N°. 69 1916
Zaterdag 10 Juni,
103de jaargang.
JAC. WELLË1AN.
W A
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel»
Onze Candidaten.
Jac, WelSeman,
9e uitgave dezer Courant geschiedt Haandag-, Woensdag- en "Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prja par kwartaal, in Goes f C,ïS, buiten Goal, franco f 1,(9.
Afzonderlijke nommerz S cent.
naemtlnu van advertentlün op Haandag:, Woensdag
en VRIJDAG vddi 12 men.
Oa prjs der gewone advertentlën is van 1-5 regels 50 ei., elke regel meer lOct.
B| directe opgaaf van driemaal plaatelng derxelfde advertentie wordt
de pry« slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelSk- en doodiberlcbten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regel» it 1,— berekend.
5tw|gnntam»ri 5 «bui.
Telefoonnummer 3S.
Uitgave va» de NaansL Vovaootsekay „Gsssshs Courant". ditsstaar 0. W. van Babnivilp.
Met het oog op het
Pinksterfeest zal Maandag
avond de,,Ooesche Courant"
niet verschijnen.
BERICHT.'
De moeilijkheden, die de uitgevers
van couranten sinds den in 1914- in
getreden oorlogstoestand ondervinden,
hebben zich ook bij ons geducht doen
gevoelen.
Daardoor zien wij ons genoodzaakt
den maatregel van verhooging van
abonnementsgeld, waartoe bijna alle
couranten zijn overgegaan, ook toe te
passen en brengen wij ter kennis van
onze abonné's, dat het abonnements
geld in de stad vanaf 1 JULI a.s.
met 25 cents per kwartaal zal wor
den verhoogd.
Deze verhooging vindt haar oorzaak
deels in de tijdsomstandigheden, deels
in het tot nu bestaande groote verschil
tusschen den abonnementsprijs binnen
en buiten de stad.
Wij vertrouwen, dat het billijke van
deze verhooging door ieder zal worden
ingezien.
Het abonnementsgeld bedraagt dus
van af 1 Juli 1916
in Goes f l,per kwartaal,
buiten Goes f 1.25 per kwartaal.
DE DlllECTlE.
De gewichtige dag der stemming
nadert.
De rechtsche partijen zijn gemobili
seerd en bewerken met woord en ge
schrift hun kiezers om te verhoeden,
dat hun meerderheid in Zeelands Sta
ten in een minderheid zal worden oin-
gezet.
En hun vrees, dat zij niet zullen
liehoudeu wat zij hebben, is uiet
deukbeeldig, wanneer we nagaan hoe
weinig de vrijzinnigen kunnen verliezen,
hoeveel zij kunnen winnen.
Drie vrijzinnige candidate)) zijn reeds
in het district Sluis bij enkele can-
didaatstelliug herkozen. Nog geringer
is daardoor het aantal vrijzinnige ze
tels, welke wij tegen de rechtsche storm-
loopen te verdedigen hebben. W&si
En het offeusiet van de partijen
onder de kleuren der concentratie, zal
1 "feuilleton
BH.
Historische lioman
door
M. C. VAN DEN ENDg.
(Nadruk verboden.)
i.
la 1572 werd da Spaansohe krjjg
het hefatigst. Mot de verovering van
Deu Briel volgden vele steden, die
dan vfland verdreven en da prinsen
vlag hescbon. Ook VliS9icg6n durfde
in 't zeltdo jaar dat voorbeeld voor
Zeeland te geven. Alva besloot met
krachtige hand do orde van zaken to
herstellen, hst oproer in bloed te
Bnioren, en do afvallige steden tot
gehoorzaamheid aan den vorst te
dwingen. Da tegenstand, dien h(j moest
ondervinden, vras echter ha dnekklg.
Aan beide zflde werd afgewisseld
gelukkig gestreden.
Do priBB zag in, dat met Vllssingea
een groot succes behaald was. Doch,
om die stad te kunnen behouden, en
de waarde van dat bezit ta verhoogen,
diende h(j zich vooral te verzekeren
van het sterke Mi4delburg, dat nog
altijd in Spaanecho boelen zuchtte.
Da trom besloot hS, zoodra h(j mot
sSu huldiging In VlUslngen vasten
op ile vijandelijke stellingen met nog
grooter kracht begonnen kunnen
worden.
De strijd moet in ons voordeel ein
digen.
Zooals op het slagveld de legermacht
met de heste kanonnen de victorie
zal behalen, zoo zullen wij den ou-
bloedigeu verkiezingsstrijd met de beste
caudidateu moeten winnen.
„Het gaat niet om personen, maar
om beginselen," verkondigde de Nieuwe
Zeeuiosche Courant dezer dagen.
Daarin ligt eeu erkenning van de
waarde onzer eandidaten, de duidelijk
uitgesproken vrees, dat zoo menig rechts
kiezer, die niet door dik en dun de
voorschriften zijner partij volgt, zich
zal afvragen, welke de kenmerkende
eigenschappen van goede volksverte
genwoordigers zijn en dan zijn stem
zal uitbrengen op onze eandidaten.
We wisten het wel, dat de Centrale
in het district Goes een uiterst geluk
kige keuze heeft gedaan.
Aau onze eandidaten komt een
plaats in de Provinciale vertegenwoor
diging toe, niet alleen omdat zij vrij
zinnig zijn, maar ook en voornamelijk,
omdat zij, juist door hun ware vrij
zinnigheid, met ruimen blik de vraag
stukken van den dag beschouwen en
in hun leven getoond hebben, het be
lang van het algemeen hooger te stel
len dan het individueele.
Wij hebben reeds liet genoegen gehad,
de groote verdiensten van de beeren
W. Kakebeeke, 1'. I.inileiibergli en
A. T. C. Swenuc in het juiste licht
te stellen. Thans willen wij een kort
woord wijden aan onzen vierden can-
didaat, den heer
burgemeester van Krabhendijke.
Eeu kort woord, zeiden we en wer
kelijk, eeu uitvoerige aanbeveling is
hier overbodig.
Ook in 1913, toen wij een zetel
wonnen, is de heer Jac. Weileman
eeu onzer eandidaten geweest en bleef
toen slechts eenige stemmen achter bij
den heer Elenbaas, die bij herstemming
weid gekozen.
Blijkt hieruit, hoe populair onze
candidaat reeds in 1913 was, bij deze
verkiezing zal het aantal op hem uit
gebrachte stemmen nog grooter kun
nen zijn nu, voornamelijk in de laatste
jaren, de heer Jac. Weileman telkens
weer gelegenheid gehad heeft, zijn or-
ganiseerend talent en doeltreffend op
treden te doen bewonderen.
Vrijzinnig is de heer Jac. Weile
man in hart en niereu. Daarvan heeft
hij getuigd in woord en geschrift,
op liet spreekgestoelte bij politieke
bijeenkomsten en in kernachtige stuk
ken, welke van zijn hand in de bladen
zijn verschenen.
De heer Jac. Weileman is iu het
voet in Zeeland verkregen had, Mid
delburg en Araemnidon krachtdadig
aan te tasten.
Da atoore, onversaagde Zeeuwen
omsingelden de stad, staken de dijken
door on sneden voor Middelburg don
pas tot gemeenschap met de fcuiten-
wcreld volkomen al.
Meermalen trachten de Spanjaarden
de bezetting dier stad alt dlo benarde,
onhoudbare poaitia te verlossen. Van
Antwerpen zeilden twintig groote
koopvaardfjcchepen aan, met vorGche
krijgers en een groote hoeveelheid
proviand.
Goed en wel blnnengeloopon, kon
den se niet terng. Een poging daartoe
werd duur betaald. Onbekend met de
vaargeulen in de gevaarlijke ondiepe
wateren, weken zg voor het geschut
van den vgjsnd te veel uit en raakten
op de zandbanken vast, waar een
groot deel een gemakkelijke prooi der
meedoogsnlooze Geuten werd. De
prins zette de belegering gestaag
voort.
Onderwijl had Bequesons den be-
velhebborsotaf nit de handen van den
.U'zeren hertog' overgenomen, en deze
zond den heer van Beauvois mot
tachtig zeilen, groot en kle'.a, naar
Arnemuiden, want Middelburg, in
hongersnood nu, moest ontzet worden.
Zo hadden evenwel buiten den wasrd
gerekend, of liever, builen den be-
kwaaien Geuzen-admiraal Boysot.
Deze waakte,
politieke leven een zeer gezien mail,
een propagandist voor onze vrijzinnige
beginselen, die, om zijn correcte wijze
vail optreden, ook door zijn tegenstan
ders naar waarde gerespecteerd wordt.
Een lange reeks van jaren heeft onze
candidaat reeds aan het openbare leven
deelgenomen, lu 1899 werd hij op
jeugdigen leeftijd lid van den gemeen
teraad in de plaats zijner inwoning,
in 1907 werd hij gekozen tot wethou
der en in 1913, na het vertrek vau
den heer Elenbaas, was de lieer Jac.
Weileman vanzelfsprekend de aange
wezen man om als hoofd der ge
meente op te treden.
Wij behoeven er niet meer aan te
herinneren hoe de bevolking van Krab
hendijke destijds getoond heeft, dat
deze keuze haar onverdeelde sympathie
had.
De lieer Jac. Weileman is, ua zijn
optreden als burgemeester, nog meer een
vriend en raadgever zijner gemeente-
naren geworden. Vol vertrouwen op
zijn welwillendheid en Ier zake kundige
voorlichting, hebben talloos velen zieli
in de moeilijke crisisjaren niet tever
geefs tot hem om steun en raad gewend.
En juist in deze jaren vond de heer
Jac. Weileman telkens weer gelegen
heid, zijn groote organiseerende talenten
te toonen, eerst bij den intocht van
drommen Belgische vluchtelingen, later
bij de zware en langdurige militaire
bezettiug in de plaats zijner inwoning.
Dank zij het verstandig optreden van
den heer Jac. Weileman, is de goede
verstandhouding tusschen de burgerij
en de te Krabhendijke gestationneerden
geen oogenblik versUord geworden.
De inwoners zijner gemeente mogen
voor een burgemeester als onze candi
daat dankbaar zijn. Steeds gaf hij liet
voorbeeld waar de nooden van het
volk door krachtige maatregelen le
niging vroegen.
Onmiddellijk na de mobilisatie had
de heer Jac. Weileman een steun
comité geïnstalleerd, dat zorgde voor
de nagelaten betrekkingen der afwezige
militairen en zeer spoedig na liet af
kondigen der ministreele beschikkingen,
had hij er voor zorg gedragen, dat de
bevolking ruimschoots van goedkoope
levensmiddelen kon profiteeren.
Geen wonder, dat onze candidaat ill
het openbare leven een voorname plaats
bekleedt.
De heer Jac.Weilemunis dijkgraaf en
gezworen van waterschappen, voorzitter
van de afd. Kruiningen der Z.L.M.,
voorzitter der vereeuiging van oud-
leerlingen der R. L. W. S. te Goes,
voorzitter der te stichten coöperatieve
suikerfabriek voor Zeeland enz.
Op liet terrein van den landbouw
is ook deze candidaat geen onbekende.
Van hem zijn mede de voorstellen
tot reorganisatie der Z. L. M. uitge
gaan, jarenlang heeft hij gestreden voor
Toen op 't fort Kammekeua bfjna
de ganschs bezatting zich in de velden
bezighield met het opdraven van 't
vee der wssrlooze beeren en 't bin
nenhalen van den oogst om hen de
moeite to besparen, werd da bevelvoe
rende hopman hij verrassing gedwon
gen tot overgave der sterkte.
Met grooter gerustheid nog werd
door Boysot de vijandelijke vloot nu
afgewacht.
't Volle geschut keerde zich nu tegen
Beauvois, die spoedig Inzag, dat bet
bereiken van Middelburg laDgs dazen
weg geheel onmogelijk geworden was.
Daarom zeilde hij langs Wostkapelle
eu zette koers naar Vrouwepolder, om
vandaar met wagens naar de benauw
de stad op te trekken.
De toeleg gelukte, dank zjj de onbe
dachtzaamheid der Zeeuwen, die van
dien kant niets vreesden. Niet alleen
was nu voorzien ln de behoefte aan
mondvoorraad, doch ook hield de
manhafte Mandragon met vijftien
vendelen Walen z(jn Intocht in de veste.
Zoodra de Genten daarvan echter
de treurige zekerheid verkregen
hadden, namen zjj afdoende maatre
gelen, om den uittocht ln elk geval ta
verhinderen. Daarin slaagden zS zoo-
zesr, dat Requeienei, uiterst getergd,
besloot tot utiruaing eener geweldige
vloot te Antwerpen en Bergen op Zoom,
en mat spoed, daar Mondragon had
doen weten, dat de waakzaamheid der
Zeeuwen allen toevoer vau levensmid
eeu landbouw-ongevallenwet, voor goede
verkeerswegen enz.
I it alles blijkl, dat de heer Jac.
Weileman, de onvermoeide strijder
voor onze beginselen, de democraat,
die steeds op de bres stond als de
belangen der minderbedeelden bescher
ming behoefden, de man met rijpe
levenservaring, die zijn talenten telkens
weer in dienst van het algemeen be
lang heeft, gesteld, een plaats iu onze
Provinciale vertegenwoordiging volko
men toekomt.
Wij brengen dan ook op lfi Juni
a.s. zeer zeker onze stem uit op den
bekenden voorman onzer partij, den heer
Buitenland.
De strijd fn en bulten Europa.
De dood van lord Kitchener, den
bekenden minister van oorlog, is voor
Engeland een zware slag.
H§ was de groote organisator, de
soldaat in merg en been, die door zfjn
veeljarige succesvolle loopbaan hst
vertrouwen van het Engelsche volk
had verworven.
De naam Kitchener oefende op de
groote menigte een onweerstaanbaren
Invloed nit, hij deed het volk terug
denken aan do onderwerping van
den Soedan en de oude Zuid-Afrl-
kaansche republieken en zeer velen
zagen in ham den man, die de Eu-
galsehe wapenen ook in den strijd
tegen Duitschland zou doen zegevieren
Hg was, als zoovele En gelachen, een
man, die met gevoelskwesties geen
rekening hield. HJ zag zjjn doel eu
stuurde er reuht op aan, gebruik
makend van de geschikte krachten,
die hij om zich heen zag, niemand
ontziende en meedoogenloos terzijde
schuivend,wie hem in deu weg stonden.
B{)na zijn geheels leven heeft hij
gestreden. In 1870 vocht hij reed» aan
Franseho zjjdo tegen de Dnitschors en
in de latere jaren werd zijn naam
bekend b(j de voldtoehten ia Egypte,
Zuid Afrika en Engelseh-lndië.
B(j het uitbreken van den grooten
oorlog was Kitchener de eenige, die
den langen duur daarvan voorspelde.
Als vanzelf sprekend was h§ de aan
gewezen man om met zijn groot
organisatietalent in korten tijd een
machtig leger te vormen. Hg is daarin
geslaagd en heeft een leger van vrij
willigers op de been gebracht, als
Engeland nog nimmer gekend heeft.
Velen hadden van hem de Invoering
van algemeenen dienstplicht verwacht
en het mag als zeker worden aarige
nomen, dat, wanneer Kitchener dezen
maatregel noodzakelijk verklaard had,
de algemeene dienstplicht reeds langen
tijd tot wet zou geworden zijn. Het
Is voor velen een teleurstelling ge
weest, dat Kitchener daartoe niet
krachtiger heeft mede gewerkt en
meermalen is getracht zijn persoon in
da oogen van het volk verdacht te
delen onmogel(jk maakte en Middel-
bnrg zich door honger aan den prins
zou moeten overgeven.
In Januari 1574 was er nog geen
hulp, en kwam die opdagen, dan was
da kans om die stad te ontzetten, toch
nog ongeveer nihil.
En de moed der belegerden taande,
naai mate het uitzicht op redden
hopeloozer scheen, te meer, daar zQ
niet alleen vijanden buiten, maar ook
binnen de poorten te bestrijden hadden.
Heer Jan van Domburgb zatln het
begin van Januari van datzelfde jaar
op zgn kamer bij een helder knappend
haardvuur, dat de groote ruimte wel
lu een fantastisch halfduister hulde,
doeh niet tot in de verste hoeken ver
mocht te verwarmen, want er woei al
eenige dagen achtereen een hevige
Oostenwind, die scherpe koude mee
bracht. Niet daarom alleen huiverde
heer Jan, maar ook wegens een
langdutige ongesteldheid, die hem
koortsig maakte en noopte z{n kamer
te honden. Z(jo gelaat was ernstig.
Mat kinderlijke liefde verpleegde
zijn lieve, bezorgde dochter Julia hem
Zij was het, die 't afkooksel van ge
neeskundige kruiden op gezette tijden
toediende, die hem door haar opge
wektheid zorg en p(jn een wijl kon
doen vergeten.
Doch heden gelukte haar dat niet
en de oorzaak kou zo maar niot te
weten komen. HQ bleef verdrietig en
maken.
Maar de bewondering voor deze
militaire figuur was onder het volk
zoo groot, het vertrouwen in den ge
lukkigen afioop zijner ondernemingen
zoo sterk, dat de groote massa hem
als een redder des vaderlands bleef
vereeren en z(jn positie daardoor bui
tengewoon krachtig bleef.
Web Kitchener b8 een modernen
oorlog als deze voor zijn taak bere
kend
De strijd in andere werelddaelen,
waaruit hfl steeds met de lauwerkrans
der overwinning om het hoofd terug
keerde, was weer geheel iets anders
dan de moderne, verschrikkelijke oor
log, die thans de overwinning op het
slagveld brengt aan de troepen, die
over het beste geschat en de grootste
hoeveelheid munitie kunnen beschik
ken. Er is oenfgen tijd in Engeland
tekort aan granaten en geweren
geweest, waarvoor men Kitchener
verantwoordelijk stelde.
Weldra bleek, dat de EngolBche
fabrieken niet op da groote leger-
behoeften waren ingericht en werd
door de oprichting van een ministerie
van munitie de groote verantwoording
voor voldoende oorlogsbehoeften aan
Kitcheners departement onttrokken.
In do lange jaren van zijn militaire
loopbaan is Kitchener nimmer bemind,
wei gevreesd geweest. HU volgde zUn
eigen weg, was weinig spraakzaam,
maar deed, wat hj op ieder oogenblik
het beste achtte.
Het doel heiligde bij hem de mid
delen.
In Ëritsch Indië en den Soedan
was hij do gevreesde hardvochtige
Engelsche generaal, die geen middel
te wreed, geen maatregel te onmen-
icheljk achtte om zijn haan victorie
te doen kraaien.
Wat de onderwerping van de Zuid
Afrikaansche republieken betreft, heeft
Kitchener het succes voor zijn vader
land met dikwijls onverdedigbare
middelen weten te behalen.
H(j volgde lord Kobert» als bevel
hebber van de Britaehe legermacht
op en vond in Zuid-Afrik* de berucht
geworden concentratiekampen, waarin
vrouwen en kinderen der voor hun
vrijheid strijdende Boeren aan do
grootste ontberingen waren blootge
steld. Deze toestand bleef onder zgn
beheer bestendigd en daar, ondanks
de ellendige omstandigheden waarin
zij verkeerden, vele vrouwen hard
nekkig weigerden, hun mannen tot
onderwerping aan te sporen, werden
nieuwe maatregelen genomen. Vrou
wen' en kinderen werden niet meer In
kampen gebracht, maar Btelselmatig
werd hun alle voedsel onthouden,
zoodat de Boeren, voor den ondergang
van hun geslacht bevreesd, ten slotte
den strijd moesten opgeven.
Ook toen reeds heeft Engeland dus
door uithongering verkregen, wat het
met de wapenen niet kon bereiken.
Het bericht van den dood van dezen
man, op wiens bevel uitgebreide
landstreken van den Vrijstaat en
Transvaal verwoest zjn, zal in Zuld-
Afrlka zeker met gemengde gevoelens
somber. Ook Julia werd ten slotte
stil, want de geringe afleiding inhun
afgezonderd leven op het kasteel,
vooral bj winter, inaakte dat hot
nieuws ln weinig woorden te zaggen
was.
Bovendien hielp het naargeestig
geluld der zwiepende boomtakken en
't eentonig golfgeklots der zee weinig
mee tot opvroolijklug der eenzame
burchtbewoners.
Bezoek is daarom bij hen steeds
welkom en de gastvrijheid groot.
Julia had den haard opnieuw rij
kelijk van brandstof voorzien, zoodat
het vuur hel opvlamde eu een rossen
gloed verspreidde.
Daarna zette zij zich tegenover
haar vader en begon zwijgend een
handwerkje;
Heer Jan keek in gedachten verdiept
voor zich. Toevallig viel zijn oog op
haar bcdrQvlge handen, die met vaar
digheid een sierlijke W. op de fijne
stof borduurden.
Zoo geheel w$dde zjj er haar aan
dacht aan, tarwjl een gelukkig lachje
om haar lippen Bpeelde, dat zQ niet
bemerkte, hoo haar vader verstoord
toekeek en al een paar malen een
beweging wilde doen, om er zich
meester van te maken en het kunst
gewrocht ten vure te doornen.
(Wordt vervolgd).