N°. 54 1916
Zaterdag 6 Mei
103
jaargang.
de
Bij dit do. behoort een
Bijvoegsel.
Een vergissing.
FEUILLETON
Het Geheim
van de „Neptunus".
GOESCHE
Da uitgave dezer Courant geschiedt Haandag-, Woensdag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrJ» per kwartaal, in Soes f O,IB, bulten Goes, franco f 1,11,
Afzonderlijke nommers cent.
Intending van advertontiön ep Maandag, Woensdag
en VHIJDAG vóór 19 turea.
COURANT.
De prgs der gewone advertentiSn is van 1-6 regels 60 ct.elke regel meer 10 et
|Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt
de prUi slechts tweemaal berekend;
Geboorte-, huweljk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebband*
dankbetuigingen worden van 1—10 regels i, 1,— berekend
Bsw|snunu»ers 5 sent.
Teleloonnnmntesr S3.
Uitgave vaa die .Nasnel Veaxcotsshap „Gzesahs Courant". Sirestegjr G. W. vak Babnbvm».
Wanneer iemand een ander op den
openbaren weg een Hink pak slaag-
toegediend heeft, kan hij kalm naar
huis gaan en bij een door de politie
ingesteld onderzoek alle schuld hals
starrig blijven ontkennen.
Maar wanneer hem dan eenige dagen
later zijn stukgeslagen wandelstok thuis
gebracht wordt metde mededeeliug,
dat die op de plaats van de misdaad
is gevonden, dan kan de ontkenning,
zonder afdoende bewijzen van onschuld,
niet langer worden volgehouden.
Er blijft den misdadiger niets anders
over dan mee te deelen, dat hij zich
een oogenblik vergist heeft, maar zich
nu toch duidelijk herinnert, dat hij
wel degelijk bij de vechtpartij tegen
woordig is geweest.
De „Tubantia" werd in den grond
geboord en het onderzoek voor den
Raad van Scheepvaart bewees, dat dit
het werk van een duikboot was geweest.
Maar van verschillende zijden heeft
men zich gehaast, aan onze regeering
de stelligste verzekeringen van onschuld
te doen toekomen.
Noch een Duitsche, noch een Engel-
sche onderzeeër had deze tegen de
grondbeginselen van het volkenrecht
indruischende daad bedreven.
En der Nederlandsche regeering
bleef niets anders over dan te consta-
teeren, dat een onzer grootste en kost
baarste koopvaardijschepen, willens en
wetens, vernietigd was, op bevel van
een officier van vreemde nationaliteit,
die de verantwoordelijkheid voor het
gebeurde niet openlijk durfde dragen.
Waar iedere aanwijzing van den
dader ontbrak, bleef haar niets ander9
over dan den tijd af te wachten, dat
meerdere gegevens het aanvragen van
een nader onderzoek in de een of
andere richting volkomen zouden bil
lijken.
Die meerdere gegevens heeft de
regeering verkregen in de vondst van
een genummerd onderdeel eener torpedo.
En waar thans het zeer sterke ver
moeden bestond, dat deze van Duitsch
maaksel was, is de Duitsche regeering,
ondanks haar loochening van alle
schuld aan het gebeurde, nogmaals
verzocht, een ernstig onderzoek te
willen instellen.
En thansis die regeeriug wer
kelijk tot de overtuiging gekomen, dat
het een Duitsche onderzeeër was, die
de „Tubantia" in de golven deed
verdwijnen.
35
„Arme Ronald,' dacht Carmela. „Ik
ben wreed jegens hem, maar t is voor
zijn bestwil. H(J kan gsen meisje
huwen uit esn geschandvlekte lamilie,
dus Is 't In zgn belang, dat lk hem
afwijs. God weet echter, hoe lief ik
hem heb, maar, als hg 't geheim van
Leopold Versehoyle's dcod kent,
zou hg mij nooit meer kunnen ver
trouwen en hg kent het, daar ben ik
van overtuigd. H(j kan mij nulaken,
doch later zal hij mij dankbaar zijn-,
't Is dus 't bost, dat lk hem schrijf,
dat het waar is, ofschoon mijn hart
zal breken als lk 't doe.'
Ën zg schreef hem
,'t Is waar. Ik ben het slachtoffer
van de omstandigheden en dit huwelijk
is niet mijn eigen verkiezing. Vergeet,
dat je mij ooit gezien hebt en wees
ervan overtuigd, dat je levensgeluk
steeds het onderwerp zal zijn van
mijn vurigste gebeden.'
,Mljn levensgeluk,' zei Ronald met
een snik. .God 1 Zy breekt mijn hart,
verwoest mijn leven en praat van
bidden voor mgn gelnk hoe vrouwe
lijk hoe vrouwelijk 1"
XIX.
Matteo Vassalla wandelde met de
handen in zgn sakken de kamer op
en neer. HU was zeer voldaan over
Wij vragen ons af, waarom het
uoodig was de overtuigingsstukken van
de misdaad aau den schuldige voor
te leggen, alvorens van zijn zijde een
definitieve erkenning van schuld te
kunnen verkrijgen.
Wij laten hierbij de regeling der
schadevergoeding, welke, zooals wij in
ons vorig nummer aaugaven, voor de
Koninklijke Hollandsclie Lloyd niet
onvoordeelig zal zijn, geheel buiten
beschouwing.
Wie opzettelijk andermans eigen
dom vernietigt, draagt de moreele
verplichting, de daardoor toegebrachte
schade zoo billijk mogelijk te vergoeden.
De Duitsche regeering heeft onmid
dellijk na het torpedeeren van de
iTubantia» alle schuld officieel doen
ontkennen.
Deed zij dit schuldbewust, in de
hoop, dat de dader nimmer zou zijn
aan te wijzen, dan was haar ontkenning
een misdaad, welke die van het torpe
deeren zelf nog verre in de schaduw
stelt.
Was haar verklaring het gevolg van
de schuldonlkenning van den betrokken
dnikbootcommandant, die te laat zijn
vergissing kan hebben ingezien en de
verantwoording voor zijn daad niet
heeft durven dragen, dan mag onze
regeering terecht op een ernstige be
straffing van dezen zeeofficier blijven
aandringen.
Want wanneer hier geen voorbeeld
gesteld wordt, zullen de kostbare sche
pen der onzijdigen steeds weer aau het
eigenmachtig optreden van iederen
duikbootcommandant blijven blootge
steld.
Nederland heeft den oorlog niet
gewild, het heeft getracht, zijn onzijdig
heid zoo streng mogelijk te handhaven,
en het heeft van Engelsche zijde al
meer dan genoeg onaangename verras
singen ondervonden.
Zeer zeker verdient het daarbij niet
het slachtoffer van de vergissingen van
Duitsche zeeofficieren te worden.
Buitenland
Da •trljd In en bultan Europa.
Er zal dus algemeens dienstplicht
in Engeland komen.
Het is zonder twgfel een veel om
vattende maatregel, waartoe de regee
ring thana overgaat, een maatregel,
die diep ingrijpt in het maatschappe
lijk leven, maar zij kon op den duur
niet achterwege blijven.
De oorlog, de langdnrlge almattlngs-
krjjg, de moderne strgd, waarbg eon
honderdduizendtal manschappen meer
of minder geen gewicht in de schaal
legt, die oorlog elschte ook van En
geland de grootste en zwaarste offers.
den loop der gebeurtenisten. Alles was
juist geschied, zooals hg 't wenschte.
't Eenige, dat hem nog bezorgdheid
baarde, was het aanstaande onderhoud
met mevrouw Verschoyle, want hg
wist, dat die dame hem lieihad en,
zoo sg hoorde van zgn voorgenomen
hnwelgk met Carmela, alles zon in
't werk stellen, om het te beletten.
Zij zou alle krachten inspannen, cm
haar doel te bereikendaarvan was
Vassalla overtuigd.
Hg had juist een brief van Carmela
voor den dag gehaald, om hem nog
eenz na te lezen, toen de kelner klopte
en mevrouw Verschoyle aandiende,
die dadelgk daarop de kamer binnen
trad; zg leek zeer veel op Carmela,
maar was oneindig minder mooi door
de terugstootende uitdrukking van
baar gelaat. Do diepe rimpels in haar
voorhoofd waarschuwden Vassslle, dat
zg met geen vrlendsehappelgke be
doelingen kwam. Matteo was de eerste,
die sprak.
Hg bood zgn bezoekster een stoel
aan.
„Wil je niet gaan zitten vroeg
hg beloeld.
„Dat zal ik doen, als ik er zin in
heb,* zei ze bits.
Vassalla trok de schonders op en
haalde een zilveren sigarettenkoker te
voorschgn.
Zooals je wilt,* zei hg, hem openen
de. „Wil je rooken
„Neen."
„Iets drinken? Ze hebban hier uit
stekenden wgn.'
„Neen,* snauwde zg. „We kunnen
die formaliteiten wel laten varen,
Het ging niet langer op, zich aan
directe deelneming aan den grooten
strgd te onttrekken, te decreteeren,
dat de verbondenao maar voor de
noodige manschappen moeten zorgen
en dat Engeland door de politie- en
transportdiensten aan zgn vloot, en te
vens door het prodnceoren van muni
tie en legernltrnstlngen zich voldoende
van zgn bondgenootscaappelgke taak
heeft gekweten.
Er moeten toch mannen zgn, die
voor voldoende munitie zorgen, werd
er telkenmale In Engeland uitgeroepen,
onze fabrieken moeien toeh blgven
doorwerken, onze handelsbetrekkingen
mogen niet worden vernietigd, willen
wg het machtige, welvarende volk
blgven, dat door zgn groote Inkom
sten de geldschieter der verbonde
nen kan zgn.
Zeker, het Is heel gemakkelijk voor
de verbondenen, als zg voor hnn
enorme oorlogsleenlngen bg Engeland
kunnen aankloppen, maar zeer terecht
gingen er in Fraakrgk en ook daar
buiten stemmen op, om de risico van
den strgd gemeenschappelllk te dragen.
Frankrgk offerde van dag tot dag
honderdduizenden manschappen, en
legde aan de nitrusting en versterking
van ign troepen mllilarden ten koste.
Dat was Frankrgks aandeel in den
strgd dor bondgenooten en hier, waar
handel en industrie stil lagen, dreigde,
evenals ln Roeland, het gevaar van
een uitgepntten staat na de beëindi
ging van den oorlog, nltgeput zoowel
in arbeidskrachten als in algemecnen
materieelen rgkdom.
Werkelgk, ook in Frankrgk had
men liever de rol gespeeld van leve-
rancier der verbondenen ln alles wat
de Fransche industrie voor legorbe-
hoeften maar voort kaa brengen.
De oorlog draagt een geheel ander
karakter, dan iemand voor het ult-
breken van den strgd heeft kannen
vermoeden.
Engeland kan niet langer weigeren,
zgn aandeel in het offer aan manne-
lgke arbeidskrachten te brengen, het
kan niet langer het kostbare men-
schenmaterioal ten eigen bate in
fabrieken en werkplaatsen laten, ter-
wgl het bloed van honderdduizenden
uit da tg kon der bondgenooten als
inzot tot da algemoeno overwinning
den vastelaudsohen bodem drenkt.
De Engelsche regeering heeft be
grepen, dat de naar het Blagvald uit
gezonden troepen belangrijk dienden
versterkt te worden.
Hat vrgwilligersstelsel Is op don
dunr een mislukking gebleken,
lord Derby's werftooht leverde niet
voldoende manschappen ter geregelde
aanvulling van de verliezen aan het
toen reeds belangrgk nitgebrelde
Engelsche front en de pogingen van
het kabinet, om het invoeren van den
algemeenan dienstplicht nog langer te
verschuiven, leden schipbreuk.
Zeker, het invoeren van algemeenon
dienstplicht in een land, dat nimmer
markies."
„Waarom ben je zoo kwaad
„Omdat je een eehurk bant", riep
Blanca, met de valst op de tafel
slaande, uit.
„Zoo", zei Matteo lachend, „mis
schien wil je me do reden wel opge
ven, waarom je me voor een schnrk
uitmaakt"
„Da beste van alle redenen. Je bent
er één."
„Inderdaad iedoroen daalt je
opinie gelukkig niet.'
„Bah, dat komt, omdat ze je niet
kennen." Eu door zijn kalmte tot het
uiterste gedreven, barstte zij ln een
vloed van scheldwoorden uit, die Va-
salle kalm aanhoorde.
„Je bewijst niets," zei hg koeltjes,
toen zij even ophield, cm adem te
scheppen, „dit zijn allemaal praatjes.
Zeg me liever, wat de reden ls van
je komst."
„Jou gemeeno ploert", Biste zg, „Ik
weet alles ja, alles, IkhabSlgnor
Clement gesproken en die vertelde
me, dat ja de schaduw bent van mijn
zneter Carmela en dat je niets liever
wenscht, dan haar te huwen 1 Spreek,
verrader, ls 't niet waar
„Vóór lk de vraag beantwoord, zeg
mg eerst eens, wie die Signor Clement
ls, die zoo goed op de hoogte van
m|jn zaken schijnt te zijn."
„H(j kwam uit Engeland."
„Wanneer
„Kort nadat je boot in Londen a»n-
kwam."
„Vertoefde hg bg Slgnora Brlfa 1"
■J«."
„En vroeg hg je uit
dien dwang gekend heeft, brengt de
grootste bezwaren mot zich mode.
En voornamelgk wanneer die dwang
hen treft, die ln den vreeseltjken oor
log, ondanks alle propagandatochten,
door niet te teskeuen, ten dnldelgk-
sie lieten uitkomen, dat zij niet
den minsten lust hadden, hun tegen-
woordlgen werkkring te verlaten om
zich ten dienste van het vaderland in
het bereik der moordende projectielen
van Engelands vganden te wagen.
Evenwel, de enorme krachtsinspan
ning in dezen oorlog van alle daaraan
deelnemende rijken gevergd, de zeer
zware, bloedige offers, reeds door
Engeland's bondgenooten gebracht,
en de verplichtingen, welke het tegen
over die bondgenooten door het bezet
ten van een grooter front op zich had
genomen, dreven Groot Brittannlë van
dag tot dag meer naar den doortas
tenden maatregel van invoering van
den algemeeneu dienstplicht.
Het kabinet is daarover langen tyd
verdeeld geweest. Tal van vooraan
staande personen, zooals Lloyd Gsorge,
zagen dnidelgk ln, dat de wet in
dezea geest niet langer te vermijden
was, maar anderen, waaronder de
minister-president Atqulth, vreesde bij
het voorstellou daarvan eea enorme
oppositie en voorzagen een uiteenval
len van het huidige kabinet, wat zij
met een ramp voor het land gelijk
stelden.
Het compromis, de vorige week in
het kabinet gesloten, was een laatBto
poging, den algemeenen dienstplicht
tot een zoover mogelijk verwijderd
tgdstip te verschuiven en inmiddels
een laatste beroep op de vaderlands
liefde van alle weerbare jonge man
nen te doen.
Maar zeer velen voorzagen de mis
lukking van dezen maatregel en ver
scheidene afgevaardigden gaven te
kennen nog liever voor algemeenen
dienstplicht dan voor halfslachtige
voorstellen te znllsn stemmen.
Toen heeft minister Aiqnlth, over
tuigd, dat de regeeriug by het voor
stellen van dwang niet meer gevaar
liep een verpletterende nederlaag te
znllen ljjden, aanstonds de overgangs-
vuorsulkn ingetrokken en toegezegd,
deze zoodanig aangevuld weer in het
parlement te zullen brengen, dat de
invoering van algemeenen dienstplicht
tot werkelijkheid zou geworden zgn.
Zelfs in arbeiderskringen zou, waa
neer een desbetreffend wetsontwerp de
noodige voorzieningen voor gehuwden
bevatte, daartegen geen groote op
positie gevoerd worden.
Woensdag heeft na minister Asqulth
het nleawe ontwerp op den milit- iron
dienst bij het Lagerhuis ingediend.
Het bevat de bepalingen van het
dezer dagen ingetrokken overgangs-
ontwerp met toevoegiug van dienst
plicht voor alle gehuwde mannen
tnsschen 18 en 41 jsar.
Nog ls een poging om door vrij
willige dienstneming Iets tot stand te
„Mg niet, maar die vervlookte me
vrouw Dexter heeft hem zeker allerlei
leugens omtrent mij verteld."
„Jnist, en hy zei je, dat ik Carmela
't hof maakte, en raadde je aan, naar
Engeland te gaan."
„Hoe weet jU dat?" vroeg Blanca,
hem doordringend aanziende.
„Omdat lk gegronde verdenkingen
koester, dat die Clement een spion ls."
„Een spion waarvoor van
wlen
„Voor moord waarvan men jou
verdenkt."
Blanca werd doodsbleek, wrong de
handen en staarde haar neef met
schitterende oogen aan.
„Bah", zei ze, toen ze haar kalmte
herkregen had, ,'t ls gewoon onzin."
„Neen, op mijn woord,dat is 't niet.
Ik weet 't niet zeker, maar ik zon
durven zweren, dat die man een spion
is. Waarom ging hy naar Vaïetta en
nam hij zijn Intrek ln hetzelfde hnis
als jij en dlsehte hij verhaaltjes op
omtrent mg Omdat hg je naar En
geland wilde lokken, omdat h|j ln
dienBt is van een Australischen dnivel,
Monteith geheeten, om je te bespieden
en te beschuldigen van den moord op
je echtgenoot Leopold Verschoyle."
,'t Is een lengen, een lengen 1
gilde zy. „Wie san bewijzen, dat ik
aan boord kwam
„Carmela."
„Carmela?" zy sprong op, haar
gelaat verwrongen door woede. „Zg
zon niet durven."
„Zg heeft 't gedaan. Ze heeft 't
Montheith gezegd."
„Mijn God! Mijn GodI'riep Blanca
brengen daarby niet geheel verworpen
door do bepaling, dat de wet, zoodra
»y is aangenomen, een maand lang
zal worden opgeschort om de mannen
ln staat te Btellen, vrywillig dierst te
nemen.
Blijkbaar rekent men er op, dat
velen, die anders toch gedwongen
worden, daar thans toe znllen over
gaan.
Nog is in het ontwerp neergelegd,
dat er een bijzondere reserve zal ge
vormd worden nlt geoefende mannen,
die niet dadelgk noodlg zyn. Deze
kunnen dan hnn burgeriyk beroep
biyven nitoefenen totdat zy worden
opgeroepen.
Reeds was door Atquith op het
groote belang van beschikking over
voldoende manschappen gewezen door
de mededesliog, dat thans 83 divisies,
elk 25000 man sterk, te velde worden
gehouden.
Was men nog een oogenblik be
vreesd voor de houding der arbeiders-
afgevaardigden geweest, een hunner,
Barnes, verklaarde, hoewel h|j in be
ginsel niet voor dwang was, voor het
wetsontwerp te znllen stemmen, daar
do oorlog, het koste wat het wilde,
gewonnen moest worden.
Indien aldus deze alge i aardlgde
het land de reusachtigheid van zyn
taak had beseft, zon het den dienst
plicht reeds anderhalf jaar geleden
aanvaard hebben.
Onder toejuichingen van de andere
afgevaardigden verklaarde Barnes,
dat de meerderheid der arbeiders
zichzelf ln deze crisis niet van de
andere klassen wensehten af te schel
den.
In eerste lezing is vervolgens het
wetsontwerp door het Lagerhuis met
algemeene stemmen aangenomen.
De strgd in Ierland is vrywel be
slecht. Volgens offieioele telling be
draagt het aantal dooden ln do hospi
talen slechts 138 waaronder 66 sol
daten en 122 opstandelingen en
burgers. Niet minder dan 179 gebou
wen zijn door brand vernield
ot beschadigd.
Naar lord French meldt, 1b de toe
stand in Ierland thans rustig on maken
de inzameling van de wapens te
Dublin en de arrestatie van de voort
vluchtige opstandelingen bevredigend
vorderingen.
ln tal van graafschappen ls het
thans weer rustig en de toestand in
het W. deel van het graafschap Galway
wordt beheerscht.
In Zuid Ierland wordt de toestand
allengs weer normaal.
De opstandelingen, die vervolgd
worden, znllen terecht staan voor een
krygBraad te velde.
Drie leiders, die de repabllkeinsche
proclamatie hebben onderteekend, zyn
reeds door een krggsraad schuldig
bevonden en Woensdagmorgen dood
geschoten, waarna een drietal andere
tot eenige jaren gevangenisstraf zijn
nlt, driftig door de kamer loopend. „O,
lk zon haar knnnen worgen 1 Ze heeft
me je liefde ontnomen en nn wil ze
my ook 't leven nog benemen." En
toen plotseling van toon veranderend
„Bah! Ze knnnen nleta bewyzen. Jy
kant me redden."
„Ja, maar wil ik?"
Blanca naderde hem en legde haar
arm liefkoozend om zgn halt.
„Je zult 't doen, niet waar, Matteo
Denk aan de liefde, die ik je toedraag.
Je zult dien bloedhond teleurstellen,
nn hg reeds denkt, het spel gewonnen
te hebben en je zult my huwen, hé?
Laat ons naar ons heeriyk Malta
ternggaan en daar samen gelnkklg
worden."
Vassalla grynslachte en stond op.
„Onmogelijk", zei hg koel. „Ik beu
met Carmela verloofd."
„Ondankbare 1 Verrader 1 Schurk 1
Daar zal je voor boeten.
„Niet door jouw toedoen", zei hy
spottend.
„Ja, wél door mgn toedoen. Ik heb
je brieven, die je me schreef, toen je
me werkelgk liefhad en me zei, dat je
om mUnentwlllo een moord..."
„Zwyg, duivelin 1" en Matteo greep
haar woest by den arm.
„Ik zwyg niet 1" schreeuwde Blanca.
trachtend zloh los te wringen. „Je zal
Carmela niet hnwen 1"
„Dat zal ik wel. 't Is de prgs voor
jouw veiligheid."
„Voor my n veiligheid En zg werd
plotseling bedaard.
(Wordt vervolgd.)
