N°. 58 1916 Dinsdag 16 Mei 103de jaargang. De.ultgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrydsgavond uitgezonderd op feestdagen. Pr|s per kwartaal, In Gooi f O,IS, buitan Goes, franco f 1,19. At'zoudefiyks nommers e cent. Inxsnaiixg ran advertention op Maandag. Woensdag en VRIJDAG vóöt ia oren. De prjs der gewone advertentiïn Is van 1-5 regels 50 et., elke regel meer lOct. BJ directe opgaaf van driemaal plaatsing derxelfde advertentie wordt de prys slechts tweemaal berekend. Geboorte-, hnwelgk- en doodsberichten en de daarop betrekking bebbende dankbetuigingen worden van 1—-10 regels i 1,— bereksnd Sewfsnaiaiazrs 5 «en'. Tolefoonnumatcï S3. Uitgave v»a do Nasaal Veascotsskus .Gessefe» Coarant". Siractear 0 W. yah Babnzvïi.3. Buitenland. De strijd In en bulten Europa. Do Zweedscha professor Gattaf Stef- i-fl heeft door zyn interpellatie, be treffende da Russische versterking van de Alands-ellanden, in zijn vaderland hoel wat ongerustheid gewekt. Deze eilanden in de Oostzee, big hat begin van do Botnlsche golf, ge legen, zijn Huesisch eigendom en als zoodanig kan Bnsland daarop das versterkingen aanbrengen zonder voorkennis of toestemming van cenige andere mogendheid. Maar de eigenaardige ligging der Alands-ellanden, van waatnlt een reohtstreekiehe bedreiging van Zwe den mogelijk Is, en bovendien het feit, dat deze eilanden, oenmaal versterkt de geheels Botnisehe golf afsluiten, maakt, dat men In Zwodon zich bgzooder over deze nlenwe Russische onderneming on gerost maakt. Bovendien vraagt men zich daar tevergeefs af, wolk doel aan de ver sterking dezer eilanden ten grondslag kan liggen. Er ijjn er, die daarin alleen een Kussische poging zien om de Dnltsche vloot den toegang naar de Botnlsclio golf te verhinderen en tevens cm aan Engelscho dnlkbocten, die door de Sond in de Oostzee zQn gekomen, een basis te verschaffen. Bovendien zon Rusland, door krach tige versterkingen op da Alands- ellanden aan te brengen, een Duit- schen inval in Finland kannen ver hinderen. Z{j, die in Zweden de zaak van dezen kant bekijken, verheugen zich jalst over de versterking der eilan den, omdat z'j van meening s|]n, dat da Zweedeche belangen, door het vrS honden van de Botnlsche Golf als ge vechtsterrein, jnlst byzonder worden behartigd. Maar vele Zweden, die in Knsland een stillen vyand van hun land zien, volgen van dag tot dag de versterking dezer eilanden met wantrouwig oog en zien daarin een middel om Zweden aan don wil van de geallieerden te doen gehoorzamen. In de Zweedsche pers is, t.aar aan leiding van deze kwestie, hevig gedis cuteerd over de vraag, of Rusland wol het recht heeft, deze eilanden in sterken staat van verdediging te brengen. Sommige bladen beweren, dat de groots mogendheden Zwelen gewaar borgd hebben, op de Alands-ellanden gean vaste versterkingen aan te leg gen, wat door andere bladen wordt bestreden. Wol heeft Rusland de verzekering gegeven, dat de thans aangebrachte versterkingen by den vrede geslecht znllen wordon, doch dit wordt door velen geen aannemeiyken waarborg geacht. Zy zien in de Alands-eilanden esn Russische beug naar Zwaden, die op het kwetsbaarste deel van het land uitloopt. Wanneer Knsland vanaf deze eilanden eeu operatie tegen Noord-Scan- dlnavlë onderneemt,kan het, na de Bot nlsche golf te hebben afgesloten, zich een weg verschaffen door Noord- Scandinavië om zoodoende oen vrije haven in bezit te krijgen en mari tieme samenwerking tusschen Enge land en Rusland mogelijk te maken. la het eenerzljds niet aan te nemen, dat Rusland bjj den tegenwoordlgen stand van het krijgsbedrijf zich wil- lekouvig een machtigen vyand als de verbonden Scandinavisch® rijken op den hals zal halen, onderzijde ls het volkoman te begrgpen, dat men in Zweden over de joDgste Russische voorzorgsmaatregelen ln de Botnlsche golf alles'oehalvo gerust is. Da verhouding tusschen Zweden en Rusland ls in dezen oorlog nu juist niet vaH zoo vriendscbappelgkea aard geweest, dat Zwoden het aanleggen van Russische versterkingen dicht bjj zjjn eigen grens zonder eenig wan trouwen aanziet. Da tolk van de ongernsten in den lande ia professor Steffen geweest, die in een interpellatie er den na druk op gelegd heeft, dat de Alands- ellanden geen Russische zeevesting mogen ago, die nn en later Zweden in zjjn commorcleele en militaire verbindingen bedreigt. Zweden moet, aldus de Interpellant, nadrukkelijk eischen, dat Rusland en Engeland hun gemoenschappeiyken strfld togen Duitsehland niet -„oo voeren, dat Zweden feitelijk gedwongen zou wordon, zjjn onzijdigheid op te geven en in de toekomst ln een ongnnstlgen militairen en polltieken toestand komt. Aan den minister van buitonland- sche zaken richtte de interpellant de vraag of deze de beïeekecis van de Alands-silanden zoo hoog stelt, dat de mogelijkheid van Zwedens zelfstandig heid fcemoellyki zou worden als Rus land deze eilanden ln een stennpunt voor krSgsverrlchtlt gen verandert. Tevens werd den minister gevraagd, wat naar diens meening moot gebeu ren om nu reeds voor Zweden de mogelijkheid te verzekeren, een wer kelijke onzijdigheid en sjn volkomen politieke vrijheid van handelen te be waren. De Zweedsche generaal Rappe doet inmiddels al zjjn best, zjjn landga- ncoten op het Zweden dreigende ge vaar opmerkzaam te maken. In brochnres en in de pers laat hij elkens weer nitkomen, dat de jongste militaire maatregelen van Rusland in de Botnlsche golf gean ander doel hebben dan Zweden in de toekomst van de geallieerden afhankelijk te maken. Hij acht het in Zwedecs be lang, dat de Alacds eilanden onver- sterkt blijven. Zweden moet dit zon der dralen van Knsland eischen. Want isdere dag wordt hot gevaar grooter en een te lang nltstel zou Zwaden er toe kunnen brengen, bjj DnitscMand bnlp te zoeken, wat de generaal eveneens ongeweascht acht. Zweden mag van geen enkelen an deren staat afhankelijk zjja. Nstuuriyk wordt de minder aan- irename verstandhouding tusschen Zweden en Rusland, inzake de ver sterking der Alands eilanden, in de centraal Enropoesche rijken met be langstelling gado geslagen. De Oostsnryksche Beichspost noemt die versterking een Russische revolver, die steede tegen den slaap van Zweden zal gehonden worden. En dit geldt ook voor Noorwegen, dat door zijn ligging aaaw bjj hst lot van Zweden is betrokken. Het blad is van oordeel, dat deze Scandinavische rjjken thans een zelfde verandering over zich zien komen als Spanje, toen het de Straat van Gibraltar verloor of als Griekenland, dat thans do Engelschen en Franschen in zfjn archipel moet dulden. Het treurige lot van die neutrale landen, die hnn rechten niet hebben knnnen handhaven of het hebben ver zuimd, ls voor Zweden oen leertng, om zich niet van zyn staatsvryheld te laten berooven. Of deze taal de Zweden tot ernstig verzet zal prikkelen, is te betwjjlolen. Wsar do Scandinavische rijken getoond hebben een stipte neutraliteit ln acht te willen nemen, zal een opwekking tegen Rusland, van Doit- Bcho of Oostenryksche zjjde, in Zweden en Noorwegen weinig gehoor vinden. Maar juist omdat het er prijs op stelt, niet ln den wereldoorlog te worden meegesleept, kan Zweden niet toestaan, dat in de onmiddellijks nabij heid van het kwetsbaarste deel van zgn grondgebied, een machtige na burige mogendheid krachtige militaire versterkingen aanlegt. Want is het niet ln dazen oorlog, dan zon dit toch in het vervolg, zooals het Oostenryksche blad het zoer juist heeft uitgedrukt, een pistool gericht togen den slaap van het Zweedsche ryk kunnen wordon. In verband met de mededeelingen, door Asquith kort geleden ln het Lagerhuis gedaan, betreffende een tot stand gekomen overeenstemming tus schen Engeland en Rusland over do krijgsverrichtingen in Tnrksch en Perzisch gebied, verdient de actie dor Russen tegen Bagdad meer dan ge wone belangstelling. Werkoiyk sehflnt den Russen thans opgedragen, zich van de oude Kslifen- stad meester te maken. De Russische troepen, welke uit Perzlë voorwaarts tukken, bezetten reeds de stad Kasrl-Shlrin, op de grens van de vlakte van Mosopotannlë, aan den kanavaanweg Teheran Bamadsn- Bagdad gelegen. Z(j rakken thans voort naar de Dtala rivier, die by Bagdad in de Tigris uitmondt. Vonden xjj tot nn loe weinig tegen stand, by de stad Chanikin, tot waar de Ta: ken den weg ln sterken staat van verdediging gebracht hebben, zal het wel tusschen de Russische en Turksche troepen tot een ernstig trc ffen komen. Do Turken krjjgen dan hnn handen vol, daar zy tevens rekening moeten houden met de Engelcche legers onder generaal Gorringe, die tevergeefs be proefd hebben, de expeditiemacht in Koet-el-Amsra te oatzettan. Dat de Tnrken alles in het werk znllen stellen om Bagdad, de hoofd stad van Aziatisch Tnrkjje, niet in vyandeijjke handen te doen vallen, is te bogrypen. De Indruk daarvan op de Mohamme- daantche bevolking zo: een te groot s sis g voor het prestige van het Turksche rjjk In het Oosten zjjn De stand van het krjgsbedrjf wordt in onderstaande telegrammen voldoen de geieekeid. Parijs. Op den Mort Homme tracht ten de Dnltcchers tevergeefs ons nlt de stollingen te verdrijven, welke wy op de W. helling hadden genomen. Twee aanvallen hebben wy afgeslagen. Londen. De vyand nam 500 M. van onze voorste loopgraven ten N.O. van Vermelles. Door een tegenaanval herwonnen wy een gedeelte. Rome- Twee Oostenrijksche aan vallen op onze nlenwe stellingen op den Ukla zyn door ons vuer gefnuikt. Parijs. Op den linker Maasoever breidden wy onze stellingen ten Z. van Hanconrt aanmerkelijk alt. Een Dnttsohe aanval t-n Z.O. van het fort Donanmont ls volkomen afgeslagen. Berlijn. Pogingen van dan vyand om in de bosschon van Avoconrt en Malaccourt terrein te winnen, zijn verijdeld. Een vyandaiyke aanval ten Z.W, van den Mort Eomme mislukte. Op den O. Maasoever leden de Fran schen by een mistakten aanval zware verliezen. Potrograd, Ten N. van het station Selburg bj Jacobstadt, waar de Duit- schsrs het offensief hebbon genomen, duurt de stryd voort. Berlijn. Ten N. *an het station Selburg is een Russische aanval in de kiem verstikt. Potrograd. In de richting van Bagdad hebben w{| een Tnrksche poging, om tot het offensief over te gaan, verydeld. Parijs. Alle Dnltsche aanvallen, ten Z.O. van het fort van Donanmont, tbn N. van de hoeve van Thianmont es by Eparges, zyn afgeslagen. Londen. TnsBchen de Sommo en Marlconrt sloegen wy vyandeiyke aanvallen af. Woenan. Op de N. helling van den Monte Sain Mlchole sloegen wy tal van Itallaansche aanvallen al. Binnenland. Minister Cort van der Linden. Gisteren heeft minister Cost van der Linden zyn zeventigsten verjaar dag gevierd. De minister en mevronw zyn Zater dagnamiddag ton pslelze inhetbosch door H. M. de Koningin outvangen, die hen zeer hartaiyk geluk wonichte eu verbiydde met haar portret in prachtige ïyst gevet, waarop zy eigen handig had geschreven ,Nnne ant Nur.quam, zy indachtig by, die be staart hst roer van den staat, Wil- helmin». Mevronw Cort van der Linden ontving van Prinses Juliana een bloemruiker. In da zaal van het departement van jnstitie is den gryzen staatsman ln tegenwoordigheid van zyna ambtge- nooten en hun echtgenooten een schildery Van Soest aangeboden, een winterlandschap, sterk beschenen door de zon, een symbolische voorstelling van de grijsheid van den jubileerondo staatsman. Gistermiddag werd van de gelegen heid den minls.er ten zjjnen huize geluk te wenscheti, door zeer velen gebruik gemaakt. Een der eerste was Z. K. H. Prins Hendrik, die den minister zyn portret aanbood. De jubilaris ontving talryko tele grammen, waaronder een van de Koningin-Moeder en bloemstukken, waaronder een reusachtig stuk van de commissarissen der Koningin. Schadeloosstelling aan Indische ambtenaren. By beschikking van den minister van koloniën is bepaald, dat voor de toekenning van schadeloosstelling ln aanmerking komen de landsdienaren met verlof, die zich vóór 1 Mei naar de kolonie hunner bestemming hadden moeten inschepen, doch daarin ver hinderd zjjn geworden door het niet op tyd vertrekken van het stoomschip, waarop zy plaats hadden besproken, en voorts de landsdienaren met verlof, die r:4 genoemden datum in dat geval zullen komen te verkeersn, mits de verhindering tot vertrek niet larger dan één maand vóór de afvaart van het stoomschip, waarmede zy zonden vertrekken, te hunner kennis komt. De schadeloosstelling zal voor niet langer dan gedurende don tyd van dertig dagen worden toegekend. A. W. F. Idenburg. Do heer A. W. F. Idenburg, oud- gouverneur generaal van Ned.-Indië, is Vrydag met het stoomschip .Goen- toer", van den Rotterdamsehen Llcyd, te Rotterdam aangekomen. Muitende schepelingen Naar uit Weltevreden aan de Tele graaf wordt geseind, is een straat- demonstratie, Zondag georganiseerd door zeelieden, die zich beklaagden over de slechte behandeling, waaraan zy ia het hospitaal hadden blootge staan, door de politie uiteengejasgd. Sindsdien hebben de ongeregeld heden een ernBtig karakter aangeno men, vooral omdat driehonderd man van de drie oorlogsschepen weigerden aan boord te komen, zoodat de schepen niet kunnen vertrekken. Da vice-admiraal F. Plr.cken ls naar Soerabaja vertrokken. Bout. Naar Het Volk verneemt, heeft de regeerirg besloten, do hier te lande aanwezige voorraden hont, bestemd voor het bouwbedryf, te doen inveu- tarlseeren, ten einde aldus oen grond slag te vinden voor de overweging van maatregelen tot grooteren invoer van hont, otn verdere stagnatie in het bonwbodiyf, als gevolg van de hooge hcutpryzen, tegen te gaan. Uitbreiding van den landstorm. Het Stbl. no. 186 bevat oen Kon. besluit van den lOan deser, betreffende nadere uitbreiding van den landstorm. Hlerby ls het volgende bepaald: lo. Behoudens het bepaalde onder 2o, behooren van 1 Juni 1916 af ook tot den landstorm voor zoover zy alsdan niet reeds daartoe behooren de personen, bedoeld in art. 1 der wet van 31 Juli 1915 (Stbl. no. 345), dia zyn geboren in 1890. 2o. Degenen der onder lo. bedoelde personen, die vrywllligen dienst by de zeemacht, by het loger hier te lande, by de gouvernementsmarine in Neder- lanseh lndlë of bjj de koloniale troepen hebben vervuld en op 1 Jnni 1916 niet zyn gevestigd binnen het ryk, in het Dnltsche ryk oi ln hetkonink- ryk België, komen eerst tot den land storm te behooren op den dag, vol gende op dien, waarop zjj zich aldaar mochten vestigen. 3o. By do inschrijving voor den landstorm van de onder lo. en 2o. bedoelde personen kan worden afga- weken van de bepalingen van net Landstorm besluit,voor zoover dit door den minister van oorlog wordt bepaald. Beschikbaarstelling van levensmiddelen. Ingediend ls het aangekondigde wets ontwerp tot aanvulling en verhcoglrg van de Landbouwbegroting voor hot loopende jaar met een post van f 20,000,000 sis aandeel van het ryk ln de kosten van gemeentebesturen, voortvloeiende uit de beschikbaar, ■telling van levensmiddelen tegen verminderde pryzen. In de toelichting tot dit wetsontwerp komt de minister van landbouw tot de volgende slotsom Door ryk en gemeente tezamen wordt voor de inwoners van Iedere gemeento eene door haar zelf vast te stellen hoeveolhoid voedsel beschik baar gesteld. Welke voedingsmid delen daaronder zullen worden begre pen bepaalt de gemeente eveneens zelf. Voor allo gsmeenten te zamen wordt de hoeveelheid van een bepaald voedingsmiddel natuurlgk beperkt tot de totaal beschikbare hoeveelheid. De minister ontveinst ztch niet, dat hlorln een oorzaak ligt, die da op normale omstandigheden gebaseerde vaststelling van de behoefte ook van andere artikelen minder batrouwbaar zal maken. Da bepaling van don prys, waar voor een bepaald voedingsmiddel voor de daarvoor in aanmerking komende lawoners der gemeente beichikbaor zal worden gesteld, meent de minister voorshands aan de gemeenten te moe ten laten. Koston, vallende op de conti öle en distributie, komen voor rekening van de gemeente, doch ver der zal door het ryk ln de kosten der beschikbaarstelling, welke aange geven worden door het verschil in ptje, waarvoor zy ter plaatse beschik baar gesteld worden, voor en (dus) door de gemeente voor tys worden bygedragon. Da minister vertrouwt, dat bij dese verhouding door de ge meenten niet noodelocs over 's rgks financiën zal worden beschikt. Hst is hem niet mogeiyk, wegens gebrek aan gegevens, het voor dit d~rl benoodigde bedrag ook maar by be nadering juist te bepalen. Door het toestaan of welgerea van het thans aangevraagde bedrag van 20m!llioen gulden wordt echter eene uitspraak verkregen, waarop kan worden voort gebouwd. Het wetsontwerp betreft ook de brninbrood- en mtlkvoorzlening. Uit den aard der zaak zal van do cre- dieten, welke voor de goedkooper verstrekking van deze heide voedings middelen zijn of znllen worden toe gestaan, na aanoemlng van het aan geboden ontwerp geen gebrnlk meer worden gemaakt. Liberale Unie. Zaterdag is te Amsterdam da jaar- ïyksche algemeens vergadering van do Liberale ünis gehouden onder voorzitterschap v»n mr. D. Foek te 's Gravenhage. Da voorzitter heeft in een keurige en zeer nitvoerlge ope ningsrede de politieke gebeurtenissen in ons vaderland de revne laten pas- seeren. Uit het verslag van den secretaris, den heer A. Roodhnyzen bleek, dat by de Unie thans zyn aangesloten 135 kiosvereenlglngen met byna 15000 leden. In het hsiehoudeiyk reglement werd een wyziglng gebracht. De altredende bestuursleden mr. P. Rink en rar H. Smeenge vrerden her kozen. Vervolgens hield mr. P. Rink een Inleiding over evenredige vertegen woordiging. Na deze rede drong de heer Smeenge er op aan, dat alle kiesvereenigingen, waarbg dit nog noodig is, er zorg voor dragen, dat de reglementen en statuten toelating van vrouwen als leden der vereenlglng mogaiyk maken. De vergadering ging daarna over in een hnlshoudeiyke. De Zaanstroomen de Batavier V". Omtrent de uitspraak van het Ober- prlssengerleht te Beriyn wordt nog gemeld, dat oen klein gedeelte van de lading van de .Zaanstroom" nog ls vrijgelaten, en dat het Oberprlsasn- gerlcht zich onbevoegd heeft verklaard wat betreft de vorderingen tot schade vergoeding wegens beschadigde nit- levering van reeds vrijgelaten goede ren uit de .Zaanstroom* en de .Batavier V'. Dit zal door het Prlsenamt zyn nlt te maken. De ,Boningin dtr Nederlanden." Men meldt, dat het stoomschip dn .Koningin der Nederlanden", van de Maatachappy Nederland, by tsrngkeer ln de Amsterdameche haven zal worden opgelegd. Er znllen dan vier schepen van deze maatachappy, n.l. de .Prinses Juliana*, de .Prins der Nederlanden", de .Jan Pieterz. Coen" en de „Koningin der Nederlanden" uit de vaart zyn genomen. De Tubatiiia Kapitein-lnitenant ter zee C. J. Can ters, chef van het torpedo-atelier der marine te Amsterdam, die te Berlijn vertoefde la verband met het onder zoek betreffende de .Tubantla', is hier te lande teruggekeerd. Hy vertoefde te 's Gravenhage en werd ontvaDgen door den minister van marine, den minister van buiten- landsche zaken en den chef van den marinestaf, schont by-nacht Smit. Vrouwenkiesrecht. Zaterdagnamiddag is te Zwolle een buitengewone algemcene vergadering der Vsreeniging voor vrouwenkies recht geopend. Boter. De minister van landbouw heeft bepaald, dat gedurende de week van 14—21 dezer voor 75% der baterpro ductie certificaten van nitvoer znllen worden verleend en 25% voor het blnnenlandseh verbruik zal moeten worden beschikbaar gesteld, alsmede, dat de bewyzen van toelating tot nit voer van boter, afgegeven door de Rykscommlssie van Toezicht op de

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1916 | | pagina 1