N°. 07 1916
Dinsdag 6 Juni
103d" jaargang.
P. LIIDEIEffl.
oas nieuwe Feuilietou,
Onze Candidaten.
P. Ljudenbergli
46 FEUILLETON
Het Geheim
van de „Neptunus".
!}a uitgave dezer Courant geiohiedt .üaaccUg-, Woensdag- en'Vrij dagavond
uitgezonderd op foeatdageu.
Pr(o per kwartaal, ln Goes f 9,1S, bulten Goes, franco 1,111,
Afzonderlijke noramera 8 cent.
(luraading van advertentiSn op Maandag, Woensdag
es VRIJDAG vdóir IS uien,
Tc,le lotman® raw 88. Uitgave van fis KmmI Vea*oots#l»p #G»«s»he Cotuaat".
De prjjs dar gewone advertantlën Is van 1-1 regels 56 ct., elke regel meer 10 ot.
BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prtys slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels S 1,— bernksnd
Bewlsnummers 0 tent.
.iirestair G. W. van Barnïvkip.
bbeuoht.
Deze week begint
Wij hebben hel recht van uitgave
van een boeiendeu, historischen roman,
geschreven door G. M. van den Ende,
aangekocht.
Dit werk, getiteld WALTER",
speelt in Zeeland in den Spaanschen
tijd.
Geen onzer abonné's verzuime, dezen
interessanten roman met aandacht te
lezen.
Niet genoeg kan er aan herinnerd
worden, dat onze candidaten voor de
a.s. Statenverkiezing de heeren W.
Kakebeeke, P. Limieiiberi>li, A. T.
C. Swenne en Jac. Welleman zijD,
mannen, wier geheele leven een rusteloos
dienen van het algemeen belang is
geweest.
Hun werkzaamheid ten bate van het
algemeen heeft ons den plicht opgelegd,
hun verdiensten, wanneer de tijd daar
voor gekomen zal zijn, naar behooren
te beloonen.
Die tijd is thans gekomen.
Binnen weinige dagen zullen wij
van de voorzitters der stembureaux
voor de Prov. Staten de kaarten ont
vangen, waarop wij een viertal namen
als die der door ons gewensclite ver
tegenwoordigers zullen moeten aanwijzen.
Zullen wij dan nog dén oogenblik
in twijfel staan, ais wij daarop de namen
zien van hen, wier geheele leven het
bewijs geeft hunner ware vrijzinnigheid,
die op velerlei gebied er toe hebben
medegewerkt, dat misstanden uit den
weg geruimd werden en dat instellingen
en ondernemingen tot stand kwamen,
wier werken een zegen voor allen is
geweest
In een vorig artikel hebben wij reeds
de groote verdiensten van het aftredende
liberale Statenlid, den lieer W, Kake
beeke, ill het licht gesteld, thans willen
wij nagaan, waarom onzen tweeden
candidaat, den heer
te Wemeldinge, een zetel in onze
Provinciale vertegenwoordiging in alle
opzichten dient toegekend te worden.
De heer P. Liüdenbergh, het type
van den gullen, roj alen Zuid-Beveland-
schen boer, de man met den ruimen
blik, die telkens weer zijn krachten in
dienst van het algemeen belang gesteld
heeft, is reeds 39 jaar in het landbouw
bedrijf en kan dus ook zeker geacht
worden, een man te zijn, die met de
behoefte der landbouwende bevolking
van ons eiland volkomen op de hoogte is.
Hoeveel heeft hij niet reeds op land-
Toon hy de hut bereikte, klopte bU
aan an trad, geen antwoord bekomsnc,
biunen. BS vond den verslagens dood.
Ditmaal was de sensatie in de recht
zaal zeer groot. By had zelfmoord
bedreven en op de waschtafci lag een
briefje, aan meneer Ronald Monteith,
een vriend van den verslagene, ge
adresseerd, waarin tij bekende, zelf
moord te plegen. Dat briefje nam
beklaagde in bezit en ontmoette, nit
de hut komend, mevrouw Versehoylo.
B|J deelde haar mes, wat er was
voorgevallen en zy was zoo geschrok
ken door die tijding, dat zy dadeiyk
de boot verliet.
Beklaagdo was te laken, het brief je
niet bQ het onderzoek overgelegd t»
hebben. Wat den dolk aangaat, hij
had werkeljk aan beklaagde toebe
hoord, maar hy had hem aan Ver
sehoylo gegeven als souvenir, toen
deze naar Australië vertrok; want
beklaagdo en verslagene waren toen
goede vrienden.
De vrouw van den verslagene,
mevrouw Verschoyle, wist, dat haar
bouwgebifd verbeterd en tot stand
gebracht Telkens weer was het de
lieer P. Lintfenbcrgh, die naar voren
trad om tegen naderend gevaar te
waarschuwen en den weg te wijzen,
waarop door samenwerking het algemeen
belang meer dan vroeger behartigd kon
worden.
De heer P. Liudenbergh is een
voorstander van degelijk vak-onderwijs.
Hij telde in zijn groot gezin zeven
zonen, die alleti de Rijkslandbouwwintev-
scliool te Goes hebben bezocht en,
evenals zijn twee schoonzonen, in den
landbouw een Hink bestaan hebben
gevonden.
De vader gaf het voorbeeld door
hen te wijzen op alles, wat voor hun
werk wetenswaardig was. Menig artikel,
al dan niet onderteekeud, is van zijn
hand in laudbouwbladen verschenen.
Dat de heer P. Lindenbergli in zijn
omgeving niet stilzat, maar het algemeen
belang met hert en ziel diende, bewijst
zeker het feit, dat hij 12 jaren lang
lid van den gemeenteraad van Wemel
dinge is geweest, waarvan twee jaren
ais wethouder.
De herstelling van de gemeente
bewaarschool is in hoofdzaak door hem
bewerkt. Hij heeft zijn krachtigen steun
gegeven bij de stichting van de gas
fabriek, de verbetering van wegen en
zoo velerlei, waardoor de ingezetenen
gebaat zijn geworden-
Twee jaren lang was de lieer P.
Liudenbergh voorzitter der gascommis-
sie en vanaf het invoeren der Leer
plichtwet tot.31 December 1915, voor
zitter van de commissie tot wering
van schoolverzuim.
In het particuliere leven was de heer
P. Lindenbergh een man, wiens groote
verdiensten door zijn benoeming in
verschillende vereenigingsbesturen er
kend werden. Zoo werd hij benoemd
tot voorzitter der Landbouwvereenigiug,
voorzitter der Groentekweekers-vereeni-
ging, vanaf de oprichting in 1898 reeds
tot voorzitter van de coöperatieve
Roomboterfabriek „Het llart", voor
zitter van het Leesgezelschap, voorzit
ter van de Commissie van toezicht op
den landbouwcursus, voorzitter der
vereeniging Ziekenzorg, der Fokver-
eeniging enz. enz.
Blijkt hieruit al, wat de gemeente
zijner inwoning aan hem te danken
heeft, ook daarbuiten werden zijn groote
verdiensten meermalen treffend in het
licht gesteld.
Tot tweemaal toe was de heer P.
Lindenbei'gh lid der Fiuaucieele com
missie van de Breede Watering bewes
ten lerseke. Als ingeland van dat
waterschap nam hij het initiatief tot
verharding der polderwegen. Voorts is
onze candidaat bestuurslid der Zeeuw-
sche Landbouw Onderlinge, vice-voor-
zilter der veilingsvereeniging Zuid-
Beveland, lid van den Raad van Beheer
der waterleiding-maatschappij Zuid-
Beveland.
De beer P. Lindeubergb is lid van
echtgenoot den dolk in bezit had,
daar de beklaagde een brief kon
toonen, haar door Verschoyle geschro
veil en waarin over het schonken van
den dolk gesproken wordt. (Deze brief
werd getoond.) Ze was op beklaagde
verliefd, die weigerde haar te huwen,
omdat hy verloofd was met juffrouw
Csrmola Cotoner. Tos? mevrouw
Verschoyle van die verloving hoorde,
kwam sy van Valotta hierheen en
had een particulier onderhoud met
beklaagde. Terwijl hy uit zjjn kamer
in het Langham hötel afwezig was,
stal zy het briefje, waarin de versla
gene bekende zelfmoord te zullen
plegen en ze heeft het na nog in
bezit, zy
,Dat is gelogen,' riep mevrouw
Verschoyle, aan do hevigste woede
ten prooi, uit
.Stilte,' gebood de deurwaarder.
,Ik zal niet zwijgen, 't Is een
gemeen? leugen Die man Is sohuldlg
aan moord. By vermoordde Verschoyle
en by God by God 1'
Opeens hield ss(i op met spreken.
Haar gelaat werd dcodeiyk bleek en
haar hoofd hing, alsof zy mat lamheid
waB geslagen, naar één zfldo over.
Aller oogen waren in angstige span
ning op haar gevestigd en 't was
eensklaps doodstil geworden ln de
rechtszaal. Een oogenblik later viel
het classicaal bestuur der Ned. Ilerv.
kerk le Goes, is negen jaren diaken
en vier jaren ouderling geweest.
In verschillende gemeenten heeft de
heer P. Liudenbergh, in liet algemeen
belang jvoor"' volle zalen, voordrachten
over verschillende onderwerpen gehou
den. Wij herinneren slechts aan zijn rede
te Waarde over het paclitcontract, aan
zijn optreden als voorzitter van het
voorloopig comité tot oprichting van
een coöperatieve Kunstmestfabriek voor
Zeeland en aan zijn met succes be
kroonde actie als voorzitter van de
commissie lot vermindering van de
onkosten bij publieke veilingen van
vaste goederen.
De heer P. Liudenbergh was voor
zitter van de commissie van arbitrage
in zake den aardappelhaudel, voor welke
arbitrage hij het initiatief nam. Hij
hield ten vorige jare daarover nog een
rede te Arnhem voor de Geldersche-
en OverijsselscheLandbouwmaatschappij.
Vanaf de stichting was de heer P.
Liudenbergh lange jaren lid van het
bestuur der Fierste Nederlaudsehe coöpe
ratieve beetwortelsuikerfabriek te Sas
van Gent, van welke instelling hij thans
tot lid van het dagelijkse!) bestuur
benoemd is. Dezelfde functie bekleedt
bij bij de Aardappelvereeniging Den
Haag, terwijl hij tevens als voorzitter
der consenten-commissie tot uitvoer van
aardappelen in Zeeland optreedt.
Dat de heer P. Undenbergh, die
een warm voorstander van staatspen-
sionneering is, ook bij de actie daar
voor niet achter gestaan heeft, behoeft
geen betoog.
Met het oog op onze plaatsruimte
moeten wij thans ons artikel over dezen
candidaat beeindigen.
Trouwens, zijn groove verdiensten op
velerlei gebied zijn door het boven
staande reeds voldoende in het licht
gesteld.
Wij zeiden het immers reeds in ons
vorig artikel, dat wij, ter aanbeveling
onzer candidaten, niet lang naar steek
houdende argumenten behoefden te
zoeken, omdat leven en werken van
ieder hunner ons telkens weer de
overtuiging gaf, dat zij in de Provin
ciale vertegenwoordiging de mannen
zullen zijn, aan wier krachtigen steun
wij vóór alles behoefte hebben.
Wie van meening is, dat een man,
wiens geheele leven deu stempel draagt
van onvermoeide werkzaamheid in het
algemeen belang, beloond moet worden
door het aanbieden van een zetel in
onze Provinciale vertegenwoordiging,
bij brenge met ons op 16 -luni a.s.
zeker zijn stem uit op onzen candidaat,
den beer
Buitenland
Oe strijd ln en bulten Europa.
Engeland beheerscht da zee.
zy bewusteloos user.
Heel de rechtbank was verslagen
door dit vreemd voorval, maar men
dacht, dat z(j door groote overspan
ning was flauw gevallen. Een toevallig
ln de rechtszaal aanwezigs dokter
naderde de getuigenbank en knielde
by Blanea neer, die benauwd adem
haalde, en voeldo haar den pols.
Hy keek naar haar van p5n ver
wrongen gelaat en eensklaps stokte
do ademhaling.
,Wat is't, dokter vroeg de rechter.
„Is 't slechts een flauwte?'
De dokter hief het hoofd op.
.Neen, monser, ze is dood.'
.Dood 1" riepen eenigo stemmen op
ontsettenden toon en 6r ontstond eeD
hevige opschudding onder de menigte.
.Ja, ze heeft oen bloeduitstorting
gehad in de horsen.'
Dood! dood 1 Ja, Blanca was gestor
ven op het oogenblik harer wraak
neming.
XXVII
De plotseling dood van Blanca had
zooveel ontzetting teweeggebracht,
dat de rechtszitting verdaagd wrrd.
't Verslag der zitting veroorzaakte
groote sensatie en iedereen vroeg
»ich af, hos do uitspraak zou lulden,
nu de voornaamste getuige dood was,
Volgens de publieke opinie kon slechts
Mot begrypeiyken trots hebben de
Britten het telkens weer uitgaroepen.
Engeland beheerscht de zee met de
machtigste oorlogsvloot ter wereld en
het was daardoor ln staat, de wateren
schoon te vegen en alle vyandsiyke
schapen daarvan te weren.
Dultschlands transatlantische handel
was geëindigd zoo spoedig de grauwe
Engolsche slagkruisirs als waakhon
den om 's vyaads erf dwaalden, met
do opdracht, geen schip, hoe klein en
ongevaariyk ook, den vrijen weg naar
do wereldzeeën toe te staan.
Frankrijk en Rusland mochten hnn
mtlliooLen mannen op het Europeecche
slagveld offeren, Engeland bleef de
machtige mogendheid, wier ontelbare
fabrieken van dag tot dag munitie
en kanonnen leverden en voor alles
de bondgenoot, wiens taak het was,
den vysnd in ï(jc zwakute zijde aan
te tasten door met de machtigste oor
logsvloot ter wereld allen toevoer van
oorlogstuig en levensbehoeften naar
de centraal Europeesche ryken te
bsletten.
In Dultcchland wist men, dat de
Engolsche vloot zooveel grooter is dan
de Dultsche en volgde men tot nu toe
dezelfde taktiek, welke tegenover het
oxpeditleloger der geallieerden in Sa-
loniki is toegepast.
Men liet eenvoudig de belangrijks
strydmacht9n van den vyand werke
loos door hen geen gelegenheid te
verschaffen, den tegenstander onder
schot te krygen.
Het expeditieleger in Salonlki, dat
reeds mlllloonen aan onderhoud kostte,
1b tot nu toe werkeloos gebleven on
heelt daardoor den goallieerden tegen
over de groote kosten geen enkel voor
deel versehaft. En de machtige En-
gelache vloot, die var.af het begin van
den oorlog steeds onder stoom en ge
heel gevechtsklaar moest worden ge
houden, heeft tot nu toe niets anders
te doen gehad dan patrouille- en po
litiediensten.
Is het wonder, dat de Engolsche
admiraliteit telkens weer den wensch
uitsprak, dat het eindeiyk eens tot een
treffen met de vloot van den tegen
stander zou mogen komen.
Want de Dultsche vloot, hoewel
minder sterk dan de Engolsche, is toch
een factor, waarmede wel degelflk
rekening moet worden gehouden.
Er is ln de laatste tyden veel over
de insluiting van Duitschland gespro
ken, er is beweerd, Jat het niet lang
meer zon duren, of Duitschland zou,
ondanks z|!n onmiskenbaar succes op
het slagveld, zy'u nederlaag moeten
erkennen.
Maar dat de Dultsche vloot nog
geheel Intact in de haven van Klol
lag, dat deze gedurende de by na twee
jaron, dat do oorlog reeds duurt, aan
gevuld en verbeterd en van de nieuw
ste kanonnen voorzien kon »Un, daar
aan werd weinig aandacht meer ge
schonken.
Wanneer men naging, wat Duitsch
land ter zee kon prestoeren, dan wa
ren het alleen de duikbooten waar
over gesproken werd en waarmede
de centrales dan ook, tot mor weinige
weken toe, de gezamenlijke tonnen-
maat der Engeliche handelsvloot heel
wat verkleind hebben.
het vinden van den brief, door
Versehoylo aan Ronald Monthsith
geschreven en die, volgens Vassalla's
beweren, door Blanca gestolen wa?,
diens onschuld bewyzen. Na den
tragischer! afloop der terechtzitting
begaven Ronald, Foster on Vassalla's
advocaat zich op weg, om hem te
zoeken.
.Wat zullen we doen, als zy hom
vernietigd heeft vroeg Ronald.
»Ze heeft hem zeker niet vernietigd,"
antwoordde Vassalla's advocaat,Wioks
geheeten. ,Zy zou hem te elfder ure
te voorschijn hebben gebracht.'
.Dub a 1b ervan overtuigd, dat do
brief bestaat?' vroeg Foster.
,Ik bon er zeker van, dat mevrouw
Verschoyle wist, dat de markies on
schuldig waB. Zy beschuldigde hem
slechts uit jaloezie.'
.Maar waarom bewees hy niet
dadeiyk zyn onschuld, ln plaats van
zich iu een zoo gevaardjke positie te
stellen
„Ik weet 't niet; hy gaf my daar
ook nimmer de reden san op. Maar
hy wist. dat hy veilig was, zelfs al
zou het briefje niet gevonden worden.
De getuigenis van don verslagene,
dat Vassalla hem den dolk gaf, was
voldoende om zyn onschuld te bewy
zen. Als hy den dolk niet had, kon
nü hem er niet mee vermoorden. Dat
Zooals reeds gezegd, hebben Dult
sche kruisers tot nu toe nog zelden
de Engolsche vloot gelegenheid go-
geven, een succes van beteekenis te
boeken.
In November 1914 bad een treffen
plaats by de Chileensche kust, waarby
da Brltsche kruiser .Manmouth' ver
loren ging. In December van dat jaar
werden evenwat» by de Falkland-
allanden do Dultsche kruisers .Gnol-
senau" en .Scharnhorst" in den grond
geboord, in Januari 1915 verdween de
.Bltioher ln een strgd hij Helgoland
in do golven en by een treffen op 25
Maart j.l. gingen ln de Noordzee de
Dultsche huipkrulser „Greif' en de
Engelsche .Alcantara" verloren.
Het belangrykste zeegevecht, dat
3inds den oorlog nog heeft plaats
gevonden, heeft zich thans tusschen
hst Skagerak on Horns Elf, een bank
voor da Westkust van Denemarken,
afgespeeld.
Plotseling Is eon geduchte Dultsche
zeemacht, door talryke onderzeeërs
en Zeppelins versterkt, uit het Skage
rak gestoomd, heeft het daarop toe
schietende Engelsche eskader een
zwaren slag toegebracht en is daarna
weer ln da veilige watoren verdwenen.
Het is opmsrkeiyk, dat ditmaal on-
mlddeliyk na het zeegevecht zeer vele
Dultsche telegrammen met tal van
byzonderheden gepubliceerd zyn, ter-
wyi men van Engolsche zyde twee
dagen lang over dit treffen het stil
zwijgen bewaard heeft.
Dat Is hot beate bewijs, dat in dit
geval de Dultsche zeestrydkrachten
de sterkste gebleken zyn.
Was aan de Dultsche vloot don
zwasraten slag toegebracht, de En
gelsche admiraliteit zou ons niet lang
de tyding daarvan met uitvoerige
bijzonderheden hebben onthouden.
Be slagkruisers .Queen Mary', .In
defatigable', .Invincible' en do krui
sers .Defence' en Black Prince" zyn
in dsn grond geboord, zoo wordt in
een telegram uit Londen erkend. De
kruiser .Warrior* Is onklaar geschoten
en moest door de bemanning worden
verlaten.De torpedojagers .Tlpperary',
.Turbulent', .Forture', .Sparrow-
hawk' en .Ardent" zyn verloren ge
gaan, terwyi nog 6 andere worden
vormiot.
Aan Dultsche zyde, zoo heeft het
Dultsche communiqué bericht, zyn de
kleine kruiser .Wiesbaden' en het
slagschip .Pommern" in den grond
geboord. Het lot van don paatsardek-
k/ulser .Frauenlob" en van enkele
orpedobooten Is tot dusver onbekend.
De Dnitschers schynen zelf hun
lichten kiuiser .Elblng', die zwaar
beschadigd was, tot zinken te hebben
gebracht.
Uit alles blijkt wel, dat de Engelsche
vloot, die nu eindelijk de lang ge-
wensehte gelegenheid gekregen heeft,
zich in volle zee met de Dultsche te
meten, den zwaarsten slag heeft ge
kregen.
Geen wonder, dat men in Duitsch
land over het jongste zeegevecht by-
zordtr voldaan is.
By da opening van den Rykidsg
heeft de voorzitter het gebeurde ln een
gloedvolle toespraak, welke levendig
toegejuicht werd, herdacht.
is duidoiyk.'
„Maar Verschoyle verklaarde my
stellig, geen voornemen te koesteren,
om zelimoord te plegen," zei Ronald.
Winks haaldo de schonders op.
,Hy veranderde van inzicht,
veronderstel ik. Hy deed 't waarschijn
lijk in een oogenblikkoiyke opwelling
van melancholie. Maar hier zyn we,
waar we weien moeten.'
Zy traden 't bétel binnen en werden
door de eigenares, die reeds van haar
treurig uiteinde gehoord had en er
erg door geschrokken was, naar
Blanca's kamer geleld.
,Ik vreesde wel, dat ze nog eens
een beroerte zou krijgen," zei ze, haar
zwarte japon gladstrijkend. „Ik heb
nooit Iemand gezien, die zoo razend
van drift kon worden, als zy. Ze
sullen 't lyk toch hierheen brengen,
hoop Ik?"
.Neen,' antwoordde Ronald, ,'t Is
naar sir Mark Trevor's huls vervoerd."
,Ik wist niet, dat hy een huis in
do Btad bezat," zal Foster, „hy ls toch
in het Langham-hötel, is 't niet?'
„Ja, hy heeft 't land aan zyn
huis hier, en daar hy graag de
menscheiyke natuur bestudeert, geeft
hg de voorkeur aan 't verbiyt ln een
hötol. Hy geeft nog zoo'a groot
ongelijk niet, dunkt me."
(Slot volgt.)