N°. 51 1916
Zaterdag 29 April,
103de jaargang.
Bij dit do. behoort een
Bijvoegsel.
BRUIN BROOD.
32 FEUILLETON.
Het Geheim
van de „Neptunus".
Buitenland,
GOESCHE
GOVRAIVT.
Da.uitgave dezer Courant gezohledt Maandag-, Woenidag- on'Vrijdagavond
nitgezonderd op feestdagen.
1 Prji per kwartaal, in Goes f 0,75, buiten Gobi, franco 1,05,
Afzonderlijke nommer* cent,
-unending van advertecöSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóó* 13 uren.
Telefoonnummer 88. Uitgave van da Naami. Vennootschap „Qszszhe Conrant".
De prjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 ct., elke regel meer 10 ot
tB| directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfda advertentie wordt
de pryi slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelSk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels h f 1,— berekend
Bewtraumuersi 5'. «est.
Sireetemr 9. W. tam Barnïvïm.
Wat zoovelen vurig gehoopt hadden,
dat ons bespaard zou blijven, hebben
wij dus niet kunnen ontkomen.
De verschrikkingen van den oorlog
zijn niet langs ons been gegaan, wij
zullen ze aan den lijve ondervinden.
Want wij moeten bruin brood eten.
Wat beteekent de verwoesting van
België, liet verdriet van de duizenden,
die hun zonen op het slagveld zagen
vallen, de wanhoop van allen, die hun
met zooveel inspanning verkregen be
zittingen in de vlammen zagen opgaan
bij de ramp, welke ons land en ons
volk door den jongsten regeerings-
maatregel heeft getroffen 1
Wij moeten bruin brood eten.
En kunnen zelfs niet nagaan hoe
lang deze ondragelijke toestand zal
blijven duren.
Het bruine brood kan weliswaar
zonder gevaar voor de gezondheid
worden gegeten, bet is voedzaam en
uit zuivere grondstoffen vervaardigd,
maarhet is niet zoo lekker als ons
gewone wittebroodje.
Het is niet zoo lekker en de regee
ring heeft het dus gewaagd, van het
Nederlandsche volk te eiscben, dat het
iets eten zal, dat niet lekker is.
Onze voorvaderen waren helden en
ten tijde van Haarlems en Leidens
beleg aten zij liever bun schoenzolen
op, dan de uitgehongerde vesting den
Spanjaard in- handen te doen vallen.
Maar wanneer van ons gevraagd
wordt, dat wij, terwille eener noodza
kelijke besparing aan voedingsstoffen,
ons de opoffering zullen getroosten, voor
enkele weken bruin brood te eten, dan
vragen wij ons af, of eeu zoo onmen-
schelijke eisch nu werkelijk door den
algemeene toestand voldoende gerecht
vaardigd wordt.
Dan bedenken wij niet hoe in andere
staten de bevolking zich met het
schraalste voedsel moet tevreden stellen,
dan zien wij slechts het verschrikkelijke,
dat het wittebroodje bij ons ontbijt
door een baksel van minder lekkeren
smaak zal worden vervangen.
En dan loopen wij naar den dokter.
Wij melden ons ziek en zwak en
wij vragen hem een attest, dat wij het
wittebrood in geen geval op onze tafel
kunnen missen.
In Amsterdam alleen moet de ge
legenheid tot het doen van aanvragen
ter bekoming van wittebrood nog eenige
dagen langer worden opengesteld en de
doktoren komen handen te kort om de
attesten voor wittebroodliefhebbers te
teekenen.
't Ia zeer vreemd,' zei ze, ,en ik
weet niet, wat er van te zeggen. Ik
houd niet van mijn zuster en zj heelt
een hartstochtelijke natuur, maar ik
hen er zeker van, dat zij geen mis
daad zou bedrijven.'
.Waarom ontkent zij dan, den avond,
dat de misdaad werd bedreven, aan
boord te zijn geweest?"
„Ik weet 't niet. Ik zal haar jchrjj
ven, om 't haar te vragen. Ik zal er
ook met Vassaila over spreken. Er
is iets geheimzinnigs In deze zaak en
mijn taster moet opheldering geven,
't Is te vreeseljjk, dat zQ van zulk een
misdaad verdacht wordt. En dat Is
dus de reden, dat u zoo vaak met
mevrouw Taunton in gezelschap bent
,Ja, ze it heel bedroefd over den
dood van haar broeder.'
.Vassaila zei, dat u haar lisfhadt.'
Ronald (prong met een kreet van
woede op. ,Dan liegt bU t De eenige
vrouw, die ik ook liefdhad en altjjd
zal liefhebben is
„Zy legde zQn vingers op zijne
lippen.
.Stil, noem haar naam niet, vóór
het geheim van Leopold Verichoyle'i
dood is opgelost.'
,En dan ?"zol hij,haar hand grjpend.
Zeker, er zullen er onder de dui
zenden aanvragers ongetwijfeld velen
zijn, wier zwakke magen werkelijk niet
in staat zijn, de bestanddeeleu van het
bruine brood naar belmoren te verwer
ken.
Maar er zijn er ook ontelbaren, die
een attest vragen, omdat zij een kleine
opoffering niet kunnen of willen dragen.
Het witte brood is lekkerder dan
het bruine,
En duizenden fijnproevers, wien een
attest werd geweigerd, vergetende welk
landsbelang bij den jongsten regeerings-
maatregel is betrokken, achten zich
door den oorlog dieper getroffen dan
eenig ander volk ter wereld.
De «trijd in en bulten Europa.
Asqulth heeft, zooalB wo reeds aan
kondigden, het Lagerhuis In gehsime
zitting op de hoogte gebracht van
alias, wat inzake de reerntsering tot
dusver door het kabinet geheim was
gehouden en tevens eenige nieuwe
artikelen aan de wet op de landsver
dediging toegevoegd om te voorkomen,
dat deze mededeellngen bekend wor
den aan perBonen, die ze niet mogen
weten.
Waar, zoowel in het Lagerhuis als
is het Hoogerhnis, dezs mededeellngen
verstrekt zjjn, ls het den parlements
leden verboden, het gehoorde open
baar te maken, terwijl couranten,
welke haar medegedeelde gegevens
dienaangaande publiceeren, strafbaar
worden.
Alleen den ambtsnaren van het
offlcieale persbureau wordt toegestaan,
van het verhandelde verslag te maken.
Bet is inderdaad een zonderlinge
maatregel, dat, waar iedereen de
strengste geheimhouding wordt op
gelegd, het persbureau gemachtigd
wordt, den volke uitvoerig mede te
deelen, wat tUBsehen kabinet en par
lement in geheime zitting wordt be
handeld.
Het persbureau heeft dan ook zoo
spoedig mogelijk na de gehsime zit
ting in het Lagerhule openbaar ge
maakt, wat Aiqulth den parlements
leden had mede te deelen.
Uitvoerig heeft de Engelsche minis
ter-president de legerultbreidtng en de
actie van het leger tot heden toe
nagegaan.
Hf) bescbresf daarbij welken weg
de regeering Inzake de reernteering
was Ingeslagen, waarby voornamelijk
aandacht was gewjjd aan de eischen
aan de arbeiders gesteld ter voorzie
ning ln de behoeften van allerlei na
tionale instellingen. Daarbjj werden
mededeslingsn gedaan betreffende het
verband tnsschen de ÜDanclën en de
reernteering, werd aangetoond, welke
ffnancleele steun Engeland reeds aan
de bondgenooten had verleend en ten
slotte verklaard, dat de reernteering
sedert Augustas niet meer voldoende
Zij trok die bevend terug.
,Ik kan 't niet zeggen", zei ze,
wanhopig do handen wringend. .God
alleen weet, hoe dit eindigen zal. M(jn
zuster moet zich van die verdenking
zuiveren. Ik zal baar dadelijk schrij
ven."
Meteen werd er op de deur geklopt.
Ronald ging naar de deur en de
kellner overhandigde hem een tele
gram.
,'tls voor u,* zei hij, het Carmela
overreikend.
.Voor mij vroeg zo. .Wat kan
't zQu?' 7-0 scheurde het open, las
het en slaakte een kreet van vreugde.
.Wat is het?' vroeg Ronald ge
jaagd.
,'t Is niet nuodlg, dat ik naar Malta
schrijf," zM ,Mfjn zuster is op
weg naar Engeland.'
XVII.
Gerald Foster wachtte met ongeduld
op Ronald's terugkomst. Hy wandelde
gejaagd in zijn kantoor op en neer.
.Hij blijft larg weg,' dacht hy. .Wat
ter wereld zal ze hem wijsmaken
't Ergste is, dat Ronald zoo doorschij
nend is als glaezij zal hem dadelijk
doorzien en, om haar zuster te vrij
waren, natuurlijk alles ontkennen.
Ze houden wel niet van elkaar, maar
om de eer van haar eigen naam zal
ze geen woord zeggen." Endelijk
hoorde hy voetstappen op de trap en
Ronald trad het kantoor binnen.
.Wel, hoe is 't Had ik gelijk of
ongelijk vroeg Foster.
Ronald wierp zich misnoegd in een
resultaten voor de eigen militaire actie
had opgeleverd.
Om in het dreigend te kort aan
troepen te voortien zonder onmiddel
lijk nog tot den ingrijpenden maat
regel van algemeenen dienstplicht te
komen, had da regeering thans een
stelsel van geleidelijks werving uit
gedacht.
Allereerst zal de disust van de
manschappen,wier tijd was verstreken,
tot het einde van den oorlog verlengd
worden.
De torrltorlalen znllen naar dat
gedeelte van het leger worden over
gebracht, waar z{| het meest noodig
sijn en de vrjgeitelde mannen znllen
weder dienstplichtig gesteld worden,
zoodra hun certificaat van vrijstelling
is verloopen.
Verder wal besloten, de jongelieden,
die op 15 Augustas jl. nog niet den
leeftyd van 18 jaar hadden bereikt,
gedwongen in dienst te stellen, zoodra
z\) 18 jaar ziju geworden.
Onmiddellijk sullen pogingen in
het werk worden gesteld, door vrij
willige aanwerving onder de ge
huwde mannen de noodlge manschap
pen te verkrijgen, en wanneer op
27 Mei a.s. nog geen 50000 dezer
mannen tot het leger zijn toegetreden,
zal de regeering machtiging verzoe
ken om tot dwang over te gaan.
Na den 27en Mei moeten er weke-
ïyks 15000 man worden Ingeschreven,
wil de regeering niet andermaal tot
dwang haar toevlucht nomen. In het
geheel wordt geëlscht, dat 200.000
vrijwilligers zich beschikbaar zullen
stellen, die dan allen hij het voldoen
van hun burgerlijke plichten gesteund
zullen worden.
De mededeellngen door Acqulth aan
het Lagerhuis gedaan, weraen door
lord Crewe in het Hoogerhuls ver
strekt.
Dat is dus het compromis waartoe
de regeering na de laatste dagen van
ouderlingen strijd ls gekomen.
Het geeft ons den Indruk, dat de
voorstanders van algemeenen dienst
plicht een overwinning hebben be
haald. Immers, de nu getroffen schik
king komt feltelQk neer op esn kort
uitstel van het Invoeren van alge
meenen dwang.
De vrijwillige aangifte voor het
Engelsche leger 1b in de laatste msan-
den beslist onvoldoende geweest. Lord
Derby's werftocht heeft voor een heel
kort oogenblik weer in de behoefte
aan manschappen voorzien, maar ook
deie werftocht bleek ten slotte een
mislnkking doordat al heel spoedig
de lnst tot vrijwillige dienstneming
weer verdwenen was.
Waar lord Derby door zfjn krach
tige propaganda slechts een schijn
succes wist te behalen, is het evenmin
te verwachten, dat de regeering er
door de thans getroffen maatregelen
in slagen zal, op den dnnr voldoende
manschappen tot vr[j willige dienst
neming op te wekken.
Wel zal het overbrengen van terri-
torialen en het gedwongen in dienst
fantenil en staarde naar den grond.
,Je hebt gelijk."
Foster slaakte een kreet van
vreugde.
,Ik wist 't wel. We naderen de
crisis en we znllen de schnld van die
vrouw spoedig bewezen hebben."
,Ik hoop 't niet.'
.Waarom niet?'
.Omdat ik besloten heb, Carmela
te hnwen en Ik er niet op gesteld
ben, een moordenares als schoonzuster
te hebben."
,Of da zaak bekend gemaakt wordt
ot niet, die krijgje toch,'antwoordde
Foster droogjes. „Mijn raad ls: huw
haar niet.'
„Maar lk ben dol verliefd op haar,"
zei Ronald. „Ik zal 't niet overleven,
als ik haar moest missen."
„Er zijn al veel menschen gestorven
aan allerlei kwalen, maar nooit aan
liefdessmart,* glimlachte de advocaat.
,Je zult die dwaaiheld wel te hoven
komen. Vertel me liever alles.'
Ronald deelde hem z{jn onderhond
met Carmela mede.
,Ik hen benlenwd, wat Vaisalla
daarvan zeggen zal,* zei hij, toen
Ronald geëindigd had. ,Je ziet dni,
dat mevronw Verschoyle wel aan
boord kwam."
„Dat bewjjst nog niet, dat zjj den
moord bedreven heeft."
.Waarom tracht ze dan een alibi te
bewUzen Al, wat we ontdekken, maakt
de verdenking tegen haar sterker. Ik
zon graag eens een onderhond met
haar hebben.'
stellen van de 18-jarigen eenige ver
betering brengen, doch het is zeer te
betwijfelen of voor 27 Mei 50000 ge
huwden een vrSwilllge verbintenis
hebben geteekend en nog sterker of
iedere weak daarna hun aantal met
15000 man vergroot zal worden.
Geschiedt dit niet, dan zal de re
geering tot sterkeren dwang overgaan
en daarmede is feitelijk de Invoering
van den algemeenen dienstplicht in
Engeland, hoewel nog eenige weken
nltgeBteld, tot workeiykheid geworden.
Niemand in Engeland heeft by het
Uitbreken van den woreldstrijd ver
wacht, dat daarbj znlke zware offers
gebracht zonden moeten worden.
Aan een landingsleger als thans
noodzakeiyk blijkt, hadden de ergste
pessimisten niet gedacht.
Maar niet alleen heeft d.e oorlog
honderdduizenden manschappen voor
het gevechtsterrein geëlscht, ook in
het land zelf is, ter voorkoming van
onlnsten, een goed bewapende en ge
oefende troepenmacht een noodzakeiyk
kwaad geworden.
Het is dezer dagen weer in Ierland
gebleken.
De Ieren iyn eigenaardige men
schen, die zeker niet in een adem met
de bevolking van Groot-Brittannlë zjjn
te noemen.
Hat ls vroeger al by hst Home-Rule
vraagstuk gebleken, toen sir Edward
Carton zeil een legertje van weerbare
mannen had gevormd om de invoering
van een door het Engelsche parlement
goedgekeurd wetsontwerp tegen te
gaan.
De oorlog heeft in de verhouding
tnsschen Ieren en Britten zeer veel
verbetering gebracht. De Home-Rule
kwestie li op den achtergrond ge
schoven en duizenden Ieren strijden in
de Engelsche gelederen.
Maar ondanks alles is ln Ierland
nog een revolutionaire groep, dG zoo
genaamde Sinn Feiners, die er geen
bezwaar in zien, in deze voor Engeland
zoo moelljke oogenblikken een op
roer te verwekken.
De Dultsche regeering schijnt, op
voorstel van sir Roger Casement, een
der vroegere Engelsche consuls, die,
nadat van Engelsche zijde een aanslag
op zQn leven gepleegd was, zich nasr
Duitschland heelt begeven, een Dnlt-
sche hnlpkrulser en een duikboot
naar de Iersche kust te hebben ge
zonden om wapens en munitie ln
Ierland te landen. Da toeleg werd
evenwel ontdekt, de kruiser tot zinken
gebracht en eenige opvarenden, w.o.
sir Roger Casement zelf,J gevangen
genomen.
Het Iersche oproer li door het uit-
biyven van voldoende hulpmiddelen
op niets nitgeloopen.
De Isriche revolutionaire groep trok
ln Dnblin bewapend door de straten,
bezette verschillende gebonwen en
sneed de telefoondraden door.
RegeeringBtroepen en vrijwilligers
wisten den opstand te onderdrukken,
hoewel aan belde zjden dooien on
,Dat zal heel gemakkeiyk zfln. Ze
komt naar Engeland."
„Dat heb je me nog niet gezegd.
Wanneer
Juffrouw Cotoner kreeg een tele-
g.am, terwyi ik bij haar was. Ze is
op weg hierheen.'
,Wat zon haar ertoe bewegen, zich
aldus ln hst hol van den leeuw te
begeven Dat begrjp lk heelemaal
niet."
Ronald sprong eensklaps op.
.Hoe zal je nn te werk gaan vroeg
hij.
,Ik zal kalm afwachten, tot Roper
terng ls. Hy is op de terngrels en 't
zon me niets verwonderen, Indien hy
met dezelfde boot hierheen kwam, als
mevronw Verschoyle. Dan kan hy ons
zeker ook nadere Inlichtingen geven.'
,Dat ls nn de ironie van het nood
lot,' zie Ronald mismoedig. ,Had lk
geweten, dat die zaak de vrouw ver
driet zon doen, die ik 't listst heb op
aarde, dan zon lk ze niet ondernomen
bobben en 't geheim van den inoord
zon onopgehelderd zQn geblaven."
.'t ls mogelijk", antwoordde Foster,
.maar je vergeet, dat anderen ze on
dernomen konden hebben.'
Ronald stond op. ,Ik ga naar m{jn
bötel", iel hy, ,ik hen doodmoe'.
.Wanneer zie ik je terug?" vroeg
Foster.
.Morgen, als Roper aangekomen is',
en Ronald ging de kamer nlt zonder
goedendag te zeggen.
.Arme jongen', mompelde Gerald,
toen hy weer aan z{n werk ging. ,Hf|
gewonden vielen.
Voor uitbreiding van den opstand is,
volgens Asqulth'a verklaring in hot
Lagerhuis, niet te vreezen.
Ia een telegram, dat wjj gisteravond
ontvlngan en nog buUetineerden,
wordt evenwel verklaard, dat Asquith
later in het parlement meedeelde, dat
de toestand nog steeds ernstig is.
Geheel Ierland ls in staat van beleg
verklaard. De opstandelingen honden
nog verscheidene openbars gebouwen
bezet en er is reden om aan te nemen,
dat de opstand zich vooral in hot
Westen zal uitbreiden. De regeorings-
troepon zflo krachtig versterkt.
Eet gebeurde ls weer een dnlde-
lyk bewijs, dat ook ln Engeland zelf
een goed gewapend leger, ter hand
having van de inwendige rnst, geen
overbodigs luxa kan genoemd worden.
Het antwoord van Duitschland op
de Amerlka&nsehe nota ls nog Bteeds
niet opgemaakt. Duitschland heeft
gesn enkelo reden, zich te overhaasten.
Het kan, door tjd te winnen, wan
neer het iets wil toegeven, de bevol
king aan de gedachte daarvan gewend
doen raken, en wanneer het dit niet
wil deen, komt de nota, die dan toch
het afbreken der diplomatieke betrek
kingen tengevolge zou moeten hebben,
nog altQd vroeg genoeg.
Da Engelsche regeering heeft thans
antwoord gegeven op de tot haar
gerichte Amerikaanschs nota van 5
November 1915. Op de klachten van
de bemoeiiyking van den handel der
neutralen wordt eenvoudig niet ge
antwoord. Slechts wordt weer de ge-
brnikeiyke, niets zeggende phrase
gepnbliceerd, dat de regeering te
Londen zich ook verder zal bejjveren
om by de nitoefening van hetgeen zy
als haar recht alB oorlogvoerende
beschouwt, de neutralen zoo min rao-
geiyk last te veroorzaken.
Evenals de tot nn toe gegeven
Dultsche antwoorden op de Ameri
kaanschs vertoogen, is thans ook weer
het Engelsche een niets zeggende
verklaring, waarby de regeering zich
het volle recht voorbehoudt, den zee
oorlog te voeren op de w?ze, welke
haar voor Engeland zelf de doeltref
fendste en de voordoellgste voorkomt.
De Btand van het krfjgsbedryf
onderging gesn wy'ziging van betee-
kenis.
De volgende telegrammen geven
dien stand voldoende weer.
Parijs. Ten N. van de Alsne hebben
wfl een aanval gedaan, die ons ln het
bezit heeft gesteld van een boscbje
ten Z. van het Bols des Bnttes.
In Lotharingen hebben de Dait-
schers getracht, een kleinen Franzohen
post ten N. van Embermosnil te over
rompelen. Zy zgn met verliezen terag-
geslagen.
Petrograd. Ten Z. van het dorp
Krewo hebben de Dnitschers vrnch-
is heelemaal op en geen wonder 1 Hoe
zal dit alles eindigen. Ik vrees, treurig
voor hem. We znllen maar kalm af
wachten, wat Roper vertelt.'
Ronald wandelde als in een droom
door de drnkke straten.
Hy was zoodanig ln gedachten ver
zonken, dat hy niet bemerkte, dat
Iemand na&3t hem voortliep, vóór
deze tot hem sprak. Hy keek ver
schrikt op, toen hQ bemerkte, dat
Vassaila hem grynslaohend aanstaarde.
,Wel, meneer, in wat voor droom
was u verzonken vroeg de markies
luchtig.
„In geen aangenamen', zei Ronald
koeltjes. „Ik dacht aan ons geiprek
van van morgen".
Vassaila haalde de schouders op.
.Ik wenechte, dat aangenamer ge
dachten n bezighielden', zei hy met
een gryns.
„En ik weuschte', hernam Ronald
driftig, „dat 't waar was, wat n me
vanmorgen hebt verteld.'
De markies verbleekte een weinig,
maarnamdadeiyk weer een verwaande
bonding asn.
„Bedoelt n hiermee een beleediglng,
menesr?' vroeg hy.
„Zooals u wilt", antwoordde Ronald
onverschillig, ,U zult me misschien
heter begrüpen, als ik n vertel, dat lk
dezen middag het genoegen had, een
onderhond te hebben met jnffronw
Cotoner.'
Wordt vervolgd