N°. 63 1916
Zaterdag 27 Mei
103de jaargang.
Bij dit no. behoort een
Bijvoegsel.
FEUILLETON.
Het Geheim
van de „Neptunus".
Buitenland,
ÖESCHE
Sejuitgave dezer Courant geschiedt Haandag-, Woenidag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, in Goes f S,VC, bolton Gooi, franco f l,«».
AfxonderRjke nommers cent.
tnaendliiK van advertentlën op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG- vóói ia uren.
Telefoonnummer 38.
Uitgave van de Naam.
Een belangrijk wetsontwerp.
(Beschikbaarstelling van levensmiddelen).
De lieer Jac. Wellemau te Krab-
bendijke verzoekt ons opname van bet
volgende, waarvoor wij gaarne een
plaatsje inruimen.
Hoe dikwijls is niet de verzuchting
geslaakt„Wat zijn onze wetten toch
altijd ellendig lang l" Gewoonlijk kreeg
men daarop als bescheidDat komt
in zekeren zin door de Hollandsehe
degelijkheid men wil tot in het kleine
de puntjes op de i's zetten, men wil
dus, zwart op wit, alles reglementeeren.
Daarnaast kreeg men dan de mede-
deeling, dal. in andere landen, Enge
land b.v., niet alles zoo werd uilge-
spouuen, maar alleen de groote begin
selen, de groote lijnen in de wet werden
vastgelegd, welke dan door uitroerings-
maatregelen, werden aangevuld. Dit
laatste wordt dan door veleu een voordeel
geacht. Wat zullen nu dezulken hun
hart ophalen bij 't kennisnemen van een
Ontwerp van Wet, dat den lüMeij.l.
hij de 2e Kamer is ingediend en dat,
iaat ons maar zeggen, slechts één
artikel bevat 1 Of nu het feit, dat deze
wet kort is, oorzaak mede is, dat er
zoo weinig van en over gesproken
wordt, durven wij niet beweren, maar
een feit is het en toch, wij schreven
het bovenop, is het een belangrijk wets
ontwerp. Het eenige artikel, ontdaan
van zijn aanhangsel, luidt
„Aandeel van het Rijk in de kosten
van gemeentebesturen, voortvloeiende
uit de beschikbaarstelling van levens
middelen tegen verminderde prijzen
f 20,000000".
Goed leesbaar is dit artikel, geen
woord Fransch erbij, en toch mogen
wij vragen wordt de heteekenis, wordt
de diepte ervan ten volle beseft f Wij
willen het in onze eigen woorden
weergeven
„Het Rijk zal een groot bedrag
inedebetalen in de kosten, die door-
gemeentebesturen worden gemaakt, als
deze tegen verminderde prijzen levens
middelen voor de burgerij beschikbaar
zoudeu slelleu".
Met opzet lieten wij het bedrag van
f 20,000000 vervallen, omdat volgens
onze meening de groote beteekenis van
deze wet niet ligt in dit cijferHet
beginsel, de groote lijn, geeft den toon
aan en het zwaartepunt .ligt in de
toelichting, die de Minister geeft:
Het is ondergeteekende niet mogelijk,
wegens gebrek aan gegevens, het voor
dit doel benoodigde bedrag ook maar
bij benadering juist te bepalen. Door
het toestaan of weigeren van het thans
aangevraagde bedrag van 20 millioen
42
XXIV.
In dien Utasekentijd amuseerde
Vassalla, onbewust van den storm,
die boven ïjju hoofd dreigde los te
barsten, zich uitstekend in Londen en
maakte juist plannen, om zich naar
Marlow te begeven, ten einde Carmela
te zien. Hjj dacht, dat h(j Bianca
ouderworpen had en dat elke hinder
paal tot z{jo huwelijk alt den weg
was geruimd. Hij zat in zijn kamer
ia het Langham hötel op z(jn gemak
oen sigaar te rooken, en dacht na
over dan goeden loop der gobearta-
n it sen.
,De fortuin begunstigt me,* dacht
hij, in zijn fauteuil achterover liggend
en naar de blauwe rookwolkjes sta
rend, die hl) uitblies. „Ik heb die
duivelsche Bianca den mond gesnoerd
oa mijn mooie Carmela voor mg ga-
wonnen terzelfder tgd. Hoe won
derlijk, dat de dood van Verschoyle
voor m{j het middel is geweest, om
een mooi vrouwtje en een fortuin te
bemachtigen. Ik zal big zijn, als het
huwelijk gesloten is en nietB zich
meer tussehen Carmela en mjj kan
•tellen. Ik neem haar dan mee naar
Malta en ga weer op mijn kasteel
wonen. Zij geeft nu nog niets om
gulden, wordt echter eeue uitspraak
verkregen, waarop kan worden voort
gebouwd".
"Wij hebben derhalve gelijk. Niet het
bedrag, maar het beginsel geeft den
doorslag. Vandaar, dat de inhoud van
deze wet moet worden beoordeeld naar
de toelichting daarop, naar den ge-
dachtengang, die bij den Minister bij de
uitvoering daarvan zal voorzitten Wij
zouden ons dan ook al zeer vergissen,
als niet straks bij de behandeling van
deze wet in de Kamer, de klemtoon
zal worden gelegd, juist op de toelich
ting, terwijl over het bedrag (al is dat
een respectabel cijfer 1) lichtelijk zal
worden heengestapt. En uit hetgeen
wij voorop schreven, lijkt ons dit volko
men juistMet en door dit wetsontwerp
wordt aau de Kamer de gelegenheid
gegeven, met denMinister van gedachten
te wisselen over de manier, waarop
tot dusverre is getracht te voorzien in
de eerste behoeften, welke de buiten
gewone toestanden in 't leven hebben
geroepen, en ten tweede over de wijze,
waarop dat in de toekomst zal gebeuren 1
Ongevraagd willen wij aan dit debat
deelnemen Om voor de lezers duide
lijk te ziju, is het natuurlijk noodig,
dat wij, vóór onze eigen meening te
doen kennen, de zienswijze van den
Minister doen voorafgaan. Wij vinden
deze in zijne Memorie van Toelichting,
welke, bekort, hierop neerkomt(Wij
laten hierbij den Minister in onze taal
spreken
„Wij hebben al twee moeilijke j'aren
achter den rug, maar de waarschijnlijk
heid is groot, dat een derde crisis-jaar
moet worden doorgemaakt en hoe spelen
wij dat klaar Ik heb getracht ver
schillende gegevens te verzamelen, die
mij daartoe als handleiding zouden
kunnen dienen en deze doen mij zeggen,
dat de vooruitzichten niet rooskleurig zijn.
De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat
bestaande bedrijven door gebrek aan
grond- of hulpstoffen zullen moeten
stopgezet of ingekrompen worden en
dan zal de nood in verschillende kringen
hooger stijgen. Het Koninklijk Nationaal
steuncomité zal dan nog meer naar voren
moeten treden en ik hoop, dat de
Kamers daartoe, door 't beschikbaar stel
len van geld, de gelegenheid zuilen ver-
grooten Dat steuncomité doet ziju werk
goed en mag vertrouwen hebben. Maar
er komen nog meer moeilijkheden De
mogelijkheid bestaat, dat onze grond
minder zal gaan opbrengen, omdat b.v.
de benoodigde hulpmeststoffeu ontbre
ken en dan komen wij nog meer in de
misère, want verschillende voedings
middelen zullen dan in mindere mate
voorhanden zijn, en ook de uitslag van
het landbouwbedrijf zal minder wezen.
En nu mag je van de boereD toch niet
alles verwachten 1 Zij hebben al een
me, maar ze zal nog wel verliefd op
mo worden.* nxoni
Zoo bouwde hg luchtkasteelen en
droomde heorljko droomen, die ech
ter nooit verwezenlijkt zouden wor
den, want op dat oogenblik werd er
op de denr geklopt. Had hjj geweten,
wat dat tikje op de deur ditmaal voor
hem beduidde, b(j zou niet zoo rustig
binnen* geroepen hebben. Maar hg
wist het niet en bleef das kalm met
rooken doorgaan.
Een kellner stond op den drempel
en achter hem stonden Bianca, Ronald
Monteitb, Gerald Foster en een hem
onbekend persoon. Vassalla stond
ontsteld op, toen z(J binnentraden.
„Wat, voor den duivel," begon hg,
maar Bianea viel hem In do rede.
„Dlt is de markies Vassalla,' zei ze,
op den verbijsterden edelman wijzend,
waarop de vreemdeling hem naderde
en een bevel tot inhechtenisneming te
voorschijn haalde.
„Matteo Vassalla, Ik heb last, u te
arresteeren."
„MQ arresteeren 1" bulderde de
markies.
„Wegens moord op Leopold Ver
schoyle," voltooide de detective sfln
zin.
„Is dit een grap?* vroeg Vassalla
nijdig.
,U zult hot tegendeel wel onder
vinden," zei Bonald.
,'t Is mgn plicht, u mede te doelen,*
iel de detective, „dat, wat n zegt, all
getuigenis tegen n In aanmerking zal
worden genomen bg uw verhoor.*
belangrijk deel van hunue opbrengst
tegen verminderden prijs afgestaan, voor
de kaas alleen b.v. reeds f12483536.
Om dat te kunnen volhouden moet aller
eerst gezorgd worden, dat die voort
brenging niet belemmerd wordt, 't Be
roerdste is, dat wij daaraan zoo weinig
kunnen doen. Wij kunnen kunstmest
aankoopen, maar absoluut niet garan
deeren, dat deze op tijd komt of niet
geheel achterblijft. Wij moeten nu
langs anderen kant probeeren, dat die
productie op pijl blijft, en dan hebben
wij ons allereerst af te vragen Welken
prijs zullen wij voor verschillende ar
tikelen aan de boeren betalen f Want
daarvan hangt ook veel af
Geven wij te weinig, dan loopen we
gevaar, dat de boeren het verbou
wen van levensmiddelen inkrimpen en
dat mag heelemaal niet. Integendeel,
de voortbrenging van levensmiddelen
moet worden vergroot en daarom mag
ia geen geval minder worden betaald
dan de productie-kosten bedragen. Ja,
er moet zelfs een zoet winstje over
blijven, want anders zullen de land
bouwers het bijzonder geschikt middel
tot vergrooting der nationale opbrengst,
het ombreken van weidegronden, niet in
toepassing brengen. Vandaar, dat bij
het productie-vraagstuk de centenkwes
tie moet medespreken. Te meer, daar
ook de overvloed van sommige produc
ten zal verminderen en derhalve van
hooge uitvoerprijzen minder zal kunnen
worden geprofiteerd. In den beginne
kon men nog eens radicaal ingrijpen,
de mensohen dachten toen ,,'t is toch
maar voor één keer", maar nu een der
gelijke abnormale handeling a.h.w. regel
zou worden, gaat dit niet. Men dient
nu voorzichtiger te zijn en zijne han
deling op meerdere gegevens kunnen
gronden. En nu lijkt het mij, dat
de gemeenten betere gegevens hebben
dan het Rijk, vandaar, dat deze met
meer juistheid den prijs zouden kunnen
bepalen. De gemeenten kunnen ook
beter overzien, wat ter plaatse noodig
is, kennen de draagkracht hunner in
gezetenen, vandaar dat de gemeenten
in de eerste plaats de uitvoering dezer
wet ter hand zullen hebben te nemen.
Zij kunnen dat doen zelfstandig, of wel
gecombineerd met andere gemeenten.
Het Rijk zal ze desgevraagd voorlich
ten en geldelijk steunen. Hiervoor vraag
ik mijn f 20000000, maarik
reken er op, dat de gemeenten
niet onnoodig aankloppen, en in ieder
geval de loopende kosten (contrftle enz.)
voor hare rekening nemen en nog een
aardig gedeelte b.v. zullen bijpassen.
Dan is de kans groot, dat verschillende
levensmiddelen tegen verminderde prij
zen onder het Nederlaudsche volk zul
len kunnen worden verdeeld,"
(Slot volgt)
„Bah,* gromde Vassalla met een
minachtend gebaar, den detective den
rng toewendend. „Wie beschuldigt mg
van deze misdaad?'
„Ikzal Bianca vooruittredend.
„jg 1* riep bg terugdeinzend nft.
„Ben je gek geworden, om zoo iets
te doen
„Neen, ik ben niet gek, maar lk zou
't geweest zgn, als lkjou met Carmela
had laten trouwen."
„O* zei bg, njjdlge blikken op
Konald werpend, „'c Is dus oen com
plot om mg van mgn verloofde te
berooven."
„Ze ls uw verloofde niet,* riep
Bonald uit, ,zg word door u ge
dwongen. Nu ls zg vrg."
„Om tt te huwen,* zei de markies
kwaadaardig.
„Als ae mg bobben wil, ja,* anc»
woordda Bonald.
De markies wendde zich tot Foster.
„Meneer hoe beet u ook weer,*
vroeg hg, „gelooft u deze beschuldi
ging
„Deze dame zegt, dat u den moord
bedreef," antwoordde Fozter.
„Bianca,* zei Matteo minachtend,
„ie een gekkin."
„Denk je dat?' vroeg zg rustig. „Je
zal toch ondervinden, dat er methode
in mgn krankzinnigheid is.'
„Ik kan de heele beschuldiging
weerleggen," zei Vassalla, zich naar
zgn schrgftafeltje begevend.
„Kom, meneer," drong de detective
aan, „we moeten gaan."
„Gaan met jou?" riep Vassalla
De afrijd In en bulten Europa.
President Wilson is weer aan het
speechen geweest.
En ditmaal heeft het hoofd van den
Amerikaansehen statenbond zich all
bemiddelaar voor den vrede opge
worpen. Te Charlotte, in Noord
Casollna, in een rede voor 100.000 toe
hoorders, heeft de president betoogd,
dat de tijd voor de Vereenlgde Staten
ls aangebroken om hun diensten tot
herstel van den vrede tussehen de
oorlogvoerende landen van Europa
aan te bieden,
Amerika, de smeltkroes van de
meest niteenloopende elementen, had
z.l. het bowgs gegeven, dat vereffe
ning van eigenaardigheden van ras,
overlevering en ervaring zeer goed
zonder wapengeweld tot stand kan
komen.
Nu de oorlogsgebeurtenissen tot staan
zgn gekomen, achtte de president den
tgd aangebroken, den strgdvoerenden
te vragen of zg hun macht willen doen
gelden in geweld, dan wel zich in
vrede wgden aan het behoud van de
menschaigke gemeenschap.
De president eindigde heel poëtisch,
door te herinneren aan het woord der
heilige schrift, dat na storm, aardbe
ving en brand, de matige, zachtste
stem der menscheigkheid gehoord
wordt.
Dat is van president Wilson onge
twijfeld een heel mooie redevoering.
Maar niet zonder reden vraagt men
zich af, of het den president met zgn
vredesbemiddeling thans ernst ls, dan
wel of deze rodevoeriog ten slotte
weer geen ander doel heeft dan zgn
kansen bg de a.s. verkiezing, ten koste
van die zguer tegeneandldaten, to doen
stggen.
In Duitsehland heeft men langza-
merband geleerd den president ten
opzichte van zgn vriendschappeigke
gevoelens voor de centralen eon beetje
te wantrouwen en in de Duitsche pers
wordt dan ook de wensch geuit, dat
Wilson bewijzen most geven voor een
wgsiglng in zgn houding vóórdat hg
do moeiigke rol van vredesbegiidde-
laar op zich kan nemen.
De Duitsche nota kan hem er op
gewezen hebben, dat hg niet alleen aan
Duitschlands vganden moet vragen,
het volkenrecht te eerbiedigen, maar
hen daartoe most dwingen. Dan
alleen zal hU de wereld hebben be
wezen, dat hg objectief staat ten op
zichte van alle oorlogvoerende volke
ren en zulk oen Invloed bezit, dat bg
de moeligko, maar dankbare rol van
vredeitichtsr, met kans op succes, op
zich kan nemen.
Esrst dan zal de Duitsche regeering
er aan kunnen denken, van Wilson
nltgaando vredesbesprekingen to be
ginnen.
Dat Wilson zich evenwel In den
bovenaangedulden geest heeft uitge
laten, kan er op wijzer, dat hg óf
toornig uit. „Ben je dwaas? Ik kan
die beschuldiging weerleggen," en hg
opende den lessenaar en haalde er
z(jn portefeuille uil.
„Probeer 't maar," zei Bianca
laconiek.
Een verweasching mompelende,
opende de markies zijn portefeuille
en doorzocht ze. Plotseling keerde bQ
zich doodsbleek om.
„Waar ls de brief?* vroeg hg.
„Welke brief?" vroeg Bianca tae-
daard.
„Welke brief Vervloekte duivelin 1*
schreeuwde hg. Jg weet, welken brief
lk bedoel den brief, dien ja man
schreef.
„Ik weet van geen brief,* zei ze
met een grgns. „Dat zgn allemaal maar
uitvluchten.'
„Ik zweer, dat 't niet waar 1»,* riep
Vassalla wanhopig nit, ik vermoordde
dien man niet. Als de tgd gekomen
is, zal ik mg van die beschuldiging
zuiveren. Ik kan mgn onschuld be-
wgzen."
„Bewijs ze dan,* hield zij sariend
vol. „Met den ontbrekenden brief
zeker
„Ja, en jg weet waar hg is," zei hg.
„Gemeeno ploert," gilde ïU, „je
liegt," en ze sprong op hem toe, maar
Bonald hield haar nog bfitgds tegen.
„Dit heb ik aan u te danken,' zei
Vassalla tot Bonald, toen hg zgn hoed
opzette en zgn jas aantrok, „maar lk
zal dit nooit vergeten en me wreken,
reken daar op, en wat die valBche
duivelin aangaat, ik zal mgn onschuld
toegooit aan de openbare meening in
de Voreenigde Staten, óf er thans van
overtuigd is, dat zgn bemiddeling aan
alle partgen meer welkom is dan
vroeger.
Daartoe kannen de Daltsehe nota's
maar niet minder de jongste uitlatin
gen van Grey en Von Bethman Holl-
weg bet hare hebben bijgedragen.
Want ondanks de laatste motie van
het bestnur der nationaal liberale partg
in Duitsehiand, waarin geconstateerd
wordt, dat uitbreiding van land- en
zeegrenzen noodzakelijk is voor de
veiligheid van het rgk, bigkt meer
en meer, dat Duitsehiand van een
vrede, waarbg het rechtsgevoel der
bevolking niet geschokt wordt, niet
afkeerig zou zgn.
Men ziet in de benoeming van Hel-
fferlch tot rgksmlnister van binnen-
landsche zaken en vlce-kanseüer een
poging tot toenadering, daar het be
kend is, dat deze staatsman, die naast
Von Bethmann Hollweg de taak zal
hebben, over vredesvoorstellen te on
derhandelen, reeds in vroegere
besprekingen met Amerika een krach
tig aandeel heeft genomen.
Het is een gelukkig verschgnsel,
dat uitlatingen overeen toekomstigen
vrede door verschillende vooraanstaan
de staatslieden meer en meer de aan
dacht vragen en dit verschgnsel kan
er natuurlijk den Amerikaansehen pre
sident ook toe gebracht hebben, met
mesr vertrouwen dan vroeger Ame-
rika's bemiddeling in de naaste
toekomst in uitzicht te stellen.
De tgd van de onvervulbare vredos-
elschen, zooals de vernietiging van
Duitsehiand of van het Pruisische
milltalrisme ls voorbg.
Alleen de president der Franscbe
republiek bigft daar in dit stadium
van den krfig nog aan vastbonden.
Maar de jongste nitlatingen van
Grey, den Engelsohen minister van
Buitenlandiche zaken, welke wg dezer
dagen uitvoerig weergaven, bewgzen
wel, dat men in Engeland de vredes
voorwaarden wat meer van den kant
der practlsche mogeigkheid gaat
beschouwen.
Dit stemt hoopvol waar het de
eerste noodzakelijke stap is op den
weg naar een voor belde partgen
aannemeigk compromis.
Er is tusBchen Duitsehiand en En
geland nog een te groot verschil van
inzicht in de wettigheid en gegrond
heid der wederzgdsche handelingen
en de uitlatingen over een aanneme-
lijken vredasgrondtlag voor belden
worden nog te zeer bedekt door
wederkeerlge beschuldigingen, den
oorlog noodeloos te hebben ontketend
en daardoor da schuld van het Euro-
peasche bloedbad te dragen. Maar
ook hierover wordt op minder harts-
tochteigke wijze dan vroeger gerede
neerd en het gevolg van de weder
zgdsche uitlatingen moet ten slotte
zgn, dat het verleden wordt begraven
en de besprekingen over een compro
mis meer en meer op den voorgrond
bewgzen en haar dan straffen."
„Bah! Ik tart jet" riep zg uit. „Je
zal Carmela niet tot vrouw krggen,
maar haDgen 1 hangen 1 zooals een
schnrk, als jg bant, verdient 1'
„Houd op, mevrouw, laat dat,* iel
Bonald, geërgerd door haar manier
van optreden.
Vassalla ging met den detective naar
de deur, doch weudde zich nog even
om, vóór hg heenging.
„Zoo zeker als er eén God in den
hemel ls, ben ik onschuldig.' zei hg
trotsch. „Die vrouw brengt alleen een
beschuldiging tegen mg uit, om haar
dwaze jaloezie te voldoen. Ik kan mgn
onschuld bewgzen on zg* op Bianca
Verschoyle wijzend „heeft er het
bewgB van."
Toen da denr zich achter hem
geBloten had, richtte Foster zich tot
Bianca.
„Wat bedoelt hg vroeg de advo
caat.
„Ik weet 't niet?' antwoordde zg.
„Ik bezit geen bewgs van zgn onaohuld
en ben bereid voor den rechter te
zweren, dat bg Verschoyle vermoord
heeft.'
„Hg zegt, dat hg onsohuldig is,*
zei Bonald.
„HU zou alles beweren om zgn hals
te redden, maar hg is schuldig; hg
moet gehangen worden.'
Wordt vervolgd).
De prgs der gewone advertentiënls van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 et.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derselfde advertentie wordt
de prgs slechts tweemaal berekend;
Geboorte-, huweigk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels k I,— berekend
Bcwfinaaainers S «ent.
Vaxnootsekap „Gsasslte Courant". Birestaar G. W. van Babnkvelp.