlst wilde hg de daad b|j het woord
voegen, toen h|j zich den degen met
kracht ontrnkt voelde, en omziende,
bemerkte h|j hem in handen van heer
Roland.
„Voor die daad zult ge me wel vol
doening willen verschaffen, heer? Ik
kan u weinig dank weten voor de
manter, waarop ge voor den ruiter
opkomt I* Toen Dnmont dit zeide, be
wees ?gn bleekheid, hoe woedend h|]
was.
„Ik vraag o geen dank, heer Fuentez.
En satisfactie zal u geworden, waar
en wanneer ge verkiest, ofschoon lk
u alleen heb willen verhinderen, te
handelen ln strijd met riddereer.
Walter is ongewapend. Tegen een
weerlooze hebt ge gemakkelgk spel.
Ook meester Maarten weet daarover
mee te praten I*
[Wordt vervolgd
Historische Roman
door
M. C. VAN DEN ENDK.
(Nadruk verboden).
Boysot kreeg geen t|jd, om Iets
daartegen te zeggen, want Maarten
liep op heer Dumont haastig toe en
schreeuwde „Jz, ja, mooie mijnheer,
jon bedoel Ik, j|j zou me graag eenwig
't zwijgen opleggen, hé Wacht maar,
valsehe satan, jon straf zal, evenredig
aan je zonden, spoedig voltrokken
worden I*
Zonder verder te letten op wat hem
geantwoord werd, ging h|j naar Boysot
terug en zei
„Heer, wat zon een eenvoadig, on
geleerd en onkundig dorper voor
kwaad kunnen bronwon
„Dat zullen we onderzoeken 1* zei
Boysot. „Je sloop naar Middelburg
Z|jn toon was minder vrlendelgk.
„Ja hoorl' antwoordde do mnlder.
.En hoe en wanneer golukte ja dat
.Dat zeg ik niet, nooit. Heer, vergeef
me, maar ik mag niet verraden den
naam van den edelen helper. Zou Ik
goad met kwaad vergelden En wat
doet dat eigenlijk aan de zaak af?'
.Meer dan je denkt; daar heb ]{j
geen verstand van. Bovendien sta j(j
hier niet om vragen te stellen, brntale
vlegel, maar om naar waarheid en
zonder omwegen verantwoording te
doen 1"
Boysot zag hem nn dreigend aan
en ons mnldertje sidderde. Het was
z|jn bedoeling niet, den bevelhebbor
te vertoornen.
Toen heer Boysot hem zoo klein en
nederig voor zich zzg, werd hg weer
wat milder gestemd. IJvetlg schreef
de secretaris alles op, ook dat Maarten
antwoord weigerde.
„Wat ging je in Middelburg doen
vroeg h|).
„Mgn leven waagde lk, heer, m|jn
vrijheid verloor lk en als lk n de zaak
nltleg in tegenwoordigheid van al deze
heeren, dan ls alles om niet geweest.
Maar ik beloof n onder vier oogen.,.1
„Neen, Maarten 1 hier en onmiddellijk
gesproken, versta je?" riep Boysot,
ongeduldig stampvoetend. „Wat moest
je in Middelburg
„Als 't dan niet anders kan, heer,
dan zal lk 't zeggen. Ik braeht er
mgn dochtertje Galelntje in veiligheid I*
„In veiligheid b|j den vgand? Hoe
moet lk dat verstaan Is ze b|j n
thuis niet veilig? Wat zou ze onder
onze bescherming te vreezen hebben
„Alles, hear 1 Maar nn niet meer,
daar zorgde ik voor 1 In mgn eigen
hnis werd ze lastig gevallen. Bg mg
koos heer Dumont de San Fuentea
kwartier. Zat hg bg de Moorsnl Zoo
ond als de grgikop ls, liet bg mgn
onschuldig Galelntje niet met rust en
moende hg zioh tegenover nietige
dorpers, prat op zgn maeht, allerlei
vrgheden straffeloos te mogen veroor
loven. Ik bracht haar in veiligheid,
heer I*
„EI, en waarom mg niet gewaar
schuwd
„Dat had mgn ondergang bewerkt.
Zgn wraak zon mg getroffen hebben.
Daaraan sta ik nn eveneens bloot,
heer, sedert lk voor ieder moest zeggen,
wat alleen voor nw ooren bestemd
was. Ik roep tegen den onverlaat uw
hooge bescherming In 1*
„Mulder 1' zei Boysot, en hg rlehtte
zich hoog op, „matig nw drift, en
kies wat netter termen, als ge over
een edelman spreekt. Ge hebt n on
gerust gemaakt om niets en behoeft
geen wraak te duchten. Ik vertrouw,
dat met een enkel woord heir Dnmont
de San Fuentes alles kan ophelderen
en het bewgs zal laveren, dat geen
daad, een edelman onwaardig, van
hem verwacht mag worden 1"
Meester Maarten keek om en wachtte
op 't antwoord, evenals Boysot en
heer Jan van der Hooge, die met
COURANT.
De prg a dor gewone advortontiën is van 1-6 regels 50 ct., elke regel meorlOet
B| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prgs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels f 1,— btrektnd
SawSssmatiBers 6 ten».
VeuBootsshap ,(Je*sehe Coiraet". dirseteur Gj W. tah Barnïvïl».
