N°. 42 1916,
Donderdag 6 April,
103de jaargang.
Dg Regeeringsverklaring.
FEUILLETON
Het Geheim
van de „Neptunus".
Be altgave dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- sn'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prja per kwartaal, in Goes f G,ÏB„ buiten Goes, franco f l,S8e
Afzonderlijke nommers i cent,
luisendlsK van advertsntiëc op Maandag, Woensdag
es VRIJDAG vOór 13 urea.
De prjjs der gewone advertentlënl» van 1-5 regelifiOtt., elke regel meer lOet
•BS directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wotdt
da prijs slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoljk- en doodsberichten en én daarop betrekking hebeend*
Igingea worden van 5—10 regels berekend
BewSssuianter» Sjeest.
relefoounttmiBcr SS.
Uitgave vn de Newal. Vaaaootsesmp „Ge* se he Coeraat". Bireetsar
lAJSNÏVELS.
Het comité-generaal der Tweede
Kamer heeft plaats gehad.
En voor de afgevaardigden van het
Nederlandsche vclk 7,al Waarschijnlijk
voorzichtig een tipje van den sluier
der geheimzinnigheid zijn opgelicht.
Maar omdat artikel 120 van het
Reglement van Orde voor de Tweede
Kamer inhoudt, dat de Kamer, wanneer
zij met. gesloten deuren vergadert, j
omtrent het aldaar behandelde geheim-
houding kan opleggen, is het niet te
verwachten, dat wij ooit zullen te weten
komen, wat gistermorgen de regeering
noodig geoordeeld heeft, aan onze afge
vaardigden mede te deelen.
Het volk zelf mag zich verdiepen in
gissingen, het mag met den kijker der
nieuwsgierigheid den schijnbaar helde
ren politieken hemel afzoeken, om zelf
de donkere wolkjes te ontdekken, die
onze regeering blijkbaar in ernstige
ongerustheid hebben gebracht.
[s er bij het comité generaal door
een der afgevaardigden op gewezen,
dat ons volk, dat over het algemeen
steeds getoond heeft ter handhaving
van onze neutraliteit met de regeering
te willen samenwerken, toch ook wel
recht heeft op een korte aanduiding
van den aard van het gevaar, dat ons
allen in gelijke mate moet bedreigen
Of zou de regeering zelf op de ge
dachte zijn gekomen, dat er na de
alarmeerende telegrammen van Vrijdag
j.l. wel eens een kort woord ter gerust
stelling en opheldering mocht worden
gesproken
Het doet er tenslotte weinig toe,
wie in het iluister-gesprek tusschen
volksvertegenwoordigers en regeerings-
personen één oogenblik aan de begrijpe
lijke spanning buiten het parlements
gebouw kau gedacht hebben.
Want nadat de afgevaardigden, al
dan niet voldaan over het hun mee
gedeelde, huiswaarts waren gekeerd, is
de regeering er toe over gegaan, ter
algemeene kennis van het Nederlandsche
volk een verklaring te brengen, die, in
vaagheid van vorm en inhoud, de
alarmeerende tijding van Vrijdag j.l.
nog verre overtreft.
Het publiek heeft van dag tot dag
in spanning naar eenige opheldering
uitgezien en zich tevergeefs afgevraagd
waarom, terwijl de stand van het krijgs
bedrijf geen reden tot ongerustheid
geeft, ten opzichte van onze eigen
weermacht zulke veelomvattende maat
regelen worden getroffen P
Men heeft het als een kind, dat zoet
gehouden moet worden, na lang wach
ten een vrijwel nietszeggende regee
ringsverklaring in banden gestopt.
Zeker, want de officieele mededeeiing
der regeering brengt niet alleen geen
24
Er was geen ondertaekening, noch
datum op dit vreemdsoortig document
en de twee mannen beschouwden het
een oogenblik met aandacht. Toen
gei Foster eensklaps
,Boe weet u, dat dit vau zjn vrouw
afkomstig is
Mevrouw Tauuton wees naar de
brieven.
,Ik heb ze natuurlijk niet gelezen",
zei ze, ,maar het schrift der adressen
komt overeen met het briefje. Kijk
maar".
Montelth en Foster zagen het ook
en kwamen daardoor tot de conclusie,
dat zftn vrouw Verschoyie gedood
moeit hebben, daar ze hem zelf ge
dreigd had, het te dooti en de misdaad
werd te Malta, waar zjj woonde, be
dreven. De bewijzen waren overtuigend.
,Wat zult u nu doen vroeg me
vrouw Taunton ongeduldig.
,Ik heb de hulp van den detective
Julian Roper ingeroepen", zei Montelth
langzaam. „Als u m5 dit brieije wilt
geven, zal ik 'thom lateu zien. Dan
moet hij naar Valetta gaan en trachten
uit te vorsehen, waar mevrouw Ver
schoyie verblijf houdt en nagaan,
waar zij zich den avond van de mi»
vonkje licht in de duisternis, waarin
wij allen rondtasten, zij is tevens ge
schikt oui hel tegengestelde teweeg te
brengen van wat de regeenug er blijk
baar mee bedoeld heeft.
Wij hebben bet officieele communiqué
voor onze ramen gehangen en met
belangstelling afgewacht, wat „de man
in de straat'' als zijn opinie daarover
ten beste zou geven.
En onze bevinding is, dat de ver
klaring den algemeenen indruk maakte,
dat de regeering haar best gedaan bad,
woorden en zinnen zoo te kiezen, dat
niemand er iets wijzer door zou wordeu
dan hij al was, of, beter gezegd, dan
bij niet was.
Maar was deze regeeringsverklaring
dan inderdaad noodzakelijk f
Kon de regeering, die er prijs op
zegt te stellen het een en ander mede
te deelen, dit communiqué niet
beter achterwege gelaten hebben f
„Wij stellen er prijs op", zegt de
regeering, openlijkte verklaren, dat
het schorsen van het verleenen van
periodieke verloven een maatregel is
van voorzorg, in verband met het on
wrikbaar besluit om onze onafhanke
lijkheid strikt te handhaven."
De inhoud van deze phrase heeft
voor ons allerminst eenige waarde.
Wij hebben nimmer verwacht, dat
de Nederlandsche regeering willekeurig
aan een der strijdende staten den oorlog
zou verklaren, wij hebben altijd geweten,
dat zij het voornemen had, onze neutra
liteit hoog te houden en wij hebben
dan ook in alle getroffen militaire
maatregeieu niets anders gezien dan
een actie in het belang van de hand
having onzer onzijdigheid.
Iets meer licht brengt de verklaring
waar zij zegtDie maatregel is niet
het gevolg van bestaande politieke ver
wikkelingen", maar ook dit was ons
bekend en is bovendien door voor
ons land vriendelijke artikelen in de
Duitsche en Engelsche pers reeds vol
doende gebleken.
„Maar", zegt de regeeringsverklaring,
„de maatregel berust op gegevens,
welke een toenemen der gevaren, waar
aan ons land blootstaat, doen duchten."
Met andere woorden dus, de regeering
heeft gegevens, welke er op wijzen,
dat het gevaar, dat ons land bedreigt,
waarschijnlijk grooter zal worden.
Van welken aard zijn die gegevens
en in welke richting duiden zij een
naderend gevaar aan f
i/ De regeering acht het niet in 's lands
belang, daarvan mededeeiing te doen."
En daarmede wordt voor ons deze
verklaring vrijwel waardeloos.
Want, waar men zich, zoowel van
Duitsche als Engelsche zijde, beijvert,
mede te deelen, dat in beide staten de
vriendschappelijke gevoelens voor ons
vaderland geen wijziging ondergingen
daad bevonden heeft".
„Hg moet ook eenig schrift van
haar zien te krQgen, om 't hiermee
te veigaiyken", zei Foster, naar het
brieije wijzend.
„Wanneer vertrekt hg vroeg
mevrouw Taunton.
„Morgen", antwoordde Montelth,
„sn dan zullen we spoedig nadere
bijzonderheden van hem hooren."
„Heel goed," zei mevrouw Taunton,
kunt het briefje krijgen, om het
als bewijs tegen die vrouw aan te
voeren, want zg en geen ander heeft
mijn breër vermoord. Goedendag
heeren", en zO verliet hen en begaf
zich naar haar slaapkamer, waar haar
overspannen zenuwen tot uitbarsting
kwamen en zij in een luid geween
uitbarstte.
„Wat is zij een moedige vrouw,"
zei Foster, toen ze hst huis verlieten.
„Wat denk je van 't geval?"
„Ik denk", antwoordde Montelth,
„dat de zaak er donker uitziet voor
de vroegere mevrouw Verschoylo.
Maar ik zon wel graag zekerheid
hebben aangaande haar verwantschap
met Carmela."
„Dat kan je te weten komen door
't haar te vragen."
„Neen, dat doe ik niet," zei de
Australiër koppig, „maar Roper kan
het in Valetta te weten komen en als
zg werkelijk mevrouw Verschoyle's
zuster is, zal ik er met Carmela over
de misdaad spreken en zien, wat zij
er van weet."
en waar er in bet buitenland geen
conferenties hebben plaatsgehad waarop
een veranderde gedragslijn ten opzichte
van Nederland is vastgesteld, blijft
deze regeeringsverklaring voor ons een
onoplosbaar raadsel.
Zij is blijkbaar opgesteld met de
voorzichtigheid waavmede een grond
wetsartikel geformuleerd vordt en wel
zoodanig, dat een interpretatie zeer
moeilijk is te geven.
Duidt soms het „onwrikbaar" besluit
om ouze onzijdigheid „strikt" te handha
ven op een in vriendschappelijken vorm
gedaan verzoek van een der strijdende
staten, om het met de handhaving
dezer neutraliteit te zijnen opzichte
niet zoo nauw te nemen
Heeft b.v. Engeland een landing
dicht bij onze grenzen op het oog en
verwacht het van onze regeering, dat
deze onderneming van Hollandsche zijde
eenigszins zal worden vergemakkelijkt f
Het is slechts een veronderstelling
zooals er na een verklaring als deze
ongetwijfeld velerlei en van den meest
verschillenden inhoud geuit zullen
worden.
Want het Nederlandsche volk is door
de jongste regeeringsverklaring niet
gerustgesteld.
En het vraagt zich af of het nuttig
is, dat de regeering „openlijk" verkla
ringen aflegt, als de inhoud daarvan
niemand kau bevredigen en slechts de
zekerheid geeft, dat de sluier van
geheimzinnigheid irog zorgzamer over
alle regeeringshandelingen wordt uit
gespreid.
Buitenland.
De strijd in en bulten Europa.
De gehuwde mannen in Engeland
mcenen reden te hebben tot ernstige
ontevredenheid.
Talrijk zj>n hun protesten, in en
buiten ds pars, en talrjjk ook zjjn de
door hou belegde bijeenkomsten,
waarop de verontwaardiging tegen
lord Derby en do regeering zich op
da meeBt heftige wijze uit.
Men kent de geschiedenis van het
weristelsel in Engeland.
De voornaamste zee mogendheid ter
wereld was voor haar verdediging
uitsinitend op de krachtige oorlogs
vloot aangewezen.
Nimmer zon een vjand de zelfstan
digheid van het Brltsche eilanden ryk
kannen bedreigen zonder de kracht
van die vloot te hebben gebroken.
En in de oogen van lederen En-
gelechman was dit iets zoo onmoge
lijke, dat niemand zich voor den oorlog
in ernst heeft kannen voorstellen, dat
een Britsch landleger van vele mll-
Ucenen mannon zou noodig zOu om
een strijd in de toskomst op een voor
Engeland gunstige wijze te beslissen.
Maar de tegenwoordige oorlog, niet
meer een strgd tusschen afzonderlijke
rjjken, maar tusschen combinaties van
„En wanneer het bljkt, dat Carmela
de zuster vau mevrouw Verschoyie,
een moordenares is Zal je haar dan
opgeven
„Neen" antwoordde hg kortaf. „Ik
zie niet in, waarom de esne vrouw
gestraft zou worden voor de misdaden
van een andere."
XIII
Over 't geheel was Foster zeer vol
daan over den loop der zaken, want
men had nu een menigte aanwijzingen
verkregen. Vooreerst was het met
zekerheid vastgesteld,dat Lionel Ven tin
en Leopold Verschoyie dezelfde per
soon warenten tweede had mevrouw
Verschoyle's brief aangetoond, dat zij
het voornemen koesterde, haar echt
genoot te dooden. Zy had, naar alle
waarschijnlijkheid, dit plan volvoerd,
terwijl de „Neptunus" voor Malta lag.
,'t Volgende, wat gedaan moet wor
den", zei Foster tot Montelth en Koper,
terwgi ze in zgn kantoor bgeen zaten,
„ie mevrouw Verschoyle's doen en
laten op den avond der misdaad sa
te vorsehen. Nu is mgn kijk op de
zaak, dat zj) aan boord kwam, om
haar zuster uitgeleide te doendat
zj] toen haar echtgenoot zag en hoorde,
dat hjj je het nummer van zgn hut
meedeelde, hem daarheen volgde en
zich, na de misdaad bedreven te
hebben, onder de menigte mengde en
zoodoende ongehinderd vertrok".
„Een zeer aannemeigke theorie",
zei Ronald op misnoegden toon, „maar
staten, heeft alle vroegere theorieën
en berekeningen omver geworpen.
Door sjja bondgenootschap met
andere staten is Engeland thans ge
dwongen, den strijd op hst vasteland
te roeren, te meer daar een voort
rukken vsn Duitsche legermachten
naar het Noorden van Frankrijk oen
ernstige en onmiddellijke bedreiging
van Eegolands Zuidkust zoubeteeke-
nen.
Deze verrassing heeft de oorlog dus
aan het Engelsche volk gebracht, dat
do vloot, op wier prestaties zoovele
verwachtingen gebouwd waren, door
het in veilige haven houden van de
Duitsche oorlogsschepen vrflwel wer
keloos is gebleven, terwgi de behoefte
aan een sterk en machtig landleger
zich door den bloodigen strgd aan hot
Westfront van dag tot dag sterker
doet gevoelen.
Hoezeor men het er over oneens
kan zjjn, of Engeland voor dezen
oorlog al dan niet toegerust was, een
feit is het, dat niemand i%het Brltsche
Koninkrijk op een strijd onder dezen
vorm bedacht Is geweest.
Toen de Duitsche vloedgolf naar
het Westen moest gekoerd worden,
toen er inderhaast een reusachtige dijk
van het Zuiden tot hst Noorden door
Frankrijk en België werd opgaworpen,
moestEngelandzgnaa'üdcelinden strijd
nemen on bij den eersten oproep waren
dnlzende jonge mannen bereid, han
leven voor het vaderland in do waag
schaal te stellen.
Die stroom hield aan en bg iedere
nieuwe uitbarstig van verontwaardi
ging in Engeland over de Duitsche
wijze van oorlogvoeren, meldden de
bladen, dat zich bij de worfkantoren
wear zoovele vrjjwiliigari aanboden,
dat handen te kort kwamen om hun
namen te noteeren.
Maar langzamerhand zgn dergelQke
berichten in de Engelsche pers schaars
geworden.
Hat aantal liefhebbers voor den
loopgravenkrjjg scheen van dag tot
dag minder te worden en weldra
kwam er sen tijd, dat de messt uit
gebreide reclame in woord en ge
schrltt soodzakeigk was om de troe
pen aan het Westfront op voldoende
sterkte te kannen houden.
De oorlog heeft langer geduurd dan
iemand verwacht heeft en de verliezen,
aan beide zgdeu geleden, zjjn grooter
en bloediger dan lomand heeft kunnen
voorzien.
De Franschen kwamen spoedig
voor een heel wat zwaardere taak te
staan dan de Eagelschen, die slechts
een betrekkelijk klein deel van het
Weiteljjk front bezet hielden.
Voor alles moest men er op knnnen
rekenen, dat ook Engeland een aan
zijn krachten evenredig deel van dan
land-strjjd voor zjo rekening nam on
waar langzamerhand aan de worf
kantoren steeds minder vrijwilligers
han diensten kwamen aanbieden, be
greep de regeering, dat in de naaste
toekomst een wet tot algemeenen
dienstplicht niet zou kunneu uit
blijven.
je vergeet, dat je nog te bewOzen
hebt, dat mevrouw Verschoyie Car
meia's zuster is'.
„Dat kan dadelijk geschieden, door
het juffrouw Cotoner te vragen".
Ronald bewoog zich onrustig in zgn
stoel heen een weer.
„Ik veronderstel, dat 't daarop wel
zal uitloopen," hernam hg, „maar
alvorens 't haar te vragen, ljjkt me 't
heit, dat Roper naar Malta gaat en
alles omtrent mevrouw Verschoyie
tracht te weten te komen."
„Ik kan morgen vertrekken," zei
Roper vaardig „en zoodra ik hebont.
dekt, wat u wenscht te weten, zal ik
't u schrgvsn,"
Daartoe werd besloten. Julian Roper
zou den volgenden dag naar Malta
vertrekken en Monteit'n kon niets doen,
dan gednldlg afwachten, wat hg zou
schrjj ven.Hij voelde zich zeer ongeluk
kig onder 't gehaele voorval, daar hjj
vreesde, dat Carmela er ln betrokken
zou worden, en dan wel, hg hield
er niet van, over de mogelijkheid, van
wat gebeuren kon na te denken.
En Carmela?
Ze was van haar kant al oven on
gelukkig als Ronald, want ze begreep
niets van zgn veranderde bonding
jegenB haar. Tevoren had hg van elke
gelegenheid party getrokken, om in
haar gezelschap te kunnen zgnen nu zag
ze hem slechte zelden en had hy altijd
verontschuldigingen voor zyn afwezig
heid. Zo zag echter zeer goed, dat
die geveinsd waren, maar was te
We hebben «eortyda den strgd van
voor- en tegenstanders van den dienst
plicht uitvoerig weergegeven en daar-
bg doen uitkomen, dat bet der regee
ring ten slotte zon gelukken, ren
zoodanig wets voorstel er door te
krijgen.
Maar lord Derby heeft eürst zyn
bekende poging willen doen om
opdouw de beschikking over vrij
willigers voor dea strijd cp het vaste
land te krijgen en zijn krachtige
propaganda heeft er toe geleld, dat
opnieuw zeer velen hun diensten
aan het vaderland hebben aange
boden.
En niet alleen over de ongehuwden
heeft lord Derby zgn vfaakzaam oog
laten gaan, ook de gehuwden heeft
hy aangespoord, een vrgwllliga ver
bintenis te teekenon. »-
'Wg hebben vroeger reads uiteen
gezet, dat velen daartoe genegen wa
ren, mits de regeering do belofte
aflegde, dat van hun diensten geen
gebruik zou worden gemaakt, voordat
al^e daartoe in de termen, vallendo
or gehuwde mannen waren opgeroepen.
Ia het Lagerhuis heeft minister
Asquith destjds deze belofte gegeven.
In stryd daarmede zgn, nn het En
gelsche front in het We3ten verbreed
is en de regeering das over groote
troepenmachten most kannen beschik
ken, tal van gehuwde mannen onder
de wapenen geroepen.
En dezs protesteeren thans in woord
en geschritt en beleggen vergaderin
gen, waarop de heftigste beschuldi
gingen tegen de regeering worden
geuit.
Dit protest vindt niet zgn grond ia
onvaderlaudsliovendheid of onwil tot
den strgd, doch uitsluitend ia hst fait,
dat de gehuwde mannen van meaning
zgn, dat de regeering haar woord
heeft gebroken door hen onder de
wapenen te roepen, terwyi nog dui
zenden ongehuwde mannen, die zich
nimmer tot den strgd hebben ver
bonden, ongemoeid biyven rondloopen.
De rtgaeriDg verdedigt zich door
mede te deelen, dat velen dezer in
bedrgven werkzaam zyn, waarin zy,
zonder de weerkkracht van het land
te verminderen, niet kannen gemist
worden.
Maar de gehuwden dringen er te
recht op aan, opnieuw eens ernstig
na te gaan of deze onmisbaarheid
voor zeer vela ongehuwden wel op
gaat en is allen gevalle te overwagen
of ds betrekkingen van dezen niet
door gehuwden of desnoods door
vrouwen kunnen worden ingenomen.
Ds verontwaardiging tegen lord
Derby is algemeen.
Men eischt, dat hy in de gegeven
omstandigheden zal aftreden en tever
geefs tracht de lord zyn standpnnt ln
nltvoerige brieven tot verschillende
groepen van ontevredenen uiteen te
zetten. x
In een samenkoms van gehuwden
in de Alberthall te Londen werd esn
dergeiyk sehryven van lord Derby
voorgelezen, maar miste geheel zgn
uitwerking en wekte groote ontstsm-
trotseh, om te laten bigken, dat ze
't merkte, of er zich iets van aantrok
en ging als gewoonigk uit met sir
Mark en zyn dochter, woonde bals,
comedies on garden-parties by, be
zichtigde de merkwaardigheden van
Londen en toonde geen enkele maal,
hoe diep ze Ronald's verwaarloozlng
voelde.
Koel, statig en zeifbeheorschend als
altyd, zou toch een opmerkzame blik
de donkere kringen onder haar oogen
en de opvallende bleekheid van haar
gezichtje hebben opgemerkt. Bell zag
het en sprak er haar vader over, die
zich ongerust maakte en besloot, Car
mela naar Marlow te brengen.
„De uitspanningen van Londen zgn
te vermoeiend voor je, lieve", zei hy
bezorgd. „Je bent niet gewoon aan
dat late uitgaan".
„O, ik ben heel wel", antwoordde
Carmela met gedwongen vrooljj ahoid.
,'t Is een beetje vermoeidheid. U moet
me niet naar Marlow brengen, juist nu
ik me zoo amuseer*.
„Dwaarheld, die dingen vermaak te
noemen", zei Bell. „Ik heb genoeg
van die bedompte atraten, volgepropte
balzalen en ingebeelde jongelni. Dan
is het buitenleven met een helderblauwe
lucht en een goed paard wat anderB*.
„Dan zullen we gauw naar Marlow
gaan', besliste Carmela, haar omhel
zende. „Ik zou alleen graag nog een
week in Londen biyven en dan ben
ik tot je beschikking.
Wordt vervolgd).