N°. 61 1916
Dinsdag 23 Mei.
103de jaargang.
Ue uitgave dojor Courant goichlodt Maandag-, Woensdag- enVrijdagavond
(litgexondord op feestdagen.
Fris per kwartaal, in Goes f 0,ÏBt builen Goes, franco f l,tl.
Afzonderlijke nommers 8 sent.
tissnfiiaz van advartentiön op Maandag, Woensdag
an VRUOüG vó6* 13 uren.
Telefoonnummer 82
De prgs der gewone advertentlSn is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer 10 et.
BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derxelfde advertentie wordt
de prjjs slechte tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—-10 regeie berekend.
Bswgsnusamars 5 sent.
Uitgave ras de Nsaml Vennootstkap „Gfeeseke Conrsmt". Sirostenr g w. vah Babkevkm.
Os partijverhouding in de Staten
van Zeeland.
In onze eigen provincie is de winst
kans bij de a.s. Statenverkiezingen bij
zonder groot.
Waar thans de partijverhouding is
22 rechts tegen 20 links, wanneer we
althans den heer Van Dalsum tot de
rechterzijde rekenen, daar hebben de
vrijzinnigen dus slechts twee zetels te
winnen om de meerderheid in de Prov,
Staten te verkrijgen.
De vraag is nu of er kans bestaat
twee of meer zetels van de aftredende
rechtsclie candidaten iu handen te
krijgen.
Die kans is dit jaar zeer groot door
de gelukkige omstandigheid, daterouder
de 21 aftredende Statenleden slechts
7 vrijzinnigen zijn.
Van die zeven vrijzinnigen behoeven
wij ons over de aftredenden in Zierikzee
en Sluis niet ongerust te maken, daar
deze districten als goed liberaal te
boek staan.
Zes van de zeven plaatsen der vrij
zinnigen zijn daardoor vast in onze
handen.
Daartegenover is er weinig kans,
dat de liberalen in Tholen, maar voor
namelijk in Hulst, veroveringen zullen
maken.
Onze aandacht blijft dus gevestigd
op de districten Middelburg, Vlissingen
er. Goes, waar onder de 9 aftredende
leden slechts één vrijzinnige, de lieer
W. Kakebeeke, is.
Onze kansen staan dus mooier dan
ooit te voren.
De eene zetel, welke wij zouden
kunnen verliezen, is die vat den heet
W. Kakebeeke en juist de persoon van
dezen candidaat waarborgt ons het
behoud van den vrijzinnigen zetel.
Daartegenover staan niet minder
dan acht zetels, welke wij zullen
trachten te bemachtigen.
En dat liet zeer wel mogelijk is,
daarvan eenige in bezit te krijgen,
hebben de Statenverkiezingen in 1913
bewezen.
Toen waren èn Middelburg èu Vlissin
gen in meerderheid liberaal en kozen elk
dier districten drie vrijzinnige manuen
als leden van de Provinciale Staten.
En dat ook in Goes de vrijzinnigen
alles behalve zwak stonden, bewees het
feit, dat de zetel van den lieer Noor-
dijke verloren ging en de afgevaardigde
voor den vrijzinnigen lieer Elenbaas
zijn plaats moest ruimen.
In 1913 zijn de heeren Dekker,
Mulder en Wondergem respectievelijk
met 4580, 4447 en 4493 stemmen
herkozen.
Maar de vrijziunigen zaten hen dicht
op de hielen. De heer Elenbaas kwam
uit den strijd met 4046, de heeren
Dominieus en Wellemau met 4033 en
4028 slemmen.
Bij de herstemming behaalde de beer
Noordijke 4539 stemmen, terwijl er op
den vrijzinnigen candidaat Elenbaas
niet minder dan 4678 werden uitge
bracht.
Al waren in 1918, onmiddellijk na het
langdurige rechtsclie bewind, de winst
kansen der liberalen grooter dan op dit
oogenblik, uit hel bovenstaande blijkt
toch afdoende, dat de vrijziunigen
kunnen overwinnen, wanneer zij dat
iu ernst willen.
Blijven zij onverschillig, dan is er
groote kans, dat zich hetzelfde voor
doet, wat iu Middelburg geschiedde,
waar het district, dat kort te voren
drie vrijzinnigen afvaardigde, bij het
overlijden van den heer Den Bouw
meester diens zetel door een antirevo
lutionair zag ingenomen. Middelburg,
Vlissingen en Goes kunnen overwinnen,
wanneer de gebeele linksche fractie als
één man optreedt om den altredenden
rechtsehen candidaten hun zetels te
betwisten.
De vrijzinnigen zullen dit doen bij
de gedachte, dat alles in het werk
gesteld dient te worden om van de
huidige Eerste Kamer, de hinderpaal
op den weg naar sociale wetgeving
zooals wij die wenschen, een lichaam
te maken, dat krachtig zal meewerken
om wetsontwerpen in vrijzinnigen geest
zoo spoedig mogelijk in het Staatsblad
te krijgen.
Zij zullen het tevens doen bij de
gedachte, dat dezeu zomer drie leden
van Gedeputeerde Staten aftreden,
waaronder een vrijzinnige, een katholiek
en een antirevolutionair.
Een vrijzinnige meerderheid in de Pro
vinciale Staten beteekent dus tevens het
behoud van een liberalen zetel in het col
lege van Ged. Staten en de kans, daarbij
nog twee zetels voor de vrijzinnigen te
winnen.
Zelden hebben de vrijzinnigen in
onze provincie er zoo goed voorgestaan
als thans.
Eu als gevolg daarvan liepen onze
tegenstanders zelden kans op een
zwaardere nederlaag.
Dat zij dit beseffen, dat zij weten
alle krachten te moeten inspannen om
te behouden, wat zij thans bezitten,
blijkt uit d® rede door mr. J. A. de
Wilde op 10 Mei jl. te Vlissingen op
den antirevolutionairen partijdag ge
houden.
„Wij kunnen in Middelburg, Vlis
singen, Tholen en Goes slechts één
zetel winnen", riep mr. De Wilde uit.
.Tuist, wij vrijzinnigen nemen deze
woorden over en roepen uit „Wij
kunnen in deze vier districten slechts
één zetel verliezen en er tien winnsu."
Stonden ooit onze kansen mooier,
als men bedenkt, dat slechts twee
rechtsehen door liberale candidaten
vervangen behoeven te worden om de
Staten van Zeeland in meerderheid
vrijzinnig te doen zijn f
liet jaar 1913 heeft in Middelburg
bewezen, dat de vrijzinnigen kunnen
triompheeren, wanneer zij in ernst dit
willen, dat zij verliezen wanneer zij
lauw eu onverschillig blijven.
Wanneer wij bij dezen voor ons zoo
uiterst gunstigen inzet het spel verloren,
het zou een schande voor de vrijzinnige
partij zijn.
Kiesrecht is kiesplicht, dat zij onze
leuze.
Vrijzinnigen in het district Goes, wij
hebben naast onzen algemeen bekenden
aftredenden candidaat, den heer Wralter
Kakebeeke, een drietal anderen gesteld,
mannen met bekende namen, corypheeën
van onze partij in Zuid- en Noord-
Beveland.
Deze zult gij kiezen.
Tegenover de aftredende rechtsche
candidaten, de heeren Van Oeveren,
Duvekot en Vogelaar, hebben wij
een drietal gesteld, wier namen
een waarborg zijn voor hun optreden
iu vrijzinnigen geest in onze provinciale
vertegenwoordiging.
Wie zijn onze candidaten f
Dat zijn naast den aftredenden heer
W, Kakebeeke, de heeren P. Lirulen-
bergh, A, T. C. Swenne en lac.
Welleman-
Wat zijn onze candidaten
Daarover een volgenden keer.
Buitenland.
Do strijd In en bulten Europa.
Wij, Hollanders, zjjn toch werkelijk
les enfants chéris van Europa.
Zoowel van de ztfdo der cactralen
als van die der goallleerden baflvert
men zich telkens weer om onze ver
diensten in het juiste daglicht te
stellen.
Hebben wij van Dultsche zjde al
menige betuiging van oprechte hoog
achting moeten aanhooren, ook de
Engelsche pers laat, ondanks de be
moeilijking van den handel der neu
tralen door hare regeering, niet na,
ons land en ons volk zoo nu en dan
eens een vriendelijk complimentje te
maken.
Dat daarbij tevens de noodlge ver
dachtmakingen aan het adres van
Dnitschland niet ontbreken en men
al zijn best doet den gehaten vfjand
ook aan ons volk zoo zwart mogelijk
af te schilderen, laat zich begrepen.
Het groote Engelsche blad De Times
schroef dezer dagen naar aanleiding
van een opmerking van den Duitschen
majoor Moraht In het Berliner Tagcblatt
waarin deze verkondigde, dat men
niets meer over Engelsche plannen
tot een Inval in Holland hoorde, een
artikel over ods volk.
Het blad betoogt, dat men inder
daad niet meer over Engelsche inva
sieplannen hoort, omdat deDnitschers
hebben opgehouden dergelijke plan
nen nlt te vinden.
Volgens de Timet, was het ons,
Hollanders, even duidelijk als aan da
Engelschen, dat de jongste maatre
gelen van onze regeering hot En
gelsche blad spreekt vsa een paniek
wegens een bedrelgit„ van Hollands
neutraliteit van dan kant der gealli
eerden werd verwekt en geëxploiteerd
door Dultsche agenten, in de hoop,
dat wj een beroep zonden doen op
Dnitsehlands bescherming.
Vervolgens werden aan ons volk
eenige vriendelijke woorden gewijd.
Wij hebben, volgens de Timet, vele
groots eigenschappen, welke wij tij
dens den oorlog treffend aan den dag
legden.
Wjj zfln vriendelijk geweest tegen
over de Belgische vluchtelingen en de
geïnterneerde en gewonde Engelsche
militairen. De kordaatheid en ferme
energie, waarmede wij aan het ongeluk
het hoofd boden, zijn dezen winter
gebleken, toen groote stokken van
ons land door verwoestende overstroo
mingen bezocht werden. Onze geest,
van onafhankelijkheid openbaarde zich
telkens b(j de moeilijke omstandighe
den, waarin wjj door den oorlog als
neutralen werden geplaatst.
Ook zijn w{|, zegt de Timet, In hoogs
scherpzinnig. Duitsohe insinuaties
en vreesaanjaglngen omtrent Engel
sche plannen tot een inval in Holland
zouden in elk geval ongeschikt zjjn
geweest om indruk op ons temaken,
waar wij, evenals onze regeering,weten,
dat, afgezien van alle andere overwegin
gen, ouzs onafhankelijkheid en de on
schendbaarheid van onzen grond esn
hoofdplaats innemen onder Euro-
peesche belangen, welke Engeland
en zijn bondgenooten willen vsrde
dlgen.
Volgens de Timet paren de Duit-
schere sluwheid aan onbeholpenheid
en zien daarom voortdurend het sim
pele feit over het hoofd, dat Holland
de buur van België is. Wij hebben
Duiteeblands onmenschelijk optreden
In België gezien en weten, wat vele
Dultsche propagandisten geschreven
hebben over het besluit van Duitseh-
land, om zich in het bezit der Rijn
monden te stellen.
Het Engelsche blad wijst er ten
slotte op, dat Dnitschland veel moeite
heeft gedaan om zekeren invloed,
welken zjjn agenten op het Holland-
sche publiek zouden kunnen gekregen
hebben, te neutraliseeren.
Het aantal mooie Hollandsche schepen
zonder oorzaak door Duitsohe dnlk-
booten getorpedeerd, legt esn wel
sprekende getuigenis af van Duitsch-
land'a zorg voor Holland's welvaren.
De Times* eindigt hsar zeer lezens
waardig artikel met een eigenaardige
opmerking.
De noodzakelijke verdediging, zegt
zij, tegen een vijand, die het onafhan
kelijk bestaan van Nederland bedreigt,
evenveel als bfl ons eigen bestaan be
dreigt, dwong ons en onze bondge
nooten in der daad den Hollandschen
handel aan zekere onvermijdelijke
beperkingen te onderwerpen, maar ons
optreden werd altijd gelald door een
rekening bonden met de positie van
Holland en nooit weigerden wQ ge
vallen van klaarblijkelijke hardheid
goed te maken.
Onze belangen, aldus besluit bet
blad, en die van Holland zQu in alle
punten van wezenlijke betsekenis
dezelfde en onze betrekking tot Hol
land wordt daardoor beheerscht. WO
weten, dat de Hollanders, mocht de
nood aan den man komen, besloten
z\jn, hun vrijheid kloek te verdedigen.
Het is ons belang, evenals dat van de
Hollanders, dat Heiland blijft bloeien,
onafhankelijk en sterk.
Ziedaar een greep uit de jongste
loftuiting In de Engelsche pers over
ons land en ons volk. WO behoeven
er niet voel meer aan toe te voegen.
ZQ spreekt voor haarzelve.
Uit Londen komt het bericht, dat
de kwestie tusschen de bondgenooten
en de Grleksche regeeriag over het
vervoer van het Servische leger op
bevredigende wijze is opgelost en
aldus geschikt, dat de Serviërs de reis
over zee maken.
Eindelflk hoeft de Grleksche regee
ring dus met een harer protesten een
succesje weten te behalen.
Het gaat den Italianen nog steeds
niet voor den wind. De Oostenrijkers
zetten met kracht hun offensief voort,
voornamelijk op de hoogvlakte van
Vielgerenth.
Tusschen hetTerragnolo-en Astlco-
dal, In het Adamello-gebled en in
het dal van Etich moesten de Italia
nen hot veld ruimen.
Alle Italiaansche grensstellingen
tusschen de Monle Magglo tot den
Loglio ü'Asplo zijn ontruimd.
Naar de Oostenrijkers melden be
draagt bet aantal Italiaansche gevan
genen thans reeds 287 officieren en
meer dan 12900 man, Buitgemaakt
werden 107 kanonnen en 88 machine
geweren.
De volgende telegrammen geven
een overzicht van den stand van het
krijgsbedrijf.
Parija. In W. Argonne is een
Dultsche aanval mislukt evenals in de
streek van het boseh van Avoeourt
op den linker Maasoever. De Dultschers
maakten zich slechts meester van oen
kleine schans ten Z. van hoogte 287.
Weenen. Wij sloegen twee Itali
aansche aanvallen tan O. van Monfal-
con af. In Znid-Tirol bleven w(j ter
rein winnen. Op do Armonterr&berg-
weg sloegen wij zes vijandelijke aan
vallen af.
Tusschen het Astach- en Lalndal
dreven wij den vjaad terng. Wij ver
meesterden de verdedigingswerken
Campomolon en Forazo en bereikten
den N.rand van den Col Santo.
Iu het Etscbdal namen w{j Masco
en Mozi
Rome. Wij bezetten in het Ada-
mellogebled den kop van bet dal der
bovon Sarca.
Wij ontruimden onze stelling op den
Zngmi Forta en sloegen aanvallen op
stellingen ten Z. daarvan af.
Wij ontruimden do linie van de
Monte Magglo tot den Sogllo d'Aspio.
Aanvallen op onze stellingen van bet
Magglo-dal tot den Monte Collo z$n
afgeslagen.
Berlijn. Aan weerskanten van den
weg Haneonrt—Esnes zijn talrijke
vijandelijke aanvallen afgeslagen.
Parije. In de Vogezen is een poging
tot overrompeling van een kleinen
Fratischon post b$ Llnge mislukt.
Rome. Tusschen de Etich en het
Tenagnolo-dal sloegen wij vgandelijke
aanvallen in de richting van Masco
en langs den spoorweg af. Tusschen
het Tenagnolo-dal en de boven-Astlco
brachten wij het vijandelijk offensief
tot Btaan. Op het plateau van Ariago
zijn vijandelijke aanvallen afgeslagen.
Weenen. In Zuld-TIrol dreven wil
den vjjand verder terug. In het Suga-
nadal drongen w8 Rnndscheln binnen
en bemachtigden op den Armenterra
bergrug den Sommo Alto. Wij bezetten
ten O. van de veroverde verdedigings
werken van Canpemolen da Fonezza
toppen Passo, della Vlna en Monte
Melignene. Een tegenaanval werd af
geslagen.
Van den Col Santo is de vijand
verdreven.
Binnenland.
'e Rijke middelen over April.
Een middelenstaat, die een totaal
cijfer vertoont bjna f 31/* millioen
booger dan de tabel over April 1915,
maakt ongetwijfeld oen gunstigen
indruk, zelfs als men in aanmerking
neemt, dat April 1915 hoogst ongunstig
was. Over April 1916 ls in het ge
heel ontvangen 1 15,941,000 tegen
f12,482,000 over April 1915. En dien
tengevolge ia het totaal bedrag over
da eerste vier maanden van het
jaar gestegen tot f58,515,000, tegen
f 44,886,000 over hetzelfde ijjdvak van
het laatstverloopen jaar.
Met uitzondering der loodsgelden,
die b{j April 1915 f 30.000 achterbleven,
vertconen alle groepen een avans De
eerste groep, die dor directe belastin
gen, ging belangrijk vooruitvoor de
grondbelasting bedraagt het accres
slechts f 11.000, maar de lükomsten-
balasting en de vermogensbelasting
brachten tezamen f 4.192,000 op, welk
cijfer zaer gunstig afsteekt bQ dat van
de bedrijfsbelasting pluB de vermo
gensbelastlng in April 1915, ten be
drage van f3.170.000. In een noot
aan den vost der tabel wordt toege
licht, waarom, evenals in April 1915,
de opbrengst der personeels belasting
nihil was. Die noot luidt„Iu de maand
April pleegt de eicduitkeerlng van da
provinciale en gemeente-opcenten be
treffende den vurlgen dienst plaats te
hebben, welke ditmaal ten gevolge
van den achterstand op dit middel de
opbrengst over de maand April
overtrof."
Strikt genomen was dus de opbrengst
negatief. Dat de invoerrechten, ter
zake waarvan in April 1915 f 1,288,000
werd ontvangen, thans f l,458,COO op-
brachten, Is een verbiedend verschfln-
sel, omdat het van eenige verbetering
ln zeken getuigt.
Van de accijnzen was de opbrengst
f 5,868,000 tegen f 4,220,000 ten vorigen
jare. Deze belangrQke toeneming ls
voornameljk te danken aan de suiker
(f 2,773,000 tegen f l,300,000j. Wel is
waar was voor dit middel April 1915
b$zonder ongunstig, maar het bedrag,
thans ontvangen, is zelfs nog hooger
dan dat van April 1914, niettegen
staande thans, boven de verlaagde
hoofdsom, nog leeningsopcenten wor
den geheven, welke in April f 555,000
opbrachten.
Het avanB verdeelt zich verder over
alle andere accijnzenw(jn f 1000,
godistilleerd f43,000, zout f38.000,
bieren en azijnoa f5000 en geslacht
f88,000. De staging van den geslaoht-
aecjjüs is evenwel geen reden tot ver
heugenis, omdat xQ haar oorzaak vindt
in de zeer hooge vleeschprjzen.
De belaating op de gouden enzilv.
werken bracht op f46,000 tegen
f 33,000 ln April 1915dat van dit
middel de opbrengst reeds eenigen tijd
Btflgende ls (over de eerste vier
maanden is nu Ingekomen f200,000
tegen f 122,000 in 1915) wflst op wel-
Btand in zekere kringen, die vermoe
delijk aan oorlogswinsten is toe te
schril ven.
Behalve het grillige successierecht,
waarvan de opbrengst f 35,000 lager
was dan in de overeenkomstige maand
van 1915, vertoonen de indirecte be
lastingen alle een stijging. Voor de
zegelrechten bedraagt deze f61,000,
voor de registratierechten niet minder
dan f 527,000, voor de hypotheekrech
ten f 50,000. De stijging van het laatste
middel duidt op een herleving in
woningbouw, die gelukkig de werke
loosheid doet verminderen. Van de
domeinen was de opbrengst f 71,000
tegen f 48,000 in April 1915 i voor de
StaatBloterQ was zjj gelijk aan die ln
laatstgenoemde maand.
Al bleef April 1916 bij April 1914
nog ongeveer f 7 ton ten achter, toch
geeft het groote versebil in meer,
vergeleken bQ April 1915, alleszins
reden tot tevredenheid.
Wijziging en aanvulling van de wet
tot regeling van het lager onderwijs.
Door den heer Gerhard zijn een
reeks amendementen voorgesteld in
verband met de wet tot regeling van
het L. O.
Wittebrood op Zaterdag.
De minister van landbouw, nS ver
beid en handel heeft de volgende
circulaire gericht aan de burgemees
ters
Naar aanleiding van het verbod om
wittebrood te bakken, bereiken mij
tal van klachten o.a. over renteverlies,
bederf van de groots hoeveelheden
bloem, welke bij de bakkers zfin op
geslagen, enz. Ik ben bereid, bij wjze
van proef, op de volgende wijze aan
deze bezwaren tegemoet te komen.
Met Ingang van Zaterdag 27 dezer
zal door u, indien u dit voor uwe
gemeente wenschelQk voorkomt, het
bakken van wittebrood op Zaterdag
(van Vrijdagavond 12 uur af) kunnen
worden toegestaan. Het op dezen dag
gebakken brood zal ook uitsluitend
dien dag mogen wordea bezorgd en
ln de winkels verkrijgbaar worden
gesteld.
Met het oog op de Sabbathvlerlng
li het wenschelQk, dat aan de Joodsche
bakkerijen van 26 dezer af dezelfde
vergunning voor den Vrijdag wordt
gegeven.
In verband hiermede zal, ten einde
clandestien bakken van wittebrood te
voorkomen, het wittebrood, dat op
medisch advies moet worden geleverd,
uitsluitend op Woensdag (door de
Joodsche bakkerijen op Dinsdag)
mogen worden rondgebracht en ver
kocht. Iedere afnemer van wittebrood
mag echter slechts van één bepaalden
bakker brood ontvangen.
Do prijzen blQven als volgt vaztge-
steld
voor tarwebloem (gebuild inlandsch)
groothandelprjjs f 19,25 per 100 kilo
gram, kleinhandelprijs f0,25 per kilo
gram;
terwijl de maxlmumprSs voor witte
brood (gebuild tarwe-waterbrood) blflft
f 0,23 per kilogram
