N°. 39 1916
Donderdag 30 Maart,
103de jaargang.
21 FEUILLETON,
Het Geheim
van de „Neptunus".
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woenidag- en'Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
PrJ» per kwartaal, In Goes f 0,75, bulten Goes, franco l(E>.
Afzonderlijke nommers 5 cent,
unending van ndvertentlSn op Maandag, Woensdag
en VRIJDAG vóór 13 uren.
Os prQs der gewone advertentlSn le van 1-5 regeli 50 et., elke regel meer 10 et.
BQ directe opgaaf van driemaal plaatsing deraalfde advertentie wordt
de prijs slechts tweemaal berekend;
Geboorte-, hawolQk- en doodsberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 1—10 regels 5 1,— barakend
Bewlsnnmmeril I7s»n\
Telefoonnummer 88. Ditretfcaar GJ W. tan Barnïvzlb. Uitgave vaa ds Nasnel. Vennootsekap ,G«sehe Coaraat". Hoofdredaeteur W. J. G. vak Saktik
GOESCHE
COERANT.
Een rechtsch
plan-de-campague 1
IX. (SI o t).
Wanneer men van rechts er zijn
groote voldoening over uitspreekt, dat
ons land tot heden buiten den wereld
brand gebleven is, dan aldus zegt
inen tnoet zulks in niet geringe
mate met dankbaarheid worden toe
geschreven aan de Militiewet-Colijn I
En, voegt men er dan vragend aan toe
spreekt het geen hoekdeelen, dat de
geheeie linkerzijde met uitzondering
van de vrij-liberalen De Beaufort,
Tydeman en Van Karnebeek tegen
die nn zoo heilzaam gebleken wet
stemde
Wij zouden er hier op kunnen wijzen,
dat ook de pas overleden roomsche
afgevaardigde voor het district Weert,
de heer De Stuers, tegen de Militiewet-
Colijn sleuide, doch in zulke kleinig
heden wenschen wij het niet te zoeken.
Waar wij tegen opkomen het is
tegen de insinueerende bewering van
de rechterzijde. Gezegd wordt het wel
niet, maar bedoeld toch zeer zeker, dat
men links het behoud van ons zelf
standig volks-bestaan feitelijk als een
(juanüté négligealle beschouwt. Men
weet echter terdege beter dat men het
toch anders voorstelt, bewijst voor de
zooveelste maal, hoe perfide de politiek
is, welke als „christelijk" den volke
wordt gepresenteerd. En waar men er
zeker van kan zijn, dat in de komende
stem bus-campagne met deze insinuatie
lustig zal worden gecolporteerd, meenen
wij goed te doen, de kwestie even
zuiver te belichten.
De vrijzinnigen toch hebben bij de
behandeling van de Militiewet her
haaldelijk te kennen gegeven, niet tegen
verbooging van het contingent te zijn,
mits deze gepaard ging met verkorting
van den oefentijd. Men vond het uit
stekend, dat een streveu naar alge-
meenen dienstplicht merkbaar was, maar
had ernstig bezwaar tegen den te langen
eersten oefentijd en het instituut der
militaire werkers, dat in Duitschland
was mislukt. Dan was daar de door
de rechterzijde duidelijk uitgesproken
afkeer van een volks-leger, de vrijstel
ling van kostwinners, ook inel het oog
op de moeilijkheid, om het kostwinner
schap te beoordeelen (links zag men
liever vergoeding gegeven)verder de
keuring, welke lang niet scherp genoeg
werd geacht, en de te kleine minimum-
maat van 1.55 M., welke Colijn voor
stelde. Bij een amendement, dat de
minimum-maat op 1.57 M. wilde bren
gen, stelde de Minister zelfs de porte
feuille-kwestie Trouwens, men zal
zich herinneren, dat de lieer Co 1 ij 11
daar ongemeen vlug bij was. Juist dat
dreigen met heengaan heeft menig
.Hoe maakt n het, mevrouw Taun
ton vroeg Foeter, toen hy baar zijde
bereikt had. ,'tls xeker wel laat
me eena nadenken honderd jaar ge
leden, linds ik n gezien heb*.
„Als dat 't geval ts', antwoordde de
kleine dame lachend, „moet u de gave
der onsterfelijkheid bezitten, want u
is geen dag ouder geworden*.
„Noch u een minuut*, hernam Fos
ter mot een buiging. „Mag ik n mjjn
vriend, meneer Monteith, voorstellen
HQ Is uit het wilde Australië gekomen,
om de beschaafde wereld te leeren
kennen*.
.Welkom In Londen, meneer Mon
teith", zei zjj, hem met een zonnig
glimlachje de hand reikend. „Ik hoop,
dat we ln staat zullen zyn, n 't ver-
blQt hier aangenaam te maken*.
„Daar ben Ik zeker van,» verklaarde
Bonald hartelQk. „In zulk gezelschap
moet men zich wel amuseeren*.
„Wat I Ze weten dus ook al com
plimentjes te geven ln Australië
„Als ie er een waardig voorwerp
voor vinden', glimlachte hij met een
buiging.
„Mag Ik u even aan mQn man voor
stellen, meneer Monteith De artiest
boog en schudde Bonald de hand,
roomsch afgevaardigde ten slotte maar
vóór de wet doen stemmen.
Aan geen der grieven, door de lin
kerzijde geuit, wilde de Minister het
oor leenen. Daarin lag de reden, dat
zij, op de drie vrij-liberalen na, tegen
de Militiewet stemde. Wat de heer
Colijn wilde, ging lijnrecht in tegen
haar militaire opvattingen. En wie
beweert, dat het behoud van ons zelf
standig volks-bestaan den vrijzinnigen
niet even dierbaar is als den man van
rechts, insinueert. Doet hlfïet tegen
over de onnadenkende massa der kie
zers, alleenlijk om een Kamer-zetel
machtig te worden, dan wenschen wij
zulk een optreden liever maar niet te
kwalificeereu.
Met onjuiste voorstellingen ten aan
zien van de politiek der vrijzinnigen
hoopt men er rechts te komen eu
met behulp van de antithese. Want
waarlijk het oude beestje is weer
van stal gehaald en sierlijker opgetuigd
dan ooit. Bij de tussckentijdsche ver
kiezing in Apeldoorn heette het in
een strooibiljet„Stemt niet op den
candidaat eener partij, die Gods Woord
veracht". Elders, in een antirevolu
tionair orgaan, wordt gezegd, dat het
de politiek der linkerzijde is, te breken
met God op elk terrein des levens.
En dit is nog slechts het begin. Wij
schrijven nu Maartwat zal hel geveu,
als Juni in het land is
Vraagt men dien propagandisten, een
onchristelijke wet van liberalen huize
te noemen, de heereu blijven u het
antwoord op die vraag schuldig, of
draaien er om heen. Het is steeds af
te keuren, wanneer een politieke partij
zich aau de stembus bedient van on
waardige strijdmiddelen, maar hoe in
faam is het, als men, om toch maar
succes te hebben, God voor den staat
kundigen wagen spant 1 ls het niet
een aantiuiting, wanneer men van die
zijde hoort beweren, dat men God moet
dienen op elk terrein des levens Hun
God is er, om hen te dienen hij het
behalen van materieele winst.
De vrijzinnigen kunnen er van ver
zekerd zijn, dat hun in Juni een zware
strijd wacht. De meest onedele wape
nen zullen door de rechterzijde uit het
politieke arsenaal worden gehaald. AU
er maar gewonnen wordthoe, dat
komt er minder op aan.
Dat men onzerzijds waakzaam zij en
toch vooral den strijd niet te licht
acliteStaat schouder aan schouder,
vrijzinnigen, en werkt van nu af aan,
tot het allerlaatste oogenblik Mocht
onverhoopt de strijd verloren worden,
dan zullen wij altoos moeten kunnen
zeggenons blazoen is onbesmeurd
gebleven.
Maar wij behoeven niet te verliezen,
indien alles wordt gedaan, wat gedaan
lean en moet worden. Dat beloven wij
maar zei niet». Hy was een man van
weinig woorden en liet daarom het
praten maar aan zQn vrouw over, dte
er best voor berekend was.
„Zoudt u mQn man even gezelschap
willen honden vroeg ze aan Folter.
.Dan zal ik meneer Monteith door de
zalen rondleiden*.
Zelden had Bonald een vrouw ont
moet, die zoo prettig wist te praten*
Ze kwamen een massa kennissen van
haar tegen en tot ieder wist zy eenlge
gepaste woorden te richten.
„Wat weet u de menschen in hun
zwakke punten te treffen!" deed hy
lachend opmerken.
„NatuurlQk*, antwoordde zy. „Ik
ben vrouw en heb 't instinct van m(jn
sekse*.
„Evenals de behoorlQkheden*.
„Meneer Monteith, ik kan a niet
toestaan, mQ vanavond nog meer
complimentjes te geven. Kom me
morgen om vier uur een bezoek bren
gen, als n wilt, dan zal ik er op
voorbereid zQn*.
„Ik zou 't heel graag doen', zei hQ
ernstig.
„Wat kykt u serieus. Ik zal u nog
den ridder van de droevige figuur
moeten noemen. Is daar reden voor
„Ik weet 'tnlet zeker,misschien wel*.
„Wat een dubbelzinnig antwoord',
zei ze, hem nieuwsgierig aanziende.
„Doet u aan spiritisme en hebt ueen
aankondiging gehad uit de andere
wereld
Haar gebabbel mishaagde hem, met
elkander op handslag. Er zalj hard
gestreden moeten worden, maar de prijs,
die te winnen valt, is zulk een strijd
ten volle waard.
Buitenland.
Qo strijd in en bulten Europa.
De „Tubantia" ilgt o-) den bodem
van do Noordzee.
En ongelukkig genoeg ligt het schip
niet in diep water.
Op do plaats waar do „Tubantia*
in de golven verdwenen is, wordt op
de zeekaarten slechts een diepte van
32 M. aangegeven.
Da „Tubantia* was 22 Mater breed
en een onderzoek ter plaatse heeft
aangetoond, dat hot gat, door een
torpedo in den scheepswand gesla
gen, naar hoven Ilgt en zich dus
slechts 10 M. beneden oen zeespiegel
bevindt.
Daarom zQn duikers aan het werk
getogen en trachten thans tot in do
kolenbunkers door te dringen om
overbiyfselen te viud.n van het pro
jectiel, dat het trotscha zeekasteel in
weinige oogenblikken voor goed in
do golven deed verdwijnen.
Het lichaam van de doode wordt
als 'tware opgegraven en de be
voegde rechter stelt een onderzoek
ln naar de oorzaak van het over-
1Q dan.
Er zyn twee verdachten, Duitsch
land en Engeland, die zich belden
gehaast hebben, alle schuld aan het
gebeurde te ontkennen en daardoor
ieder vcor zich dia schuld op elkander
hebben geschoven.
Onze regeaiing, als een onpartijdig
rechter, onderzoekt, alvorens te oor-
deelan.
Maar toch is het gebeurde met de
„Tubantia* niet met een gewone
misdaad te vergeiyken.
Want waar de rechter in ieder
ander geval na ondersoek den schut
dlge kan aanwyzen en er zorg voor
kan dragen, dat een straf, evenredig
aan het misdryf, hem treffen zal, daar
staat onze regeering, ook na het
zorgvuldigste onderzoek, steeds tegen
over de officleele verklaringen van
de belde machtigste mogendheden
der Btrydende combinaties. En aan
hun woord mag niet getwQfeld worden,
zoolang niet overtuigend het leugen
achtige in hun beweringen is gebleken.
Wte kan de „Tubantia, tot zinken
gebracht hebben
Duitschland heeft er, zooals wQ kort
geleden uitvoerig uiteenzetten, belang
bfl, dat het aantal handelsschepen, dat
geregeld in de vaart biyft en daar
door Engeland van levensbenoodlgd-
heden kan voorzien, zoo gering mo
gelijk wordt.
Het kan dit dool bereiken door
alle handelsschepen in de golven te
doen verdwynen, openlQk als het een
vQandelQk vaartuig geldt, tersluiks
wanneer het een koopvaarder der
neutralen betreft.
Duitschland kan dus de schuldige
zQn.
'toog op de belaugrQke zaak, waar
over hy haar wilde spreken.
„Mevrouw Taunton', zei hy, ernstig
neerziend op het kleine figuurtje naast
hem, „Ik werd aan u voorgesteld met
een bepaald doel en wel een zeer be-
langryk. U hebt een brcêr, nietwaar
„Ja", antwoordde zQ verrast. „Ik
heb een brcêr, HQ Is in Australië,
Nu*, plotseling werd het haar hel
der, „hebt u hem daar soms ont
moet?*
„Ik denk het*.
„Wat voert hy er uit?' vroeg zy
belangstellecd.
Bonald ontweek do vraag.
„Ik weet 't niet*, antwoordde hQ,
„maar ik zal n morgen alles omtrent
hem meedeelen".
Is hy ziek of in nood vroeg ze
gejaagd. „Vertelju 't me dan toch, want
ik houd dol, dolveel van mQn broêr."
„Mevrouw Taunton', zei hy, „ik ben
hier gekomen met een bepaald doel."
„MQn broeder betreffend?"
„Ja, geloof me, 't is geen ydele
nieuwsgierigheid. Zoudt u my eenlge
vragen willen beantwoorden?'
Mevrouw Taunton dacht ean oogen
blik na.
,'t Is alles zoo raadselachtig,* zei ze
gejaagd, „maar meneer Foster, die
me u heeft voorgesteld, is een oud
vriend van me.'. Na een oogenblik
■tilzwQgens, keek ie hem aan. „Ja, ik
zal uw vragen beantwoorden."
HQ bracht haar naar een Btoel, nam
er zelf een naast haar en begon
Maar Engeland, dat onze vrlend-
■chappeiykebotrekklDgan met Duitsch-
land zeer ongaarne ziet, dat er van
overtuigd is, dat over onze grenzen
groote hoeveelheden voedingsmidde
len nsar het Germaansche rfjk ver*
dwyeen, heeft er zeer veel belang by,
wanneer wy In den wereldoorlog
party kiezen en ons aansluiten bij
den statenbond der geallieerden.
WQ, Hollanders, het koudbloedige
koopmansvolk, hebban tot nu toe het
zoete gefluit van den Engelschen vo
gelaar aan onze ooren voorbQ laten
gaan.
Wy hebben begrepen, dat hot ln
het belang van ons land en onBvolk
was, geen party te kiezen en wij
hebben weerstand geboden aan alle
pogingen om ons ln den vreeseiyk-
sten aller oorlogen te betrekken.
Ons volk in zQn geheel is dooi ge
bleven voor de opzweepende taal
van oorlogszuchtige elementen, voor
de staats-gevaariyke artikelen waar
mede een klein deel onzer pers de
volksmeenlng in een bepaalde rich
ting trachtte te lelden.
Er zQn sterkere argumenten noodig
om ons te overtuigen, dat wy inden
wereldoorlog de zyde van een der
strydende combinaties moeten kiezen.
Wanneer wjj er van overtuigd
wareD, dat Duitschland, willens en
wetens, onze kostbaarste handels
schepen vernietigde, zou er een volks
stemming kunnen ontstaan, welke
gevaarlijk voor het behoud van den
vrede zou kunnen worden.
In Engeland weet men dit en zou
men niets liever zien, dan dat in ons
kleine landje een krachtige oorlogs
zuchtige stemming gewekt werd.
Men weet daar, dat het torpedeeren
van een prachtscbip als de „Tuban
tia*, onze baat tegen den vermoede
tyken Duitschen dader zou doen
groeien.
En daarom kan Engeland ook de
jongste ouve'.daad op zyn goweten
hebben.
Wy beschuldigen noch den een,
noch den ander, wy beschouwen
slechts de verschillende mogeffjkheden.
Het spQt ons, dat deregoeringhaar
tQd nutteloos laat voorbQ gaan met
een nauwkeurig onderzoek van de
samenstelling van het projectiel, dat
de „Tubantia" heeft doen zinken.
Want dit onderzoek kan, tenzQ een
der sirQdende staten de misdaad
erkent, nimmer tot practlsche resul
taten leiden.
En dit wel om de eenvoudige reden,
dat, zelfs wanneer gebleken is, dat
een torpedo van Duitsch fabrikaat het
schip heeft getroffen, nog niet is be
wezen, dat een Daltsch oorlogsvaar
tuig dit projectiel heeft afgeschoten,
De stokjes metaal, in een der sloe
gen van de „Tnbantia* gevonden,
zQn nauwkeurig onderzocht en namens
het Nederlandsche Departement van
Marine is medegedeeld, dat zy waar-
schyniyk atkomstig zyn van de bron
zen luchtkamer van een torpedo.
De Engelsche pers wyst er onmid-
deliyk trlomphantolQk op, dat dit
„De naam van uw brcêr is Leopold
Versoboyle, nietwaar
„Ja."
„Hy trouwde op Malta, zeven jaar
geleden
„Juist."
„En werd een jaar daarna van zQn
vrouw gescheiden
„Ja.*
„En daarna?' vroeg Bonald aar
zelend.
„O, ga gerust door,* zei ze koeltjes.
„Hy werd verliefd op een] andere
vrouw en er werd oen prcces tot
echtsohelding ingesteld."
„Versehoyle contra Verschoyle en
Macgregor.'
,U schijnt er alle» van te weten,*
zei de dame een weinig verwonderd.
„HQ ging naar Australië met juffrouw
Macgregor en sinds dien tyd heb ik
niets meer van hem geboord. Wat is
er van hem geworden
„Juffrouw Macgregor ls dood."
„Dood! Dan zal nfiju brcêr wel
spoedig naar Engeland terugkeerer.*
„Dat" zal ik u eerst morgen kunnen
zeggen.»
„Wat verlangt u dan morgen van
my, alvorens 't mQ mede te deelen f"
„Dat u mQ een portret van uw
broeder toont. Hebt u er een
„Ja, slechts één.'tilgemaakt, vóór
hy Malta verliet."
„Goed, dus dan zal ik morgen om
vier unr komen.*
„En dan?"
„Zal ik u alles zeggen-*
slechts een torpedo van Duitsch fabri
kaat kan zyn.
En het Handelsblad, den uitslag
van het marine-onderzoek besprekend,
deelt mede, dat torpedo's met bronzen
luchtkamers uitsluitend worden ge
leverd door een Beriyniche firma.
Eus, concludeert het blad, moet de
misdadiger ongetwyteld aau Dultsche
zQde gezocht worden.
Deze conclusie, hoe aannemelijk zy
er mag uitzien, lQkt ons te overhaalt
getrokken.
Want, veronderstel daartegenover
een oogenblik de mogetykhetd, dat
Engeland hier te lande een anti-
Dulteche stemming wilde verwekken
door het te doen voorkomen, of Duitsch
land een onzer kostbaarste schepen
in den grond had geboord, zou dan
dat land, begrypenda, dat een nauw
keurig onderzoek zou kunnen volgen,
Iets anders dan een Duitsche torpedo
voor het noodlottige ichot gebruikt
hebben
Voorziet onze regeering ook deze
mogeiykhcid
zy geeft slechts de resultaten van
het metaalonderzoek zonder eenlge
besehuldiging, noch ter linker, noch
ter rechter zyde, te uiten.
Nogmaals, het spyt ons, dat door
duikers, ter plaatse waar de „Tuban
tia" is begraven, thans ernstige po
gingen worden aangewend om den
aard van het doodeiyke projectiel
vast te stellen.
Want de uitslag van dit onderzoek
zal geen practlsche resultaten opleve
ren en slechts tot gevolg hebben, dat
zeer velen onzer landgenooten zieh
een vaste moening ten nadeele van
een der strydende partyen vormen,
welke op onvoldoende bewysgronden
berust en nimmer bevorderlQk kan zyn
om de onpai tydlgheld van ons land te
genover een der strQdende combinaties
te versterken.
Wanneer Nederland ln de „Tuban
tia* en de „Palembang" da waarecnu-
wingen krQgt, dat het recht van kleine
onsQdige staten in den weroldkrQg
niet langer ontzien wordt, dan is er
tets anders te doen dan op den bodem
der zee naar stukken van torpedo's
te duiken.
Dan wordt bet tQd, een actie ln het
leven te roepen tot het samergaan
van alle neutralen, opdat deze, als een
nieuws en machtige statenbond,
hun rechten voortaan door Iedere oor
logvoerende partQ niet langer miskend
zullen weten.
De stand van het krQgsbedryf on
derging geen wQztglng van beteekenis.
Da volgende telegrammen teekenen
den toestand.
Parijs* In Argonna een voor ons
voordeelig myngevecht bQFilleMorte
en een gevecht met handgranaten in
den sector van Courte Chaussée.
Ten W. van de Maas ls het rustig
gebleven.
Ten O. van de Maas ononderbroken
artillerlegeveohten aan het front van
Douanmont en Vanx.
„Waarover
„Dat hangt van morgen af.'
„IJ ls een zeer geheimzinnig mensch,
zei mevrouw Taunton wrevelig, toen
h|j haar naar haar echtgenoot terug
geleidde. „U wekt m'Jn nieuwsgierig
heid op en u weigert, ze te bevredigen,
maar zeg my ten minste dat eeno, is
myn broeder welvarend?"
Ronald aarzelde. Hy durfdo haar
niet zeggen, dat haar broeder Indien
Ventin waariyk haar broeder bleek te
zQn dood was. Dus antwoordde by
„Ik hoop het wel."
„Dan zal ik maar tot morgen op de
beloofde onthullingen waohton," en
met een glimlachje verliet zQ hem en
begaf zich tot haar echtgenoot, die
nog stesdB met Foster stond te praten.
„Laat ons naar huis gaan, Georges,"
zet mevrouw Tauton. „Ik ben mee
„Ja, je ziet wat bleek, lieve," ant
woordde hy, haar zyn arm aanbiedend,
„laat ons maar dadelQk gaan." Foster
zag baar en Ronald beurtelings en
onderzoekend aandeze schudde
echter het hoofd.
„Goeden avond, meneer Foeter,"
zei mevrouw Taunton, hem de hand
reikend, „tot morgen. Dan wacht ik
u om vier uur mot meneer Monteith.'
„Heel graag,' antwoordde zQ. En
den arm van haar echtgenoot nemende,
verwyderde zy zich en was weldra
onder de menigte verdwenen.
{Wordt vervolgd.)